Đề thi kiểm tra học kì II môn: Lịch sử - Khối 8 Trường THCS Phù Đổng

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngµy 1 th¸ng 9 n¨m 2006. TuÇn 1 :Bµi 1 TiÕt 1 : V¨n b¶n. Con rång ch¸u tiªn TruyÒn thuyÕt A. Mục tiêu cần đạt: Giúp học sinh: bước đầu nắm được định nghĩa truyền thuyết HiÓu ®­îc néi dung, ý nghÜa cña hai truyÒn thuyÕt " Con Rång ch¸u Tiªn "vµ "B¸nh ch­ng ,b¸nh giÇy ". Chỉ ra và hiểu được ý nghĩa của những chi tiết tưởng tượng, kì ảo của hai truyÖn. KÓ ®­îc 2 truyÖn B.ChuÈn bÞ cña gi¸o viªn- häc sinh - Giáo viên: soạn bài, đọc các tài liệu tham khảo có liên quan đến bài soạn, tranh minh ho¹ ®­îc cÊp - Học sinh: đọc bài và soạn bài, trả lời các câu hỏi ở cuối mỗi bài C. Tæ chøc d¹y häc bµi míi * Giíi thiÖu bµi: TruyÒn thuyÕt lµ mét thÓ lo¹i tiªu biÓu, rÊt ph¸t triÓn ë ViÖt Nam, được nhân dân bao đời yêu thích. Truyện Con Rồng Cháu Tiên là một truyện truyền thuyết tiêu biểu, mở đầu cho chuỗi truyền thuyết về thời đại các vua Hïng còng nh­ truyÒn thuyÕt ViÖt Nam nãi chung. Néi dung, ý nghÜa cña truyện Con Rồng cháu Tiên là gì ? Để thể hiện nội dung, ý nghĩa ấy truyện đã dùng những hình thức nghệ thuật độc đáo nào? Vì sao nhân dân ta, qua bao đời, rÊt tù hµo vµ yªu thÝch c©u truyÖn nµy? tiÕt häc h«m nay sÏ gióp tr¶ lêi nh÷ng c©u hái Êy. * Các hoạt động dạy học: Hoạt động của học sinh: (dưới sự hướng dẫn của giáo viên). Néi dung bµi häc: ( kết quả hoạt động của học sinh) I. Hoạt động 1: Hướng dẫn tìm hiểu I . Tìm hiểu chung chung. 1.TruyÖn truyÒn thuyÕt: Học sinh đọc chú thích trongSgk và cho biÕt: - Lµ truyÖn d©n gian kÓ vÒ c¸c nh©n vËt ?TruyÖn truyÒn thuyÕt lµ g× ? và sự kiện có liên quan đến lịch sử thời GVbæ sung: Thùc ra tÊt c¶ c¸c thÓ qu¸ khø. loại, tác phẩm đều có cơ sở lịch sử. -Thường có yếu tố tưởng tượng, kì ảo. Truyền thuyết Việt Nam có mối - Thể hiện thái độ, cách đánh giá của quan hệ chặt chẽ với thần thoại nhân dân đối với các sự kiện và nhân nhưng những yếu tố thần thoại ấy đã vật lịch sử ®­îc lÞch sö ho¸. ThÓ thÇn tho¹i cæ đã được biến đổi thành những truyÖn kÓ vÒ lÞch sö nh»m suy t«n tæ tiên đã có công dựng nước và ca ngợi những sự tích thời dựng nước. GV giíi thiÖu qua c¸c truyÖn truyÒn thuyÕt sÏ häc ë líp 6 2. TruyÖn " Con Rång ch¸u Tiªn " : Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> ?TruyÖn con Rång ch¸u Tiªn thuéc - ThÓ lo¹i : TruyÒn thuyÕt, v× : + Lµ truyÖn d©n gian, nh©n vËt , sù lo¹i truyÖn g× ? V× sao ? kiện có liên quan đến quá khứ (lịch sử) GV: đọc mẫu 1 đoạn, 2 h/s đọc tiếp + Có yếu tố tưởng tượng, kỳ ảo GV: nhËn xÐt, söa lçi( nÕu cã) + Thể hiện thái độ, cách đánh giá của GV cho h/s t×m hiÓu kü c¸c chó nh©n d©n. thÝch 1,2,3,4- ®©y lµ c¸c tõ cã nguån * §äc : gốc từ Hán Việt. Vậy cách hiểu từ -Phát âm đúng, giọng đọc đúng H¸nViÖt ntn? T¹i sao nã l¹i cã - Chó ý: giäng, lêi nãi cña LLQu©n trong TiÕngViÖt, c¸c tiÕt TV sÏ gióp kh¼ng kh¸i, râ rµng, lêi cña ¢u C¬: dÞu ta hiÓu râ h¬n. dµng, th¾c m¾c ? Em h·y cho biÕt truyÖn nµy cã thÓ * Chó thÝch:1,2,3,5,7 chia thµnh mÊy ®o¹n? néi dung mçi *. Bè côc ®o¹n? -§o¹n 1: tõ ®Çu…Long Trang Nguån gèc vµ h×nh d¹ng cña Long Qu©n vµ ¢u C¬. - Đoạn 2: tiếp theo đến lên đường. ViÖc kÕt duyªn cña ¢u C¬ vµ Long Qu©n -§o¹n 3. Cßn l¹i II. §äc- hiÓu néi dung- ý nghÜa Hoạt động II: Hướng dẫn đọc hiểu truyện: néi dung ý nghÜa truyÖn . 1.Nguån gèc, h×nh d¹ng cña L¹c ? KÓ tãm t¾t ®o¹n 1 Long Qu©n vµ ¢u C¬ ? Em biết gì về nguồn gốc, hình *Nguồn gốc : đều là thần d¹ng cña L¹c long Qu©n vµ ¢u C¬? - Long Qu©n :nßi rång, con thÇn Long N÷ - ¢u C¬: nßi tiªn, thuéc hä thÇn N«ng *H×nh d¹ng: - Long Quân có sức khoẻ vô địch, có nhiÒu phÐp l¹… - Âu Cơ xinh đẹp tuyệt trần… -> Chi tiết tưởng tượng kì lạ, đẹp đẽ, ?Em cã nhËn xÐt g× vÒ nh÷ng chi lín lao tiết miêu tả nguồn gốc và hình dạng *LQ mang vẻ đẹp kì vĩ, dũng mãnh, cña Long Qu©n vµ ¢u C¬? nh©n hËu ? Cảm nhận của em về sự kỳ lạ, lớn *Âu Cơ mang vẻ đẹp dịu dàng, trong lao, đẹp đẽ của Long Quân và Âu sáng, thơ mộng Cơ? học sinh phát biểu-. Giáo viên -> Đó chính là vẻ đẹp anh hùng mà kÕt luËn-> t×nh nghÜa cña d©n téc VN. GV chuyển ý: đôi trai tài gái sắc gÆp nhau, yªu nhau, kÕt duyªn víi nhau. VËy viÖc kÕt duyªn vµ chuyÖn sinh në cña ¢u C¬ cã g× l¹-> phÇn 2 ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸c chi tiÕt nµy?. Lop6.net. 2) ViÖc kÕt duyªn vµ chuyÖn sinh në cña Long Qu©n vµ ¢u C¬ * Rång ë biÓn c¶, Tiªn ë nói cao gÆp nhau  yªu nhau  kÕt duyªn. * ¢u C¬ cã mang sinh ra c¸i bäc tr¨m trøng, në thµnh 100 con trai. §µn con kh«ng cÇn bó mím tù lín nh­ thæi, mÆt mòi kh«i ng«, kháe m¹nh nh­.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> ? Em hiểu thế nào là chi tiết tưởng tượng kỳ ảo trong truyện truyền thuyÕt? Vai trß cña nã trong truyÖn? GV: Những chi tiết này trong đời sèng kh«ng thÓ x¶y ra. §©y chØ lµ những chi tiết mà người xưa tưởng tượng ra nhằm nói lên điều gì đó mà họ mong muốn vì tưởng tượng nên thường kỳ ảo  làm cho chuyện trở nªn huyÒn diÖu, lung linh, ly kú, hÊp dÉn, nh­ng l¹i hµm chøa ý nghÜa s©u s¾c. ? VËy theo em chuyÖn sinh në cña ¢u C¬ cã ý nghÜa g×.( HS tr¶ lêi GV më réng ). Nh­ng dï cho cã kú l¹, hoang ®­êng nh­ thÕ nµo còng ph¶i xuÊt ph¸t tõ hiÖn thùc => Nh÷ng chi tiÕt ấy cho ta thấy trí tưởng tượng phong phú của người xưa, sự thăng hoa của c¶m xóc. GV treo tranh: ?Em h·y quan s¸t tranh , theo dâi đoạn 3 và cho biết chuyện gì đã xảy ra với gia đình Long Quân và Âu Cơ ? ? Long Quân và Âu Cơ đã chia con như thế nào ? Và chia như vậy để lµm g× ( HS th¶o luËn ) Liên hệ: ? Chúng ta đã làm được những gì để thực hiện ý nguyện này cña Long Qu©n vµ ¢u C¬? (Hai cuéc kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p vµ chèng Mü). Hoạt động III : Hướng dẫn tổng kÕt - LuyÖn tËp ?TruyÖn cho ta biÕt thªm ®iÒu g× vÒ x· héi , phong tôc tËp qu¸n cña người Việt cổ xưa? ? GV: Còng bëi sù tÝch nµy mµ vÒ. Lop6.net. thÇn.  Hoang ®­êng, kú ¶o (lµ chi tiÕt kh«ng cã thËt, ®­îc t¸c gi¶ d©n gian sáng tạo nhằm mục đích nhất định).. => Gi¶i thÝch céi nguån cña d©n téc Việt Nam:Toàn thể nhân dân ta đều sinh ra trong mét bäc, cïng chung mét nòi giống tổ tiên. Từ đó mà 2 tiếng đồng bào thiêng liêng ruột thịt đã vang lên tha thiết giữa lúc Bác Hồ đọc tuyên ngôn độc lập 2.9.1945 khai sinh ra nước Việt Nam dân chủ cộng hòa “Tôi nói đồng bào nghe rõ không?” - Người đã nhắc lại 2 tiếng đồng bào, từ câu chuyÖn Bè Rång, mÑ Tiªn trong ngµy mở nước xưa. => Để từ đó mọi người Việt Nam đều tù hµo vÒ nßi gièng, hiÖn diÖn vÒ tæ tiªn m×nh khi ý thøc ®­îc r»ng m×nh lµ con Rång ch¸u Tiªn. * Chia con: - 50 xuèng biÓn - 50 lªn rõng Cai quản 4 phương, gặp khó khăn thì giúp đỡ nhau.  ThÓ hiÖn ý nguyÖn ®oµn kÕt, thèng nhất của nhân dân ta ở mọi miền đất nước. Người Việt Nam ta dù ở miền xuôi hay miền ngược…, nước ngoài đều cùng chung một cội nguồn, đều là con cña Long Qu©n vµ ¢u C¬. (§ång bµo: cïng 1 bäc trøng sinh ra), v× vËy phải luôn thương yêu, đoàn kết. III- Tæng kÕt - LuyÖn tËp 1. ý nghÜa cña truyÖn * C¬ së lÞch sö: - Người con cả của Long Quân và Âu Cơ lên làm Vua gọi là Hùng Vương..

<span class='text_page_counter'>(4)</span> sau, người Việt Nam ta - Con cháu vua Hùng khi nhắc đến nguồn gốc của mình, thường xưng là con Rồng, ch¸u Tiªn. ? Khi biÕt m×nh lµ dßng dâi tiªn rång th× em cã suy nghÜ g× ? ? Em h·y nªu ý nghÜa lÞch sö cña chuyÖn lµ g×?. - Đặt tên nước là Văn Lang, đóng đô ở Phong Châu, làm nên thời đại Hùng Vương trong lịch sử dựng nước của d©n téc ViÖt Nam. - Tù hµo vÒ dßng dâi cña m×nh… Nguyện cố gắng học tập tốt để xứng đáng với cội nguồn. * ý nghÜa: ChuyÖn gi¶i thÝch nguån gèc c¸c d©n tộc sống trên đất nước Việt Nam. Giáo dôc lßng tù hµo d©n téc, truyÒn thèng yêu nước, đoàn kết dân tộc. Em có nhận xét gì về cách xây 2.Nghệ thuật: Truyện thường có nhân dùng truyÖn ? vËt, sù viÖc, diÔn biÕn  §ã chÝnh lµ +? TruyÖn cã nh÷ng nh©n vËt nµo? v¨n b¶n tù sù (v¨n kÓ) (Sù viÖc diÔn ra +? Cã sù viÖc g×? bao giê còng cã nh©n vËt, cã më +? DiÔn biÕn ra sao? chuyÖn - diÔn biÕn - kÕt chuyÖn, sù việc nào xảy ra trước kể trước, sự việc nµo s¶y ra sau kÓ sau  trËt tù th«ng thường). Để tìm hiểu kỹ hơn về văn tự - Học sinh đọc lại ghi nhớ sù tiÕt häc tËp lµm v¨n c¸c em sÏ râ - HS th¶o luËn theo 2 nhãm h¬n. c¸c c©u hái sau: 3. Ghi nhí: SGK ? Chi tiÕt hoang ®­êng k× ¶o lµ g× ? 4. LuyÖn tËp H·y chØ ra c¸c yÕu tè hoang ®­êng k× ¶o trong truyÖn ? ? V× sao nãi truyÖn Con Rång ch¸u Tiªn lµ truyÖn truyÒn thuyÕt? H·y cho biÕt nh÷ng chi tiÕt trong truyÖn có liên quan đến lịch sử Hoạt động IV - Hướng dẫn học ở nhµ - Làm bài tập 1, 2, 3 sách ngữ văn IV- Hướng dẫn học ở nhà (BT) ë nhµ - KÓ l¹i chuyÖn * Rót kinh nghiÖm giê d¹y :. Ngµy th¸ng n¨m 2006 TiÕt 2 :V¨n b¶n: B¸nh ch­ng, b¸nh GiÇy (Hướng dẫn học thêm) Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> A. Mục tiêu cần đạt: Như tiết 1 B.ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß: - Gi¸o viªn : §äc s¸ch gi¸o khoa ng÷ v¨n 6, s¸ch gi¸o viªn ng÷ v¨n 6, s¸ch tham khảo có liên quan đến bài. Tranh minh hoạ . - Häc sinh: §äc, chuÈn bÞ bµi ë nhµ. C. Hoạt động dạy và học * Bµi cò : 1) ThÕ nµo lµ truyÖn truyÒn thuyÕt ? 2) Kể các chi tiết tưởng tượng kỳ ảo trong truyện “Con Rồng cháu Tiªn” Vµ cho biÕt em thÝch chi tiÕt nµo nhÊt, v× sao ? * Bµi míi: a) Giíi thiÖu bµi: TruyÒn thuyÕt B¸nh tr­ng, b¸nh giÇy lµ truyÒn thuyÕt gi¶i thích phong tục làm bánh trưng, bánh giầy trong ngày tết, đề cao sự thờ kính trời, đất và tổ tiên của nhân dân, đồng thời ca ngợi tài năng, phẩm chất của cha ông ta trong việc tìm tòi, xây dựng nền văn hóa đậm đà màu sắc, phong vị dân téc. b) Tiến trình tổ chức các hoạt động: Hoạt động của thầy và trò. Néi dung bµi häc. Hoạt động 1 : Hướng dẫn HS Đọc - tìm hiểu chung v¨n b¶n - Cho học sinh đọc theo đoạn ( 3 ®o¹n) - Giáo viên nhận xét góp ý cách đọc - Gi¸o viªn gióp c¸c em hiÓu kü h¬n vÒ c¸c chó thÝch 1, 2, 3, 4, 7, 8, 9, 12, 13. Hoạt động 2: Hướng dẫn HS Đọchiểu nội dung, ý nghĩa của truyện. GV cho HS th¶o luËn hÖ thèng c©u hỏi phần đọc hiểu văn bản: ?Hoàn cảnh, ý định, cách thức vua Hùng chọn người nối ngôi ?. I. §äc vµ t×m hiÓu chung 1. §äc 2. Chó thÝch 1, 2, 3, 4, 7, 8, 9, 12, 13. II. §äc - hiÓu néi dung, ý nghÜa truyÖn 1. Hoàn cảnh, ý định, cách thức vua Hùng chọn người nối ngôi.. a) Hoµn c¶nh: - Đất nước: giặc ngoài đã yếu, vua có thể tËp trung ch¨m lo cho d©n ®­îc no Êm. - Sức khỏe: vua đã già yếu, muốn truyền ng«i b) ý định: - Về tài đức: phải nối được chí vua - Về thứ bậc trong gia đình: không nhất thiết phải là con trưởng. c) Cách thức: Điều vua đòi hỏi mang tính một câu đố đặt biệt để thử tài: “Nhân lễ tiên vương…” truyền ngôi  ? Em có nhận xét gì về cách thức Đó là một ý định đúng đắn, vì nó coi chọn người nối ngôi của vua Hùng träng c¸i chÝ  kh«ng bÞ rµng buéc vµo luật lệ triều đình  Cuộc thi trí 2. Lang Liªu ®­îc thÇn d¹y “LÊy g¹o Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> ? V× sao trong c¸c con vua, chØ cã Lang Liêu được thần giúp đỡ ? Theo em nh©n vËt thÇn ë ®©y lµ chØ ai ? v× sao? ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ chi tiÕt “thÇn” ®­îc sö dông ë ®o¹n nµy? GV treo tranh ? Bøc tranh miªu t¶ ®iÒu g×? Sau khi ®­îc thÇn b¸o méng Lang Liêu đã làm gì và kết quả của việc làm đó ra sao  phần 3 ? V× sao hai thø b¸nh cña Lang Liªu được vua cha chọn để tế trời đất, Tiên vương, Lang Liêu được nối ngôi vua? ? H·y gi¶i thÝch lý do hai thø b¸nh ®­îc vua Hïng chän lµm lÔ vËt ? Qua viÖc Lang Liªu lµm 2 thø b¸nh bánh để cúng tiên vương và đã được vua truyÒn ng«i cho. VËy theo em Lang Liªu ®­îc truyÒn ngôi như vậy có xứng đáng không.? ?Theo em Lang Liªu cã ®­îc nh÷ng phẩm chất nào mà đáng để cho em häc tËp?. ? ý nghÜa cña truyÒn thuyÕt “B¸nh tr­ng, b¸nh giÇy” ?. Hoạt động III: Hướng dẫn Tổng kết - Ghi nhớ luyện tập HS đọc to ghi nhớ HS lµm bµi tËp 1,2 “ý nghÜa cña phong tôc ngµy tÕt nh©n d©n ta lµm b¸nh ch­ng, b¸nh giÇy” (đề cao nghề nông…). Lop6.net. làm bánh” lễ Tiên vương - Chàng là người thiệt thòi nhất - Sèng gi¶n dÞ, gÇn gòi víi nh©n d©n - Chµng hiÓu ®­îc ý thÇn vµ thùc hiÖn ®­îc ý thÇn.  Chi tiÕt thÇn b¸o méng  hoang ®­êng  nghÖ thuËt tiªu biÓu cña truyÖn d©n gian  gi¸o viªn lý gi¶i cho häc sinh hiÓu v× sao truyÖn l¹i ®­îc xÕp vµo thÓ lo¹i truyÒn thuyÕt. 3. Lang Liªu ®­îc nèi ng«i vua - Hai thø b¸nh cã ý nghÜa thùc tÕ quý träng nghÒ n«ng, quý träng h¹t g¹o nu«i sống con người và là sản phẩm do chính con người làm ra. - Hai thứ bánh có ý tưởng sâu xa (Tưởng trời, tưởng đất, tưởng muôn loài). - Hai thø b¸nh lµm võa ý vua, hîp ý vua  Lang Liêu là con người có tài năng, đức độ thông minh, hiếu thảo, trân trọng những người sinh thành ra mình  xứng đáng được nối ngôi vua. 4. ý nghÜa cña truyÖn: - Gi¶i thÝch nguån gèc cña B¸nh ch­ng, b¸nh giÇy - Ph¶n ¸nh thµnh tùu v¨n minh n«ng nghiệp ở buổi đầu dựng nước với thái độ đề cao lao động, đề cao nghề nông. - Thể hiện sự thờ kính trời đất, tổ tiên cña nh©n d©n ta. III. Tæng kÕt-Ghi nhí - luyÖn tËp 1. Ghi nhí: S¸ch gi¸o khoa 2. LuyÖn tËp: C©u 1: Đề cao nghề nông, thờ kính trời đất, tổ tiªn cña nh©n d©n ta  phong tôc tËp qu¸n thiªng liªng, giµu ý nghÜa. Ngµy tÕt gãi b¸nh cã ý nghÜa gi÷ g×n truyÒn thèng văn hóa, đậm đà bản sắc dân tộc và làm sèng l¹i chuyÖn b¸nh ch­ng, b¸nh giÇy C©u 2: Chi tiÕt Lang Liªu n»m méng thÊy thÇn khuyên bảo: “Trong trời đất..  thần kỳ  t¨ng søc hÊp dÉn cho truyÖn  Lang Liêu được thần giúp đỡ nêu bật giá trị của hạt gạo ở một đất nước sống chủ yếu.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> b»ng nghÒ n«ng  thÓ hiÖn mét c¸ch sâu sắc đáng quý đáng trân trọng sản phẩm do con người làm ra. Hoạt động IV : Hướng dẫn học bài ở IV Hướng dẫn học ở nhà nhµ: Giáo viên hướng dẫn học sinh tìm - Chuẩn bị bài: Từ và cấu tạo của từ hiÓu c¸c bµi ph©n tÝch, b×nh gi¶ng, tiÕng viÖt c¸c dÞ b¶n cña truyÖn B¸nh ch­ng, b¸nh giÇy. Rót kinh nghiÖm giê d¹y. Ngµy th¸ng N¨m 2006 TiÕt 3 : Tõ vµ cÊu t¹o cña tõ tiÕng viÖt A. Mục tiêu cần đạt Giúp học sinh hiểu thế nào là từ và đặc điểm cấu tạo từ tiếng Việt cụ thể là: - Kh¸i niÖm vÒ tõ - §¬n vÞ cÊu t¹o tõ (tiÕng) - Các kiểu cấu tạo từ (từ đơn, từ phức, từ ghép, từ láy) B. ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß - Gi¸o viªn chuÈn bÞ b¶ng phô cã ghi vÝ dô  h×nh thµnh kh¸i niÖm - Học sinh : đọc, chuẩn bị bài ở nhà C. Hoạt động, dạy và học trên lớp Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi häc Hoạt động 1 : I. Kh¸i niÖm vÒ tõ : Hướng dẫn tìm hiểu khái niệm về từ ? *VÝ dô : ThÇn/d¹y/d©n/c¸ch/trång GV treo b¶ng phô cã ghi vÝ dô . trät/ch¨n nu«i/vµ/c¸ch/ ¨n ë. ? C©u trªn cã bao nhiªu tiÕng vµ bao - Cã 12 tiÕng nhiªu tõ ? - 9 tõ (®­îc ph©n c¸ch = dÊu g¹ch chÐo) - TiÕng lµ ©m thanh ph¸t ra. Mçi tiÕng lµ ? TiÕng lµ g× ? mét ©m tiÕt. ? Tiếng được dùng để làm gì ?  Tiếng là đơn vị cấu tạo nên từ - Tõ lµ tiÕng, lµ nh÷ng tiÕng kÕt hîp l¹i ? Tõ lµ g× ? nh­ng mang ý nghÜa  Từ là đơn vị nhỏ nhất dùng để đặt câu ? Từ được dùng để làm gì ? - Khi 1 tiếng dùng để tạo câu, tiếng ấy trở ? Khi nµo 1 tiÕng ®­îc coi lµ 1 tõ? Gi¸o viªn cho HS rót ra ghi nhí thø thµnh tõ. * Ghi nhí : nhÊt vÒ tõ Từ là đơn vị ngôn ngữ nhỏ nhất dùng để đặt câu. Hoạt động 2 :Hướng dẫn HS tìm hiểu II. Các kiểu cấu tạo từ : Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> c¸c kiÓu cÊu t¹o tõ Gi¸o viªn treo b¶ng phô ghi b¶ng ph©n lo¹i tõ ? H·y ®iÒn c¸c tõ trong c©u trªn vµo b¶ng ph©n lo¹i? Yªu cÇu häc sinh cÇn ®iÒn ®­îc nh­ sau :. *VÝdô: Từ/đấy/nước/ta/chăm/nghề/trồngtrọt/chăn nu«i/vµ/cã/tôc/ngµy/TÕt/lµm/b¸nh/ch­ng/ b¸nh giÇy.. - Từ đơn : từ, đấy, nước, ta, chăm, nghề, vµ, tôc, cã, ngµy, tÕt, lµm - Tõ l¸y : trång trät ? Dùa vµo b¶ng ph©n lo¹i, em h·y cho - Tõ ghÐp : ch¨n nu«i, b¸nh ch­ng, b¸nh biÕt : giÇy. +? Từ đơn khác từ phức như thế nào ? - Từ chỉ gồm 1 tiếng là từ đơn +? CÊu t¹o cña tõ l¸y vµ tõ ghÐp cã g× - Tõ gåm 2 hoÆc nhiÒu tiÕng lµ tõ phøc gièng vµ kh¸c nhau ?  Tõ ghÐp vµ tõ phøc gièng nhau vÒ c¸ch cấu tạo : đều là từ phức gồm 2 hoặc nhiều tiÕng t¹o thµnh. VD : nhµ cöa, quÇn ¸o * Kh¸c nhau: VD : nhÔ nh¹i, lªnh khªnh, vÊt va vÊt - Tõ phøc ®­îc t¹o ra b»ng c¸ch ghÐp c¸c vưởng. tiÕng cã nghÜa víi nhau ®­îc gäi lµ tõ ghÐp ? §¬n vÞ cÊu t¹o nªn tõ lµ g× ? - Tõ phøc cã quan hÖ l¸y ©m gi÷a c¸c Gi¸o viªn kÕt luËn nh÷ng kh¸i niÖm c¬ tiÕng ®­îc gäi lµ tõ l¸y. bản cần nhớ - HS đọc ghi nhớ Sgk - §¬n vÞ cÊu t¹o tõ cña tiÕng ViÖt lµ tiÕng * Ghi nhí : s¸ch gi¸o khoa Hoạt động 3 : Hướng dẫn học sinh Luyện tập HS lµm bµi tËp theo3 nhãm . C¸c nhóm cử đại diện lên trình bày kết quả , c¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt , GV kÕt luËn .. Lop6.net. III. LuyÖn tËp Bµi tËp 1 : a) C¸c tõ nguån gèc, con ch¸u thuéc kiÓu tõ ghÐp. b) Từ đồng nghĩa với nguồn gốc, cội nguån, gèc g¸c c) Tõ ghÐp chØ quan hÖ th©n thuéc cËu, mî, c« d×, chó ch¸u, anh em. Bµi tËp2 : - Theo giíi tÝnh (nam, n÷) : «ng bµ, cha mÑ, anh chÞ, cËu mî - Theo bậc (bậc trên, bậc dưới): bác cháu, chÞ em, d× ch¸u Bµi tËp 3 : - Cách chế biến : bánh rán, bánh nướng, b¸nh hÊp, b¸nh nhóng - ChÊt liÖu lµm b¸nh : b¸nh nÕp, b¸nh tÎ, b¸nh khoai, b¸nh ng«, b¸nh ®Ëu xanh. - TÝnh chÊt cña b¸nh : b¸nh gèi, b¸nh quÊn thõng, b¸nh tai voi... Bµi tËp 4 :.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Hoạt độngIV: Hướng dẫn học sinh học bài ở nhà. - Miêu tả tiếng khóc của người - Nh÷ng tõ l¸y còng cã t¸c dông m« t¶ đó : nức nở, sụt sùi, rưng rức Bµi tËp 5 :C¸c tõ l¸y - Tả tiếng cười : khúc khích, sằng sặc - T¶ tiÕng nãi : khµn khµn, lÌ nhÌ, thá thÎ, lÐo nhÐo... - T¶ d¸ng ®iÖu IV.Hướng dẫn học ở nhà - Häc sinh lµm bµi tËp ë vë BTTV - Häc sinh thuéc phÇn ghi nhí - Vẽ được sơ đồ cấu tạo của từ Tiếng Việt theo mÉu (s¸ch bµi tËp).. Rót kinh nghiÖm giê d¹y:. TiÕt 4.. Giao tiếp, văn bản và phương thức biểu đạt. A. Mục tiêu cần đạt : Gióp häc sinh n¾m v÷ng : a) Mục đích của giao tiếp trong đời sống con người, trong xã hội b) Kh¸i niÖm v¨n b¶n : c) 6 kiểu văn bản – 6 phương thức biểu đạt cơ bản trong giao tiếp ngôn ngữ của con người. - Rèn kỹ năng nhận biết đúng các kiểu văn bản đã học B. ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß: B¶ng phô C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học : a) Giới thiệu bài : Giới thiệu chương trình và phương pháp học tập phần tập làm văn lớp 6 theo hướng kết hợp chặt chẽ với phần TV và phần VH, giảm lí thuyết, t¨ng thùc hµnh, luyÖn tËp, gi¶i c¸c bµi tËp. b) Tiến trình tổ chức các hoạt động: Hoạt động của thầy và trò Néi dung bµi häc Hoạt động 1 : I. Văn bản và mục đích giao tiếp Hướng dẫn tìm hiểu Khái niệm 1. Ph©n tÝch vÝ dô : v¨n b¶n ? Trong đời sống khi có 1 tư tưởng - Em sẽ nói hay viết  có thể nói 1 t×nh c¶m, nguyÖn väng mµ cÇn tiÕng, 1 c©u, hay nhiÒu c©u biểu đạt cho mọi người hay ai đó VD : Tôi thích vui Chao «i, buån biÕt, em lµm thÕ nµo ? ? Khi muốn biểu đạt tư tưởng, tình c¶m nguyÖn väng Êy 1 c¸ch ®Çy đủ, trọn vẹn cho người khác hiểu, - Ph¶i nãi cã ®Çu cã ®u«i  cã m¹ch th× em ph¶i lµm nh­ thÕ nµo ?. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> ? Em đọc câu ca dao : Ai ¬i gi÷ chÝ cho bÒn Dù ai xoay hướng đổi nền mặc ai ? Câu ca dao trên sáng tác ra để lµm g× ? ? Nó muốn nói lên vấn đề gì (chủ đề gì) ? Hai c©u 6 vµ 8 liªn kÕt víi nhau nh­ thÕ nµo (vÒ luËt th¬ vµ vÒ ý) ? ? Theo em như vậy đã biểu đạt trọn vẹn 1 ý chưa ? Câu cách đó đã có thể coi là 1 văn bản chưa ? Gi¸o viªn hái : VËy theo em v¨n b¶n lµ g× ? Lời phát biểu của cô hiệu trưởng trong lÔ khai gi¶ng n¨m häc cã ph¶i lµ 1 v¨n b¶n kh«ng ? v× sao ? ? Bøc th­ em viÕt cho b¹n bÌ, người thân có phải là 1 văn bản kh«ng? ? §¬n xin häc, bµi th¬, truyÖn cæ tÝch, thiÕp mêi.... cã ph¶i lµ v¨n b¶n kh«ng ? - Gi¸o viªn kÕt luËn l¹i :. Nh÷ng v¨n b¶n cã c¸c kiÓu lo¹i g× ? §­îc ph©n lo¹i trªn c¬ së nµo. Lop6.net. l¹c, lý lÏ  t¹o lËp v¨n b¶n. - Nªu ra 1 lêi khuyªn - Chủ đề : giữ chí cho bền - C©u 2 lµm râ thªm : gi÷ chÝ cho bÒn là không dao động khi người khác thay đổi chí hướng. Chí là : chí hướng, hoài bão, lý tưởng. Vần là yếu tố liên kết câu sau làm rõ ý cho câu trước.  C©u ca dao lµ mét v¨n b¶n * V¨n b¶n lµ chuçi lêi nãi hoÆc viÕt cã chủ đề thống nhất được liên kết mạch lạc nhằm đạt mục đích giao tiếp - Lµ v¨n b¶n v× lµ chuçi lêi nãi cã chñ đề : nêu thành tích năm qua, nêu nhiệm vô n¨m häc míi, kªu gäi, cæ vò gi¸o viªn häc sinh hoµn thµnh tèt nhiÖm vô n¨m häc  ®©y lµ v¨n b¶n nãi.  Văn bản viết, có thể thức, chủ đề  §Òu lµ v¨n b¶n v× chóng cã môc đích, yêu cầu, thông tin và có thể thức nhất định. 2. Bµi häc : * Giao tiếp là hoạt động truyền đạt, tiếp nhận tư tưởng, tình cảm bằng phương tiện ngôn từ. Nó đóng vai trò quan trọng trong đời sống con người, không thÓ thiÕu. Kh«ng cã giao tiÕp th× con người không thể hiểu, trao đổi với nhau bất cứ điều gì. Ngôn từ là phương tiện quan trọng nhất để thực hiện giao tiếp  đó là giao tiếp ngôn từ. * V¨n b¶n lµ chuçi lêi nãi hoÆc viÕt cã chủ đề thống nhất, được liên kết mạch lạc nhằm mục đích giao tiếp - V¨n b¶n cã thÓ dµi, ng¾n, thËm chÝ chØ 1 c©u, nhiÒu c©u... cã thÓ viÕt ra hoÆc ®­îc nãi lªn. - V¨n b¶n ph¶i thÓ hiÖn Ýt nhÊt 1 ý (chñ đề nào đó). - C¸c tõ ng÷ trong v¨n b¶n ph¶i g¾n kÕt víi nhau chÆt chÏ, m¹ch l¹c.

<span class='text_page_counter'>(11)</span>  phÇn 2. Hoạt động 2 : Hướng dẫn tìm hiểu các kiểu văn bản và phương thức biểu đạt của v¨n b¶n ? Căn cứ vào đâu để phân loại các kiÓu v¨n b¶n GV treo b¶ng phô cã kÎ c¸c kiÓu văn bản ứng với các phương thức biểu đạt ( như SGK ) cho HS quan s¸t. Kiểu văn bản, phương thức biểu đạt Tù sù Miªu t¶ BiÓu c¶m NghÞ luËn ThuyÕt minh Hµnh chÝnh, c«ng vô. II. Kiểu văn bản và phương thức biểu đạt của văn bản * C¨n cø ph©n lo¹i - Theo mục đích giao tiếp : (để làm gì) * Các kiểu văn bản, phương thức biểu đạt : Có 6 kiểu văn bản tương ứng với 6 phương thức biểu đạt, 6 mục đích giao tiÕp kh¸c nhau:. Mục đích giao tiếp KÓ diÔn biÕn sù viÖc Tả trạng thái sự vật, con người Bµy tá t×nh c¶m, c¶m xóc Nêu ý kiến, đánh giá, bàn luận Giới thiệu, đặc điểm, tính chất, vấn đề.. ThÓ hiÖn quyÒn h¹n, tr¸ch nhiÖm. * Bµi tËp t×nh huèng: a) V¨n b¶n : hµnh chÝnh – c«ng vô : §¬n tõ b) Văn bản : thuyết minh, hoặc tường thuËt kÓ chuyÖn c) V¨n b¶n miªu t¶ d) V¨n b¶n thuyÕt minh e) V¨n b¶n biÓu c¶m Học sinh nhắc lại nội dung cần đạt g) Văn bản nghị luận cña tiÕt häc ë phÇn ghi nhí * Ghi nhí : SGK HS đọc to ghi nhớ Hoạt động III III. LuyÖn tËp: Hướng dẫn luyện tập Bµi tËp 1 : 5 đoạn văn, thơ trong sách giáo a) Tự sự : kể chuyện, vì có người, có khoa thuộc các phương thức biểu việc, có diễn biến sự việc đạt nào ? Vì sao? b) Miªu t¶ v× t¶ c¶nh thiªn nhiªn : §ªm tr¨ng trªn s«ng c) NghÞ luËn v× thÓ hiÖn t×nh c¶m, tù tin, tù hµo cña c« g¸i. e) Thuyết minh vì giới thiệu hướng quay quả địa cầu. Bµi tËp 2 :TruyÒn thuyÕt Con Rång Bµi tËp 2 : TruyÒn thuyÕt ‘Con ch¸u Tiªn lµ: Rồng cháu Tiên’ thuộc kiểu văn Văn bản tự sự, kể việc, kể về người, lời b¶n nµo ?, v× sao nói hành động của họ theo 1 diễn biến Häc sinh lµm bµi tËp t×nh huèng : ë s¸ch gi¸o khoa. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Hoạt động 4 : Hướng dẫn làm bài tập ở nhà. nhất định. IV. Hướng dẫn học bài – làm bài tập ë nhµ - Häc thuéc bµi - Bµi tËp : §o¹n v¨n ‘b¸nh h×nh......... chøng d¸m’ thuéc kiÓu v¨n b¶n g× ? T¹i sao ?.  Rót kinh nghiÖm giê d¹y : ---------------------------------------------------------------------------------------------------Ngµy th¸ng n¨m 200. TuÇn 2 -Bµi 2 : TiÕt 5 :. V¨n b¶n : Th¸nh Giãng <TruyÒn thuyÕt>. A. Mục tiêu cần đạt : - Häc sinh n¾m ®­îc néi dung, ý nghÜa vµ mét sè nÐt nghÖ thuËt tiªu biÓu cña truyÖn Th¸nh Giãng. KÓ l¹i ®­îc truyÖn nµy - Häc sinh n¾m v÷ng môc ghi nhí s¸ch gi¸o khoa trang 23 - TÝch hîp víi phÇn TiÕng ViÖt ë kh¸i niÖm. Danh tõ chung, danh tõ riªng víi ph©n m«n tËp lµm v¨n ë kh¸i niÖm kiÓu bµi v¨n tù sù. B. ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß : Tranh minh hoạ , đọc các tài liệu có liên quan đến bài dạy C.Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học * KiÓm tra bµi cò : 1) KÓ l¹i truyÒn thuyÕt ‘B¸nh ch­ng, b¸nh giÇy’ 2) Qua truyÒn thuyÕt Êy, d©n ta m¬ ­íc nh÷ng ®iÒu g× ? 3) C¶m nhËn cña em vÒ nh©n vËt Lang Liªu * Giíi thiÖu bµi Chủ đề đánh giặc cứu nước là chủ đề lớn, cơ bản xuyên suốt lịch sử văn hóa ViÖt Nam nãi chung, v¨n hãa d©n gian nãi riªng. TruyÒn thuyÕt ‘Th¸nh Giãng’ là một trong những truyện cổ hay nhất, đẹp nhất, bài ca chiến thắng ngoại xâm hµo hïng nhÊt cña nh©n d©n ViÖt Nam x­a. * §å dïng, thiÕt bÞ cho bµi : S­u tÇm tranh, bµi th¬, ®o¹n th¬ vÒ Th¸nh Giãng * Tiến trình tổ chức các hoạt động. Hoạt động của học sinh Néi dung bµi häc (Dưới sự hướng dẫn của giáo viên) (Kết quả các hoạt động cần đạt). Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Hoạt động 1 : Hướng dẫn đọc, kể, tóm tắt giải thÝch tõ khã - Giáo viên nêu rõ yêu cầu đọc - Kể kỹ đoạn Gióng đánh giặc - Học sinh đọc theo 4 đoạn - Giáo viên nhận xét cách đọc. Học sinh đọc chú thích. ? M¹ch kÓ chuyÖn cã thÓ ng¾t lµm mÊy ®o¹n nhá ? ý chÝnh cña mçi ®o¹n ? Häc sinh tù ph©n ®o¹n, ph¸t biÓu ? Nh©n vËt trung t©m cña truyÒn thuyÕt nµy lµ ai ? V× sao. I) §äc hiÓu tõ ng÷, bè côc 1. §äc - Giọng đọc, lời kể hồi hộp. Gióng ra đời - Đọc dõng dạc, đĩnh đạc, trang nghiêm ë ®o¹n Giãng tr¶ lêi sø gi¶ - Cả làng nuôi Gióng : đọc giọng hào høng phÊn khëi - Gióng đánh giặc đọc với giọng khẩn trương, mạnh mẽ, nhanh, gấp §o¹n cuèi : giäng nhÑ nhµng, thanh th¶n, xa vêi, huyÒn tho¹i 2) Chó thÝch : cÇn chó ý thªm - Tôc truyÒn : phæ biÕn truyÒn miÖng trong d©n gian. §©y lµ 1 trong nh÷ng tõ ngữ thường mở đầu các truyện dân gian. - T©u : B¸o c¸o, nãi víi vua - Tục gọi là : thường gọi là 3) Bè côc : 4 ®o¹n a. Sự ra đời kỳ lạ của Gióng b. Giãng gÆp xø gi¶, c¶ lµng nu«i Giãng. c. Gióng cùng nhân dân chiến đấu và chiÕn th¾ng giÆc ¢n d. Giãng bay vÒ trêi * Nh©n vËt trung t©m lµ Giãng tõ cËu bÐ lµng Giãng kú l¹ trë thµnh Th¸nh Gióng. Đây là hiện tượng nhân vật được xây dựng bằng nhiều chi tiết tưởng tượng, kỳ ả, tạo nên vẻ đẹp hấp dẫn đối víi trÎ th¬.. Hoạt động 2 : Hướng dẫn tìm hiểu chi tiết truyÖn ? Em hãy giới thiệu sơ lược về nguồn gốc ra đời của Thánh Gióng II. Đọc – hiểu nội dung, ý nghĩa truyÖn ? Em có nhận xét gì về các chi tiết * Hình tượng nhân vật Thánh Gióng giới thiệu nguồn gốc ra đời 1. Nguồn gốc ra đời cña Giãng - Bµ mÑ dÉm lªn vÒt ch©n to, l¹ ngoµi ? Câu nói đầu tiên của Gióng là đồng và thụ thai câu hỏi nào ? Với ai ? Trong hoàn - Ba năm Gióng không biết nói, cười, cảnh nào ? ý nghĩa của câu nói đó đặt đâu nằm đó  kỳ lạ 2. C©u nãi ®Çu tiªn - Gióng nhờ mẹ ra gọi sứ giả vào để nói chuyÖn - C©u nãi ®Çu tiªn víi sø gi¶ lµ lêi yªu cầu cứu nước, là niềm tin sẽ chiến thắng giặc ngoại xâm. Giọng nói đĩnh đạc, đàng hoàng, cứng cỏi lạ thường. Chi tiết. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> ND : lúc bình thường thì âm thầm, lặng lẽ. Nhưng khi nước nhà gặp c¬n nguy biÕn, hä s½n sµng tham gia cứu nước đầu tiên.... ? V× sao Giãng lín nh­ thæi ? ? Chi tiÕt : Giãng ¨n bao nhiªu còng kh«ng no, ¸o võa mÆc xong đã chật có ý nghĩa gì ?. Gi¸o viªn : Ngµy nay ë héi Giãng nh©n d©n vÉn tæ chøc cuéc thi nÊu c¬m, h¸i cµ nu«i Giãng  h×nh thøc t¸i hiÖn qu¸ khø rÊt giµu ý nghÜa Gi¸o viªn nãi nhanh vÒ chi tiÕt Gióng vươn vai thành tráng sỹ.GV cho HS xem tranh vµ kÓ l¹i ®o¹n Gióng đánh giặc. ? NhËn xÐt c¸ch kÓ, t¶ cña d©n gian ? ? Chi tiÕt roi s¾t g·y, Giãng lËp tøc nhæ tõng bôi tre, vung lªn thay gËy quËt tói bôi vµo giÆc cã ý nghÜa g× ?. GV treo tranh HS nh×n tranh kÓ phÇn kÕt cña truyÖn? ? C¸ch kÓ truyÖn nh­ vËy cã dông ý gì ? Tại sao tác giả lại không để Gióng về kinh đô nhận tước phong cña vua hoÆc chÝ Ýt còng vÒ quª chµo mÑ giµ ®ang mái m¾t chê mong. Lop6.net. kú l¹, nh­ng hµm chøa 1 sù thËt r»ng ë 1 đất nước luôn bị giặc ngoại xâm đe dọa thì nhu cầu đánh giặc cũng luôn thường trực từ tuổi trẻ thơ, đáp ứng lời kªu gäi cña tæ quèc  ca ngîi ý thøc đánh giặc, cứu nước trong hình tượng Giãng  Giãng lµ h×nh ¶nh nh©n d©n  tạo ra khả năng hành động khác thường thần kỳ. 3. Cả làng, cả nước nuôi nấng, giúp đỡ Gióng chuẩn bị ra trận - Giãng ¨n kháe, bao nhiªu còng kh«ng đủ - Cái vươn vai kỳ diệu của Gióng. Lớn bæng dËy gÊp tr¨m ngµn lÇn, chøng tá nhiÒu ®iÒu : + Søc sèng m·nh liÖt, kú diÖu cña d©n téc ta mçi khi gÆp khã kh¨n + Søc m¹nh dòng sü cña Giãng ®­îc nuôi dưỡng từ những cái bình thường, gi¶n dÞ + §ã còng lµ søc m¹nh cña t×nh ®oµn kết, tương thân tương ái của các tầng líp nh©n d©n mçi khi tæ quèc bÞ ®e däa.  ChØ cã nh©n vËt cña truyÒn thuyÕt thần thoại mới có sự tưởng tượng kỳ diÖu nh­ vËy. 4. Gióng cùng toàn dân chiến đấu và chiÕn th¾ng giÆc ngo¹i x©m Đoạn kể, tả cảnh Gióng đánh giặc thật hào hứng. Gióng đã cùng dân đánh giặc, chủ động tìm giặc mà đánh  Chi tiÕt nµy rÊt cã ý nghÜa : Giãng không chỉ đánh giặc bằng vũ khí vua ban mµ cßn b»ng c¶ vò khÝ tù t¹o bªn đường. Trên đất nước này, cây tre đằng ngµ, ngän tÇm v«ng còng cã thÓ thµnh vũ khí đánh giặc - C¶nh giÆc thua th¶m h¹i - Cả nước mừng vui, chào đón chiến th¾ng - C¸ch kÓ, t¶ cña d©n gian thËt gän gµng, râ rµng, nhanh gän mµ cuèn hót. 5. KÕt truyÖn Gióng bay lên trời từ đỉnh Sóc Sơn - Ra đời phi thường  ra đi cũng phi thường - Chứng tỏ Gióng đánh giặc là tự.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> ?Hãy nêu ý nghĩa của hình tượng Th¸nh Giãng?. Hoạt động 3 : Hướng dẫn tổng kết và luyện tập ? Nh÷ng dÊu tÝch lÞch sö nµo cßn sót lại đến nay, chứng tỏ câu chuyÖn trªn kh«ng hoµn toµn lµ 100% truyÒn thuyÕt ? Bµi häc g× ®­îc rót ra tõ truyÒn thuyÕt Th¸nh Giãng. Học sinh đọc phần ghi nhớ ? Theo em chi tiÕt nµo trong truyện để lại trong tâm trí em những ấn tượng sâu đậm nhất ? Vì sao ? Hoạt động 4 : Hướng dẫn học ở nhµ - ý nghÜa cña phong trµo ‘Héi kháe Phï §æng’? - So¹n bµi : ‘S¬n Tinh – Thuû Tinh. Lop6.net. nguyÖn kh«ng gîn chót c«ng danh. Gióng là con của thần thì nhất định phải vÒ trêi....  nh©n d©n yªu mÕn, tr©n trọng muốn giữ mãi hình ảnh người anh hïng,  Giãng trë vÒ câi v« biªn bÊt tö. H×nh ¶nh : Cói ®Çu tõ biÖt mÑ Bay khuÊt gi÷a m©y hång (Huy CËn) đẹp như một giấc mơ * ý nghĩa của hình tượng Thánh Gióng - Gióng là hình tượng tiêu biểu, rực rỡ của người anh hùng đánh giặc giữ nước - Là người anh hùng mang trong mình sức mạnh của cả cộng đồng ở buổi đầu dựng nước. Sức mạnh của tổ tiên thần thánh, của tập thể cộng đồng, của thiên nhiªn v¨n hãa, kü thuËt. - Có hình tượng Thánh Gióng mới nói được lòng yêu nước, khả năng và sức m¹nh quËt khëi cña d©n téc ta trong cuộc đấu tranh chống ngoại xâm III. Tæng kÕt, luyÖn tËp 1. ý nghÜa lÞch sö - Hùng Vương phong Gióng là phủ đổng thiên vương. - Tre đằng ngà vàng óng, đầm, hồ... ở ngo¹i thµnh Hµ Néi, Sãc S¬n... lµng Ch¸y 2. Bµi häc : - Th¸nh Giãng lµ thiªn anh hïng ca thần thoại đẹp đẽ, hào hùng, ca ngợi tình yêu nước, bất khuất chiến đấu chống giặc ngoại xâm vì độc lập, tự do của dân tộc Việt Nam thời cổ đại. - Người anh hùng làng Phù Đổng – Thánh Gióng – là 1 biểu tượng tuyệt đẹp của con người Việt Nam trong chiến đấu và chiến thắng, không màng đến danh lợi, đẹp như một giấc mơ hång - §Ó th¾ng giÆc ngo¹i x©m cÇn cã tinh thÇn ®oµn kÕt, chung søc, chung lßng, lớn mạnh vượt bậc, chiến đấu, hy sinh... Dựng nước và giữ nước  2 nhiệm vụ thường trực. 3. Ghi nhí : Sgk.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> *Rót kinh nghiÖm giê d¹y TiÕt 6 : TiÕng ViÖt Từ mượn A) Mục tiêu cần đạt 1. Häc sinh hiÓu râ : - Thế nào là từ mượn ? - Các hình thức mượn từ ? 2. TÝch hîp víi phÇn v¨n ë truyÒn thuyÕt Th¸nh Giãng, víi tËp lµm v¨n ë t×m hiÓu chung vÒ v¨n tù sù 3. Luyện kỹ năng sử dụng từ mượn trong nói, viết B) ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß: B¶ng phô ,tra tõ ®iÓn H¸n ViÖt C. Tổ chức các hoạt động dạy học Hoạt động của học sinh (Dưới sự hướng dẫn của giáo viên) Hoạt động 1 : T×m hiÓu môc I : Tõ thuÇn ViÖt vµ từ mượn, nhận biết từ mượn trong c©u ? GV treo b¶ng phô :Trong c©u ‘Chó bé vùng dậy, vươn vai một cái, bỗng biÕn thµnh mét tr¸ng sü m×nh cao muôn trượng’ Có những từ Hán Việt nµo ? ? §Æt c©u nµy trong v¨n b¶n Th¸nh Giãng, h·y gi¶i thÝch nghÜa cña 2 tõ đó ? Giáo viên chốt : 2 từ mượn được dùng ë ®©y rÊt phï hîp t¹o nªn s¾c th¸i trang. Lop6.net. Néi dung bµi häc (Kết quả các hoạt động cần đạt) I) Từ thuần Việt và từ mượn 1. VÝ dô 1 : Các từ Hán Việt: trượng ,tráng sỹ * Trượng : đơn vị đo độ dài bằng 10 thước TQ cổ (0,33m), ở đây hiểu là rất cao * Tráng sỹ : người có sức lực cường tr¸ng, chÝ khÝ m¹nh mÏ, hay lµm viÖc lín. Tráng : khỏe mạnh, to lớn, cường tráng Sỹ : người trí thức thời xưa và những người được tôn trọng nói chung..

<span class='text_page_counter'>(17)</span> träng cho c©u v¨n ? H·y t×m nh÷ng tõ ghÐp H¸n ViÖt cã yếu tố sỹ đứng sau : ? C¸c em cã hay xem phim truyÖn d· sö cña Trung Quèc kh«ng ? Có gặp các từ trượng, tráng sỹ trong lời thuyết minh hay lời đối thoại của các nh©n vËt kh«ng ? ? Vậy 2 từ ấy là từ mượn của tiếng nước nào ? ? Xác định các từ Hán Việt trong 2 câu th¬ sau : Lèi x­a xe ngùa hån thu th¶o Nền cũ lâu đài bóng tịch dương. - HiÖp sü, thi sü, dòng sü, chiÕn sü, b¸c sü, chÝ sü, nghÖ sü....  Từ mượn tiếng Trung Quốc cổ, được đọc theo cách phát âm của người Việt nªn gäi lµ tõ H¸n ViÖt. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch viÕt cña *. VÝ dô 2 : Sø gi¶, ti vi, xµ phßng, giang s¬n, c¸c tõ trong nhãm tõ ë vÝ dô 2 ? V× sao l¹i cã nh÷ng c¸ch viÕt kh¸c in – t¬ - nÐt - Cã tõ ®­îc viÕt nh­ tõ thuÇn ViÖt : Ti nhau nh­ vËy? vi, xµ phßng - Có từ phải gạch ngang để nối các tiÕng : Ra-di-«, in-t¬-nÐt  Các từ mượn đã được Việt hóa cao thì viÕt gièng nh­ tõ thuÇn ViÖt ? Những từ mượn trên có cách viết  Các từ mượn chưa được Việt hóa cao kh¸c nhau Êy cã nguån gèc tõ ng«n khi viÕt ph¶i cã g¹ch nèi gi÷a c¸c tiÕng ng÷ nµo ? * Nguån gèc tõ ng«n ng÷ Ên - ¢u TiÕng Anh, tiÕng Ph¸p, Nga... * Nguån gèc tõ tiÕng Trung Quèc cæ – H¸n cæ GV chốt lại vấn đề VD : sø gi¶, giang s¬n, gan, buåm, ®iÖn * Kết luận : Từ mượn có 2 nguồn chính VËy theo em : lµ tiÕng H¸n, tiÕng Ên - ¢u ? Từ mượn là gì ? - Từ mượn tiếng ấn - Âu có 2 cách viết ? Bé phËn quan träng nhÊt trong vèn tõ kh¸c nhau. mượn Tiếng Việt có nguồn gốc của nước nào ? ? Ngoµi ra cßn cã nguån gèc tõ c¸c tiếng nước nào ? ? Các từ mượn tiếng ấn - Âu có mấy 2. Ghi nhớ : - Học sinh đọc phần ghi nhớ ở sách giáo c¸ch viÕt ? Cho vÝ dô ? khoa (trang 39). HS dựa vào ghi nhớ để trả lời Hoạt động 2 : Tìm hiểu mục II : Xác định nguyên tắc II. Nguyên tắc mượn từ - Mượn từ là 1 cách làm giàu Tiếng Việt mượn từ GV treo bảng phụ :Học sinh đọc đoạn - Lạm dụng việc mượn từ sẽ làm cho trÝch ý kiÕn cña chñ tÞch Hå ChÝ Minh TiÕng ViÖt kÐm trong s¸ng ? Mặt tích cực của việc mượn từ là gì ? - Nhiều biểu hiện lạm dụng tiếng nước. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> ? MÆt tiªu cùc cña viÖc l¹m dông tõ ngoµi, cã khi cßn viÕt sai rÊt ngí ngÈn * Ghi nhí : s¸ch gi¸o khoa mượn từ là gì ? ? Liªn hÖ thùc tÕ Gi¸o viªn chèt : - Khi cÇn thiÕt TiÕng ViÖt ch­a cã hoÆc khó dịch thì phải mượn - Khi Tiếng Việt đã có từ thì không nên mượn tùy tiện Hoạt động 3 :Hướng dẫn luyện tập HS lµm bµi tËp theo nhãm Bµi tËp 1 : a) Mượn tiếng Hán : vô cùng, ngạc nhiên, tự nhiên, sính lễ b) Mượn tiếng Hán : Gia nhân c) Mượn tiếng Anh : Pốp, Mai – cơn – Giắc – Xơn, in-tơ-nét Bµi tËp2 : a) Khán giả : khán = xem, giả = người  người xem Thính giả : thính = nghe, giả = người  người nghe Độc giả : Độc = đọc, giả = người  người đọc b) YÕu ®iÓm : yÕu = quan träng, ®iÓm = chç Yếu lược : yếu = quan trọng, lược = tóm tắt Yếu nhân : yếu = quan trọng, nhân = người Bµi tËp 3 : a) Tên gọi các đơn vị đo lường : Mét, lý, ki-lô-mét b) Tên gọi các bộ phận xe đạp : Ghi-đông, gác-đờ-bu, pê-đan c) Tên gọi một số đồ vật : Ra-®i-«, u-«-l«ng, sa-l«ng Bµi tËp 4 : a) Các từ mượn : phôn, fan, nốc ao b) Có thể dùng trong hoàn cảnh gián tiếp với bạn bè, người thân, viết tin đăng b¸o Kh«ng thÓ dïng trong nghi thøc giao tiÕp trang träng nh­ héi nghÞ... Hoạt động 4 : Hướng dẫn học ở nhà Bµi tËp 5 : a) Theo s¸ch gi¸o khoa b) Luyện viết đúng các phụ âm l/n ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo TiÕt 7, 8 : TËp lµm v¨n. T×m hiÓu chung vÒ v¨n tù sù A) Mục tiêu cần đạt 1. Gi¸o viªn gióp häc sinh n¾m v÷ng thÕ nµo lµ v¨n b¶n tù sù ? Vai trß cña phương thức biểu đạt này trong cuộc sống, trong giao tiếp. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> 2. Nhận diện văn bản tự sự trong các văn bản đã, đang, sắp học, bước đầu tập viÕt, tËp nãi kiÓu v¨n b¶n tù sù. B) ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß: §äc c¸c tµi liÖu cã liªn quan C. Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học Giíi thiÖu bµi : - Ai cã thÓ gi¶i nghÜa ®­îc kh¸i niÖm v¨n tù sù lµ g× ? - Văn tự sự khác gì với văn miêu tả ? Trong những tình huống nào người ta phải dùng đến văn tự sự Hoạt động của thầy và trò Hoạt động 1 Hướng dẫn tìm hiểu ý nghĩa và đặc điểm chung của phương thức tù sù ? Hµng ngµy em cã kÓ chuyÖn, nghe kÓ chuyÖn kh«ng ? kÓ nh÷ng chuyÖn g× ? ? Theo em kể chuyện để làm gì ? Giáo viên : Để đáp ứng yêu cầu tìm hiểu sự việc, con người, câu chuyện của người nghe, người đọc  đó là phương thức tự sự ? §äc vµ nghe truyÖn truyÒn thuyÕt Th¸nh Giãng em hiÓu ®­îc nh÷ng ®iÒu g× ? Học sinh đọc mục (2) sách giáo khoa, giáo viên gợi ý hướng dẫn häc sinh tr¶ lêi. HS liÖt kª chuçi chi tiÕt trong truyÖn Th¸nh Giãng,tõ chi tiÕt më đầu đến chi tiết kết thúc.Qua đó cho biÕt truyÖn thÓ hiÖn néi dung chñ yÕu g×?. Néi dung bµi häc I. ý nghĩa và đặc điểm chung của phương thức tự sự - Kể chuyện văn học, kể truyện đời thường, chuyện sinh hoạt...  Để biết, nhận thức về người, sự vật, sự việc, để giải thích, để khen, chê  Người kể : thông báo, giải thích  Người nghe : tìm hiểu, để biết * V¨n b¶n : Th¸nh Giãng a) TruyÖn lµ 1 v¨n b¶n tù sù, kÓ vÒ Thánh Gióng, thời vua Hùng thứ 6 đã đứng lên đánh đuổi giặc Ân.... Truyện cao ngợi công đức của vị anh hùng làng Gióng vì có công đánh đuổi giặc xâm lược mà không màng đến danh lợi. b) C¸c sù viÖc trong truyÖn ®­îc diÔn ra theo tr×nh tù : - Sự ra đời của Gióng - Th¸nh Giãng biÕt nãi vµ nhËn tr¸ch nhiệm đánh giặc - Th¸nh Giãng lín nhanh nh­ thæi - Thánh Gióng vươn vai thành tráng sỹ cưỡi ngựa sắt, mặc áo giáp sắt, cầm roi sắt đi đánh giặc. - Thánh Gióng đánh tan giặc - Th¸nh Giãng lªn nói, cëi bá ¸o gi¸p s¾t bay vÒ trêi. - Vua lập đền thờ phong danh hiệu - Nh÷ng dÊu tÝch cßn l¹i cña Th¸nh Giãng -> Truyện thể hiện chủ đề đánh giặc giữ nước của người Việt cổ .... * Lµ kÓ l¹i sù viÖc mét c¸ch cã ®Çu cã Em hiểu thế nào là chuỗi sự việc đuôi. Việc gì xảy ra trước, thường là nguyên nhân dẫn đến việc xảy ra sau trong v¨n tù sù ? Em h·y kÓ l¹i sù nªn cã vai trß gi¶i thÝch cho viÖc sau. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> việc Gióng ra đời ntn ? Theo em * Khi kể lại 1 sự việc phải kể các chi có thể bỏ bớt chi tiết nào có được tiết nhỏ hơn tạo ra sự việc đó * Kh«ng thÓ bá ®­îc v× nÕu bá c©u kh«ng? chuyÖn sÏ rêi r¹c, khã hiÓu * KÕt luËn (ghi nhí) - Tù sù lµ c¸ch kÓ chuyÖn, kÓ viÖc, kÓ vÒ con người (nhân vật). Câu chuyện bao ? VËy em hiÓu thÕ nµo lµ tù sù ? gåm nh÷ng chuçi sù viÖc nèi tiÕp nhau ? Đặc điểm của phương thức tự sự để đi đến kết thúc. - Tự sự giúp người đọc, người nghe hiểu lµ g× ? rõ sự việc, con người, hiểu rõ vấn đề, từ ? ý nghÜa cña tù sù ? Học sinh đọc ghi nhớ sách giáo đó bày tỏ thái độ khen, chê - Tù sù rÊt cÇn thiÕt trong cuéc sèng, khoa trong giao tiếp, trong văn chương. II. LuyÖn tËp Bµi tËp 1 : * Phương thức tự sự trong truyện kể theo tr×nh tù thêi gian, sù viÖc nèi tiÕp Hoạt động 2 : nhau, kÕt thóc bÊt ngê, ng«i kÓ thø 3 Hướng dẫn luyện tập trên lớp Học sinh đọc mẩu chuyện ‘Ông * ý nghĩa câu chuyện : - Ca ngîi trÝ th«ng minh, biÕn b¸o linh giµ vµ thÇn chÕt’ tr¶ lêi c©u hái ho¹t cña «ng giµ - CÇu ®­îc ­íc thÊy - Thể hiện tư tưởng yêu thương cuộc sèng, dï kiÖt søc th× sèng còng h¬n chÕt. Bµi tËp 2 : - §ã chÝnh lµ bµi th¬ tù sù v× tuy diÔn đạt bằng thơ 5 tiếng nhưng bài thơ đã kể Học sinh đọc 2 lần bài thơ l¹i 1 c©u chuyÖn cã ®Çu cã cuèi, cã ? Bµi th¬ nµy cã ph¶i lµ tù sù nh©n vËt, chi tiÕt, diÔn biÕn sù viÖc nhằm mục đích chế giễu tính tham ăn kh«ng ? của mèo đã khiến mèo tự mình sa bẫy V× sao ? KÓ chuyÖn bÐ M©y vµ mÌo con rñ cña chÝnh m×nh nhau bÉy chuét, nh­ng mÌo thÌm - KÓ chuyÖn : quá đã chui vào bẫy ăn tranh phần + Bé Mây rủ mèo con đánh bẫy lũ chuột nhắt bằng cá nướng thơm treo lơ lửng chuét vµ ngñ ë trong bÉy. ? KÓ miÖng c©u chuyÖn trªn trong bÉy s¾t Yêu cầu tôn trọng mạch kể trong + Cả bé, cả mèo đều nghĩ bọn chuột sẽ bµi th¬ v× tham ¨n mµ m¾c bÉy ngay + §ªm M©y n»m m¬ thÊy c¶nh chuét bÞ sËp bÉy ®Çy lång. Chóng chÝ cha chÝ chãe, khãc lãc, cÇu xin tha m¹ng + S¸ng h«m sau, ai ngê khi xuèng bÕp xem bÐ M©y ch¼ng thÊy chuét, còng chẳng còn cá nướng, chỉ có ở giữa lồng mÌo ta ®ang cuén trßn ng¸y kh× khß... Ch¾c mÌo ta ®ang m¬. Lop6.net.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>