Đề thi học sinh giỏi lớp 9 năm học 2010- 2011 môn : Sinh học thời gian làm bài: 120 phút ( không kể thời gian giao đề)

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Phßng GD&§T huyÖn Lôc yªn Trường THCS Phan Thanh. Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam. §éc lËp- Tù do- H¹nh phóc. §Ò Thi häc sinh giái Líp 9 N¨m häc 2010- 2011 M«n : sinh häc Thời gian làm bài: 120 phút ( Không kể thời gian giao đề). C©u 1.( 1 ®iÓm). Thế nào là thực vật quý hiếm? Lấy ví dụ minh hoạ. Cần phải làm gì để bảo vệ đa dạng thùc vËt ë ViÖt Nam? C©u 2.( 1,5 ®iÓm). Nªu sù ph©n ho¸ vµ chuyªn ho¸ mét sè hÖ c¬ quan trong qu¸ tr×nh tiÕn ho¸ cña c¸c ngành động vật. ( Hô hấp, tuần hoàn, thần kinh và sinh dục) C©u 3.( 2 ®iÓm). LËp b¶ng so s¸nh cÊu t¹o vµ chøc n¨ng cña tuyÕn néi tiÕt vµ tuyÕn ngo¹i tiÕt. Nªu tÝnh chÊt vµ vai trß cña mét sè hoocmon. C©u 4.( 1,5 ®iÓm). Hãy giải thích sự trao đổi khí ở phổi và trao đổi khí ở tế bào. C©u 5.( 2 ®iÓm). ở người thuận tay phải là trội hoàn toàn so với tay trái. 1. Gia đình ông A có: Vợ thuận tay phải, chồng thuận tay phải sinh ra một đứa con thuận tay tr¸i. 2. Gia đình ông B có: Vợ thuận tay phải, chồng thuận tay trái sinh ra một đứa con thuận tay tr¸i Hãy xác định kiểu gen về thuận tay của gia đình ông A và gia đình ông B. C©u 6.( 2 ®iÓm). Mét ph©n tö ADN cã chiÒu dµi lµ 1,02 mm. Sè nuclªotit cña lo¹i A chiÕm tØ lÖ 10% tæng sè nucleotit cña ADN. H·y tÝnh: a) Số nuclêotit của ADN. Số lượng từng loại nuclêotit của ADN. b) Khối lượng của ADN. c) Sè liªn kÕt hi®r« cña ADN. d) Khi phân tử ADN này nhân đôi 3 lần thì số lượng nucleotit của môi trường nội bào cung cấp là bao nhiêu? Tính số lượng mỗi loại nucleotit do môi trường nội bào cung cấp cho quá trình nhân đôi nói trên. ______________________________________ (C¸n bé coi thi kh«ng gi¶i thÝch g× thªm). Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Phßng GD&§T huyÖn Lôc yªn Trường THCS Phan Thanh. Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam. §éc lËp- Tù do- H¹nh phóc. §Ò Thi häc sinh giái líp 8 N¨m häc 2010- 2011 M«n : sinh häc Thời gian làm bài: 120 phút ( Không kể thời gian giao đề). C©u 1.( 1 ®iÓm). T¹i sao rªu ë c¹n nh­ng chØ sèng ®­îc ë n¬i Èm ­ít? C©u 2.( 2 ®iÓm). Trình bày đặc điểm cấu tạo ngoài và cấu tạo trong của cá chép thích nghi với đời sống ở nước. C©u 3.( 3 ®iÓm). Phân tích các đặc điểm cấu tạo của bộ xương và cơ của người thích nghi với tư thế đứng th¼ng vµ ®i b»ng 2 ch©n. C©u 4.( 2®iÓm). Hãy giải thích sự trao đổi khí ở phổi và trao đổi khí ở tế bào. C©u 5.( 2 ®iÓm). M¸u gåm c¸c thµnh phÇn cÊu t¹o nµo? Ph©n tÝch chøc n¨ng cña tõng thµnh phÇn trªn. ________________________________ (C¸n bé coi thi kh«ng gi¶i thÝch g× thªm). Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Phßng GD&§T huyÖn Lôc yªn Trường THCS Phan Thanh. Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam. §éc lËp- Tù do- H¹nh phóc. hướng DẫN CHấM Đề Thi học sinh giỏi lớp 9 N¨m häc 2010- 2011 §¸P ¸N. 1. - Thùc vËt quý hiÕm lµ nh÷ng loµi thùc vËt cã gi¸ trÞ vÒ mÆt nµy hay mÆt kh¸c vµ có hướng ngày càng ít đi do bị khai thác quá mức. - VÝ dô VD: C©y tr¾c, c©y tam thÊt… - C¸c biÖn ph¸p b¶o vÖ sù ®a d¹ng cña thùc vËt. + Ngăn chặn phá rừng để bảo vệ môi trường sống của thực vật. + Hạn chế việc khai thác bừa bãi các loài thực vật quý hiếm để bảo vệ số lượng c¸ thÓ cña loµi. + Xây dựng các vườn thực vật, vườn quốc gia, các khu bảo tồn…để bảo vệ các loài thực vật, trong đó có thực vật quý hiếm. + Cấm buôn bán và xuất khẩu các loài quý hiếm đặc biệt. + Tuyên truyền giáo dục rộng rãi trong nhân dân để cùng tham gia bảo vệ rừng.. 2. - HÖ h« hÊp: Từ chỗ hô hấp chưa phân hoá, động vật sống trong nước thở bằng màng bọc( Động vật nguyên sinh) hoặc bằng da( Ruột khoang, giun đốt), đến chỗ hình thành thêm phổi song chưa hoàn chỉnh, và da vẫn tồn tại ( lưỡng cư vừa thở bằng da, vừa thở bằng phổi), đến chỗ hình thành hệ ống khí ( Chân khớp)hoặc h×nh thµnh phæi ( bß s¸t), h×nh thµnh phæi vµ tói khÝ( Chim). - HÖ tuÇn hoµn: Từ chỗ hệ tuần hoàn chưa được phân hoá ( động vật nguyên sinh, ruột khoang) đến chỗ hệ tuần hoàn được hình thành tim chưa phân hoá thành tâm nhĩ và tâm thất( giun đốt, chân khớp) đến chỗ tim đã phân hoá thành tâm nhĩ và tâm thất.( động vật có xương sống). - HÖ thÇn kinh: Từ chỗ hệ thần kinh chưa phân hoá ( Động vật nguyên sinh) đến hệ thần kinh hình mạng lưới ( Ruột khoang), tới chỗ hình thành chuỗi hạch với hạch não, hach dưới hầu, chuỗi hạch bụng (giun đốt), đến hình chuỗi với hạch não lớn. Hạch dưới hầu, chuỗi hạch ngực và bụng ( chân khớp) hoặc hệ thần kinh hình èng víi bé n·o vµ tuû sèng §VCXS. - HÖ sinh dôc: Từ chỗ hệ sinh dục chưa được phân hoá ( Động vật nguyên sinh) đến chỗ được phân hoá song chưa có ống dẫn sinh dục ( Ruột khoang) đến chỗ đã có ống dẫn Lop7.net. tHANG §IÓM. c¢U. M«n : sinh häc. 0,25. 0,75. 0,5. 0,25. 0,5. 0,25.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> sinh dục giun đốt, chân khớp, động vật có xương sống.. 3. 4. a) Gièng nhau. - §Òu cÊu t¹o tõ tÕ bµo néi tiÕt. - Các tuyến nội tiết đều tạo ra sản phẩm tiết tham gia điều hoà các quá trình sinh lí cña c¬ thÓ. b) Kh¸c nhau. TuyÕn néi tݪt TuyÕn ngo¹i tiÕt - Các chất tiết ra được ngấm thẳng - - Các chất tiết ra theo ống dẫn đổ ra ngoài. - Kích thước lớn. vµo m¸u. - Kích thước nhỏ. - ChÊt tiÕt ra lµ enzim, cã ho¹t tÝnh thÊp h¬n hoocmon. - ChÊt tiÕt ra lµ hoocmon. - VD: Tuyến yên, tuyến giáp, - VD: Tuyến nước bọt, tuyến mồ hôi. tuyÕn cËn gi¸p… c) TÝnh chÊt cña hoocmon . - Mỗi hoocmonchỉ ảnh hưởng tới một hoặc một số cơ quan xác định (gọi là cơ quan đích), mặc dù các hoocmon này theo máu đi khắp cơ thể ( Tính đặc hiệu của hoocmon). VÝ dô: Insulin do tuyÕn tuþ tiÕt ra chØ cã t¸c dông lµm h¹ ®­êng huyÕt, hoocmon kích thích nang trứng hoặc tinh hoàn (FSH) lại chỉ có ảnh hưởng đối với quá trình trøng chÝn vµ sinh tinh… - Hoocmon có hoạt tính sinh học cao, Chỉ với một lượng nhỏ cũng gây hiêụ quả rõ rÖt. - Hoocmon không mang tính đặc trưng cho loài . Ví dụ: người ta dùng insulin của bò ( thay insulin của người)để chữa bậnh tiểu đường cho người. d) Vai trß cña hoocmon . - Duy trì tính ổn định của môi trường bên trong cơ thể. - Điều hoà các quá trình sinh lý diễn ra bình thường. Do đó các rối loạn trong hoạt động nội tiết thường dẫn đến tình trạng bệnh lý.. 02.5. 0,5. lµ h¬n. 0,25. 0,25 0,25. 0,5. Các khí trao đổi ở phổi và ở tế bào đều theo cơ chế khuếch tán từ nơi có nồng độ 0,5 cao tới nơi có nồng độ thấp. Bên cạnh đó màng phế nang của phổi, màng của tế bào vµ thµnh mao m¹ch rÊt máng t¹o thuËn lîi cho sù khuÕch t¸n khÝ 1. ë phæi. 0,5 - KhÝ oxi: Trong phÕ nang cao h¬n trong mao m¹ch nªn O2 khuÕch t¸n tõ phÕ nang vµo m¸u. - KhÝ CO2 : Trong mao m¹ch cao h¬n trong phÕ nang nªn CO2 khuÕch t¸n tõ m¸u vµo phÕ nang. 2. ë tÕ bµo: 0,5 - KhÝ oxi: Trong mao m¹ch cao h¬n trong tÕ bµo, nªn O2 khuÕch t¸n tõ m¸u vµo tÕ bµo. - KhÝ CO2 : Trong tÕ bµo cao h¬n trong mao m¹ch, nªn CO2 khuÕch t¸n tõ tÕ bµo. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> vµo m¸u. 5. Quy ước gen: A- là gen quy định thuận tay phải a- là gen quy định thuận tay trái. 1- Xét gia đình nhà ông A: ông A và vợ ông A đều thuận tay phải: Kiểu gen lµ: ACon cña «ng A thuËn tay tr¸i: cã kiÓu gen: aa => c¶ bè vµ mÑ trong kiÓu gen đều có gen a. VËy kiÓu gen cña «ng A vµ vî «ng A lµ: Aa Sơ đồ lai: P:¤ng A. Aa ( ThuËn tay ph¶i) x Vî «ng A. Aa ( ThuËn tay ph¶i) GP: A,a A,a : F1 1AA: 2 Aa : 1aa 2- Xét gia đình nhà ông B: ông B thuận tay trái: Kiểu gen : aa.. 0,25 0,25. 0,5. Vî «ng B thuËn tay ph¶i: KiÓu gen : ACon cña «ng B thuËn tay tr¸i: cã kiÓu gen: aa => c¶ bè vµ mÑ trong kiÓu gen đều có gen a. VËy kiÓu gen cña vî «ng B lµ: Aa Sơ đồ lai: P: ¤ng B. aa ( ThuËn tay tr¸i) xVî «ng B. Aa ( ThuËn tay ph¶i) GP: a A,a : F1 1Aa : 1aa. 0,5. Tãm t¾t: L= 1,02 mm = 1,02.107= 10 200 000 M m A= 10% N. x= 3. _____________ a) N =? b) M = ? c) H =? d) N td =? Atd, Ttd, Gtd,. Xtd. Gi¶i: a) Tæng sè nu cña ADN lµ: N= 2l: 3,4 = 2.10 200 000 : 3,4 = 6 000 000 (nu) b) Khối lượng của ADN là: M= N.300= 6 000 000 . 300= 1 800 000 000 (®vC). 0,25. Lop7.net. 0,5. 0,25 0,25.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> 6. c) Sè liªn kÕt H cña AND lµ: Sè nu tõng lo¹i cña gen lµ:. 0,5. Theo ®Çu bµi: A= 10% N=> A= 10. 6 000 000 : 100 = 600 000 ( nu) G= N/2 – A= 3 000 000 – 600 000 = 2 400 000 ( nu) Theo nguyªn t¾c bæ sung: A =T = 600 000 ( nu) G = X = 2 400 000 ( nu) Sè liªn kÕt H cña AND lµ: H= 2A + 3G = 2. 600 000 + 3. 2 400 000 = 8 400 000 (liªn kÕt) d.Tổng số nu môi trường nội bào cung cấp cho AND nhân đôi 3 lần là: Ntd = N.( 2x – 1) = 6 000 000( 23- 1) = 42 000 000 (nu) Số lượng nu từng loại môi trường nội bào cung cấp là: Atd = Ttd = A( 2x – 1) = T( 2x – 1) = 600 000 ( 23- 1) = 4 200 000 ( nu) Gtd = Xtd = G( 2x – 1) = X( 2x – 1) = 2 400 000( 23- 1) =14 800 000 ( nu). Lop7.net. 0,5.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Phßng GD&§T huyÖn Lôc yªn Trường THCS Phan Thanh. Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam. §éc lËp- Tù do- H¹nh phóc. hướng DẫN CHấM Đề Thi học sinh giỏi lớp 9 N¨m häc 2010- 2011 M«n : sinh häc. c¢ U. 1. §¸P ¸N. - Các thực vật sống ở trên cạn ( như cây rêu) cần phải có bộ phận để hút nước và thức ăn (rễ) và vận chuyển các chất đó lên cây (bó mạch dẫn bên trong). - Những đặc điểm cấu tạo của rêu đó là: Chưa có rễ chính thức, chưa có bó mạch dẫn ở thân, lá, và cả rễ. Do đó chức năng hút nước và muối khoáng, dẫn truyÒn lµ ch­a hoµn chØnh. - Việc lấy nước và muối khoáng hoà tan trong nước vào cơ thể còn phải thực hiện bằng cách thấm qua bề mặt. Điều đó giải thích tại sao rêu thường chỉ sống được ở chỗ ẩm ướt và sống thành từng đám, kích thước cây thường nhỏ bé..  Đặc điểm cấu tạo ngoài của cá chép thích nghi với đời sống dưới nước. - Th©n h×nh thoi g¾n víi ®Çu thµnh mét khèi v÷ng ch¾c - Vẩy là những tấm xương mỏng xếp như ngói lợp được phủ một lớp da tiết chÊt nhµy m¾t kh«ng cã mi. - V©y c¸ cã h×nh d¸ng nh­ b¬i chÌo gi÷ chøc n©ng di chuyÓn trong b¬i lÆn vµ ®iÒu chØnh sù th¨ng b»ng. - Cá chép đẻ trứng với số lượng lớn, thụ tinh ngoài.  Đặc điểm cấu tạo trong của cá chép thích nghi với đời sống dưới nước. - Tiªu ho¸: C¸ chÐp cã bãng h¬i th«ng víi thùc qu¶n b»ng mét èng ng¾n gióp cá chìm nổi trong nước dễ dàng. 2 - TuÇn hoµn: HÖ tuÇn hoµn kÝn ( Mét vßng tuÇn hoµn kÝn), tim hai ng¨n( 1 t©m thÊt vµ 1 t©m nhÜ). - H« hÊp: B»ng mang. - Bµi tiÕt: ThËn gi÷a cã chøc n¨ng läc m¸u vµ th¶i c¸c chÊt kh«ng cÇn thiÕt ra ngoµi nh­ng kh¶ n¨ng läc ch­a cao. - ThÇn kinh vµ gi¸c quan: H×nh èng n»m ë phÝa l­ng gåm bé n·o vµ tuû sèng, các dây thần kinh. Bộ não phân hoá, trong đó có hành khứu giác, thuỳ thị giác vµ tiÓu n·o ph¸t triÓn h¬n c¶. -. Lop7.net. tHANG §IÓM. 0,25. 0.5.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> §Æc ®iÓm cÊu t¹o. 3. Đặc đỉêm thích nghi. - Lồng ngực nở rộng sang 2 bên và hẹp - Để dồn trọng lượng các nội quan lên theo hướng trước sau. xương chậu và tạo cử động dễ dàng cho đôi tay khi lao động. - Cột sống đứng có dạng chữ S và cong ở - Chịu đựng trọng lượng của đầu và tác 4 chç. dụng chấn động từ các chi dưới dồn lên lóc di chuyÓn. - Xương chậu nở và rộng, xương đùi to. - Chịu đựng trọng lượng các nội quan và cña c¬ thÓ. - Xương gót phát triển và lồi ra phía sau, - Để dễ dàng di chuyển và giảm bớt các xương bàn chân khớp với nhau tạo chấn động có thể gây tổn thương chân h×nh vßm và cơ thể khi vận động. - Các xương cử động của chi trên khớp - Để chi trên cử động được theo nhiều động và linh hoạt, đặc biệt là các xương hướng và bàn tay có thể cầm nắm , chế ngãn tay. tạo công cụ lao động và thực hiện các động tác lao động. - Xương sọ phát triển tạo điều kiện cho - Để định hướng trong lao động và phát n·o vµ hÖ thÇn kinh ph¸t triÓn. triÓn nhËn thøc tèt h¬n. - Các cơ vận động chi như cơ đùi, cơ bắp - Tạo cử động linh hoạt giúp cơ thể di ch©n, c¬ b¾p tay ph¸t triÓn. chuyển và lao động.. Các khí trao đổi ở phổi và ở tế bào đều theo cơ chế khuếch tán từ nơi có nồng độ cao tới nơi có nồng độ thấp. Bên cạnh đó màng phế nang của phổi, màng của tế bµo vµ thµnh mao m¹ch rÊt máng t¹o thuËn lîi cho sù khuÕch t¸n khÝ 1. ë phæi. - KhÝ oxi: Trong phÕ nang cao h¬n trong mao m¹ch nªn O2 khuÕch t¸n tõ phÕ nang vµo m¸u. - KhÝ CO2 : Trong mao m¹ch cao h¬n trong phÕ nang nªn CO2 khuÕch t¸n tõ m¸u vµo phÕ nang. 2. ë tÕ bµo: - KhÝ oxi: Trong mao m¹ch cao h¬n trong tÕ bµo, nªn O2 khuÕch t¸n tõ m¸u vµo tÕ bµo. - KhÝ CO2 : Trong tÕ bµo cao h¬n trong mao m¹ch, nªn CO2 khuÕch t¸n tõ tÕ bµo vµo m¸u. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Các thành phần cấu tạo của máu: huyết tương: các tế bào máu: hồng cầu, bạch cÇu vµ tiÓu cÇu. - Huyết tương: Duy trì máu ở trạng thái lỏng để lưu thông dễ dàng trong mạch. Vận chuyển các chất dinh dưỡng, các chất cần thiết khác và các chất thải. - Hång cÇu: VÈn chuyÓn oxi vµ cacbonic. - TiÓu cÇu: + Bám vào vết rách và bám vào nhau để tạo thành nút tiểu cầu bịt tạm thời vết r¸ch. +Giải phóng enzim giúp hình thành búi tơ máu để tạo thành khối máu đông. - Bạch cầu: Tham gia bảo vệ cơ thể bằng các cơ chế: Thực bào, tạo kháng thể để vô hiệu hoá kháng nguyên, phá huỷ các tế bào đã nhiễm bệnh.. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span>