Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tuần 8 - Tiết 29: Qua đèo ngang

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Giáo án : Ngữ văn 7. -1-. Tuaàn : 8 Tieát : 29.. QUA ĐÈO NGANG. A . Mục tiêu cần đạt: Giuùp HS : - Hình dung được cảnh tượng Đèo Ngang và tâm hồn của bà Huyện Thanh Quan. - Bước đầu tìm hiểu thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật.. B. Chuaån bò: * Thầy: Bảng phụ, tranh Đèo Ngang. * Trò: Đọc văn bản, chú thích, tìm hiểu tác giả, thể thơ và soạn các câu hỏi tìm hiểu văn bản.. C. Tiến trình tổ chức các hoạt động: Nội dung hoạt động. HĐ1: Khởi động: (5’) * OÅn ñònh : (1’) * Kieåm tra : (3’) HÑ2:Tìm hieåu chung : (10’) 1)Taùc giaû, taùc phaåm: -Bút danh độc đáo: Huyeän Thanh Quan.. -Teân thaät: Nguyeãn Thò Hinh. (sgk). Hoạt động thầy *. Hoạt động trò Lớp trưởng báo cáo.. - Kiểm diện, trật tự. (?) Khoanh tròn vào chữ cái in hoa ở đầu câu trả lời đúng nhất trong các câu -Chọn đáp án b trả lời sau: Qua 2 baøi: Sau phuùt chia li, Baùnh troâi nước, Chúng ta có thể khái quát ntn về số phận, phẩm chất người phụ nữ VN thời PK ? a. Long ñong, chìm noåi. b. Ba chìm bảy nổi vẫn giữ lòng son. c. Xa cách, đợi chờ, chung thuỷ. d. Buoàn baõ, coâ ñôn, than thaân, traùch phaän. * Giới thiệu bài: (1’) Đã có nhiều thi nhân làm thơ vịnh Đèo Ngang như: Cao Bá Quát co` bài “ Đăng Hoành Sơn” ( lên núi Hoành Sôn); Nguyeãn Khuyeán coù baøi: “ “ Quá Hoành Sơn” (Qua núi Hoành Sơn); Nguyễn Thượng Hiền có bài: “ -Nghe và ghi tựa bài vào Hoành Sơn xuân vọng” ( mùa xuân taäp trông núi Hoành Sơn) … Nhưng tựu trung, được nhiều người biết và yêu thích nhất vẫn là bài: Qua Đèo Ngang cuûa baø Huyeän Thanh Quan.. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Giáo án : Ngữ văn 7. 2) Theå thô: + Thaát ngoân baùt cuù. + Vaàn: 1,2,4,6,8.. HÑ3: TÌM HIEÅU VAÊN BAÛN: (25’) 1)Hai câu đề :. -2 Đọc văn bản.  Hướng dẫn đọc: Giọng nhẹ nhàng traàm buoàn theå hieän taâm traïng nhaø thô. (?) Giới thiệu vài nét về tác giả và xuất xứ bài thơ?  Giaûng theâm: xuaát thaân cuûa Baø (?) Haõy cho bieát theå thô? ( soá caâu, soá tieáng vaø caùch gieo vaàn) (?) Tìm những câu đối nhau trong bài.? -Giới thiệu thêm: + Bố cục: Đề, thực, luận, kết. + Luaät: - Tiếng thứ 2 (câu 1) thanh bằng là theå baèng, thanh traéc laø theå traéc. - Tieáng 1,3,5 tuyø yù (nhaát, tam, nguõ bất luận; nhị, tứ lục phân minh) + Nhịp: 4/3 hoặc 2/2/3. + Nieâm: Caâu 1 nieâm Caâu 8; 2-3; 4-5; 6-7 không đúng những điều trên là thất nieâm, thaát luaät. + Đặc trưng tiêu biểu: Tính cô đúc, súc tích. (?) Noäi dung chính cuûa baøi thô? -Cho hs đọc 2 câu đề. (?) Cảnh Đèo Ngang được miêu tả thời ñieåm naøo trong ngaøy? (?) Đèo Ngang vốn là cảnh núi non hùng vĩ . Nhưng bà cảm nhận Đèo Ngang ntn? Thời điểm chiều tà có lợi theá gì trong vieäc boäc loä taâm traïng cuûa taùc giaû? (?) Cảnh Đèo Ngang được phác hoạ bằng cách nói ra sao? Điệp từ chen có taùc duïng gì?. -Nghe. -Đọc văn bản. -Chuù thích* SGK.. -Caù nhaân. * Caù nhaân: 3 >< 4, 5><6.. -Nghe. -Caù nhaân: Taâm traïng coâ ñôn cuûa baø Huyeän Thanh Quan lúc qua đèo trước cảnh tượng hoang sơ của Đèo Ngang.. -Đọc 2 câu đầu. -Caù nhaân: Chieàu taøn, naéng - Điệp từ, điệp âm liên saép taét. tieáp  caûnh hoang vu, -Đèo Ngang hùng vĩ, buoàn vaéng luùc chieàu taø . thâm u, hiểm trở, càng trở neân hoang vu, buoàn vaéng vaøo luùc chieàu taø xeá boùng. - Điệp từ: chen.gợi sức sống của cỏ cây ở 1 nơi chật hẹp, gợi vẻ hoang dã, vô trật tự của thế giới vô tri. 2)Hai câu thực : - Điệp âm liên tiếp:tà, đá, - Phép đối, đảo ngữ, từ laø hoa. láy gợi hìnhcảnh  Đọc hai câu thực . - Cho HS đọc tiếp hai câu thực hoang sô heo huùt, thaáp (?) Aán tượng nổi bật của cảnh vật trong -Thảo luận : Cảnh dưới thoáng có hình bóng con núi, bên sông đã xuất hai caâu thô treân laø gì ? Vì sao laïi coù ? người . hiện con người và sự sống Nhaän xeùt caùch taû veà maët ngheä thuaät ? vì đứng trên đèo nhìn. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Giáo án : Ngữ văn 7. 3)Hai caâu luaän : - Phép đối, chơi chữ, nhân hoá.  Sự nối tiếc một thời vàng son rực rỡ, tâm traïng naëng tróu noãi nieàm thương nhớ, buồn đau .. -3Hai từ láy lom khom, lác đác có tác duïng gì ? * Chuyển ý : Ở 4 câu đầu, thông qua những nét miêu tả cảnh để ngụ tình, ta thấy được tâm trạng buồn, cô đơn của bà Huyện Thanh Quan, còn ở bốn câu sau cùng với tâm trạng buồn như thế, ta haõy tìm hieåu xem baø coøn coù taâm tö naøo khaùc ?  Cho HS đọc 2 câu luận . (?) Ta hiểu gì về 2 loại chim quốc và ña ña ? (?) Biện pháp nghệ thuật nào được sử dụng ở 2 câu thơ trên ? (?) Theo em, những điển tích, truyền thuyeát trong baøi coù yù nghóa gì trong vieäc ñieãn taû taâm traïng cuûa nhaø thô ?. xuống, cùng với từ láy gợi hình aûnh nhoû xíu, thöa thớtvắng vẻ, tăng nổi buoàn..  Đọc 2 câu luận. Cá nhân: Hiện thân những người mất nước. Chim quoác (SGK), chim ña ña (Baù Di, Thác Tề thời nhà Chu cướp nước Thương …) -Thaûo luaän. -Tâm trạng nhớ quê, nhớ -Bình : Nỗi buồn hiu hắt, nhẹ nhàng ở nhà, nhớ nước, hoài cổ (nhớ thương nuối tiếc đầu bài thơ trở nên mênh mông, nặng trĩu, đượm một nét thuê lương trước cái triều đại đã qua – triều Lê) Với 1 thời vàng son khoắc khoải, vô vọng của tiếng chim rực rỡ . vaø ngaøy taøn trong hoác nuùi . -Nghe Chuyeån yù : Taâm traïng cuûa nhaø thô được thể hiện qua hai hình thức . 6 câu trên là mượn cảnh để ngụ tình . 2 câu cuối nhà thơ đã trực tiếp tả tình như 4)Hai caâu keát: theá naøo ? -Đọc hai câu kết  Cho HS đọc hai câu cuối . -Caù nhaân :Töông quan: - Đối lập nỗi buồn cô (?) Nói đến 1 mảnh tình riêng giữa Đối lập, ngược chiều giữa quạnh, thầm lặng (ở mức cảnh trời, non, nước bao la thì có gì cái bát ngát, rộng mở bao khác với cách nói 1 mảnh tình riêng naëng neà) la bao nhieâu thì maûnh tình trong khoâng gian chaät heïp ? rieâng caøng naëng neà, kheùp (?) Tìm hàm nghĩa của cụm từ : Ta với kín bấy nhiêu - Boäc loä noãi coâ ñôn gaàn ta ? (Là ai với ai?) như tuyệt đối của tác giả . (?) Từ những phân tích trên em hãy nhận xét về ngôn ngữ và cảm xúc của -Caù nhaân nhà thơ khi qua Đèo Ngang ? III/ Toång keát : Ghi nhớ SGK/ Tr 104. -Đọc ghi nhớ. -Cho HS đọc ghi nhớ . -Nghe và tự ghi nhớ.. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Giáo án : Ngữ văn 7 HÑ4 : Cuûng coá, Daën doø :(5’). -4-Học thuộc lòng bài thơ Qua Đèo Ngang và ghi nhớ -Soạn bài : Bạn đến chơi nhà theo câu hoûi THVB SGK -Tìm đọc thêm một số bài thơ của bà Huyeän Thanh Quan.. Tuaàn : 8 Tieát : 30. A . Mục tiêu cần đạt: -. BẠN ĐẾN CHƠI NHAØ.. Giuùp HS : Cảm nhận được tình bạn đậm đà, hồn nhiên, thắm thiết của Nguyễn Khuyến . Hiểu thêm 1 bố cục khác của thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật.. B. Chuaån bò: * Thaày: Baûng phuï, (vaên baûn). * Trò: Đọc văn bản, chú thích, tìm hiểu tác giả, thể thơ và soạn các câu hỏi tìm hiểu vaên baûn.. C. Tiến trình tổ chức các hoạt động: Nội dung hoạt động. HĐ1: Khởi động: (6’) * OÅn ñònh : (1’) * Kieåm tra : (4’). * Giới thiệu bài: (1’). Hoạt động thầy Kiểm diện, trật tự. (?) Đọc thuộc lòng bài thơ: Qua Đèo Ngang và cho biết vài nét về taùc giaû? (?) Cảnh tượng Đèo Ngang qua sự mieâu taû cuûa taùc giaû ntn? (?) Taâm traïng cuûa baø Huyeän Thanh Quan khi qua Đèo Ngang được thể hieän ra sao? * Sống ở đời ai mà không có bạn beø thaân thích. Coù baïn cuoäc soáng seõ có ý nghĩa và tốt đẹp biết bao nhiêu và nhất là khi người bạn ấy sẽ là những người ý hợp tâm đầu với mình. Điều đó ta sẽ thấy qua bài thơ: Bạn đến chơi nhà của Nguyeãn Khuyeán.. Lop7.net. *. Hoạt động trò Lớp trưởng báo cáo.. * Hai hoïc sinh traû baøi.. -Nghe và ghi tựa bài vào tập.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Giáo án : Ngữ văn 7 HÑ 2 :Tìm hieåu chung: 1) Taùc giaû: SGK. 2) Theå thô: -Thaát ngoân baùt cuù. -Vaàn: 1,2,4,6,8.. Boá cuïc: + Câu 1: Giới thiệu sự việc ( bạn đến chơi) + Caâu 27: Trình baøy hoàn cảnh của mình. + Caâu 8: Boäc loä tình baïn đậm đà, chân thật, tự nhieân, daân daõ.. -5(?) Haõy cho bieát vaøi neùt veà taùc giaû Nguyễn Khuyến? ( Tại sao người ta thường gọi ông là tam nguyên Yên Đổ?) (?) Baøi thô thuoäc theå thô gì? Nhòp ñieäu caùc caâu thô ntn? Gioïng ñieäu tình cảm trong bài là gì? Đọc và ngaét nhòp ntn? Vaàn cuûa baøi thô? (?) Giải thích từ: nước cả, khôn, roán ? (?) Bài thơ : Bạn đến chơi nhà nói veà chuyeän gì?. Cá nhân: Dựa vào chú thích sgk.. - Nhòp: 4/3, 2/2/3. Caâu 6: 4/1/2. -Gioïng: Chaäm raõi, ung dung, hóm hỉnh như thấp thoáng 1 nụ cười. -HS đọc bài thơ. - Bạn đến chơi mà Nguyễn Khuyến không có gì đãi bạn chỉ có 1 tình bạn đẹp.. (?) Bố cục bài thơ được tác giả sáng tạo linh hoạt ntn?. HÑ 3 : Tìm hieåu vaên baûn. 1)Câu 1: Giới thiệu bạn đến chơi nhà. lời chào hỏi tự nhiên.. (?) Đọc lại câu 1 (vui, hồ hởi), em coù nhaän xeùt gì veà loái noùi cuûa taùc giaû ở câu 1? (?) Qua lời chào, em biết được điều gì veà quan heä cuûa Nguyeãn Khuyeán với bạn mình? ( Họ gặp nhau có thường xuyên không, xưng hô có gì đáng chú ý, họ gặp nhau ở đâu?) -Đọc từ câu 2 đến câu 7. 2)Câu 2  7: Hoàn (?) Theo cách giới thiệu ở câu 1, thì cảnh tiếp bạn khi bạn tới đúng ra Nguyễn Khuyến phải tiếp nhaø. đãi ra sao khi bạn đến nhà chôi? (?) Thế nhưng ở đây Nguyễn Khuyến đãi bạn ra sao? Hoàn cảnh của Nguyễn Khuyến khi bạn đến chôi laø ntn? (?) Vì sao sau lời chào Nguyễn Khuyến lại nhắc ngay đến chợ xa. Điều đó cho ta hiểu hiểu gì về tình cảm của Nguyễn Khuyến đối với baïn ? (?) Nguyễn Khuyến trình bày hoàn caûnh cuûa mình nhö vaäy coù phaûi. Lop7.net. -Đọc câu 1. - Hoï ít gaëp nhau. - Xöng hoâ: toân xöng, thaân maät. - Gặp ở nhà( không ở dinh)  Quyù nhau laém.. -Đọc, trả lời cá nhân: - Đàng hoàng, ân cần, chu đáo.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Giáo án : Ngữ văn 7. -6-. ông định kể khó than nghèo với bạn - Không có gì: Trẻ, cá gà, khoâng? bầu, mướp, cà, trầu cũng - Nói quá, ngôn ngữ giản không nốt , lại xa chợ. dị  Hoàn cảnh không (?) Vậy ở đây Nguyễn Khuyến đã có gì để tiếp bạn. - Muốn tiếp bạn đàng hoàng duøng caùch noùi gì? Muïc ñích cuûa ( ngon, sang) Chân tình mới caùch noùi aáy? đề cập đến chuyện ăn, rất đời thường như vậy. -Thảo luận, Trả lời: -Khoâng coù yù ñònh than ngheøo: + Mọi thứ điều có nhưng chưa dùng được . + Sự việc không có trầu là “ Khoâng may kia” laø chæ noùi cho vui thoâi. - Nói quá thực tế có không được như ý bạn cũng thông 3)Caâu cuoái: cảm. Đó là cách thể hiện sự Tình bạn đậm đà, hồn -Cho hs đọc câu cuối. nhieân, daân daõ. (?) Đến đây Nguyễn Khuyến muốn quý mến bạn hiền. -Đọc. nói điều gì về tình bạn? Ta với ta ở - Tình baïn cao hôn vaät chaát. ñaây laø ai? Duø vaät chaát khoâng coù, baïn beø (?) Vaäy, coù phaûi Nguyeãn Khuyeán vaãn quyù meán nhau. chæ coi troïng tinh thaàn maø coi -Thảo luận trả lời : III/ Toång keát : thường vật chất, coi vật chất là tầm -Không, chính việc đề cập Ghi nhớ SGK/ Tr 105. thường, không có ý nghĩa chăng ? đến chuyện ăn ở trên cho thấy Nguyeãn Khuyeán muoán coù vaät chaát vaø tình caûm haøi hoøa laø HÑ 4: Luyeän taäp : (5’) quí nhaát . (?) Em hãy so sánh cụm từ: ta với ta trong bài thơ này với cụm từ ta -Caù nhaân :Ta trong thô baø với ta trong bài thơ “ Qua Đèo Huyeän Thanh Quan chæ soá ít Ngang” cuûa baø Huyeän Thanh Quan :Bà với bóng của chính mình . để thấy rõ tâm thế, tâm hồn của Ở đây là tác giả Nguyễn Khuyến khi bạn đến chơi Vaø baïn tuy 2 maø 1 cho thaáy nhaø? tình caûm gaén boù chan hoøa. (?) Vaäy tình baïn cuûa Nguyeãn Khuyeán trong baøi thô laø gì? +Tình bạn đậm đà hồn nhiên (?) Em có nhận xét gì về ngôn ngữ dân dã , bất chấp mọi điều trong baøi thô? kieän . -Cho hs đọc ghi nhớ sgk. (?) So sánh ngôn ngữ bài thơ của. Lop7.net. +Ngôn ngữ gắn bó với cuộc soáng thoân queâ mang tính thuaàn Vieät maø trong saùng.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Giáo án : Ngữ văn 7. -7Nguyễn Khuyến với đoạn trích: Chinh phuï ngaâm khuùc cuûa baø Đoàn Thị Điểm? -Cho hs đọc diễn cảm lại bài thơ. -Đọc bài đọc thêm: Khóc Dương Khueâ. -Hoïc thuoäc loøng baøi thô. -Học bài ghi, ghi nhớ. Chuẩn bị bài viết số 2 (tại lớp). Lop7.net. ,nhuaàn nhuyeãn. -Đọc ghi nhớ và tự ghi. -Caù nhaân : +Nguyễn Khuyến : Ngôn ngữ đời thường . +Đoàn Thị Điểm : Ngôn ngữ baùc hoïc .  Cả hai đều đạt đến độ kết tinh , haáp daãn. -Đọc diễn cảm. -Nghe và tự ghi nhớ..

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Giáo án : Ngữ văn 7. -8-. HÑ 4 : Cuûng coá, daën doø (4’). Tuaàn : 8 Tieát : 31+32.. A . Mục tiêu cần đạt:. VIEÁT BAØI TAÄP LAØM VAÊN SỐ 2 TẠI LỚP.. Giuùp HS : -Vận dụng được các kiến thức và kĩ năng về văn biểu cảm đã học và đã luyện tập. -Học sinh viết được bài văn biểu cảm về thiên nhiên, thực vật để thể hiện tình cảm yêu thöông caây coái theo truyeàn thoáng cuûa nhaân daân ta.. B. Chuaån bò: *Thầy: Đề bài và đáp án. * Troø: Giaáy laøm baøi.. C. Tiến trình tổ chức các hoạt động: Nội dung hoạt động. HĐ1: Khởi động: (3’). HĐ2: Chép đề,hướng daãn: (5’) Đề : Loài cây em yeâu.. Hoạt động thầy * OÅn ñònh : (1’) Kiểm diện, trật tự. *Kiểm tra sự chuẩn bị: (2’) - Chép đề lên bảng. -Hướng dẫn: 1.Xaùc ñònh yeáu toá mieâu taû: Taû caùi gì để tỏ thái độ, tình cảm đối với caây. 2.Xác dịnh yếu tố tự sự: Kể cái gì để bộc lộ cảm xúc đối với cây. 3.Chú ý: Yếu tố tả, tự sự chỉ là phương tiện biểu cảm đối với loài caây em yeâu. 4.Tuân thủ các bước: a. Tìm hiểu đề. b. Tìm yù. c. Laäp daøn yù. d. Vieát thaønh vaên: Chuù yù lieân keát, maïch laïc. e. Kiểm tra, sửa chữ.. Lop7.net. *. Hoạt động trò Lớp trưởng báo cáo.. -Chép đề. -Nghe và tự ghi nhớ..

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Giáo án : Ngữ văn 7. HÑ3: Theo doõi, uoán naén (75’). HÑ4: Thu baøi - Daën doø: (7’). -95.Chú ý chữ viết, trình bày, phân đoạn 6.Không viết lại bài mẫu; lời lẽ chaân thaønh. 7.Có thể chọn: Cây Phượng, cây tre, cây dừa… -Theo dõi, nhắc nhỡ, uốn nắn sai soùt cho hs. -Thu bài đủ số lượng. Soạn bài: LT Quan hệ từ.. -Trật tự làm bài.. * Noäp baøi. * nghe và tự ghi nhớ.. DUYEÄT Ngaøy …. thaùng …. naêm 200…. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span>