Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tuần 8 - Tiết 28: Qua đèo ngang

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Trường THCS Long Thới - 2010 Tuaàn : 8. Tổ : Ngữ văn. Tiết : 29 Qua đèo ngang.. Năm học : 2009. Tiết : 30 –Bạn đến chơi nhà .. Tieát : 31+32 – Vieát baøi taäp laøm vaên soá 02. Tuaàn :8- Tieát :29 Ngày soạn:24/9/2009 Ngaøy daïy:28/09/2009 – 03/10/2009. QUA ĐÈO NGANG. A . Mục tiêu cần đạt: Giuùp HS : - Hình dung được cảnh tượng Đèo Ngang và tâm hồn của bà Huyện Thanh Quan. - Bước đầu tìm hiểu thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật.. B. Chuaån bò: * Thầy: Bảng phụ, tranh Đèo Ngang. * Trò: Đọc văn bản, chú thích, tìm hiểu tác giả, thể thơ và soạn các câu hỏi tìm hiểu văn baûn. C Phöông phaùp -Đọc sáng tạo ,gợi tìm ,phân tích ,thực hiện nhóm. D. Tiến trình tổ chức các hoạt động: 1.Ổn Định.Kiểm diện, trật tự. 2. Baøi Cuõ : -Đọc thuộc lòng bài thơ Bánh Trôi nước .nêu nội dung chính ,nghệ thuật của bài thơ ? 3. Bài mới. Hoạt động Thầy. Hoạt động1: * Giới thiệu baøi: Trong làng thơ cổ điển ,nữ só –baø Huyeän Thanh Quan nổi tiếng là người có bút pháp đài cát ,trang trọng ,buoàn thöông da dieát vaø những điều đó ta sẽ tìm hiểu trong tieát hoïc ngaøy hoâm nay với tác phẩm thơ “Qua Đèo Ngang ”. Hoạt động 2. Tìm hiểu chung : - Gọi học sinh đọc phần chú thích * SGK. - Em bieát gì veà taùc giaû?. Hoạt động Trò. Noäi dung. -Nghe và ghi tựa bài vào tập. I) Giới thiệu : - Học sinh đọc chú thích * 1)Taùc giaû SGK - Teân thaät: Nguyeãn Thò Hinh– - Bà Huyện Thanh Quan tên là nữ sĩ tài danh hiếm có. thật là Nguyễn Thị Hinh , -Bút danh độc đáo: Huyện Thanh. Gv: Nguyeãn Traàn Phöông Lan Trang 1 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Trường THCS Long Thới - 2010. Tổ : Ngữ văn. sống ở thế kỉ XIX , chưa rõ naêm sinh naêm maát . Baø laø một trong những nữ sĩ tài danh hiếm có trong thời đại ngaøy xöa . - Laø baøi thô thaát ngoân baùt cuù - Em bieát gì veà taùc phaåm? Đường Luật ….. -Giới thiệu bổ sung vài nét - Học sinh nghe . về tác giả và xuất xứ bài thô. - Haõy cho bieát theå thô? ( soá - Theå thaát ngoân baùt cuù . caâu, soá tieáng vaø caùch gieo vaàn) Hoạt động 3 . Phân tích Đọc văn bản. -Hướng dẫn đọc: Giọng nhẹ - Học sinh nghe hướng dẫn. nhaøng ,traàm buoàn da dieát (taâm traïng nhaø thô). theå hieän taâm traïng nhaø thô. -Bài thơ tả cảnh ở đâu ?thời Cảnh đèo ngang (chú thích sgk trang 102 ) gian naøo ? -Trong 2 câu đầu cảnh vật là -cảnh chiều xế tà gì ?cảnh ấy gợi lên điều gì ? “cỏ cây chen đà lá chen hoa Nhaän xeùt veà aâm ñieäu caâu 2 ? ”.caûnh hoang sô . -từ được lặp :chen -âm được lặp :đá – lá. Năm học : 2009 Quan.. 2) Taùc phaåm: Bà để lại 6 thơ thơ .văn bản được viết lúc bà đi ngang qua Hoành Sơn. 3) Theå thô: + Thaát ngoân baùt cuù. + Vaàn: 1,2,4,6,8.. II. Phaân tích 1) Cảnh Đèo Ngang -Trời chiều “bóng xế tà”. -Caây coû chen chuùc ,raäm raïp” cỏ cây chen đá lá chen hoa” -> hoang sô . - con người : thưa thớt ,heo hút “lom khom dưới núi tiều vài chuù ” Choát : hình aûnh coû caây thì -=>Cảnh vật như gợi lên nỗi -caâ y coû töôi toá t chen nhau chen đá lá thì chen hoa gợi buoàn man maùc . moï c raä m raï p ,hoang vu em suy nghó ñieàu gì ? Bình : trong aùnh taø döông ,caûnh tieâu ñieàu vaéng veû . với một dùng hoanh sơ vắng vẻ gợi cho con người một caûm giaùc quaïnh hiu ,theâ Laéng nghe löông -Về sự vật hai câu sau khác Có sự xuất hiện của con người . gì hai câu đầu ? 2) Tâm sự nhà thơ -Ngườ ít ,nhaø thöa thớ t -Đặc điểm của con người và - Nhớ nước ,thương nhà đến chợ ? ñau loøng ,naõo ruoät . -Coù sự soá n g nhöng coø n tieâ u - Sự miêu tả gợi khung cảnh -tâm sự thầm kín chẳng được dieà u vaé n g veû ra sao ? seû chia “moät maûnh tình rieâng -Em có nhận xét gì về trật tự Thảo luận nhóm ta với ta ”. từ trong câu 3-4 ? Tác dụng -Sự thay đổi về trật tự từ => Con người quá bé nhỏ trước : lom khom vaø laù c đá c của việc dùng từ ? không gian bao la ,như bất lực. Gv: Nguyeãn Traàn Phöông Lan Trang 2 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Trường THCS Long Thới Tổ : Ngữ văn - 2010 Bình : hoàng hôn đang đến và đến với khung cảnh vắng -Lắng nghe laëng ñìu hiu ,noù caøng laøm cho thi só man maùc buoàn voâ ñònh . -Tác giả buồn nhớ thương - Nhớ nước thương nhà caùi gì ? -Hãy tìm ra từ đồng nghĩa ? -Nước –quốc -gia –nhaø -Taïi sao khi nghe tieáng quoác -Thaûo luaän nhoùm ,tiếng da da lại có tâm trạng (hs dựa vào những sự phân aáy ? tích treân ). Năm học : 2009 trước thời cuộc . 3) Ngheä thuaät -Theå thô thaát ngoân baùt cuù chaët cheõ - Ngôn ngữ trang trọng uyên baùc - Phép đối ,đảo ngữ ,từ ngữ gợi caûm taû caûnh maø nguï tình .. - Bình :nước vẫn còn nhưng sao bà lại nhớ nước ?bà đang nhớ tới thời vàng son của - Lắng nghe vöông trieàu leâ taâm traïng naøy thể hiện sâu sắc hơn ở bài “thăng long thành hoài cổ “.còn thời đại cùa bà ,triều ñình muïc naùt vua yeáu heøn nhu nhược đã làm mất oai danh cuûa cô nghieäp toå tieân. -Khung caûnh 2 caâu cuoái ? -Moät quang caûnh roäng meânh moâng ,teû ngaét duø raát nên thơ :trời,non ,nước . -Em hãy cảm nhận 2 câu - Tự cảm nhận (thảo luận cuoái ? theo baøn ) -Hai caâu cuoái noùi leân ñieàu gì -Taâm traïng buoàn ,tình yeâu ? nước lặng thầm kín đáo . Giảng : giữa không gian cao vaø roäng ,vaéng ngaét aáy chæ đơn độc có thi sĩ đứng đấy Lắng nghe ,chô vô nôi aáy nhoû beù quaù ! cô đơn quá ,chẳng ai tâm sự chaúng ai thoâng caûm seû chia . -Từ đó em hãy tìm ra điểm -mênh mông và nhỏ bé đối lập giữa người và cảnh >tăng nổi cô đơn ,không ai ?Taùc duïng ? chia seû . III/ Toång keát :. - Hoạt động 4. Tổng kết. Gv: Nguyeãn Traàn Phöông Lan Trang 3 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Trường THCS Long Thới Tổ : Ngữ văn - 2010 -Bút pháp sử dụng trong thơ -Hs nhớ lại những kiến thức ? Vừa phân tích trả lời . -Thoâng qua taû caûnh taùc giaû laøm gì ? -Nhaän xeùt gì veà ngheä thuaät ? Gọi học sinh đọc phần ghi -HS đọc phần ghi nhớ nhớ. Năm học : 2009 -Cảnh Đèo Ngang mênh moâng ,heo huùt ,hoang sô . -Nỗi nhớ nước thương nhà buoàn traàm laëng ,coâ ñôn cuûa taùc giaû . -Theå thô thaát ngoân baùt cuù trang troïng.. Giảng : Trên con đường xa xôi một mình bà trải bước -Lắng nghe chaân qua bao caûnh vaät .caûnh còn đây màthời vàng son xưa của dân tộc đã vào quá khứ ,còn lại chăng thực tại naõo loøng .. *Daën doø : -Học thuộc lòng bài thơ Qua Đèo Ngang và ghi nhớ -Soạn bài : Bạn đến chơi nhà theo câu hỏi THVB (SGK ) -Tìm đọc thêm một số bài thơ của bà Huyện Thanh Quan.. Gv: Nguyeãn Traàn Phöông Lan Trang 4 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Trường THCS Long Thới - 2010. Tổ : Ngữ văn. Tuaàn :8- Tieát :30 Ngày soạn:24/9/2009 Ngaøy daïy:28/09/2009 – 03/10/2009. Năm học : 2009. BẠN ĐẾN CHƠI NHAØ. A . Mục tiêu cần đạt: -. Giuùp HS : Cảm nhận được tình bạn đậm đà, hồn nhiên, thắm thiết của Nguyễn Khuyến . Hiểu thêm 1 bố cục khác của thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật.. B. Chuaån bò: * Thaày: Baûng phuï, (vaên baûn). * Trò: Đọc văn bản, chú thích, tìm hiểu tác giả, thể thơ và soạn các câu hỏi tìm hiểu văn baûn. C Phöông phaùp -Đọc sáng tạo ,gợi tìm ,phân tích ,thảo luận nhóm .. D Tiến trình tổ chức các hoạt động: 1. Ổn Định. Kiểm diện, trật tự. 2 .Bài cũ.Kiểm tra trong giờ học 3 .Bài mới Hoạt động Thầy. Hoạt động Trò. Noäi dung. Hoạt Động1: * Giới thiệu baøi: * Có những tình bạn đơn sơ -Nghe và ghi tựa bài vào maø noàng haäu vaø coù leõ ,tình taäp baïn cuûa Nguyeãn Khuyeán coù một không hai . Điều đó ta seõ thaáy qua baøi thô: Baïn đến chơi nhà . Hoạt Động 2 :Tìm hiểu chung: - Học sinh đọc chú thích* - Học sinh đọc chú thích * - Nguyễn khuyến là người - Em bieát gì veà taùc giaû? thông minh , là nhà thơ lớn I ) Giới thiệu của dân tộc, ông được gọi là 1) Taùc giaû: Tam Nguyên Yên Đổ. -Nguyễn khuyến( 18351909), là người thông minh Hoạt động 3 : Tìm hiểu hoïc gioûi . OÂng laø nhaø thô vaên baûn. lớn của dân tộc. Gv hướng dẫn hs đọc bài Hoï c sinh đọ c baø i - Gọi học sinh đọcbài. Gv: Nguyeãn Traàn Phöông Lan Trang 5 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Trường THCS Long Thới - 2010 -Nhòp ñieäu caùc caâu thô ntn? Gioïng ñieäu tình caûm trong bài là gì? Đọc và ngắt nhịp ntn? Vaàn cuûa baøi thô? - Baøi thô thuoäc theå thô gì? - Boá cuïc cuûabaøi:. -Giải thích từ: nước cả, khoân, roán ? - Bài thơ : Bạn đến chơi nhà noùi veà chuyeän gì? - Đọc lại câu 1 (vui, hồ hởi), em coù nhaän xeùt gì veà loái noùi của tác giả ở câu 1?. -Qua lời chào, em biết được ñieàu gì veà quan heä cuûa Nguyễn Khuyến với bạn mình? ( Hoï gaëp nhau coù thường xuyên không, xưng hô có gì đáng chú ý, họ gặp nhau ở đâu?) -Đọc từ câu 2 đến câu 7. - Theo cách giới thiệu ở câu 1, thì đúng ra Nguyễn Khuyến phải tiếp đãi ra sao khi bạn đến nhà chôi? - Thế nhưng ở đây Nguyễn Khuyến đãi bạn ra sao? Hoàn cảnh của Nguyễn Khuyến khi bạn đến chơi là. Tổ : Ngữ văn. Năm học : 2009. .-Gioïng: Chaäm raõi, ung dung, hoùm hænh nhö thaáp 2) Theå thô: thoáng 1 nụ cười. -Thaát ngoân baùt cuù. -Vaàn: 1,2,4,6,8 -Vaàn: 1,2,4,6,8. -Thaát ngoân baùt cuù. II ) Phaân tích + Câu 1: Giới thiệu sự việc ( bạn đến chơi) + Câu 27: Trình bày hoàn caûnh cuûa mình. + Caâu 8: Boäc loä tình baïn đậm đà, chân thật, tự nhiên, daân daõ. - Cá nhân: Dựa vào chú thích SGK. - Nói về tình huống khó xử khi bạn đến thăm để từ đó boäc loä tình baïn thaém thieát . - Bạn đến chơi mà Nguyễn 1) Câu 1: Khuyến không có gì đãi bạn Giới thiệu bạn đến chơi chỉ có 1 tình bạn đẹp. nhà,lời chào hỏi rất tự nhiên - Loái noùi hoùm hænh , loâi cuoán thaân tình , vui töôi , hoùm , lời chào mời tự nhiên . hỉnh, ân cần và chu đáo. Đàng hoàng, ân cần, chu đáo. - Hoï ít gaëp nhau. - Xöng hoâ: toân xöng, thaân maät. - Gặp ở nhà( không ở dinh)  Quyù nhau laém.. - Đọc câu 2-7 - Không có gì: Trẻ, cá ,gà, 2) Câu 2  7: Hoàn cảnh bầu, mướp, cà, trầu cũng tiếp bạn khi bạn tới nhà. không nốt , lại xa chợ. - Ngheä thuaät noùi quaù, ngoân ngữ giản dị  Hoàn cảnh khó khăn không có gì để tiếp bạn. “Trẻ đi vắng , chợ - Hoàn cảnh khó khăn , xa , vườn rộng rào thưa..” không có gì để tiếp bạn .. Gv: Nguyeãn Traàn Phöông Lan Trang 6 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Trường THCS Long Thới - 2010 ntn? - Vì sao sau lời chào Nguyễn Khuyến lại nhắc ngay đến chợ xa. Điều đó cho ta hiểu hieåu gì veà tình caûm cuûa Nguyễn Khuyến đối với bạn ? - Nguyeãn Khuyeán trình baøy hoàn cảnh của mình như vaäy coù phaûi oâng ñònh keå khoù than nghèo với bạn không?. - Vậy ở đây Nguyễn Khuyến đã dùng cách nói gì? Mục ñích cuûa caùch noùi aáy? -Cho hs đọc câu cuối. - Đến đây Nguyễn Khuyến muoán noùi ñieàu gì veà tình bạn? Ta với ta ở đây là ai? - Vaäy, coù phaûi Nguyeãn Khuyeán chæ coi troïng tinh thần mà coi thường vật chất, coi vật chất là tầm thường, khoâng coù yù nghóa chaêng ?. Tổ : Ngữ văn. Năm học : 2009. - Muốn tiếp bạn đàng hoàng ( ngon, sang) Chaân tình mới đề cập đến chuyện ăn, rất đời thường như vậy. -Thảo luận, Trả lời: -Khoâng coù yù ñònh than ngheøo: + Mọi thứ điều có nhưng chưa dùng được . + Sự việc không có trầu là “ Khoâng may kia” laø chæ noùi cho vui thoâi. - Nói quá thực tế có không được như ý bạn cũng thông cảm. Đó là cách thể hiện sự quyù meán baïn hieàn. 3) Caâu cuoái: -Đọc câu cuối Tình bạn đậm đà, hồn - Tình baïn cao hôn vaät chaát. nhieân,baát chaáp moïi ñieàu Duø vaät chaát khoâng coù, baïn kieän khoù khaên daân daõ beø vaãn quyù meán nhau. nhöng tình caûm vaãn gaén boù Thảo luận trả lời : chan hoà “ta với ta”. -Không, chính việc đề cập đến hoàn cảnh trên cho thấy Nguyeãn Khuyeán muoán coù vaät chaát vaø tình caûm haøi hoøa laø quí nhaát . -Ta trong thô baø Huyeän Thanh Quan chỉ số ít :Bà với bóng của chính mình . Ở đây laø taùc gia vaø baïn tuy 2 maø 1 cho thaáy tình caûm gaén boù chan hoøa.. -Em hãy so sánh cụm từ: ta với ta trong bài thơ này với cụm từ ta với ta trong bài thơ “ Qua Đèo Ngang” của bà Huyện Thanh Quan để thaáy roõ taâm theá, taâm hoàn cuûa Nguyễn Khuyến khi bạn đến chôi nhaø? -Vậy tình bạn của Nguyễn - Tình bạn đậm đà hồn nhiên daân daõ , baát chaáp moïi ñieàu Khuyeán trong baøi thô laø gì? kieän . - Em có nhận xét gì về ngôn - Ngôn ngữ gắn bó với cuộc soáng thoân queâ mang tính ngữ trong bài thơ? thuaàn Vieät maø trong saùng III/ Toång keát :. Gv: Nguyeãn Traàn Phöông Lan Trang 7 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Trường THCS Long Thới - 2010 Hoạt động 4. Tổng kết -Caûm nhaän cuûa em veà noäi dung chính cuûa taùc phaåm ? -Ngheä thuaät theå hieän trong bài thơ được thể hiện ra sao ? Gọi học sinh đọc phần ghi nhớ . Hoạt động 5 : Luyện tập : - So sánh ngôn ngữ bài thơ của Nguyễn Khuyến với đoạn trích: Chinh phụ ngâm khuùc của bà Đoàn Thị Ñieåm?. Tổ : Ngữ văn ,nhuaàn nhuyeãn.. Năm học : 2009. Bài thơ được lập ý bằng cách cố dựng lên tình huống -Nhớ lại phần phân tích nêu khó xử khi bạn đến chơi ,để toång keát . roài haï moät caâu keát :”Baùc đến chơi đây ,ta với ta”,nhưng trong đó là một giọng thơ hóm hỉnh chứa -Đọc ghi nhớ và tự ghi. đựng tình bạn đậm đà, thắm thieát . -Caù nhaân : +Nguyeãn Khuyeán : Ngoân ngữ đời thường . +Đoàn Thị Điểm : Ngôn ngữ baùc hoïc .  Cả hai đều đạt đến độ kết tinh , haáp daãn. -Đọc diễn cảm. -Cho hs đọc diễn cảm lại bài -Đọc bài đọc thêm: Khóc Döông Khueâ. thô. Daën doø : -Hoïc thuoäc loøng baøi thô. -Học bài , ghi nhớ. Chuẩn bị : Bài viết số 2 (tại lớp). + Xem baøi vaên bieåu caûm . + Xem lại các đề văn đã làm .. Gv: Nguyeãn Traàn Phöông Lan Trang 8 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Trường THCS Long Thới - 2010. Tổ : Ngữ văn. Tuaàn :8- Tieát : 31 + 32 Ngày soạn:24/9/2009 Ngaøy daïy:28/09/2009 – 03/10/2009. Năm học : 2009. VIEÁT BAØI TAÄP LAØM VAÊN SOÁ 02. A . Mục tiêu cần đạt: Giuùp HS : -Vận dụng được các kiến thức và kĩ năng về văn biểu cảm đã học và đã luyện tập. -Học sinh viết được bài văn biểu cảm về thiên nhiên để thể hiện tình cảm của mình với ñeâm trung thu.. B. Chuaån bò: *Thầy: Đề bài viết số 2. * Troø: Giaáy laøm baøi,vieát. C .Phöông phaùp -Thực hành viết .. D. Tiến trình tổ chức các hoạt động: 1. Ổn định Kiểm diện, trật tự. 2..Bài cũ; Kiểm tra sự chuẩn bị của học sinh . 3.Bài mới . Hoạt động trò. Hoạt động thầy. Hoạt đông1: Chép đề,hướng dẫn cách làm bài. Đề : Cảm nghĩ về đêm trăng trung - Chép đề vào bài viết . thu. Hướng dẫn: 1.)Xác định yếu tố miêu tả: Tả cái gì? Để tỏ thái độ, tình cảm đối với đêm trung thu. 2.) Xác dịnh yếu tố tự sự: Kể cái gì ? Để bộc lộ cảm xúc đối với đêm trung thu. 3).Chú ý: Yếu tố tả, tự sự chỉ là phương tiện biểu cảm đối với quang cảnh đêm trung thu. -Lắng nghe hướng dẫn và viết bài viết theo cách thức đã học. 4).Tuân thủ các bước: a. Tìm hiểu đề. b. Tìm yù. c. Laäp daøn yù.. Gv: Nguyeãn Traàn Phöông Lan Trang 9 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Trường THCS Long Thới Tổ : Ngữ văn - 2010 d. Vieát thaønh vaên: Chuù yù lieân keát, maïch laïc. e. Kiểm tra, sửa chữ. 5).Chú ý chữ viết, trình bày, phân đoạn. 6).Không viết lại bài mẫu; lời lẽ chân thành. 7).Coù theå choïn: hình aûnh thô vaøo baøi vieát. -Theo dõi, nhắc nhỡ, uốn nắn sai sót cho hs. Hoạt động 2: Theo dõi, uốn nắn. Năm học : 2009. Theo doõi hoïc sinh laøm baøi Hoạt động 3: Thu bài nhận xét tiết kiểm tra. *Daën doø: - Veà xem laïi baøi kieåm tra . Soạn bài: Chữa lỗi quan hệ từ. + Trả lời câu hỏi SGK. + Xem phaàn luyeän taäp.. Ngày ....tháng ....năm 2009 Duyệt của TBM. Gv: Nguyeãn Traàn Phöông Lan Trang 10 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Trường THCS Long Thới - 2010. Tổ : Ngữ văn. Đáp án+Thang điểm Mở bài (1đ): Nêu loại cây và lí do em thích loài cây đó . Thaân baøi (8ñ): - Các đặc điểm gợi cảm của loại cây là gì? +Thaân + Caønh + Laù + Hoa - Loại cây đó có vai trò như thế nào trong đời sống con người ? - Loại cây đó có vai trò như thế nào trong đời em ? - Tình cảm của em đối với loại cây đó ? Keát baøi (1): Tình cảm và cảm nhận của em đối với loài cây đó ?. Gv: Nguyeãn Traàn Phöông Lan Trang 11 Lop7.net. Năm học : 2009.

<span class='text_page_counter'>(12)</span>