Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tuần 1: Tiết 1: Cổng trường mở ra (Tiết 5)

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Gi¸o ¸n V¨n 7. TUÇN 1:. HäC K× I TIếT 1: CổNG TRườNG Mở RA (Lý Lan). A. Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - Cảm nhận và hiểu được những tình cảm cao đẹp của người mẹ đối với con nhân ngày khai trường. - Thấy được ý nghĩa lớn lao của nhà trường đối với cuộc đời của mỗi con người. B. TiÕn tr×nh lªn líp: 1. ổn định lớp 2. KiÓm tra bµi cò - GV kiÓm tra s¸ch, vë bao b×, d¸n nh·n, bµi so¹n cña häc sinh. 3. Bµi míi: - GV giới thiệu bài mới: Trong quãng đời đi học, hầu như ai cũng trải qua ngày khai trường đầu tiên. Nhưng ít ai để ý xem trong đêm trước ngày khai giảng ấy mẹ mình đã làm gì và nghĩ những gì? Để giúp các em hiểu thêm tấm lòng thương yêu, tình mẫu tử sâu nặng của bà mẹ đối với con và vai trò lo lớn của nhà trường đối với cuộc sống của mỗi con người như thế nào? Bài học hôm nay sẽ giúp các em hiểu điều đó. (GV ghi tựa bài lên bảng). TiÕn tr×nh bµi gi¶ng ? Cho biÕt v¨n b¶n nµy thuéc thÓ lo¹i g×? (VB nhËt dông) ? Em h·y nh¾c l¹i thÕ nµo lµ VB nhËt dông? (Là văn bản đề cập tới những nội dung có tính chất cập nhật, đề tài có tính chất thời sự đồng thời là những vấn đề xã hội có ý nghĩa lâu dài) HS đọc VB. ? VB này đề cập tới vấn đề gì?. GV: Hướng dẫn HS tìm hiểu VB ? Hoàn cảnh nào đã làm nảy sinh tâm trạng của người mẹ và đứa con? (Đêm trước ngày khai trường của con, mẹ không ngủ ®­îc...) ? T×m nh÷ng tõ ng÷ trong VB biÓu hiÖn râ t©m tr¹ng cña hai mÑ con? -Con: Thanh th¶n, m«i hÐ më, thØnh tho¶ng chôm l¹i nh­ ®ang mót kÑo... NguyÔn Trung Kiªn. PhÇn ghi b¶ng I.§äc -hiÓu chó thÝch 1. ThÓ lo¹i : VB nhËt dông 2. XuÊt xø: TrÝch tõ b¸o “yªu trΔ sè 116, TP.HCM ngµy 1/9/2000 3. §¹i ý: Ghi l¹i t©m tr¹ng của người mẹ trong 1 đêm không ngủ được trước ngày khai trường lần đầu tiªn cña con. II. T×m hiÓu v¨n b¶n 1. Tâm trạng của người mẹ và đứa con: -Con: Thanh th¶n, nhÑ nhµng... -> v« t­ -Meï: Thao thøc, tr»n träc, suy nghÜ miªn man, hồi hộp, sung sướng, thi hµnh väng...  kh«ng ngñ ®­îc Trường THCS Nậm Ty. Lop7.net. 1.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Gi¸o ¸n V¨n 7. -MÑ: Tr»n träc kh«ng ngñ ®­îc nghÜ vÒ ngµy khai trường đầu tiên của con mình... ? Em hãy tưởng tượng và mô tả lại tâm trạng của hai mẹ con trong đêm đó? ? Qua c¸c chi tiÕt trªn em cã nhËn xÐt g× vÒ t©m tr¹ng cña hai mÑ con? T¸c gi¶ sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuËt g×? (Tâm trạng khác nhau - Nghệ thuật tương phản) -HS thảo luận: Tại sao người mẹ lên giường mà vẫn tr»n träc kh«ng ngñ? GV gîi ý: - Lo l¾ng cho con - Ký øc tuæi th¬ sèng l¹i ? Chi tiết nào chứng tỏ ngày khai trường để lại ấn tượng sâu đậm trong tâm hồn mẹ? - Cø nh¾m m¾t l¹i... dµi vµ hÑp. - Cho nên ấn tượng... bước vào (trang 7) ? Tại sao ngày khai trường vào lớp 1 của con lại in dấu ấn trong tâm hồn người mẹ như vậy? (HS thảo luận) ? Hãy hồi tưởng lại ngày khai trường đầu tiên vào lớp 1 cña m×nh vµ kÓ cho c¸c b¹n nghe? ? Từ dấu ấn ngày khai trường đầu tiên của con điều mà mÑ mong muèn cho con ë ®©y lµ g×? (MÑ mong muèn nhÑ nhµng... b©ng khu©ng, xao xuyÕn  kỷ niệm đẹp về ngày khai trường) ? Qua việc tìm hiểu trên em thấy người mẹ là người ntn? Thương yêu con Lo l¾ng cho con Mong muốn cho con được sung sướng. ? Trong v¨n b¶n cã ph¶i mÑ ®ang nãi trùc tiÕp víi con không? Theo em người mẹ đang tâm sự với ai? Cách viÕt nµy cã t¸c dông g×? (Nãi víi chÝnh m×nh  næi bËt t©m tr¹ng, kh¾c häa t©m t­, t×nh c¶m) HS theo dâi phÇn tiÕp theo. ? C©u v¨n nµo nãi lªn vai trß, tÇm quan träng cña nhµ trường đối với thế hệ trẻ? (Ai còng biÕt r»ng mçi sai lÇm...) ? Câu này có tác động ntn tới việc học hành của mỗi häc sinh? ? KÕt thóc bµi v¨n ntn mÑ nãi: “§i ®i con... më ra”. Em nghĩ gì về câu nói của người mẹ? Đến bây giờ em häc tíi líp 7 em hiÓu thÕ giíi k× diÖu Êy lµ g×? Nã ntn? (HS th¶o luËn) (Vai trò của nhà trường mang lại cho mỗi con người sau này: Tri thức, tình cảm, tư tưởng, đạo lý, tình bạn, t×nh thÇy trß...) NguyÔn Trung Kiªn.  T×nh mÉu tö thiªng liªng, cao c¶. 2. TÇm quan träng cña nhà trường với thế hệ trẻ -Kh«ng ®­îc phÐp sai lÇm trong gi¸o dôc. -Gi¸o dôc thÕ hÖ trÎ cho tương lai..  Gi¸o dôc rÊt quan träng, lín lao. Trường THCS Nậm Ty. Lop7.net. 2.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Gi¸o ¸n V¨n 7. ? Theo em ®iÒu mµ t¸c gi¶ muèn nãi tíi trong VB nµy * Ghi nhí... SGK /9 lµ g×? III. LuyÖn tËp HS đọc ghi nhớ trang 9. GV: Cã thÓ nãi v¨n b¶n nµy lµ bµi ca thi hµnh väng vÒ Em h·y nhí l¹i ngµy ®Çu tiªn ®i häc vµ viÕt thµnh con cái và nhà trường. mét ®o¹n v¨n. Em cã cho Lµ bµi ca vÒ t×nh mÉu tö thiªng liªng, cao c¶. GV: Có thể cho HS phát biểu bằng miệng hoặc đọc rằng trong quãng đời HS, đó là ngày để lại ấn tượng đoạn văn đã chuẩn bị ở nhà. GV: Khẳng định lại tình thương yêu con sâu sắc của sâu đậm nhất hay không? c¸c bµ mÑ. 4. Cñng cè: GV: Có thể cho HS phát biểu bằng miệng hoặc đọc -Cho HS đọc lại đoạn từ đoạn văn đã chuẩn bị trước ở nhà. “thực sự... bước vào”. GV nhận xét lời phát biểu có chân thành, xúc động, -HS đọc lại ghi nhớ s©u l¾ng kh«ng? -Theo em: Em sÏ lµm g×  Khẳng định lại tình thương yêu sâu sắc của các bà để đền đáp lại tình cảm mÑ cña mÑ dµnh cho em. 5. DÆn dß: Häc ghi nhí trang 9. Lµm tiÕp BT2 ChuÈn bÞ bµi: MÑ t«i §äc nhiÒu lÇn, l­u ý tõ ghÐp H¸n ViÖt trong chó thÝch Tãm t¾t dµn ý. Suy nghĩ: Tại sao bức thư của bố gửi cho con mà tựa bài lại đặt là “Mẹ tôi”.. TIÕT 2: MÑ T«I (ét -môn- đõ- đ ơ-A-mi-xi) A. Mục đích yêu cầu: Giúp học sinh: - Hiểu được tác dụng lời khuyên của bố về lỗi của một đứa con đối với mẹ. - Hiểu và thấm thía những tình cảm thiêng liêng, sâu nặng của cha mẹ đối với con c¸i. B. TiÕn tr×nh lªn líp: 1. ổn định lớp 2. KiÓm tra bµi cò ? Tóm tắt ngắn gọn VB “Công trường mở ra”. ? Bµi häc s©u s¾c nhÊt nhÊt mµ em rót ra tõ VB nµy lµ g×? 3. Bµi míi: - GV: giới thiệu bài mới: Em đã bao giờ phạm lỗi với mẹ chưa? Đó là lỗi ntn? Sau khi ph¹m lçi em cã suy nghÜ g×? - HS: Tr¶ lêi  GV nªu v®  GV ghi tùa. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng PhÇn ghi b¶ng HS đọc và tìm hiểu chú thích SGK /10. I. Giíi thiÖu t¸c gi¶ GV hướng dẫn HS tìm hiểu văn bản. t¸c phÈm (SGK) ? Nguyên nhân nào khiến người bố phải viết thư cho En - II. Tìm hiểu văn bản NguyÔn Trung Kiªn. Trường THCS Nậm Ty Lop7.net. 3.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Gi¸o ¸n V¨n 7. 1. Nguyªn nh©n dÉn đến việc bố viết thư ? Em có đồng ý với cách làm của bố En -ri-cô không? ... Khi nãi víi mÑ t«i nhì thèt ra mét lêi thiếu lễ độ. ? Qua VB em tháy người bố có thái độ ntn đối với En-ri- 2. Thái độ của người cha đối với En -ri-cô c«? -Sù hçn l¸o cña con nh­ nh¸t dao ®©m vµo tim ? Dựa vào đâu mà em biết được điều đó? bè vËy. (Dùa vµo lêi lÏ «ng viÕt trong bøc th­) -Bè kh«ng thÓ nÐn ®­îc cơn tức giận đối với ? Lý do gì đã khiến ông thể hiện thái độ đó? (ông cảm thấy bất ngờ, hụt hẫng, không tưởng tượng con. được En -ri-cô lại có thái độ như vậy đối với mẹ) ? Tại sao thể hiện sự tức giận của mình mà bố lại gợi đến -Con hãy nhớ rằng tình mẹ? Vậy bà mẹ là người ntn? Căn cứ vào điều mà em có thương yêu kính trọng cha mÑ lµ t×nh c¶m được nhận xét đó? ? Từ hình ảnh người mẹ của En -ri-cô em có cảm nhận gì thiêng liêng hơn cả. vÒ tÊm lßng cña c¸c bµ mÑ nãi chung? (Thương con vô bờ bến, thi hành sinh tất cả vì con) ? Em có suy nghĩ gì trước những lời cảnh tỉnh của người -Thà không có con... -ThËt xÊu hæ... cha? (Những lời nói của người cha thật chí lý, chí tình, thật sâu  Ngạc nhiên, hụt sắc, những gì đã mất đi thì vĩnh viễn không thể nào lấy hẫng, thất vọng, buồn lại được, đặc biệt đó là người mẹ, nhất là việc chuộc lỗi bã, tức giận.. víi mÑ khi mÑ kh«ng cßn...) ? Theo em điều gì đã khiến En -ri-cô xúc động vô cùng Mong con hiểu được khi đọc thư bố. Trong 4 lí lo đã nêu ở SGK em chọn lý do công lao, thi hành sinh v« bê bÕn cña mÑ. nµo? 3. Lêi khuyªn nhñ cña (HS cã thÓ chän a, b, c nh­ng ph¶i gi¶i thÝch) ? Trước sự thi hành sinh của mẹ dành cho En -ri-cô người bố -Kh«ng ®­îc thèt ra lêi bố đã khuyên con điều gì? nãi nÆng víi mÑ. - Kh«ng bao giê ®­îc nãi nÆng víi mÑ. -Khi ph¹m lçi ph¶i - Con ph¶i xin lçi mÑ. thµnh khÈn nhËn lçi. - Con h·y cÇu xin mÑ h«n con. ? Em hiểu được điều gì qua lời khuyên nhủ của người -Con phải xin lỗi mẹ. bè? (Đối với mẹ phải cố gắng đừng bao giờ làm điều sai khiÕn mÑ buån lßng. NÕu lµm sai ph¶i biÕt nhËn lçi v× mÑ là người rất bao dung, sẵn sàng tha thứ mọi lỗi lầm của  Lời khuyên nhủ ch©n t×nh, s©u s¾c. chóng ta biÕt thµnh khÈn nhËn lçi) ? Theo em, tại sao người bố không nói trực tiếp mà lại ph¶i viÕt th­? (HS th¶o luËn) (Tình cảm sâu sắc, tế nhị, kín đáo nhiều khi không nói trùc tiÕp ®­îc. H¬n n÷a viÕt th­ lµ chØ nãi riªng cho người mắc lỗi biết, không làm cho người mắc lỗi mất đi lßng tù träng. §©y chÝnh lµ bµi häc vÒ c¸ch øng xö trong * Ghi nhí ri-c«?. NguyÔn Trung Kiªn. Trường THCS Nậm Ty Lop7.net. 4.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Gi¸o ¸n V¨n 7. cuộc sống gia đình, nhà trường và xã hội) (SGK/12) ? Qua bức thư người cha viết em rút ra được bài học gì? (Hiểu công lao cha mẹ và làm nhiều việc tốt để đền đáp công lao đó) ? Từ trước đến nay em đã làm gì có lỗi với mẹ chưa? (HS liªn hÖ) III. LuyÖn tËp: - H·y kÓ l¹i mét sù viÖc em lì g©y ra khiÕn cha mÑ buån phiÒn. 4. Cñng cè: - Cho HS đọc thêm “Thư gửi mẹ” và “Vì sao hoa cúc có nhiều cánh nhỏ”. 5. DÆn dß: - Tãm t¾t v¨n b¶n. - Häc ghi nhí, ND bµi gi¶ng. - Lµm BT 1 (12) - So¹n: Tõ ghÐp - Chó ý: + C¸c lo¹i tõ ghÐp? + CÊu t¹o vµ nghÜa cña tõ ghÐp? TIÕT 3: Tõ GHÐP A. Mục đích yêu cầu: Giúp học sinh: - Nắm được cấu tạo của 2 loại từ ghép: Từ ghép chính phụ và từ ghép độc lập. - HiÓu c¬ chÕ t¹o nghÜa cña tõ ghÐp TV. - BiÕt vËn dông nh÷ng hiÓu biÕt vÒ c¬ chÕ t¹o nghÜa vµo viÖc t×m hiÓu nghÜa cña hÖ thèng tõ ghÐp TV. B. TiÕn tr×nh lªn líp: 1. ổn định lớp 2. KiÓm tra bµi cò - KT tËp so¹n cña HS 3. Bµi míi: GV: giíi thiÖu bµi míi: TiÕn tr×nh bµi gi¶ng PhÇn ghi b¶ng HS: t×m hiÓu cÊu t¹o cña tõ ghÐp vµ c¸c lo¹i tõ ghÐp. I.C¸c lo¹i tõ ghÐp: 2 lo¹i HS : §äc phÇn 1, 2 (I) 1.Tõ ghÐp chÝnh phô ? H·y cho biÕt trong c¸c tõ ghÐp “Bµ ngo¹i, th¬m CÊu t¹o: phøc” tiÕng nµo lµ tiÕng chÝnh, tiÕng nµo lµ tiÕng phô? -Bµ ngo¹i TiÕng phô ? TiÕng phô cã t¸c dông g×? (Bæ sung nghÜa cho tiÕng C P  bæ chÝnh) -Th¬m nghÜa cho phøc tiÕng chÝnh C P ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ trËt tù cña c¸c tiÕng trong những từ ấy? (Tiếng chính đứng trước, tiếng phụ đứng -Tiếng chính đứng trước tiÕng phô. sau) ? §ã lµ tõ ghÐp lo¹i nµo? (TGCP) HS : đọc ý 1 của ghi nhớ (14) NguyÔn Trung Kiªn. Trường THCS Nậm Ty Lop7.net. 5.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Gi¸o ¸n V¨n 7. ? Cho thªm 3 VD vÒ TGCP ngoµi SGK? ? Các tiếng trong 2 từ ghép: Quần áo, trầm bổng có 2. Từ ghép đẳng lập -QuÇn + ¸o = QuÇn ¸o ph©n ra tiÕng chÝnh, tiÕng phô kh«ng? (kh«ng) -TrÇm + bæng = TrÇm bæng ? Vậy các tiếng đó có quan hệ ngữ pháp ntn? (ngang  Các tiếng bình đẳng về mÆt ng÷ ph¸p. nhau) ? §ã lµ tõ ghÐp lo¹i nµo? (TG§L) HS đọc ý 2 ghi nhớ trang 14. ? VËy TG§L cã cÊu t¹o ntn? Mêi c¸c em cho thªm * Ghi nhí 1 (14) VD vÒ kiÓu tõ ghÐp nµy? (GV xem kÜ vµ söa chç sai) ? Tãm l¹i tõ ghÐp cã mÊy lo¹i? Mçi lo¹i cã cÊu t¹o ntn? So s¸nh sù kh¸c nhau cña 2 lo¹i? -TGCP: TiÕng chÝnh, tiÕng phô -TG§L: Kh«ng ph©n biÖt tiÕng chÝnh, tiÕng phô HS t×m hiÓu ý nghÜa cña tõ ghÐp. ? H·y so s¸nh ý nghÜa cña tõ “bµ” víi “bµ ngo¹i”, II. NghÜa cña tõ ghÐp 1. NghÜa cña tõ ghÐp “th¬m” víi “th¬m phøc” kh¸c nhau ntn? chÝnh phô -Bà: Người đàn bà sinh ra cha hoặc mẹ -Bà: Người đàn bà sinh ra -Bà ngoại: Người đàn bà sinh ra mẹ cha hoÆc mÑ -Th¬m: ChØ mïi vÞ nãi chung dÔn chÞu, dÔ ngöi. -Thơm phức: Có mùi thơm bốc lên mạnh, hấp dẫn, -Bà ngoại: Người đàn bà sinh ra mÑ m×nh lµm nøc mòi. ? Từ đó em có nhận xét gì về nghĩa của từ ghép “bà  Nghĩa của từ ghép chính ngo¹i”, “th¬m phøc” so víi nghÜa cña tiÕng chÝnh phô hÑp h¬n nghÜa cña tiÕng chÝnh. “bµ”, “th¬m” trong TGCP? (HS th¶o luËn) -GVKL: NghÜa cña TGCP hÑp h¬n, cô thÓ h¬n nghÜa  Cã tÝnh ph©n nghÜa của tiếng chính (từ đơn) tạo ra nó. GV lưu ý: Các từ ghép: Dưa hấu, cá trích, ốc bươu... có tiếng “hấu”, “trích”, “bươu” đã mất nghĩa, mờ nghĩa nhưng người ta vẫn xác định đó là TGCP vì nghÜa cña c¸c tõ nµy hÑp h¬n nghÜa cña c¸c tiÕng chÝnh (d­a, c¸, èc) ? So s¸nh nghÜa cña tõ “QuÇn ¸o”, “trÇm bæng” víi 2. NghÜa cña TG§L nghÜa cña mçi tiÕng t¹o ra nã em thÊy cã g× kh¸c -QuÇn ¸o: ChØ chung trang phôc nhau? ? VËy em cã nhËn xÐt g× vÒ nghÜa cña TG§L so víi -TrÇm bæng (©m thanh) lóc cao, lóc thÊp nghe ªm tai. nghÜa cña mçi tiÕng trong tõ ghÐp? HS đọc ghi nhớ. GV lưu ý: Một số từ ghép không còn rõ nghĩa nhưng nghĩa của từ ghép khái quát hơn  Nghĩa của từ ghép độc nghĩa của mỗi tiếng nên vẫn là từ ghép độc lập (giấy lập khái quát hơn nghĩa của c¸c tiÕng t¹o nªn nã. m¸, viÕt l¸ch, rõng ró, gµ quÐ...) ? Th¶o luËn: Xem xÐt nghÜa gi÷a c¸c tiÕng trong tõ ghép độc lập có gì khác nhau?  Cã tÝnh hîp nghÜa *Kh¸c nhau: (Ghi nhí 2 (14) -Có thể đồng nghĩa: to = lớn -Cã thÓ tr¸i nghÜa: trÇm  bæng NguyÔn Trung Kiªn. Trường THCS Nậm Ty Lop7.net. 6.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Gi¸o ¸n V¨n 7. -Có thể cùng chỉ những sựvật hiện tượng gần gũi nhau, cùng trường nghĩa: nhà - cửa, quần - áo... III. LuyÖn tËp: 1. Bµi tËp 1: (T15) Ph©n lo¹i tõ ghÐp - Từ ghép chính phụ: lâu đời, xanh ngắt, nhà máy, nhà ăn, cười nụ. - Từ ghép đẳng lập: Suy nghĩ, chài lưới, cây cỏ, ẩm ướt, đầu đuôi. 2. BT4/15: Kh«ng thÓ nãi “1cuèn s¸ch vë” ®­îc v×: S¸ch vµ vë lµ 2 cuèn  nhau. - Sách là do BGD xuất bản để học, xem. - Vở dùng để ghi bài.  Cuèn s¸ch vë gép l¹i th× kh«ng cã nghÜa 3. BT3: (16): Ph©n tÝch cÊu t¹o tõ ghÐp - M¸y h¬i nước. - Than. toå. ong. - B¸nh. ®a. nem. 4. Cñng cè : - Cho HS đọc lại ghi nhớ - HS đọc phần đọc thêm SGK 16-17 5. DÆn dß: - Häc thuéc 2 ghi nhí. - Lµm c¸c BT cßn l¹i - ChuÈn bÞ bµi: Liªn kÕt trong VB vµ tõ l¸y * Rót kinh nghiÖm: - CÇn bæ sung BT b»ng c¸ch viÕt ®o¹n v¨n cã sö dông tõ ghÐp vµ ch÷a lçi tõ ghÐp cïng lçi liªn kÕt khi luyÖn v¨n. - Cần sử dụng các ngữ liệu trong các VB đã học để hình thành kinh nghiệm từ ghép (VB cổng trường mở ra) TIÕT 4: LIªN KÕT TRONG V¨N B¶N A. Môc tiªu bµi häc: Cho häc sinh thÊy: - Muốn đạt được mục đích giao tiếp thì VB nhất định phải có tính liên kết. Sự liªn kÕt Êy cÇn ®­îc thÓ hiÖn c¶ 2 mÆt: h×nh thøc ng«n tõ vµ néi dung, ý nghÜa. - Cần vận dụng những kiến thức đã học để bước đầu xây dựng được những văn b¶n cã tÝnh liªn kÕt. B. TiÕn tr×nh lªn líp: 1. ổn định lớp 2. KiÓm tra bµi cò - KT vë BT ng÷ v¨n cña häc sinh. 3. Bài mới: (Dựa vào bài VB và phương thức biểu đạt) đã học ở lớp 6 để giới thiệu. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng PhÇn ghi b¶ng HS đọc phần 1 (17) I. T×m hiÓu bµi ? Theo em nếu bố En -ri-cô chỉ viết mấy câu đó thôi 1. Tính liên kết của VB NguyÔn Trung Kiªn. Trường THCS Nậm Ty Lop7.net. 7.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Gi¸o ¸n V¨n 7. thì En -ri-cô có thể hiểu được bố muốn nói tới điều ... con thiếu lễ độ với mẹ. ... bố nhớ mẹ con đã thức g×? (Không thể hiểu rõ được vì nội dung các câu, các suốt đêm... hãy nghĩ kĩ đoạn thiếu sự thống nhất và gắn bó chặt chẽ với nhau, xem... người mẹ sẵn sàng... không kết nối nhau bằng những phương tiện ngôn thôi... con đừng hôn bố. ng÷ thÝch hîp) ? Nếu En -ri-cô còn chưa hiểu ý bố thì đó là vì lí do  Các câu chưa nối liền nhau mét c¸ch tù nhiªn, nµo trong 3 lý do nªu ë SGK /17? hîp lý. (HS th¶o luËn) GV hướng dẫn HS chọn lý do (C) GV chèt l¹i: Kh«ng thÓ cã VB nÕu c¸c c©u c¸c ®o¹n trong đó không nối liền nhau mà nối liền chính là liên kÕt.  Ch­a liªn kÕt. ? Qua đó em thấy vì sao VB cần phải có tính liên kết? 2. Phương tiện liên kết HS đọc mục (1) phần ghi nhớ. Néi dung HS đọc kĩ đoạn văn 1 (a) + H×nh thøc ? Hãy sữa lại đoạn văn để En -ri-cô hiểu được ý bố? HS söa  GV bæ sung  ? Đọc VD 2 (b) rồi so sánh những câu văn đó với LIªN KÕT nguyên văn bài viết “cổng trường mở ra” và cho biết người viết đã chép thiếu hay sai những từ ngữ cụ thể nµo? * Néi dung: Lµm cho néi -Thiếu: Còn bây giờ (Giấc ngủ đến với con...) dung c¸c c©u v¨n, ®o¹n v¨n -Sai: “Gương mặt thanh thoát của con” thì lại viết là thống nhất và gắn bó chặt gương mặt thanh thoát của “đứa trẻ”. chÏ víi nhau. ? VËy em thÊy bªn nµo cã sù liªn kÕt, bªn nµo kh«ng cã sù liªn kÕt? (Bªn nguyªn b¶n cã sù liªn kÕt) * H×nh thøc: Ph¶i biÕt kÕt ? Em có hiểu tại sao chỉ do để xót mấy chữ “còn bây nối các câu, các đoạn văn giờ” và chép lầm chữ “con” bằng chữ “đứa trẻ” mà bằng những phương tiện nh÷ng c©u v¨n nµy ®ang liªn kÕt b»ng trë nªn rêi r¹c ng«n ng÷ (tõ, c©u...) thÝch hîp. kh«ng? (HS th¶o luËnH) ? VËy ngoµi sù liªn kÕt vÒ néi dung ý nghÜa mét VB cÇn cã sù liªn kÕt vÒ mÆt nµo n÷a? * Ghi nhí: SGK/18 (C¸ch sö dông tõ ng÷  h×nh thøc) HS đọc ghi nhớ /18 GV cho tõng tæ lªn b¶ng lµm  líp nhËn xÐt bæ sung, GV söa c©u theo thø tù hîp lý II. LuyÖn tËp 1. BT1 (18): S¾p xÕp ¸c c©u theo thø tù hîp lý: C©u 1  4  2  5  3 2. BT3 (19): Điền từ thích hợp để các câu liên kết với nhau: “ bµ... bµ ... ch¸u ... bµ ... bµ ... ch¸u... ThÕ” 4. Cñng cè : - Cho HS đọc lại ghi nhớ - ThÕ nµo lµ liªn kÕt trong VB? - Muèn lµm cho VB cã tÝnh liªn kÕt ta ph¶i thùc hiÖn ntn? 5. DÆn dß: NguyÔn Trung Kiªn. Trường THCS Nậm Ty Lop7.net. 8.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Gi¸o ¸n V¨n 7. -Häc thuéc ghi nhí. -Hoµn tÊt c¸c BT cßn l¹i - so¹n: Bè côc VB -ChuÈn bÞ bµi: “Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª” + T×nh c¶m gi÷a 2 anh em + Cuéc chia tay cña Thñy víi líp häc. * Rót kinh nghiÖm: Khi ch÷a lçi liªn kÕt trong luyÖn tËp cã thÓ ph¸t hiÖn c¸c tõ ghÐp trong ®o¹n v¨n.. TUÇN 2:. TIÕT 5 + 6: CUéC CHIA TAY CñA NH÷NG CON BóP BªC. A. Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: - ThÊy ®­îc t×nh c¶m ch©n thµnh s©u nÆng cña 2 anh em trong c©u chuyÖn. Cảm nhận được nỗi đau đớn. Xót xa của những bạn nhỏ chẳng may rơi vào hoàn cảnh gia đình bất hạnh. Biết thông cảm và chia sẻ với những bạn ấy. - Thấy được cái hay của truyện chính là cách kể rất chân thành và cảm động. B. TiÕn tr×nh lªn líp: 1. ổn định lớp 2. KiÓm tra bµi cò ? Em hãy đọc một đoạn trong thư của bố En -ri-cô thể hiện vai trò vô cùng lớn lao của người mẹ đối với con. ? VB “Mẹ tôi” đã gợi cho em những suy nghĩ gì về người mẹ của mình: 3. Bµi míi: Giíi thiÖu bµi TiÕn tr×nh bµi gi¶ng HS đọc chú thích SGK tìm hiểu từ chú thích 2  6 HS đọc chú thích 1, GV liên hệ tới quyền trẻ em của LHQ mà các em đã học ở lớp 6 môn GDCD. GV hướng dẫn HS tìm hiểu văn bản ? TruyÖn viÕt vÒ ai? VÒ viÖc g×? Ai lµ nh©n vËt chÝnh? ? Tại sao lại đột ngột có lệnh chia đồ chơi của mẹ như vậy? Cách vào câu chuyện đột ngột như thế có ý nghĩa gì? (Bắt ngừơi đọc ngạc nhiên và muốn theo dõi cả câu chuyện để biết nguyên nhân cách vào bài có tính chất nêu vấn đề  Sẽ học ở văn nghị luận chứng minh ở HKII) ? Em hiểu gì về tựa đề của truyện? Tên truyện có liên quan g× tíi ý nghÜa cña truyÖn kh«ng? (HS th¶o luËn) ? Nh÷ng con bóp bª gîi cho em suy nghÜ g×? Chóng cã m¾c lçi kh«ng? Chóng cã chia tay thËt kh«ng? (v« t­, v« téi gièng 2 anh em) ? V× sao hai anh em ph¶i chia tay? NguyÔn Trung Kiªn. PhÇn ghi b¶ng I. T¸c gi¶, t¸c phÈm (SGK/T26) II. T×m hiÓu VB 1. Cảnh chia đồ chơi và cuéc chia tay cña 2 anh em Thµnh - Thñy:. -Thñy mang kim ra tËn sân vận động để vá áo cho anh. -ChiÒu nµo Thµnh còng đón em đi học về, dắt tay nhau võa ®i võa trß chuyÖn Trường THCS Nậm Ty. Lop7.net. 9.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Gi¸o ¸n V¨n 7. ? Tìm các chi tiết trong truyện để thấy tính chất yêu thương, gắn bó giữa 2 anh em? (HS t×m  GV ghi ra b¶ng) ? Khi gặp cảnh ngộ chia tay chúng đã biểu lộ cảm xúc nh­ thÓ nµo? (Nỗi đau đớn, xót xa.. GV không nên khai thác sâu chi tiÕt nµy) ? Lời nói và hành động của Thủy khi thấy anh chia 2 con bóp bª ra 2 bªn cã m©u thuÉn g×? (Mét mÆt kh«ng muèn chia rÏ 2 con bóp bª nh­ mÆt khác lại thương anh, không muốn nhận hết... Nên rất bối rối sau khi đã “tru tréo lên giận giữ”) ? Theo em có cách nào giải quyết mâu thuẫn đó không? (gia đình Thủy thành đoàn tụ, 2 anh em không phải chia tay) ? Cuối cùng Thủy đã chọn cách nào để giải quyết mâu thuẫn trên? Chi tiết này gợi cho người đọc những suy nghÜ, t×nh c¶m g×? (HS th¶o luËn) -Thủy đặt con em nhỏ quàng tay vào con vệ sĩ ở trên chiếc giường cho nó ở lại với anh mình để chúng không bao giờ phải xa nhau  Thủy giàu lòng vị tha, thương anh, thương búp bê, mình chịu thiệt thòi để anh có con vệ sĩ... => Giúp người đọc thông cảm, xúc động về cuộc chia tay rÊt v« lý, kh«ng nªn cã cña 2 em nhá) ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ t×nh c¶m cña hai em bÐ? ? Em h·y suy nghÜ t¹i sao c©u chuyÖn l¹i kh«ng cho bè 2 em bÐ cã mÆt lóc chia tay? (Câu hỏi khó dùng để trao đổi) 4. Cñng cè: -GV sơ kết diễn biến của cuộc chia đồ chơi, chia búp bê. -Nªu râ nghÖ thuËt kÕt hîp kÓ vÒ hiÖn t¹i vµ håi øc vÒ qu¸ khø. 5. DÆn dß: - Đọc lại một số đoạn hay mà GV hướng dẫn. -Liên hệ thực tế cuộc sống em đã chứng kiến có cuộc chia tay nµo gièng nh­ truyÖn nµy ch­a? -ChuÈn bÞ phÇn: Cuéc chia tay cØa Thñy víi c« gi¸o vµ líp häc.. -Khi ph¶i chia tay Thµnh nhường hết đồ chơi cho em.. -Vâ trang cho vÖ sÜ canh giÊc ngñ cña anh.  T×nh c¶m trong s¸ng cao đẹp, hai anh em thương yêu, chia sẻ, quan tâm giúp đỡ lẫn nhau. => Cuéc chia tay ®Çy xúc động. TIÕT 2: 1. ổn định lớp 2. KiÓm tra bµi cò ? Tãm t¾t ng¾n gän truyÖn “Cuéc chia tay... bª”? NguyÔn Trung Kiªn. Trường THCS Nậm Ty 10 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Gi¸o ¸n V¨n 7. ? Cảm nhận của em về cảnh chia đồ chơi và cuộc chia tay của hai anh em Thành, Thñy ntn? 3. Bµi míi: TiÕn tr×nh bµi gi¶ng ? Thái độ của các bạn khi nghe cô giáo thông báo về tình cảm của Thủy và gia đình Thủy? (Ng¹c nhiªn  Th«ng c¶m víi nçi bÊt h¹nh cña b¹n) ? Tìm những từ ngữ nói lên sự đau xót cực độ của cô gi¸o vµ b¹n bÌ khi Thñy kh«ng nhËn sæ vµ bót? (Söng sèt, t¸i... giµn giôa) ? Qua các chi tiết đó ta thấy nỗi đau của những em bé trong gia đình tan vỡ thường dẫn đến hậu quả ntn? (Sữ li dị của cha mẹ dẫn đến thất học, phải đi làm để kiÕm sèng, mÊt quyÒn c¬ b¶n cña trÎ em ®­îc nu«ng nÊng, ch¨m sãc, häc tËp khi nhá) GV: T×nh c¶nh nh­ Thñy - Thµnh lµ nçi ®au cña 1 gia đình bất hạnh của nhiều em nhỏ hiện nay mất cha, mÊt mÑ) ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ nÐt t¶ c¶nh vËt khi anh em Thñy rêi khái líp häc? Cã ý nghÜa g×? (Đối lập cuộc sống bình thường và thiên nhiên tươi đẹp với nỗi đau của 2 anh em, làm cho nỗi đau càng xãt xa h¬n) ? Hảy đọc thầm đoạn kết của truyện và cho biết việc Thuỷ để lại con búp bê. Em nhỏ cho anh và lời dặn búp bê có làm cho em xúc động không? Vì sao? (T×nh anh em hÕt søc s©u s¾c vµ dï trong hoµn c¶nh chia ly nµo, t×nh c¶m Êy vÉn tån t¹i m·i m·i nh­ h×nh ¶nh hai con bóp bª vÉn ë l¹i víi nhau) GV hướng dẫn HS tìm hiểu phần ghi nhớ. ? H·y nhËn xÐt c¸ch kÓ chuyÖn cña t¸c gi¶? C¸ch kÓ chuyÖn nµy cã t¸c dông g× trong viÖc lµm næi râ t­ tưởng của truyện? ? Qua câu chuyện này, theo em tác giả muốn gửi đến mọi người điều gì? (HS th¶o luËn) GV cho HS đọc phần ghi nhớ. 4. Cñng cè: ? S­u tÇm nh÷ng c©u ca dao, tôc ng÷ nãi vÒ t×nh thÇy trß, b¹n bÌ? ? Câu chuyện đã để lại cho em suy nghĩ gì về hạnh phúc gia đình, về nhiệm vụ của cha mẹ đối với con c¸i? ? Đọc phần đọc thêm SGK trang 27 + 28. 5. DÆn dß: -TËp tãm t¾t truyÖn - häc ghi nhí NguyÔn Trung Kiªn. PhÇn ghi b¶ng 2. Cuéc chia tay gi÷a Thñy víi líp häc -C« T©m + Söng sèt + T¸i mÆt + Nước mắt giàn giụa  Thương yêu, thông cảm -C¸c b¹n líp 4B +S÷ng sê +Khãc thót thÝt +N¾m tay  Quý, thương, thông c¶m, biÕt chia sÎ víi mäi người, xót xa, bất hạnh của b¹n.. *Ghi nhí: SGK/27. III. LuyÖn tËp Hãy viết đoạn văn từ 7 đến 10 dßng nªu lªn c¶m nghÜ cña em khi häc xong t¸c phÈm nµy?. Trường THCS Nậm Ty 11 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Gi¸o ¸n V¨n 7. -PBCN cña em sau khi häc xong truyÖn. -So¹n bµi: Ca dao, d©n ca: “Nh÷ng c©u h¸t vÒ t×nh cảm gia đình” + ThÕ nµo lµ ca dao - d©n ca. + Sưu tầm những bài ca dao thuộc chủ đề này. * Rót kinh nghiÖm: -Cần khai thác VB kết hợp với VB đã học (bức tranh cña em g¸i t«i) ë líp 6 -Chú ý hướng bài văn về các yêu cầu của phân môn TLV (Bè côc vµ m¹ch l¹c trong VB) TIÕT 7:. Bè CôC TRONG V¨N B¶N. A. Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh hiÓu râ: Tầm quan trọng của bố cục trong văn bản trên cơ sở đó có ý thức xây dựng bố côc khi t¹o lËp VB. Thế nào là một bố cục rành mạch, hợp lý để bước đầu xây dựng được những bè côc rµnh m¹ch, hîp lý cho c¸c bµi lµm. TÝnh phæ biÕn vµ sù hîp lý cña d¹ng bè côc 3 phÇn nhiÖm vô cña mçi phÇn trong bố cục để từ đó có thể làm mở bài, thân bài và kết luận đúng hướng hơn, đạt kÕt qu¶ tèt h¬n. B. TiÕn tr×nh lªn líp: 1. ổn định lớp 2. KiÓm tra bµi cò ? Em hiÓu thÕ nµo lµ liªn kÕt trong VB? ? Muốn làm cho VB có tính liên kết thì chúng ta phải sử dụng những phương tiện liªn kÕt nµo? Cho VD? 3. Bµi míi: Giíi thiÖu bµi TiÕn tr×nh bµi gi¶ng GV cho HS đọc 1 (I) ? Em phải viết một lá đơn gia nhập đội, hãy cho biết trong lá đơn ấy em phải ghi những nội dung gì? -Tên, tuổi, địa chỉ, nghề nghiệp... -Nªu yªu cÇu, nguyÖn väng, lêi høa.. ? Nh÷ng néi dung trªn ®­îc s¾p xÕp theo tr×nh tù ntn? (hîp lý, chÆt chÏ, râ rµng) ? Em có thể tùy ý thích của mình ghi dòng nào trước cũng được khô g? Có thể ghi lời hứa trước rồi tên sau ®­îc kh«ng? (Kh«ng) ? Vậy từ đó em thấy bố cục một VB cần đạt được nh÷ng yªu cÇu g×? GV cho HS đọc ý 1 của ghi nhớ GV cho HS đọc VD2 - 2 ? VB (2-2) em thÊy chia lµm mÊy ®o¹n? (2) ? Nội dung các đoạn văn ấy có tương đối thống nhất kh«ng? H·y so s¸nh víi nguyªn b¶n SGK ng÷ v¨n 6? NguyÔn Trung Kiªn. PhÇn ghi b¶ng I. Gi¶i bµi tËp  Bè côc vµ nh÷ng yªu cÇu vÒ bè côc trong v¨n b¶n 1. Bè côc cña v¨n b¶n -Nội dung trong đó có cần ®­îc s¾p xÕp theo trËt tù.... -Tiêu đề -Tên lá đơn -Ai gửi đơn -Nội dung chính của lá đơn Trường THCS Nậm Ty 12. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Gi¸o ¸n V¨n 7. (Tương đối thống nhất) ? VËy truyÖn kÓ nµy cã qu¸ thiÕu rµnh m¹ch hay không? (không đến nỗi) ? So sánh với VB lớp 6 thì sự sắp đặt các câu, các ý ở VD trên có gì thay đổi? (Đoạn 2 thay đổi trình tự các sự việc) làm truyện mất yÕu tè bÊt ngê) ? Tõ ®©y em l¹i rót ra bµi häc g× vÒ b61 côc? HS đọc ý 2 của ghi nhớ HS đọc toàn bộ ghi nhớ. GV giải thích: Sự bố trí, sắp đặt các nội dung, ý tứ trong một VB thành một trình tự nào đó vẫn quen ®­îc gäi lµ bè côc. ? PhÇn më bµi, th©n bµi, kÕt luËn trong v¨n b¶n tù sù, miªu t¶ kh¸c nhau ntn? * Ghi nhí SGK /30. -KÕt thóc -S¾p xÕp rµnh m¹ch hîp lý gäi lµ bè côc 2. Nh÷ng yªu cÇu vÒ bè côc trong v¨n b¶n -Rµnh m¹ch -Hîp lý  Điều kiện để một VB có bè côc rµnh m¹ch, hîp lý 3. C¸c phÇn cña bè côc -Më bµi -Th©n bµi -KÕt bµi.. II. LuyÖn tËp 1. BT2 (30): NhËn xÐt vµ gi¶i thÝch cña truyÖn “Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bê” (HS đọc BT và thảo luận) -Më bµi “MÑ t«i... khãc nhiÒu”, giíi thiÖu hoµn c¶nh bÊt h¹nh cña hai anh em Thµnh, Thñy. -Thân bài: “Đêm qua... đi thôi con”  Cảnh chia đồ chơi và cuộc chia tay của Thµnh, Thñy chia tay víi líp häc. -Kết bài: Phần còn lại  Cuộc chia tay đầy xúc động của 2 anh em. => Bè côc rµnh m¹ch, hîp lÝ. 2. BT3(30-31): NhËn xÐt bè côc cña b¶n b¸o c¸o ch­a rµnh m¹ch vµ hîp lý v×: -C¸c ®iÓm 1, 2, 3 míi kÓ l¹i viÖc häc tèt. - §iÓm 4 kh«ng ph¶i nãi vÒ kinh nghiÖm häc tËp mµ nãi vÒ thµnh tÝch. 3. Cñng cè - HS đọc lại toàn bộ ghi nhớ - GV kh¾c s©u kiÕn thøc c¬ b¶n 4. DÆn dß: - Häc ghi nhí - Hoµn tÊt bµi tËp - ChuÈn bÞ bµi: M¹ch l¹c trong VB, chó ý t×m hiÓu + M¹ch l¹c lµ g×? + Điều kiện để VB có tính mạch lạc? TIÕT 8: M¹CH L¹C TRONG V¨N B¶N A. Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: Có những hiểu biết bước đầu về mạch lạc trong VB và sự cần thiết phải làm cho VB có tính mạch lạc, không đứt đoạn hoặc quẩn quanh. Chú ý đến sự mạch lạc trong các bài tập làm văn. B. TiÕn tr×nh lªn líp: 1. ổn định lớp 2. KiÓm tra bµi cò NguyÔn Trung Kiªn. Trường THCS Nậm Ty 13 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Gi¸o ¸n V¨n 7. ? Qua tiÕt 7 em rót ra ®­îc bµi häc g× vÒ bè côc? ? Mét bè côc ntn ®­îc coi lµ rµnh m¹ch, hîp lÝ? Cho VD minh häa. 3. Bµi míi: GV giíi thiÖu bµi TiÕn tr×nh bµi gi¶ng GV cho HS đọc 1 (I) ? M¹ch l¹c lµ tõ H¸n ViÖt hay tõ thuÇn ViÖt?( H¸n ViÖt) ? VËy theo em m¹ch l¹c cßn cã tªn gäi nµo kh¸c trong v¨n th¬? (Mạch lạc là một mạng lưới về ý nghĩa nối liền các phÇn, c¸c ®o¹n, c¸c ý tø cña VB. Trong v¨n th¬ nã cßn ®­îc gäi lµ m¹ch v¨n, m¹ch th¬) GV chèt: Trong VB m¹ch v¨n chØ ®­îc thÓ hiÖn dÇn dÇn HS đọc 2 (I) ? H·y cho biÕt toµn bé sù viÖc trong truyÖn “cuéc... bª” xoay quanh sù viÖc chÝnh nµo? (Sù chia tay vµ nh÷ng con bóp bª) ? Hai anh em Thµnh - Thñy gi÷ vai trß g× trong truyÖn? (Vai trß chÝnh) HS đọc mục 2 (b) ? Theo em các từ lặp lại trong mục 2 (b) đó có phải là chủ đề (vấn đề chủ yếu, liên kết các sự việc trong truyÖn thµnh mét thÓ thèng nhÊt kh«ng? (Cã) V× sao? (§ã lµ mét m¹ch l¹c) v×: c¸c phÇn, c¸c ®o¹n ®­îc nèi tiÕp nhau theo mét tr×nh tù râ rµng, lu«n cã nh÷ng diÔn biÕn míi mÎ qua mçi phÇn, mçi ®o¹n lµm cho chủ đề liền mạch  Gợi hứng thú cho người đọc HS đọc tiếp mục 2 (c) ? Những mối liên hệ đó có tự nhiên và hợp lý không? V× sao? (Cã v× t¹o sù rµnh m¹ch cña truyÖn) ? Vậy theo em để một VB bảo đảm tính rành mạch thì VB đó cần có những điều kiện nào? HS đọc ghi nhớ trang 32.. PhÇn ghi b¶ng I. M¹ch l¹c vµ nh÷ng yªu cÇu vÒ m¹ch l¹c trong VB 1. M¹ch l¹c trong v¨n b¶n -M¹ch l¹c: lµ sù xuyªn suèt trong chØnh thÓ. -M¹ch l¹c trong VB: lµ sù tiÕp nèi cña c¸c c©u, c¸c ý theo mét tr×nh tù hîp lý.. 2. Các điều kiện để một v¨n b¶n cã tÝnh m¹ch l¹c VD: V¨n b¶n “Cuéc... bª” m¹ch v¨n chÝnh lµ sù chia tay cña 2 anh em Thµnh Thñy -Các chi tiết trên hướng về một đề tài +Cảnh chia đồ chơi +C¶nh Thñy chia tay víi c« gi¸o vµ c¸c b¹n + C¶nh anh em Thµnh, Thñy chia tay...  KÕt luËn: -Có đề tài, biểu hiện chủ đề chung, xuyªn suèt VB. -Bảo đảm trình tự rõ ràng, hợp lý, làm cho chủ đề liền m¹ch, gîi høng thó cho người đọc, người nghe.. II. LuyÖn tËp: TÝnh m¹ch l¹c trong VB “L·o n«ng vµ c¸c con” - MB: 2 câu đầu: Nêu chủ đề lao động quý hơn tất cả. - TB: 14 câu giữa: Kể lại câu chuyện cày sâu, cuốc bẫm, lao động cật lực, thu ho¹ch gÊp béi. - KB: 4 câu cuối: lao động là vàng.  Chủ đề xuyên suốt bài thơ: “Lao động là vàng” 4. Cñng cè NguyÔn Trung Kiªn. Trường THCS Nậm Ty 14 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Gi¸o ¸n V¨n 7. - HS đọc lại toàn bộ ghi nhớ - ThÕ nµo lµ mét bè côc rµnh m¹ch vµ hîp lý - H·y t×m VD vÒ tÝnh m¹ch l¹c trong VB. 5. DÆn dß - Häc thuéc lßng ghi nhí + lµm c¸c BT cßn l¹i - «n l¹i v¨n tù sù, miªu t¶ chuÈn bÞ viÕt bµi sè 1 (ë nhµ) - So¹n bµi: Qu¸ tr×nh t¹o lËp v¨n b¶n. Chó ý: + Các bước của quá trình tạo lập văn bản + VËn dông vµo bµi TLV cô thÓ ntn? TUÇN 3 - BµI 3 TIÕT 9:. CA DAO - D©N CA NH÷NG C©U H¸T VÒ T×NH C¶M GIA §×NH. A. Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh hiÓu: Kh¸i niÖm ca dao - d©n ca N¾m ®­îcno, ý nghÜa vµ mét sè h×nh thøc nghÖ thuËt tiªu biÓu cña ca dao, d©n ca qua những bài ca thuộc chủ đề tình cảm gia đình và chủ đề tình yêu quê hương đất nước, con người. Thuéc nh÷ng bµi ca trong VB vµ biÕt thªm mét sè bµi ca thuéc hÖ thèng Êy. B. TiÕn tr×nh lªn líp: 1. ổn định lớp 2. KiÓm tra bµi cò KiÓm tra bµi so¹n cña HS KiÓm tra c¸c bµi ca dao c¸c em s­u tÇm. 3. Bµi míi: GV giíi thiÖu bµi TiÕn tr×nh bµi gi¶ng PhÇn ghi b¶ng GV cho HS đọc chú thích SGK /35. GV hướng dẫn HS đọc 4 bài ca dao, đọc phần chú I.Thế nào là ca dao -dân thÝch ca -Chó ý c¸ch ng¾t nhÞp cña th¬ lôc b¸t: 2/2/2/2 hoÆc (SGK/35) 4/4 giäng ®iÖu ªm nhÑ, tha thiÕt... GV cùng HS đọc  GV nhận xét cách đọc GV cùng HS đọc  Tim hiểu từng bài Ca dao mét (NghÖ thuËt, néi dung, ý nghÜa) ? Theo em 4 bµi CD - d©n ca kh¸c nhau t¹i sao l¹i cã II. T×m hiÓu v¨n b¶n thÓ hîp thµnh mét v¨n b¶n? (Cả 4 bài đều có nội dung về tình cảm gia đình) 1. Bµi 1 HS đọc bài 1 -C¸ch so s¸nh d©n d·, quen ? Theo em bµi 1 lµ lêi nãi cña ai víi ai? VÒ viÖc g×? thuéc, dÔ hiÓu. (Lêi mÑ ru con, nãi víi con vÒ c«ng lao cha mÑ) ? T×nh c¶m mµ bµi 1 muèn diÔn t¶ lµ t×nh c¶m g×? -C«ng lao trêi biÓn cña cha (Công lao trời biển của cha mẹ đối với con và bổn mẹ đối với con và bổn phận phận, trách nhiệm làm con trước công lao to lớn này) của con đối với cha mẹ. ? Theo em bµi ca dao nµy sö dông biÖn ph¸p nghÖ thuật gì? Biện pháp ấy đặc sắc như thế nào? - So s¸nh cha víi nói ngÊt trêi. NguyÔn Trung Kiªn. Trường THCS Nậm Ty 15 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Gi¸o ¸n V¨n 7. - Nghĩa mẹ với nước ở ngoài biển Đông. ? Em cßn nhí nh÷ng c©u h¸t nµo kh¸c vÒ t×nh c¶m ¬n nghĩa cha mẹ trong ca dao hãy đọc cho cả lớp cùng nghe? - Công cha .... đạo con - ¬n cha ..... c­u mang ? C©u cuèi cïng khuyªn con c¸i ®iÒu g×? Lêi khuyªn víi giäng ®iÖu ntn? LiÖu c¸c con cã ph¶i thuéc lßng “Cï lao chÝn ch÷” hay kh«ng? V× sao? HS th¶o luËn HS đọc bài 2 ? Bµi ca dao (2) miªu t¶ t©m tr¹ng g×? Cña ai? (T©m trạng của người phụ nữ lấy chồng xa quê nhớ mẹ, nhớ quª nhµ) ? Tâm trạng đó diễn ra trong không gian, thời gian nµo? (Ngâ sau, chiÒu chiÒu) ? Tại sao lại đứng ở “ngõ sau” mà không ra đứng o83 chç kh¸c? T¹i sao l¹i “chiÒu chiÒu” mµ kh«ng ph¶i lµ “s¸ng s¸ng” hay “tr­a tr­a”? (HS th¶o luËn) -Ngõ sau: Nơi kín đáo, khuất nẻo, ít người qua lại, ít ai để ý. -ChiÒu chiÒu: Thêi gian cuèi ngµy lÆp ®i lÆp l¹i, lóv mọi người nghỉ ngơi, tâm tư có cơ hội khơi dậy nỗi nhớ, niềm thương. Cơ hội khơi dẫy nỗi nhớ, niềm thương. ? Vậy tâm trạng con người gợi lên trong không gian, thời gian đó thường là tâm trạng ntn? Buån b· Cô đơn Tñi cùc ? Em cã c¶m nhËn g× vÒ lêi ca “Tr«ng .... chiÒu”? - Ruột đau: cách nói ẩn dụ  nỗi nhớ thương đến xót xa. ? Em cßn thuéc bµi ca dao nµo kh¸c diÔn t¶ nçi nhí thương cha mẹ của người đi xa? - Chiều chiều ra đứng bờ sông... không có đò - “§ãi lßng .... yÕu r¨ng”. “V¼ng nghe chim vÞt kªu chiÒu B©ng khu©ng nhí mÑ chÝn chiÒu ruét ®au” HS đọc bài 3 ? Bài 3 diễn tả tình cảm gì? Của ai đối với ai? (Nỗi nhớ, sự kính yêu đối với ông bà) ? Nét độc đáo trong cách diễn tả nỗi nhớ ở bài 3 có gì kh¸c víi bµi 2? (Dùng hình ảnh đơn sơ “Nuộc lạt mái nhà” -Mèi buéc cña sîi l¹t trªn m¸i nhµ tre, nøa) ? Theo em v× sao h×nh ¶nh “nuéc l¹t m¸i nhµ” cã thÓ diễn tả được nỗi nhớ sâu nặng của con cháu đối với NguyÔn Trung Kiªn. 2. C©u 2 - Thêi gian ­íc lÖ, phiÕm chØ (chiÒu chiÒu) -C¸ch nãi Èn dô (ruét ®au)  Nçi buån xãt xa, s©u lắng của người con gái lấy chång xa quª nhí mÑ, nhí nhµ da diÕt.. 3. Bµi 3: -Hình ảnh đơn sơ “nuộc lạt m¸i nhµ” -DiÔn t¶ nçi nhí vµ lßng kính yêu, biết ơn đối với «ng bµ.. Trường THCS Nậm Ty 16 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Gi¸o ¸n V¨n 7. «ng bµ? (HS th¶o luËn) (Gợi công sức lao động, gợi mái ấm gia đình, tình c¶m kÕt nèi bÒn chÆt, cô thÓ, dÔ hiÓu...) ? Lêi ca “Bao nhiªu... bÊy nhiªu” cã søc diÔn t¶ mét nỗi nhớ ntn? (Thường xuyên, nhiều, bền chặt) ? Cử chỉ “Ngó lên” còn gợi tình cảm nào đối với ông bµ? (T«n kÝnh) ? Em cã thuéc nh÷ng c©u ca dao nµo cã m« tÝp “Bao 4. Bµi 4 -H×nh ¶nh so s¸nh “nh­ thÓ nhiªu ..... bÊy nhiªu”? tay ch©n” HS đọc bài 4 -T×nh c¶m anh em ruét thÞt, ? T×nh c¶m g× ®­îc thÓ hiÖn ë bµi ca dao 4? yêu thương, gắn bó. (Tình cảm anh em thân thương, ruột thịt) ? Bµi ca dao nh¾c nhë chóng ta ®iÒu g×? ? Nªu néi dung - nghÖ thuËt chung cña 4 bµi ca dao? -Ghi nhí /T36 (Biểu hiện sự gắn bó, yêu thương của tình anh em) HS đọc ghi nhớ III. LuyÖn tËp 1. BT1: Tình cảm trong 4 bài ca dao là tình cảm gia đình: tình thương yêu, lòng biết ơn cha mẹ, tình mẫu tử, nhớ thương ông bà và tình anh em ruột thịt. 2. BT2. Một số bài ca dao có nội dung tương tư: Lªn non míi biÕt non cao Nu«i con míi biÕt c«ng lao mÑ thÇy Chim trêi ..... th¸ng ngµy Ngåi buån nhí mÑ ta x­a Miệng nhai cơm búng, lưỡi lừa cá xương 4. Cñng cè: HS đọc lại ghi nhớ Em nµo thuéc lµn ®iÖu d©n ca th× h¸t cho c¶ líp nghe. 5. DÆn dß: Häc thuéc lßng 4 bµi ca dao. C¶m nghÜ cña em vÒ mét bµi ca dao mµ em thÝch nhÊt. Chuẩn bị bài: Những câu hát về tình yêu quê hương, đất nước, con người. Chú ý: sưu tầm những câu ca dao với nội dung đó. * Rót kinh nghiÖm: Bµi ca dao cã rÊt nhiÒu tõ l¸y cã tÝnh biÓu c¶m  KiÓm tra chó thÝch cÇn chó ý đến cấu tạo và nghĩa của từ láy. Khai th¸c néi dung - nghÖ thuËt khi cã thÓ, dùa vµo tõ l¸y. TIÕT 10: NHữNG CâU HáT Về TìNH YêU QUê HươNG ĐấT NướC - CON NGườI A. Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: N¾m ®­îc néi dung, ý nghÜa vµ mét sè h×nh thøc nghÖ thuËt tiªu biÓu cña ca dao, dân ca qua những bài ca thuộc chủ đề tình yêu quê hương, đất nước, con người... Thuéc nh÷ng bµi ca trong VB vµ biÕt thªm mét sè bµi ca thuéc hÖ thèng cña chóng. NguyÔn Trung Kiªn. Trường THCS Nậm Ty 17 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Gi¸o ¸n V¨n 7. B. TiÕn tr×nh lªn líp: 1. ổn định lớp 2. KiÓm tra bµi cò ? Trình bày khái niệm về ca dao - dân ca? đọc 4 bài ca dao thuộc chủ đề tình cảm gia đình và một số bài khác mà em thuộc? ? Đọc thuộc ghi nhớ và cho biết nghệ thuật sử dụng trong 4 bài ca dao đó? 3. Bài mới: GV giới thiệu bài  Khơi dậy lòng yêu nước. TiÕn tr×nh bµi gi¶ng GV cho HS đọc phần chú thích SGK GV hướng dẫn HS đọc, tìm hiểu VB ? Nhận xét bài ca dao 1 em đồng ý với ý kiến nào dưới đây: a. Bài ca là lời của 1 ngườ và chỉ 1 người b. Bµi ca cã 2 phÇn: phÇn ®Çu lµ c©u hái cña chµng trai, phÇn sau lµ phÇn tr¶ lêi cña c« g¸i. c. Hình thức đối đáp này có rất nhiều trong ca dao dân ca. d. Hình thức đối đáp này không phổ biến trong ca dao - d©n ca. (Chän ý kiÕn b + c) ? NHững địa danh nào được nhắc tới trong lời đối đáp của chàng trai và cô gái? Các địa danh đó có những đặc điểm chung mà riêng nào? - Chung: Gắn với mỗi địa phương. - Riªng: §Òu lµ nh÷ng n¬i næi tiÕng vÒ lÞch sö v¨n häc miền Bắc nước ta. ? Vì sao chàng trai, cô gái lại hỏi đáp về những địa danh với những đặc điểm của từng loại địa danh như vËy? (HS th¶o luËn) (Hỏi - đáp như vậy là để thể hiện chia sẻ sự hiểu biết, niềm tự hào, tình yêu quê hương, đất nước) ? VÒ nghÖ thuËt cña bµi ca dao em cã nhËn xÐt g×? -ThÓ th¬ lôc b¸t biÕn thÓ. -Hát đối đáp ? Qua đó, bài ca dao này muốn nói lên điều gì? HS hãy đọc bài ca dao (2) ? Khi nào người ta nói “rủ nhau”? (Khi 2 người có quan hệ gần gũi, thân thiết, họ cùng có chung mối quan tâm và cùng muốn làm việc gì đó. ở bài này họ cùng muốn đến thăm Hồ Gươm 1 thắng c¶nh, 1 di tÝch v¨n hãa) ? Nªu c¸ch nhËn xÐt cña em vÒ c¸ch t¶ c¶nh ë bµi 2? (Gîi nhiÒu h¬n t¶  §Þa danh næi tiÕng) ? §Þa danh vµ c¶nh trÝ trong bµi gîi lªn ®iÒu g×? (Hå Gươm là một cảnh đẹp, giàu truyền thống lịch sử, văn NguyÔn Trung Kiªn. PhÇn ghi b¶ng I. §äc - hiÓu chó thÝch SGK/ T38-39 II. T×m hiÓu VB 1. Bµi 1 -ThÓ th¬ lôc b¸t biÕn thÓ -Hát đối đáp (ca dao đối đáp)  NiÒm tù hµo vÒ t×nh yªu quê hương, đất nước.. 2. Bµi 2 -C©u h¸t giµu ©m ®iÖu nh¾n nhñ t©m t×nh, lÆp l¹i, gîi nhiÒu h¬n t¶. - §Þa danh vµ c¶nh vËt gîi lªn t×nh yªu, niÒm tù hµo vÒ đất nước, nhắc nhở con ch¸u ph¶i tiÕp tôc gi÷ g×n và xây dựng non nước. Trường THCS Nậm Ty 18. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Gi¸o ¸n V¨n 7. hóa, cảnh đa dạng  Mọi người háo hức rủ nhau đến xem). ? Từ những ý tưởng trên, em hãy nêu lên những suy ngÉm cña m×nh vÒ c©u hái ë cuèi bµi “Hái ai g©y dựng lên non nước này”? 3. Bµi 3: HS đọc bài 3 ? So s¸nh víi 2 bµi ca dao trªn vÒ c¸ch t¶ vµ m« tÝp -Gîi nhiÒu h¬n t¶, c¸ch so sánh truyền thống, đại từ bài này có gì đặc biệt và lý thú? ? NhËn xÐt cña em vÒ c¸ch t¶ c¶nh ë xø HuÕ? (§Ñp, “ai”? -Ca ngợi vẻ đẹp xứ Huế và có non, nước  nên thơ) ? Phân tích ý nghĩa của đại từ “Ai” và chỉ ra lời mời, lời mời gọi về thăm. lêi nh¾n göi? -Lêi mêi cã nhiÒu ý nghÜa cã thÓ Ýt hoÆc nhiÒu hoÆc hướng tới người chưa quen biết.  Niềm tự hào, muốn chia sẻ với mọi người cảnh đẹp đó. ? H·y t×m mét bµi ca dao cã m« tÝp nh­ thÕ? “Đường vô xứ Nghệ ... đồ”. 4. Bµi 4 HS đọc bài 4 ? NhËn xÐt c¸ch sö dông tõ ng÷ ë 2 c©u ca dao ®Çu? -Dßng th¬ kÐo dµi, ®iÖp tõ, đảo ngữ và đối xứng, so Những nét đặc biệt ấy có tác dụng gì, ý nghĩa gì? s¸nh GV cho HS quan s¸t sè tõ, trËt tù, nhãm tõ... -Ca ngợi cảnh cánh đồng ? H×nh ¶nh c« g¸i ë 2 c©u sau ®­îc miªu t¶ ntn? lúa và vẻ đẹp mảnh mai, (C« g¸i so s¸nh víi chÏn lóa... ban mai)  Sự so sánh tương đồng về sức sống đang xuân tạo nhiều duyên thầm của cô vẻ đẹp riêng: Trẻ trung, giàu sức sống rồi sẽ ra sao...) gái. ? Bài ca dao ca ngợi cảnh đẹp của cánh đồng lúa ntn? ? 4 bµi ca dao cã nÐt chung g× vÒ nghÖ thuËt, néi * Ghi nhí: SGK dung? III. LuyÖn tËp: SGK HS đọc ghi nhớ ? Em có suy nghĩ gì về tựa đề của bài học? Hãy liên hÖ víi em? ? Hãy sưu tầm và đọc những bài ca dao có nội dung tương tự? HS xem lại nội dung để làm phần luyện tập 4. Cñng cè Nh¾c l¹i néi dung tõng bµi §äc l¹i ghi nhí 5. DÆn dß Häc thuéc lßng 4 bµi ca dao Häc ghi nhí ChuÈn bÞ bµi: Nh÷ng c©u h¸t than th©n (chó ý s­u tÇm nh÷ng bµi ca dao cã néi dung than th©n...) TUÇN 3 - BµI 3: TIÕT 11:. Tõ L¸Y. NguyÔn Trung Kiªn. Trường THCS Nậm Ty 19 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> Gi¸o ¸n V¨n 7. A. Môc tiªu bµi häc: Gióp häc sinh: N¾m ®­îc cÊu t¹o cña 2 lo¹i tõ l¸y: Tõ l¸y toµn bé vµ tõ l¸y bé phËn. HiÓu c¬ chÕ t¹o nghÜa cña tõ l¸y tiÕng ViÖt. Biết vận dụng để sử dụng tốt từ láy. B. TiÕn tr×nh lªn líp: 1. ổn định lớp 2. KiÓm tra bµi cò ? ThÕ nµo lµ tõ ghÐp? Cho VD? ? C¸c lo¹i tõ ghÐp vµ nghÜa cña chóng? 3. Bµi míi: GV giíi thiÖu bµi: TiÕn tr×nh bµi gi¶ng GV cho HS nh¾c l¹i kh¸i niÖm vÒ tõ l¸y. GV ghi VD lªn b¶ng phô ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ tõ quanh quanh, m·i m·i? (Gièng nhau c¶ tiÕng gèc vµ tiÕng l¸y) GV ghi tiÕp 2 VD lªn b¶ng ? T¹i sao kh«ng nãi th¼m th¼m, khÏ khÏ? (Hiện tượng biến đổi thanh điệu  Dễ nói, nghe êm tai) ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ 2 lo¹i tõ l¸y trªn? ? GV gọi HS đọc to phần nhận xét trong ý 2, ghi nhớ 1. PhÇn ghi b¶ng I. C¸c lo¹i tõ l¸y 1. Tõ l¸y toµn bé - §­êng v« xø HuÕ quanh quanh  Tõ l¸y toµn bé gi÷ nguyªn thanh ®iÖu. -CÆp m¾t buån th¨m th¼m..  Láy toàn bộ biến đổi thanh ®iÖu. -... đèm đẹp -... san s¸t  Láy toàn bộ biến đổi ©m cuèi vµ thanh ®iÖu cña tiếng trước. NhËn xÐt: ý 2 ghi nhí 1 2. Tõ l¸y bé phËn -Em lặng lẽ đặt tay lên vai GV sö dông b¶ng phô ? Trong c¸c tõ l¸y: LÆng lÏ, mÕu m¸o, liªu xiªu tiÕng t«i  l¸y phô ©m ®Çu (l¸y nµo lµ tiÕng gèc? TiÕng nµo lµ tiÕng l¸y l¹i tiÕng gèc? ©m) ... c¸i bãng nhá liªu xiªu -LÆng, mÕu, xiªu : lµ tiÕng gèc cña em  l¸y bé phËn vÇn -LÏ, m¸o, liªu : lµ tiÕng l¸y (l¸y vÇn) ? Các tiếng đó giống nhau ở điểm nào? II. NghÜa cña tõ l¸y ? Tõ l¸y bé phËn cã cÊu t¹o ntn? 1. NghÜa cña tõ l¸y toµn GV cho HS quan s¸t VD 3, 4 trªn b¶ng ? Trong 2 tõ l¸y: th¨m th¼m, khe khÏ, tõ nµo cã ý bé -Th¨m th¼m: nghÜa m¹nh nghÜa nhÊn m¹nh, tõ nµo cã ý nghÜa gi¶m nhÑ? -Khe khÏ: gi¶m nhÑ GV cho HS t×m thªm VD vµ ph©n tÝch: * Ghi nhí: 2 SGK - NhÌ nhe ï: gi¶m nhÑ 2. Tõ l¸y bé phËn - Rµo rµo : nhÊn m¹nh -MÕu m¸o ý gi¶m ? VËy tõ l¸y toµn bé cã s¾c th¸i ý nghÜa ntn? -MÒm m¹i nhÑ GV cho HS đọc ghi nhớ 2 - SGK. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ nghÜa cña tõ l¸y: lÆng lÏ, liªu -LÆng: tr¹ng th¸i yªn tÜnh -LÆng lÏ: Kh«ng nãi n¨ng, xiªu, mÕu m¸o? kh«ng ån µo. NguyÔn Trung Kiªn. Trường THCS Nậm Ty 20 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>