Bài giảng Kế toán quản trị: Chương 5 - ThS. Nguyễn Thu Ngọc (2017)

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

Đ

ánh giá trách nhi

g

ệ

m qu

q

ả

n lý

ý

M

ụ

c tiêu

• Sau khi học xong chương này, người học có
thể:

thể:

– Giải thích được sự cần thiết của việc đánh giá trách
nhiệm trong tổ chức phân quyền.

– Trình bày khái niệm kế tốn trách nhiệm

– Giải thích cách đánh giá trách nhiệm trong các loại
trung tâm trách nhiệm khác nhau.

<b>2</b>

– Giải thích cách lập và phân tích báo cáo bộ phận
– Trình bày các phương pháp tính giá chuyển nhượng

nội bộ

N

ộ

i dung

• T

ổ

ng quan

Đ

á h iá hà h

ả

ả

lý

•

Đ

ánh giá thành qu

ả

qu

ả

n lý

• Giá chuy

ể

n giao n

ộ

i b

ộ

• Báo cáo b

ộ

ph

ậ

n

T

ổ

ng quan

• T

ạ

i sao ph

ả

i

đ

ánh giá trách nhi

ệ

m qu

ả

n lý?

<b>1</b>

Tích tụ

tư bản Phân quyền

Đánh giá
trách nhiệm

ế

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

Phân quy

ề

n theo ch

ứ

c n

ă

ng

Giám đốc

Bộ phận
Kinh doanh

Bộ phận
Sản xuất

Bộ phận
Tài chính

<b>5</b>

Kinh doanh Sản xuất Tài chính

Phân quy

ề

n theo s

ả

n ph

ẩ

m

Giá đố

Sản phẩm B
Giám đốc

Sản phẩm A Sản phẩm C

<b>6</b>

Bộ phận
Kinh doanh

Bộ phận
Sản xuất

Bộ phận
Tài chính

Phân quy

ề

n theo khu v

ự

c

đị

a lý

Giá đố

Giám đốc

Nước ngoài Nội địa

<b>7</b>

Hoa Kỳ EU ASIAN Miền Bắc Miền Nam

Ư

u

đ

i

ể

m c

ủ

a phân quy

ề

n

• Chun biệt hóa thơng tin.
• Ra quyếtđịnh kịp thời hơn
• Ra quyết định kịp thời hơn.

• Tiết kiệm thời gian cho các nhà quản lý cấp cao.
• Giảm sự phức tạp trong tính tốn các phương án
• Đào tạo cán bộ.

• Khuyến khích sự năng động sáng tạo của các nhà

<b>8</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

Nh

ượ

c

đ

i

ể

m c

ủ

a phân quy

ề

n

• Các nhà quản lý cấp dưới khơng thấy được tổng
thể

thể

• Các nhà quản lý cấp dưới có mục tiêu khơng
nhất qn với mục tiêu của tồn tổ chức
• Thiếu sự phối hợp giữa cácnhà quản lý được

giao quyền chủđộng

<b>9</b>

Cần thiết một hệ thống kế toán trách nhiệm để

phục vụ việc đánh giá trách nhiệm quản lý

K

ế

tốn trách nhi

ệ

m

• H

ệ

th

ố

ng k

ế

toán trách nhi

ệ

m giúp liên

k

ế

t các nhà qu

ả

n tr

ị

các c

ấ

p

đượ

c giao

k

ế

t các nhà qu

ả

n tr

ị

các c

ấ

p

đượ

c giao

quy

ề

n quy

ế

t

đị

nh v

ớ

i k

ế

t qu

ả

c

ủ

a các

quy

ế

t

đị

nh c

ủ

a h

ọ

.

ề ế

<b>10</b>

Quyền ra
quyết định

Kết quả của
quyết định

K

ế

tốn trách nhi

ệ

m

• H

ệ

th

ố

ng k

ế

tốn trách nhi

ệ

m

<i>đượ</i>

<i>c thi</i>

<i>ế</i>

<i>t </i>

<i>l</i>

<i>ậ</i>

<i>p cho m</i>

<i>ộ</i>

<i>t c</i>

<i>ơ</i>

<i>c</i>

<i>ấ</i>

<i>u t</i>

<i>ổ</i>

<i>ch</i>

<i>ứ</i>

<i>c</i>

sao cho doanh

<i>l</i>

<i>ậ</i>

<i>p cho m</i>

<i>ộ</i>

<i>t c</i>

<i>ơ</i>

<i> c</i>

<i>ấ</i>

<i>u t</i>

<i>ổ</i>

<i> ch</i>

<i>ứ</i>

<i>c</i>

sao cho doanh

thu và chi phí

đượ

c t

ậ

p h

ợ

p và báo cáo

b

ở

i các trung tâm trách nhi

ệ

m trong t

ổ

ch

ứ

c.

• M

ỗ

i

<i>trung tâm trách nhi</i>

<i>ệ</i>

<i>m</i>

trong t

ổ

ch

ứ

c

<i>ch</i>

<i>ỉ</i>

đượ

c tính thu nh

ậ

p và chi phí trong

<i>ch</i>

<i>ỉ</i>

đượ

c tính thu nh

ậ

p và chi phí trong

ph

ạ

m vi mà nó ch

ị

u trách nhi

ệ

m và v

ề

nh

ữ

ng gì mà nó

<i>có th</i>

<i>ể</i>

<i> ki</i>

<i>ể</i>

<i>m sốt</i>

đượ

c.

C

ơ

c

ấ

u t

ổ

ch

ứ

c và trung tâm trách nhi

ệ

m

Tổng công ty

Cửa hàng B Nhà máy A
Khu vực

Miền Bắc

Khu vực
Miền Trung

Khu vực

Miền Nam

Phân xưởng A
Khối sản xuất

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

Có th

ể

ki

ể

m sốt

<b>13</b> Quản đốc phân xưởng Giám đốc nhà máy

Phân lo

ạ

i trung tâm trách nhi

ệ

m

• Trung tâm chi phí

T

â d

h h

• Trung tâm doanh thu

• Trung tâm l

ợ

i nhu

ậ

n

• Trung tâm

đầ

u t

ư

<b>14</b>

C

ơ

s

ở

phân lo

ạ

i

<b>Đầu vào</b> <b>_Đầ_{u ra}</b>

<b>THỰC HIỆN </b>
<b>CÔNG VIỆC</b>

Sử dụng các
nguồn lực, đo

ằ

Sản phẩm,
dịch vụ cung

ấ

<b>15</b>

bằng chi phí cấp

Trung tâm chi phí

• Là trung tâm trách nhi

ệ

m trong

đ

ó

đầ

u

vào

đượ

c l

ượ

ng hóa b

ằ

ng ti

ề

n nh

ư

ng

đầ

u

vào

đượ

c l

ượ

ng hóa b

ằ

ng ti

ề

n nh

ư

ng

đầ

u

ra khơng th

ể

l

ượ

ng hóa b

ằ

ng ti

ề

n

đượ

c.

Bao g

ồ

m:

– Trung tâm chi phí định mức

– Trung tâm chi phí linh hoạt (trung tâm chi

<b>16</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

Trung tâm chi phí

đị

nh m

ứ

c

• Trung tâm chi phí

đị

nh m

ứ

c là trung

đị

nh m

ứ

c là trung

tâm chi phí mà

đầ

u

ra có th

ể

xác

đị

nh và

l

ượ

ng hóa b

ằ

ng ti

ề

n

đượ

c trên c

ơ

s

ở

đ

ã

bi

ế

t l

ượ

ng

đầ

u vào

<b>17</b>

ợ

g

c

ầ

n thi

ế

t cho m

ộ

t

đơ

n v

ị

s

ả

n ph

ẩ

m

ở

đầ

u ra.

Trung tâm chi phí linh ho

ạ

t

• Trung tâm chi phí

linh ho

ạ

t là trung

linh ho

ạ

t là trung

tâm mà

đầ

u ra

khơng th

ể

l

ượ

ng

hóa b

ằ

ng ti

ề

n ho

ặ

c

h

ầ

u nh

ư

khơng có

ố

<b>18</b>

m

ố

i quan h

ệ

ch

ặ

t

ch

ẽ̃

gi

ữ

a

đầ

u vào và

đầ

u ra.

Trung tâm doanh thu

• Trung tâm doanh thu được hình thành nhằm
tổ chức và thựực hiệện hoạạ ột động tiêu thg ụụ của

đơn vị. Trong đó, người quản lý chịu trách
nhiệm về giá bán và khối lượng sản phẩm
tiêu thụ, nhưng không chịu trách nhiệm về

giá thành hay giá vốn sản phẩm

• Đầu ra có thể lượng hóa bằng tiền nhưng

đầu vào khơng thểlượng hóađược

đầu vào khơng thể lượng hóa được.

Trung tâm l

ợ

i nhu

ậ

n

• Trung tâm lợi nhuận là trung tâm mà cảđầu vào
và đầu ra đều có thể lượợng hóa bg ằng tig ền và so
sánh với nhau để xác định hiệu quả hoạt động.

• Người quản lý trung tâm lợi nhuận có quyền và

trách nhiệm trong việc quyết định về nguồn
cung cấp và lựa chọn thị trường, nhưng khơng
có trách nhiệm và khơng kiểm sốt về vấn đề
đầu tư

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

Trung tâm

đầ

u t

ư

• Trung tâm đầu tư là một trung tâm trách nhiệm
mà người quản lýđược trao một sựlinh hoạt tối
mà người quản lý được trao một sự linh hoạt tối

đa trong việc đưa ra các quyết định; không chỉ

là những quyết định hoạt động ngắn hạn (cơ cấu
sản phẩm, giá bán, phương thức sản xuất…) mà
còn là những quyết định vềđầu tư.

<b>21</b>

Xác

đị

nh lo

ạ

i trung tâm trách nhi

ệ

m

Toång công ty

Cửa hàng B Nhà máy A
Khu vực

Miền Bắc

Khu vực
Miền Trung

Khu vực
Miền Nam

<b>22</b>

Phân xưởng A
Khối sản xuất

Phịng kế tốn Phịng kinh doanh
Khối phịng ban

B

ạ

n có bi

ế

t?

• Một nghiên cứu do James S. Reece và William
R Cool tiến hành trên 620 công ty sản xuất tại
R. Cool tiến hành trên 620 công ty sản xuất tại
Mỹ (công bố trên Fortune 1000 năm 1976),
trong đó chỉ có 26 cơng ty là không sử dụng cả

trung tâm lợi nhuận và trung tâm đầu tư. Trong
594 cơng ty cịn lại, có 135 cơng ty chỉ có trung
tâm lợi nhuận và 459 cơng ty có ít nhất 2 trung

<b>23</b>

tâm đầu tư.

B

ạ

n có bi

ế

t?

• Năm 2003, cơng ty Tyco International đã dính
vào hàng log ạạ ụt vụ scandal lớn, trong , gđó có vụụ 2
tỷ USD sai lệch về kế tốn.

• Lý do là Kozlowski, CEO của Tyco đã thúc đẩy
sự tăng trưởng thông qua một chếđộ khen
thưởng rất lớn dựa trên lợi nhuận. Điều này
thúc đẩy các nhà quản lý cấp dưới “chế biến” số

liệuđể được hưởng các khoản thưởng khổng lồ

<b>24</b>

liệu đểđược hưởng các khoản thưởng khổng lồ

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

Đ

ánh giá thành qu

ả

qu

ả

n lý

• Đánh giá thành quả quản lý là xác định thành
quảcủa nhà quản lýởcác cấp khác nhau trên

<b>2</b>

quả của nhà quản lý ở các cấp khác nhau trên
phương diện <i>hữu hiệu</i>và <i>hiệu quả</i>.

• Các trung tâm trách nhiệm khác nhau sẽđược

đánh giá khác nhau dựa trên những gì mà họ<i>có </i>
<i>thể kiểm sốt</i>được.

• Cầnđánh giá thêm bằng các<i>chỉtiêu phi tài</i>

<b>25</b>

Cần đánh giá thêm bằng các <i>chỉ tiêu phi tài </i>
<i>chính</i>

Đ

ánh giá trung tâm chi phí

đị

nh m

ứ

c

• V

ề

hi

ệ

u qu

ả

, trung tâm chi phí

đị

nh m

ứ

c

đượ

c

đ

ánh giá d

ự

a trên so sánh gi

ữ

a chi

đượ

c

đ

ánh giá d

ự

a trên so sánh gi

ữ

a chi

phí th

ự

c t

ế

và chi phí d

ự

tốn.

Phân xưởng

<b>26</b>

Phân xưởng
sản xuất

CP NVLTT
CP NCTT
CP SXC

?

Đ

ánh giá trung tâm chi phí

đị

nh m

ứ

c

• Các chi phí khơng thu

ộ

c ph

ạ

m vi ki

ể

m

sốt c

ủ

a ng

ườ

i qu

ả

n lý c

ũ

ng

đượ

c lo

ạ

i ra

soát c

ủ

a ng

ườ

i qu

ả

n lý c

ũ

ng

đượ

c lo

ạ

i ra

khơng tính.

Tơi đâu có chịu trách
nhiệm về chi phí

khấu hao

L

ậ

p d

ự

tốn

Dựtốn bán hàng
Dự tốn bán hàng

Dự tốn sản xuất

Dựtốn chi phí Dựtốn chi phí Dựtốn chi phí
Dự tốn chi phí

NVL trực tiếp

Dự tốn chi phí
NC trực tiếp

Dự tốn chi phí
SX chung

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

L

ậ

p d

ự

tốn

<b>Phân xưởng Hố chất</b>
<b>Dự tốn chi phí sản xuất tháng 2.20x0</b>

Chi phí có thể kiểm sốt

(ngàn đồng) <b>Địchi phính mức </b> <b>lượSảngn </b> <b>Chi phí dtốn</b> <b>ự</b>

Chi phí NVLTT 20 1.000 20.000
Chi phí NVCTT 10 1.000 10.000
Biến phí SX chung

Tiền điện chạy máy 5 1.000 5.000
Vật liệu phụ 2 1 000 2 000

<b>29</b>

Vật liệu phụ 2 1.000 2.000

Định phí sản xuất chung

Chi phí hành chính 1.500 1.500

Tiềnđiện, nước sinh hoạt 5.000 5.000

Cộng 43.500

Đ

ánh giá trung tâm chi phí

đị

nh m

ứ

c

• Chi phí dự toán cần được điều chỉnh để loại trừ
ảnh hưởng của sản lượng (không thuộc phạm vi

ảnh hưởng của sản lượng (khơng thuộc phạm vi
kiểm sốt của người quản lý trung tâm)

Tôi sản xuất theo
yêu cầu của bộ phận
bán hàng nên đâu có
hị á h hiệ ề

<b>30</b>

chịu trách nhiệm về

việc quý vị bán
hàng như thế nào?

Đ

ánh giá trung tâm chi phí

đị

nh m

ứ

c

<b>Phân xưởng Hố chất </b>
<b>Chi phí sản xuất thực tế tháng 2.20x0</b>

Chi phí có thể kiểm sốt (ngàn đồng) Số tiền
Chi phí NVLTT 22.000
Chi phí NVCTT 13.000
Biến phí SX chung

Tiền điện chạy máy 6.500
Vật liệu phụ 2.500

<b>31</b>

Định phí sản xuất chung

Chi phí hành chính 1.400
Tiền điện, nước sinh hoạt 4.800

Cộng 50.200

Sản lượng thực tế: 1200

Đ

ánh giá trung tâm chi phí

đị

nh m

ứ

c

<b>Phân xưởng Hố chất</b>
<b>Dựtốn chi phí sản xuất tháng 2.20x0</b>

Thực tế

Chênh
lệch với dự

tốn điều
chỉnh

Dự tốn

điều
chỉnh

Chênh
lệch do
sản
lượng

Dựtốn
chưađiều

chỉnh
Chi phí NVLTT 22.000 (2.000) 24.000 4.000 20.000
Chi phí NVCTT 13.000 1.000 12.000 2.000 10.000

Biến phí SX chung - -

-Tiền điện chạy máy 6.500 500 6.000 1.000 5.000

<b>32</b>

ệ ạy y

Vật liệu phụ 2.500 100 2.400 400 2.000

Định phí SX chung - -

-Chi phí hành chính 1.400 (100) 1.500 - 1.500

</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

Đ

ánh giá trung tâm chi phí

đị

nh m

ứ

c

Chi phí tăng do sản lượng

tă Cị hú tơi thìđã ử Coi ch_ấ _ềừng _ấ

tăng. Cịn chúng tơi thì đã sử

dụng chi phí hiệu quả vấ_l_ượn đề_{ng và} chất

thời hạn
giao hàng

<b>33</b>

Các ch

ỉ

tiêu phi tài chính

• Ph

ả

n

ả

nh tính h

ữ

u hi

ệ

u

Chất l ả hẩ

– Chất lượng sản phẩm
– Tiến độ giao hàng
– Các vấn đề khác

<b>34</b>

Đ

ánh giá trung tâm chi phí linh ho

ạ

t

• Trung tâm chi phí linh hoạt có đầu ra khơng thể

lượng hóa bằng tiền hoặc hầu nhưkhơng có
lượng hóa bằng tiền hoặc hầu như khơng có
mối quan hệ chặt chẽ giữa đầu vào và đầu ra.

Đ

ánh giá trung tâm chi phí linh ho

ạ

t

• Vi

ệ

c

đ

ánh giá các trung tâm chi phí linh

ho

ạ

t ch

ủ

y

ế

u d

ự

a vào

đố

i chi

ế

u gi

ữ

a ngân

ho

ạ

t ch

ủ

y

ế

u d

ự

a vào

đố

i chi

ế

u gi

ữ

a ngân

sách và chi phí th

ự

c t

ế

.

• Ng

ườ

i

đ

ánh giá ph

ả

i d

ự

a nhi

ề

u vào s

ự

xét

</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>

Đ

ánh giá trung tâm chi phí linh ho

ạ

t

Mục tiêu Dựtoán
Mục tiêu

Kết quả

Dự toán

Thực tế

<b>37</b> Management By Objectives

Đ

ánh giá trung tâm doanh thu

• Vi

ệ

c

đ

ánh giá trung tâm doanh thu d

ự

a

trên hai m

ặ

t ho

ạ

t

độ

ng riêng c

ủ

a nó :

trên hai m

ặ

t ho

ạ

t

độ

ng riêng c

ủ

a nó :

– Về mặt doanh thu, so sánh giữa doanh thu
thực tế và doanh thu dự toán.

– Về mặt chi phí, đánh giá giống như một
trung tâm chi phí linh hoạt.

<b>38</b>

L

ậ

p d

ự

toán

Dựtoán bán hàng
Dự toán bán hàng

Dự toán sản xuất

Dựtốn chi phí Dựtốn chi phí Dựtốn chi phí
Chỉ tính

Dự tốn CP bán hàng

<b>39</b>

Dự tốn chi phí
NVL trực tiếp

Dự tốn chi phí
NC trực tiếp

Dự tốn chi phí
SX chung
các chi phí

trong phạm vi
kiểm sốt

L

ậ

p d

ự

tốn

<b>Phịng kinh doanh</b>
<b>Dự toán bán hàng tháng 2.20x0</b>

Sản phẩm _Đơ_{n giá} D_Sự_ố_l toán_ượ_ng _{Thành ti}_ề_n

A 1 100 100

B 2 100 200

Cộng 300

</div>

<!--links-->