Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tuần 1 - Tiết : 1-2-3: Bài tập về văn bản, từ ghép

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Trường THCS Phong Ba Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TuÇn 1 TiÕt : 1-2-3. Bµi tËp vÒ v¨n b¶n, tõ ghÐp. A. Mục tiêu cần đạt: Gióp häc sinh «n tËp kÜ h¬n vÒ 2 VB nhËt dông. Khai th¸c néi dung cã liªn quan đến vấn đề người mẹ & nhà trường. B. ChuÈn bÞ. - Gv: Tµi liÖu tham kh¶o - Hs: s¸ch vë C. TiÕn tr×nh lªn líp. I. ổn định lớp II. Bµi míi. PhÇn lý thuyÕt: ? Gv ôn lại lý thuyết phần văn bản - Cổng trường mở ra của tác giả Lý Lan - Văn bản Mẹ tôi của Et-môn-đô-đơ A-mi- xi - C©u ghÐp PhÇn luyÖn tËp: I.Văn bản : “Cổng trường mở ra” Bài tập1: .Hãy nhận xét chỗ khác nhau của tâm trạng người mẹ & đứa con trong đêm trước ngày khai trường, chỉ ra những biểu hiện cụ thể ở trong bài . Bài tập 2: Theo em,tại sao người mẹ trong bài văn lại không ngủ được? Hãy đánh dấu vào các lí do đúng. Bài tập 3: “Cổng trường mở ra” cho em hiểu điều gì? Tại sao tác giả lại lấy tiêu đề này. Có thể thay thế tiêu đề khác được không? *Gợi ý: Nhan đề “Cổng trường mở ra” cho ta hiểu cổng trường mở ra để đón các em học sinh vào lớp học, đón các em vào một thế giới kì diệu, tràn đầy ước mơ và hạnh phúc. Từ đó thấy rõ tầm quan trọng của nhà trường đối với con người. Bài tập 4: Tại sao người mẹ cứ nhắm mắt lại là “ dường như vang lên bên tai tiếng đọc bµi trÇm bæng…®­êng lµng dµi vµ hÑp”. *Gợi ý : Ngày đầu tiên đến trường, cũng vào cuối mùa thu lá vàng rụng, người mẹ được bà dắt tay đến trường, đự ngày khai giảng năm học mới. Ngày đầu tiên ấy, đã in đậm trong tâm hồn người mẹ, những khoảnh khắc, những niềm vui lại có cả nỗi choi Gi¸o ¸nLop7.net bồi dưỡng Ngữ văn 7.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Trường THCS Phong Ba vơi, hoảng hốt. Nên cứ nhắm mắt lại là người mẹ nghĩ đến tiếng đọc bài trầm bổng đó. Người mẹ còn muốn truyền cái rạo rực, xao xuyến của mình cho con, để rồi ngày khai trường vào lớp một của con sẽ là ấn tượng sâu sắc theo con suốt cuộc đời. Bài tập 5: Người mẹ nói: “ …Bước qua cánh cổng trường là một thế giới kì diệu sẽ mở ra”. Đã 7 năm bước qua cánh cổng trường bây giờ, em hiểu thế giới kì diệu đó là gì? A. Đó là thế giới của những đièu hay lẽ phải, của tình thương và đạo lí làm người. B. §ã lµ thÕ giíi cña ¸nh s¸ng tri thøc, cña nh÷ng hiÓu biÕt lÝ thó vµ k× diÖu mµ nhân loại hàng ngàn năm đã tích lũy được. C. Đó là thế giới của tình bạn, của tình nghĩa thầy trò, cao đẹp thủy chung. D. Tất cả đều đúng. Bài tập 6: Câu văn nào nói lên tầm quan trọng của nhà trường đối với thế hệ trẻ? A. Ai cũng biết rằng mỗi sai lầm trong giáo dục sẽ ảnh hưởng đến cả một thế hệ mai sau. B. Không có ưu tiên nào lớn hơn ưu tiên giáo dục thế hệ trẻ cho tương lai. C. Bước qua cánh cổng trường là một thế giới kì diệu sẽ mở ra. D. Tất cả đều đúng. Bài tập 1: Văn bản là một bức thư của bố gửi cho con, tại sao lại lấy nhan đề là “Mẹ t«i”. * Gợi ý: Nhan đề “Mẹ tôi” là tác giả đặt. Bà mẹ không xuất hiện trực tiếp trong văn bản nhưng là tiêu điểm, là trung tâm để các nhân vật hướng tới làm sáng tỏ. Bài tập 2: Thái độ của người bố khi viết thư cho En ri cô là : A. C¨m ghÐt. C. Ch¸n n¶n. B. Lo ©u. D. Buån bùc. DÉn chøng: - Sù hçn l¸o cña con nh­ nh¸t dao ®©m vµo tim bè. - Con lại dám xúc phạm đến mẹ con ư? - Con sẽ không thể sống thanh thản, nếu đã làm cho mẹ buồn phiền… Bài tập 3: Em hãy hình dung và tưởng tượng về ngày buồn nhất của En ri cô là ngµy em mÊt mÑ. H·y tr×nh bµy b»ng mét ®o¹n v¨n. *Gợi ý: En ri cô đang ngồi lặng lẽ, nước mắt tuôn rơi. Vóc người vạm vỡ của cậu nh­ thu nhá l¹i trong bé quÇn ¸o tang mµu ®en. §Êt trêi ©m u nh­ cµng lµm cho câi lòng En ri cô thêm sầu đau tan nát. Me không còn nữa. Người ra đi thanh thản trong hơi thở cuối cùng rất nhẹ nhàng. En ri cô nhớ lại lời nói thiếu lễ độ của mình với mẹ, nhớ lại nét buồn của mẹ khi ấy. Cậu hối hận, dằn vặt, tự trách móc mình và càng thêm đau đớn. CËu sÏ kh«ng cßn ®­îc nghe tiÕng nãi dÞu dµng, ©u yÕm vµ nhÑ nhµng cña mÑ n÷a. SÏ Gi¸o ¸nLop7.net bồi dưỡng Ngữ văn 7.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Trường THCS Phong Ba ch¼ng bao giê cßn ®­îc mÑ an ñi khi cã nçi buån, mÑ chóc mõng khi cã niÒm vui vµ thµnh c«ng. En ri c« buån biÕt bao. Bµi tËp 4: Chi tiÕt “ChiÕc h«n cña mÑ sÏ xãa ®i dÊu vÕt vong ©n béi nghÜa trªn tr¸n con” cã ý nghÜa nh­ thÕ nµo. *Gợi ý: Chi tiết này mang ý nghĩa tượng trưng. Đó là cái hôn tha thứ, cái hôn của lòng mẹ bao dung. Cái hôn xóa đi sự ân hận của đứa con và nỗi đau của người mẹ. Bài tập 5: Theo em người mẹ của En ri cô là người như thế nào? Hãy viết 1 đoạn văn làm nổi bật hình ảnh người mẹ của En ri cô (học sinh viết đoạn - đọc trước lớp). III Bµi tËp vÒ tõ ghÐp Bµi tËp 1: H·y g¹ch ch©n c¸c tõ ghÐp - ph©n lo¹i. a. TrÎ em nh­ bóp trªn cµnh. BiÕt ¨n ngñ biÕt häc hµnh lµ ngoan. (HCM) b. Ai ¬i b­ng b¸t c¬m ®Çy. Dẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần. (ca dao) c. NÕu kh«ng cã ®iÖu Nam Ai. Sông Hương thức suốt đêm dài làm chi. Nếu thuyền độc mộc mất đi. Th× Hå Ba BÓ cßn g× n÷a em. (Hµ Thóc Qu¸) Bµi tËp 2: Ph©n biÖt, so s¸nh nghÜa cña tõ nghÐp víi nghÜa cña c¸c tiÕng: a. èc nhåi, c¸ trÝch, d­a hÊu . b. ViÕt l¸ch, giÊy m¸, chî bóa, quµ c¸p. c. Gang thÐp, m¸t tay, nãng lßng. * Gîi ý: Có một số tiếng trong cấu tạo từ ghép đã mất nghĩa, mờ nghĩa. Tuy vậy người ta vẫn xác định được đó là từ ghép CP hay đẳng lập. Cô thÓ: Nhãm a: NghÜa cña c¸c tõ ghÐp nµy hÑp h¬n nghÜa cña tiÕng chÝnh  tõ ghÐp CP. Nhãm b: NghÜa cña c¸c tõ ghÐp nµy kh¸i qu¸t h¬n nghÜa cña c¸c tiÕng  tõ ghÐp §l. Nhóm c: Mát tay có nghĩa khác “mát” + “tay”. Nghĩa của các từ ghép này đã bị chuyển trường nghĩa so với nghĩa của các tiếng. Bµi tËp 3: H·y t×m c¸c tõ ghÐp vµ tõ l¸y cã trong VD sau. Gi¸o ¸nLop7.net bồi dưỡng Ngữ văn 7.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Trường THCS Phong Ba a. Con trâu rất thân thiết với người dân lao động. Những trâu phải cái nặng nề, chậm chạp, sống cuộc sống vất vả, chẳng mấy lúc thảnh thơi. Vì vậy, chỉ khi nghĩ đến đời sống nhọc nhằn, cực khổ của mình, người nông dân mới liên hệ đến con trâu. b. Không gì vui bằng mắt Bác Hồ cười. Quên tuổi già tươi mãi tuổi hai mươi. Người rực rỡ một mặt trời cách mạng. Mà đế quốc là loài dơi hốt hoảng. Đêm tàn bay chập choạng dưới chân Người. Gợi ý: a.- Các từ ghép: con trâu, người dân, lao động, cuộc sống, cực khổ, nông dân, liªn hÖ. - C¸c tõ l¸y: th©n thiÕt, nÆng nÒ, chËm ch¹p, vÊt v¶, th¶nh th¬i, nhäc nh»n. b- Từ ghép: tuổi già, đôi mươi, mặt trời, cách mạng, đế quốc, loài dơi. - Tõ l¸y: rùc rì, hèt ho¶ng, chËp cho¹ng. Bài tập 5: Hãy chọn cụm từ thích hợp ( trăng đã lên rồi, cơn gió nhẹ, từ từ lên ở chân trời, vắt ngang qua, rặng tre đen, những hương thơm ngát) điền vào chỗ trống để hoàn chỉnh đoạn văn dưới đây: Ngày chưa tắt hẳn, trăng đã lên rồi. Mặt trăng tròn, to và đỏ từ từ lên ở chân trời, sau rÆng tre ®en cña lµng xa. MÊy sîi m©y con v¾t ngang qua, mçi lóc m¶nh dÇn råi đứt hẳn. Trên quãng đồng ruộng, cơn gió nhẹ hiu hiu đưa lại, thoang thoảng những hương thơm ngát. (Th¹ch Lam) IV. Hướng dẫn học ở nhà H·y viÕt mét ®o¹n v¨n cã sö dông tõ ghÐp vµ chØ râ. Rót kinh nghiÖm giê d¹y ...................................................................................................................................... ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. TuÇn 2 Ngµyso¹n: Ngµyd¹y: TiÕt : 4-5- 6 Gi¸o ¸nLop7.net bồi dưỡng Ngữ văn 7.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Trường THCS Phong Ba. Luyện đề về văn bản “Cuộc chia tay của những con búp bê” Bµi tËp vÒ liªn kÕt v¨n b¶n, bè côc vb, m¹ch l¹c trong vb. A. Mục tiêu cần đạt: - Truyện đã nêu những vấn đề chính: - Phª ph¸n c¸c bËc cha mÑ thiÕu tr¸ch nhiÖm víi con c¸i. - Miªu t¶ thÓ hiÖn nçi ®au xãt xa, tñi hên cña nh÷ng em bÐ ch¼ng may r¬i vµo hoµn c¶nh bÊt h¹nh. - Ca ngîi t×nh c¶m nh©n hËu vÞ tha. - LuyÖn tËp vÒ liªn kÕt v¨n b¶n, bè côa v¨n b¶n vµ m¹ch l¹c trong v¨n b¶n. B. ChuÈn bÞ: - Gv: Tµi liÖu tham kh¶o - Hs: s¸ch vë C. TiÕn tr×nh lªn líp: I. ổn định lớp II. Bµi míi PhÇn lý thuyÕt Gv hướng dẫn hs ôn lại lý thuyết phần văn bản cuộc chia tay của những con búp bê Liªn kÕt v¨n b¶n, bè côc v¨n b¶n, m¹ch l¹c v¨n b¶n PhÇn luyÖn tËp I. v¨n b¶n “cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª”. Bµi tËp 1: V¨n b¶n cã nh÷ng cuéc chia tay nµo? §äc c¸c ®o¹n v¨n Êy. *Gîi ý: Cã 3 cuéc chia tay: - Chia tay víi bóp bª. - Chia tay víi c« gi¸o vµ b¹n bÌ. - Chia tay gi÷a anh vµ em. Đoạn 1: Đồ chơi của chúng tôi cũng chẳng có nhiều… nước mắt tôi ứa ra. Đoạn 2: Gần trưa, chúng tôi mới ra đến trường học…nắng vẫn vàng ươm trùm lên c¶nh vËt. Đoạn 3: Cuộc chia tay đột ngột quá…đến hết. Bài tập 2: Tại sao tác giả không đặt tên truyện là “Cuộc chia tay của hai anh em” mà lại đặt là “Cuộc chia tay của những con búp bê” . *Gợi ý: Những con búp bê vốn là đồ chơi thủa nhỏ, gợi lên sự ngộ nghĩnh, trong s¸ng, ng©y th¬, v« téi. Còng nh­ Thµnh vµ Thñy buéc ph¶i chia tay nhau nh­ng t×nh c¶m cña anh vµ em kh«ng bao giê chia xa. Gi¸o ¸nLop7.net bồi dưỡng Ngữ văn 7.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Trường THCS Phong Ba Những kỉ niệm, tình yêu thương, lòng khát vọng hạnh phúc còn mãi mãi với 2 anh em, m·i m·i víi thêi gian. Bài tập 3: Trong truyện có chi tiết nào khiến em cảm động nhất. Hãy trình bày bằng 1 ®o¹n v¨n (häc sinh viÕt, c« gi¸o nhËn xÐt - cho ®iÓm). * Gợi ý: Cuối câu chuyện Thủy để lại 2 con búp bê ở bên nhau, quàng tay vào nhau thân thiết, để chúng ở lại với anh mình. Cảm động biết bao khi chúng ta chứng kiến tấm lòng nhân hậu, tốt bụng, chan chứa tình yêu thương của Thủy. Thà mình chịu thiệt thòi còn hơn để anh mình phải thiệt. Thà mình phải chia tay chứ không để búp bê phải xa nhau. Qua đó ta cũng thấy được ước mơ của Thủy là luôn được ở bên anh như người vệ sĩ luôn canh gác giấc ngủ bảo vệ và vá áo cho anh. Bài tập 4: Vì sao Thành và Thủy đang đau khổ mà chim và người vẫn ríu ran. Vì sao khi dắt em ra khỏi trường, Thành vẫn thấy mọi cảnh vật vẫn diễn ra bình thường. * Gợi ý: Đó là 2 chi tiết nghệ thuật đặc sắc và giàu ý nghĩa. Bố mẹ bỏ nhau Thành và Thủy phải chia tay nhau. Đó là bi kịch riêng của gia đình Thành. Con dòng chảy thời gian, nhịp điệu cuộc sống vẫn sôi động và không ngừng trôi. Câu chuyện như một lời nhắn nhủ: mỗi người hãy lắng nghe và chú ý đến những gì đang diễn ra quanh ta, để san sẻ nỗi đau cùng đồng loại. Không nên sống dửng dưng vô tình. Chúng ta càng thấm thía: tổ ấm gia đình, hạnh phúc gia đình, tình cảm gia đình là vô cùng quí giá, thiêng liêng; mỗi người, mỗi thành viên phải biết vun đắp giữ gìn những tình cảm trong s¸ng, th©n thiÕt Êy. Bµi tËp 5: §Æt ra d÷ kiÖn tr¶ lêi c©u hái “T«i lµ ai?” trong truyÖn nµy * Gợi ý: - Tôi là Thành, rất thương yêu em Thủy. - T«i v« cïng xãt xa khi ph¶i chia tay em yªu quÝ. - Tôi đã thốt lên, nước mắt dàn dụa, mặt tái đi khi gặp em lần cuối. II. Bµi tËp vÒ Liªn kÕt v¨n b¶n, Bè côc v¨n b¶n M¹ch l¹c trong v¨n b¶n. Bµi tËp 1: H·y t×m bè côc cña v¨n b¶n “Lòy lµng” – Ng« V¨n Phó vµ nªu néi dung cña tõng phÇn. NhËn xÐt vÒ tr×nh tù miªu t¶ ( häc sinh lµm nhanh vµo phiÕu häc tËp ). * Gîi ý: Më bµi: Tõ ®Çu … mÇu cña lòy. Giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ lòy tre lµng ( phÈm chÊt, h×nh d¸ng, mµu s¾c). Th©n bµi: TiÕp… kh«ng râ. Lần lượt miêu tả 3 vòng của lũy làng. KÕt bµi: Cßn l¹i. Ph¸t biÓu c¶m nghÜ vµ nhËn xÐt vÒ loµi tre. Tác giả quan sát và miêu tả từ ngoài vào trong, từ khái quát đến cụ thể. Bài văn rất rµnh m¹ch, râ rµng, hîp lÝ, tù nhiªn. Gi¸o ¸nLop7.net bồi dưỡng Ngữ văn 7.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Trường THCS Phong Ba Bµi tËp 2: T×m bè côc cña truyÖn “Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª”. (HS lµm nhanh vµo phiÐu häc tËp) * Gîi ý: MB: Tõ ®Çu ... mét giÊc m¬ th«i. Giíi thiÖu nh©n vËt, sù viÖc - nçi ®au khæ cña 2 anh em Thµnh Thñy. TB: Tiếp ... ứa nước mắt ... trùm lên cảnh vật. Nh÷ng cuéc chia tay víi bóp bª, víi c« gi¸o vµ b¹n bÌ. KB: Anh em b¾t buéc ph¶i chia tay nh­ng t×nh c¶m anh em kh«ng bao giê chia l×a. Bài tập 3: Có bạn đã học thuộc và chép lại bài thơ sau: §· bÊy l©u nay b¸c tíi nhµ, TrÎ thêi ®i v¾ng, chî thêi xa. C¶i chöa ra c©y, cµ míi nô. Bầu vừa rụng rốn, mướp đương hoa. Ao sâu nước cả, khôn chài cá. Vườn rộng, rào thưa khó đuổi gà. §Çu trß tiÕp kh¸ch trÇu kh«ng cã. Bác đến chơi đây ta với ta. XÐt vÒ tÝnh m¹ch l¹c, b¹n häc sinh trªn chÐp sai ë ®©u? ý kiÕn cña em nh­ thÕ nµo? * Gîi ý: Sù thiÕu thèn vÒ vËt chÊt ®­îc tr×nh bµy theo mét tr×nh tù t¨ng dÇn. B¹n học sinh đã chép sai ở câu 3, 4 và 5,6. Phải hoán đổi câu 5,6 lên trước câu 3,4 mới thể hiÖn sù m¹ch l¹c cña v¨n b¶n. Bµi tËp 4: H·y nªu t¸c dông cña sù liªn kÕt trong v¨n b¶n sau: §­êng v« xø HuÕ quanh quanh. Non xanh nước biếc như tranh họa đồ. * Gîi ý: Bµi ca dao 2 c©u lôc b¸t 14 ch÷ g¾n kÕt víi nhau rÊt chÆt chÏ. VÇn th¬: ch÷ “quanh” hiÖp vÇn víi ch÷ “tranh” lµm cho ng«n tõ liÒn m¹ch, g¾n kÕt, hßa quyÖn víi nhau, âm điệu, nhạc điệu thơ du dương. Các thanh bằng, thanh trắc (chữ thứ 2,4,6,8 ) phối hợp với nhau rất hài hòa ( theo luật thơ ). Các chữ thứ 2,6,8 đều là thanh bằng; các ch÷ thø 4 ph¶i lµ thanh tr¾c. Trong c©u 8, ch÷ thø 6,8 tuy lµ cïng thanh b»ng nh­ng ph¶i kh¸c nhau: - NÕu ch÷ thø 6 ( cã dÊu huyÒn ) th× ch÷ thø 8 (kh«ng dÊu). - NÕu ch÷ thø 6 (kh«ng dÊu) th× chø thø 8 (cã dÊu huyÒn). VÒ néi dung, c©u 6 t¶ con ®­êng “quanh quanh” ®i v« xø HuÕ. PhÇn ®Çu c©u 8 gîi tả cảnh sắc thiên nhiên (núi sông biển trời) rất đẹp: “Non xanh nước biếc”. Phần cuối. Gi¸o ¸nLop7.net bồi dưỡng Ngữ văn 7.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Trường THCS Phong Ba câu 8 là so sánh “như tranh họa đồ” nêu lên nhận xét đánh giá, cảm xúc của tác giả (ngạc nhiên, yêu thích, thú vị…) về quê hương đất nước tươi đẹp, hùng vĩ. Bµi tËp 5: V¨n b¶n nghÖ thuËt sau ®­îc liªn kÕt vÒ néi dung vµ h×nh thøc ntn? Bước tới đèo Ngang bóng xế tà, Cỏ cây chen đá, lá chen hoa. Lom khom dưới núi tiều vài chú, Lác đác bên sông chợ mấy nhà. Nhớ nước đau lòng con quốc quốc, Thương nhà mỏi miệng cái gia gia. Dừng chân đứng lại trời non nước. Mét m¶nh t×nh riªng ta víi ta. (Qua đèo Ngang - Bà huyện Thanh Quan) * Gîi ý: - VÒ h×nh thøc: + ThÓ th¬ thÊt ng«n b¸t có §­êng luËt. + LuËt tr¾c( ch÷ thø 2 c©u 1 la tr¾c: tíi), vÇn b»ng “tµ-hoa-nhµ-gia-ta” + Luật bằng trắc, niêm: đúng thi pháp. Ngôn từ liền mạch, nhac điệu trầm bổng du dương, man mác buồn. + Phép đối: câu 3-câu 4, câu 5-câu 6, đối nhau tường cặp, ngôn ngữ, hình ảnh c©n xøng, hiÒn hßa. - VÒ néi dung: + Phần đề: tả cảnh đèo Ngang lúc ngày tàn “bóng xế tà”. Cảnh đèo cằn cỗi hoang sơ “cỏ cây chen đá, lá chen hoa”. + Phần thực: tả cảnh lác đác thưa thớt, vắng vẻ về tiều phu và mấy nhà chợ bên s«ng. + Phần luận: tả tiếng chim rừng, khúc nhạc chiều thấm buồn (nhớ nước và thương nhà). + Phần kết: nỗi buồn cô đơn lẻ loi của khách li hương khi đứng trước cảnh “trời non nước” trên đỉnh đèo Ngang trong buổi hoàng hôn. - Chủ đề: Bài thơ tả cảnh đèo Ngang lúc ngày tàn và thể hiện nỗi buồn cô đơn của khách li hương. Qua đó ta thấy các ý trong 4 phần: đề, thực, luận, kết và chủ đề bài thơ liên kết với nhau rÊt chÆt chÏ, t¹o nªn sù nhÊt trÝ, thèng nhÊt Gi¸o ¸nLop7.net bồi dưỡng Ngữ văn 7.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Trường THCS Phong Ba IV. Hướng dẫn học ở nhà Hoµn thµnh nh÷ng bµi bËp cßn l¹i Rót kinh nghiÖm giê d¹y ...................................................................................................................................... ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. *** & *** TuÇn : 3 Ngµy so¹n: Ngµy d¹y TiÕt : 7-8-9. Bµi tËp vÒ Tõ l¸y Qu¸ tr×nh t¹o lËp v¨n b¶n. A. Mục tiêu cần đạt: - LuyÖn tËp vÒ tõ l¸y. - LuyÖn tËp vÒ qu¸ tr×nh t¹o lËp v¨n b¶n B. ChuÈn bÞ: - Gv: Tµi liÖu kham kh¶o - Hs: s¸ch vë C. TiÕn tr×nh lªn líp: I ổn định lớp II. Bµi míi PhÇn lý thuyÕt Gv hướng dẫn hs ôn tập về từ láy và các bước tạo lập văn bản PhÇn luyÖn tËp Bµi tËp vÒ tõ l¸y Bµi tËp 1: Cho c¸c tõ l¸y: Long lanh, khã kh¨n,vi vu, nhá nh¾n, ngêi ngêi, bån chån, hiu hiu, linh tinh, loang lo¸ng, th¨m th¼m, tim tÝm. H·y s¾p xÕp vµo b¶ng ph©n lo¹i: L¸y toµn bé L¸y bé phËn Gi¸o ¸nLop7.net bồi dưỡng Ngữ văn 7.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Trường THCS Phong Ba. Bµi tËp 2: §Æt c©u víi mçi tõ sau: A. L¹nh lïng................................................... B. L¹nh lÏo...................................................... C. Lµnh l¹nh.................................................... D. Nhanh nh¶u................................................ §. Lóng tóng................................................... Bµi tËp 3:Ghi nhanh c¸c tõ l¸y lµ danh tõ (Häc sinh thi gi÷a c¸c tæ) VD:chuồn chuồn, baba, thuồng luồng, chào mào, chích chòe, bươm bướm,châu chấu, đom đóm, cào cào, cồ cộ… Bài tập 4:Tìm, tạo từ láy khi đã cho trước vần a.VÇn a: VD: ªm ¶, ãng ¶, oi ¶, ra r¶, ha h¶, dµ d·, na n¸. . . b. VÇn ang: VD: lµng nhµng, ngang tµng, nhÞp nhµng, nhÑ nhµng . . . c. Phô ©m nh: VD: nho nhá, nhanh nh¶u, nhanh nhÑn, nhãng nh¸nh, nhá nhoi, nhí nhung . . . d. Phô ©m kh: VD: khóc khÝch, khÊp khÓnh, khËp khµ khËp khiÔng, khã kh¨n. . . Bài tập 5: Hãy thay từ “có” bằng từ láy thích hợp để đoạn văn sau giàu hình ảnh hơn. §ång quª vang lªn ©m ®iÖu cña ngµy míi. BÕn s«ng cã nh÷ng chuyÕn phµ. Chî bóa có tiếng người.Trường học có tiếng trẻ học bài VD: (d¹t dµo- rén rµng- ng©n nga) Bµi tËp 6: H·y t×m & ph©n tÝch gi¸ trÞ biÓu c¶m cña c¸c tõ l¸y trong ®o¹n th¬ sau: a.VÇng tr¨ng v»ng vÆc gi÷a trêi. §inh ninh hai miÖng, mét lêi song song. . . (TkiÒu-NDu) b.Gà eo óc gáy sương năm trống. Hße phÊt ph¬ rñ bãng bèn bªn. Khắc giờ đằng đẵng như niên. Mèi sÇu d»ng dÆc tùa miÒn biÓn xa. . . (Chinh phô ng©m) Gi¸o ¸nLop7.net bồi dưỡng Ngữ văn 7.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Trường THCS Phong Ba c.Lom khom dưới núi, tiều vài chú, Lác đác bên sông chợ mấy nhà. (Bµ huyÖn Thanh Quan) d.N¨m gian nhµ cá thÊp le te. Ngõ tối đêm sâu đóm lập lòe. L­ng dËu phÊt ph¬ mµu khãi nh¹t. Lµn ao lãng l¸nh bãng tr¨ng loe. (Thu Èm-NKhuyÕn) Bµi tËp 7: H·y chän tõ thÝch hîp trong c¸c tõ: ©m x©m, sÇm sËp, ngai ng¸i, å å, lïng tùng, độp độp, man mác để điền vào chỗ trống trong đoạn văn sau: Mưa xuống sầm sập, giọt ngã, giọt bay, bụi nước tỏa trắng xóa.Trong nhà âm xâm hẳn đi.Mùi nước mưa mới ấm, ngòn ngọt, man mác. Mùi ngai ngái, xa lạ của những trận mưa đầu mùa đem về. Mưa rèo rèo trên sân, gõ độp độp trên phên nứa, mái giại, đập lùng tùng, liên miên vào tàu lá chuối. Tiếng giọt gianh đổ ồ ồ, xối lên những rãnh nước sâu. Bµi tËp 8 Em hãy tìm các từ láy trong bài thơ Lượm của Tố Hữu II. Bµi tËp vÒ t¹o lËp v¨n b¶n .Bài tập : Em có người bạn thân ở nước ngoài.Em hãy miêu tả cảnh đẹp ở quê hương mình, để bạn hiểu hơn về quê hương yêu dấu của mình & mời bạn có dịp đến th¨m. * Gîi ý: 1. Định hướng. - Nội dung:Viết về cảnh đẹp của quê hương đất nước. - Đối tượng:Bạn đồng lứa. - Mục đích:Để bạn hiểu & thêm yêu đất nước của mình. 2. X©y dùng bè côc. MB: Giới thiệu chung về cảnh đẹp ở quê hương Việt Nam. TB: Cảnh đẹp ở 4 mùa (thời tiết, khí hậu) Phong cảnh hữu tình. Hoa thơm trái ngọt. Con người thật thà, trung hậu. (Miªu t¶ theo tr×nh tù thêi gian - kh«ng gian) KB. Cảm nghĩ về đất nước tươi đẹp.niềm tự hào về cảnh đẹp của quê hương, đất nước Việt Nam- Liên hệ bản thân. 3. Diễn đạt. Gi¸o ¸nLop7.net bồi dưỡng Ngữ văn 7.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Trường THCS Phong Ba HS diễn đạt các ý đã ghi trong bố cục thành văn bản. (H·y viÕt phÇn MB-PhÇn TB) 4. KiÓm tra. Kiểm tra các bước 1- 2- 3 & sửa chữa sai sót,bổ sung những ý còn thiếu. IV. Hướng dẫn học ở nhà Hoµn thµnh c¸c bµi tËp cßn l¹i. Rót kinh nghiÖm giê d¹y ..................................................................................................................................... ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. *** & *** TuÇn 4 Ngµy so¹n: Ngµy d¹y: TiÕt 10- 11- 12. Bµi tËp vÒ ph©n tÝch c¶m thô ca dao. A. Mục tiêu cần đạt. - Gióp hs biÕt c¸c ph©n tÝch vµ c¶m thô ca dao - BiÕt nhËn diÖn phÐp nghÖ thuËt c¶ ca dao B. ChuÈn bÞ. - Gv: tµi liÖu tham kh¶o - Hs: s¸ch vë C. TiÕn tr×nh lªn líp I. ổn định lớp II Bµi míi PhÇn lý thuyÕt Gv «n l¹i kh¸i niÖm vÒ ca dao d©n ca II. Bµi tËp ph©n tÝch c¶m thô ca dao Bài tập 1: Hãy phân tích & tìm hiểu cái hay, cái đẹp của bài ca dao sau: R©u t«m nÊu víi ruét bÇu. Chång chan, vî hóp gËt ®Çu khen ngon. Gi¸o ¸nLop7.net bồi dưỡng Ngữ văn 7.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Trường THCS Phong Ba a. T×m hiÓu: - R©u t«m, ruét bÇu lµ 2 thø bá ®i. - B¸t canh ngon:Tõ ngon cã gi¸ trÞ gîi c¶m. - C¶m nghÜ cña em vÒ cuéc sèng nghÌo vÒ vËt chÊt nh­ng ®Çm Êm vÒ tinh thÇn. b. TËp viÕt: * Gîi ý: R©u t«m- ruét bÇu lµ 2 thø bá ®i.ThÕ mµ ë ®©y hai thø Êy ®­îc nÊu thµnh một bát canh “ngon” mới tuyệt & đáng nói chứ. Đó là cái ngon & cái hạnh phúc có thực của đôi vợ chồng nghèo thương yêu nhau. Câu ca dao vừa nói được sự khó khăn thiếu thốn cùng cực,đáng thương vừa nói được niềm vui,niềm hạnh phúc gia đình đầm ấm, tuy bé nhỏ đơn sơ, nhưng có thực & rất đáng tự hào của đôi vợ chồng nghèo khổ khi xưa. Cái cảnh chồng chan, vợ húp thật sinh động & hấp dẫn. Cái cảnh ấy còn được nói ở nh÷ng bµi ca dao kh¸c còng rÊt hay : Lấy anh thì sướng hơn vua. Anh ra ngoµi ruéng b¾t cua kÒnh cµng. §em vÒ nÊu nÊu, rang rang. Chång chan, vî hóp l¹i cµng h¬n vua. Hai c©u ë bµi ca dao trªn chØ nãi ®­îc c¸i vui khi ¨n, cßn 4 nµy nãi ®­îc c¶ 1 qu¸ trình vui khá dài (từ khi bắt cua ngoài đồng đến lúc ăn canh cua ở nhà, nhất là cái cảnh nÊu nÊu, rang rang). Bài tập 2: Hãy cảm nhận về tình yêu quê hương đất nước & nhân dân qua bài ca dao sau: Đứng bên ni đồng, ngó bên tê đồng mênh mông bát ngát. Đứng bên tê đồng , ngó bên ni đồng cũng bát ngát mênh mông. Thân em như chẽn lúa đòng đòng. Phất phơ dưới ngọn nắng hồng ban mai. a.T×m hiÓu: - Hình ảnh cánh đồng đẹp mênh mông, bát ngát. - H×nh ¶nh c« g¸i. Biện pháp so sánh: Em như chẽn lúa đòng đòng. Phất phơ dưới ngọn nắng hồng ban mai. b. LuyÖn viÕt: * Gợi ý: Cái hay của bài ca dao là miêu tả được 2 cái đẹp: cái đẹp của cánh đồng lúa & cái đẹp của cô gái thăm đồng mà không thấy ở bất kì một bài ca dao nào khác. Dù đứng ở vị trí nào, “đứng bên ni” hay “đứng bên tê”để ngó cánh đồng quê nhà, vÉn c¶m thÊy “mªnh m«ng b¸t ng¸t . .. b¸t ng¸t mªnh m«ng”. Gi¸o ¸nLop7.net bồi dưỡng Ngữ văn 7.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Trường THCS Phong Ba Hình ảnh cô gái thăm đồng xuất hiện giữa khung cảnh mênh mông bát ngát của cánh đồng lúa & hình ảnh ấy hiện lên với tất cả dáng điệu trẻ trung, xinh tươi, rạo rực, tràn đầy sức sống. Một con người năng nổ, tích cực muốn thâu tóm, nắm bắt cảm nhận cho thật rõ tất cả cái mênh mông bát ngát của cánh đồng lúa quê hương . Hai câu đầu cô gái phóng tầm mắt nhìn bao quát toàn bộ cánh đồng để chiêm ngưỡng cái mênh mông bát ngát của nó thì 2 câu cuối cô gái lại tập trung ngắm nhìn quan sát & đặc tả riêng 1 chẽn lúa đòng đòng & liên hệ với bản thân một cách hồn nhiên. Hình ảnh chẽn lúa đòng đòng đang phất phơ trong gió nhẹ dưới nắng hồng buổi mai mới đẹp làm sao. Hình ảnh ấy tượng trưng cho cô gái đang tuổi dậy thì căng đầy sức sống. Hình ảnh ngọn nắng thật độc đáo. Có người cho rằng đã có ngọn nắng thì cũng phải có gốc nắng & gèc n¾ng lµ mÆt trêi vËy. Bài ca dao quả là 1 bức tranh tuyệt đẹp & giàu ý nghĩa. Bài tập 3: Tình thương yêu, nỗi nhớ quê hương nhớ mẹ già của những người con xa quê đã thể hiện rất rõ trong bài ca dao. Em hãy cảm nhận & phân tích. Chiều chiều ra đứng ngõ sau. Tr«ng vÒ quª mÑ, ruét ®au chÝn chiÒu. * Gîi ý: Bµi ca dao còng nãi vÒ buæi chiÒu, kh«ng chØ mét buæi chiÒu mµ lµ rÊt nhiều buổi chiều rồi: “Chiều chiều...”. Sự việc cứ diễn ra, cứ lặp đi lặp lại “ra đứng ngõ sau”. . .“Ngõ sau” là nơi vắng vẻ. Câu ca dao không nói ai “ra đứng ngõ sau”, ai “trông vÒ quª mÑ. . . ”, nh©n vËt tr÷ t×nh kh«ng ®­îc giíi thiÖu cô thÓ vÒ d¸ng h×nh, diÖn m¹o... nhưng người đọc, người nghe vẫn cảm nhận được đó là cô gái xa quê, xa gia đình... Nhớ lắm, nỗi nhớ vơi đầy, nên chiều nào cũng như chiều nào, nàng một mình “ra đứng ngõ sau”, lúc hoàng hôn buông xuống để nhìn về quê mẹ phía chân trời xa. Chiều chiều ra đứng ngõ sau... Càng trông về quê mẹ, người con càng thấy lẻ loi, cô đơn nơi quê người, nỗi thương nhí da diÕt kh«n ngu«i: Tr«ng vÒ quª mÑ, ruét ®au chÝn chiÒu. Người con“trông về quê mẹ”,càng trông càng nhớ day dứt, tha thiết, nhớ khôn nguôi. Bốn tiếng “ruột đau chín chiều” diễn tả cực hay nỗi nhớ đó.Buổi chiều nào cũng thấy nhớ thương đau đớn. Đứng ở chiều hướng nào, người con tha hương cũng buồn đau tê tái,nỗi nhớ quê, nhớ mẹ, nhớ người thân thương càng dâng lên, càng thấy cô đơn vô cïng. Giäng ®iÖu t©m t×nh, s©u l¾ng dµn tr¶i kh¾p vÇn th¬, mét nçi buån kh¬i dËy trong lòng người đọc bao liên tưởng về quê hương yêu dấu,về tuổi thơ.. Gi¸o ¸nLop7.net bồi dưỡng Ngữ văn 7.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Trường THCS Phong Ba Đây là một trong những bài ca dao trữ tình hay nhất, một đóa hoa đồng nội tươi th¾m m·i víi thêi gian. Bài tập 4: Nói về cảnh đẹp nơi Thăng Long - Hà Nội,không có bài nào vượt qua bµi ca dao sau.Em h·y c¶m thô &ph©n tÝch. Gió đưa cành trúc la đà. Tiếng chuông Trấn Vũ, canh gà Thọ Xương. Mịt mù khói tỏa ngàn sương. Nhịp chày Yên Thái, mặt gương Tây Hồ. * Gîi ý: C¶nh s¸ng sím mïa thu n¬i kinh thµnh Th¨ng Long thuë thanh b×nh nh­ dẫn hồn ta vào cõi mộng.Mỗi câu ca dao là một cảnh đẹp được vẽ bằng 2 nét chấm phá, t¶ Ýt mµ gîi nhiÒu.§ã lµ c¶nh T©y Hå. MÆt Hå T©y víi vµi nÐt vÏ rÊt gîi: cµnh tróc ven hồ ẩn hiện trong ngàn sương mịt mù chợt hiện ra như một tấm gương long lanh dưới nắng hè ban mai.Cảnh hồ buổi sớm mang những âm thanh đặc trưng cho thời khắc tinh m¬, tiÕng chu«ng, canh gµ víi nhÞp chµy. Mét Hå T©y yªn ¶ thanh tÞnh & gÇn gòi th©n thiết nhưng sâu lắng gợi hồn quê hương đất nước. Bµi ca dao dïng lèi vÏ rÊt Ýt nÐt,nh÷ng nÐt cã vÎ hÕt søc tù nhiªn, nh­ng thËt ra được chọn lựa rất tinh vi, kết hợp tả với gợi .Ba nét vẽ hình ảnh (cành trúc la đà- ngàn sương khói tỏa- mặt gương hồ nước) đan xen với 3 nét điểm âm thanh (tiếng chuôngcanh gà- nhịp chày) tất cả đều là những chi tiết tả thực chính xác & đều là những nét rất đặc trưng của Hồ Tây (nhất là chi tiết sương mù Hồ Tây). Nét la đà khiến cành trúc ven hå trë nªn thùc h¬n,“thiªn nhiªn” h¬n lµm cho lµn giã võa h÷u h×nh võa h÷u t×nh. Mét chữ mặt gương thì mặt hồ đã hiện ra như tấm gương long lanh dưới nắng ban mai,hai chi tiết như rời rạc mà diễn tả cảnh đêm về sáng rất hay. ậ đây tình lắng rất sâu trong c¶nh. §ã lµ t×nh c¶m chan hßa víi thiªn nhiªn yªn ¶, thanh tÞnh cña Hå T©y buæi sím mµ thùc chÊt lµ t×nh c¶m chan hßa g¾n bã víi c¶nh vËt th©n thu«c, nh÷ng phong c¶nh đẹp vốn tạo nên gương mặt & hồn quê hương đất nước. C¸i nÐt tr÷ t×nh mÒm m¹i l¾ng s©u víi c¸i nÐt trang nghiªm cæ kÝnh ®­îc t¹o ra tõ kết cấu cân đối, từ cách đối ngẫu trong 2 câu bát đã kết hợp nhuần nhuyễn với nhau làm nên vẻ đẹp riêng, đặc sắc của bài ca Rót kinh nghiÖm giê d¹y .............................................................................................................................. ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... TuÇn : 6 TiÕt : 16-17-18. Bài tập về đại từ. Giới thiệu về Văn học trung đại và thể thơ đường luật. Cảm thụ văn bản “Sông núi nước nam”, “Phò giá về kinh”. Gi¸o ¸nLop7.net bồi dưỡng Ngữ văn 7.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Trường THCS Phong Ba A. Mục tiêu cần đạt: Học sinh hiêủ rõ hơn về đại từ - Biết cách phân loại đại từ. Học sinh mở rộng kiến thức về văn học trung đại với thể thơ đường luật. BiÕt ph©n tÝch & c¶m thô 1 t¸c phÈm v¨n häc. B. Hoạt động dạy và học: Tiết: 16. Bài tập về đại từ. Bài tập 1: Hãy xác định đại từ & chỉ rõ nó thuộc loại đậi từ nào? a. Bố để ý là sáng nay, lúc cô giáo đến thăm khi nói tới mẹ, tôi có nhỡ thốt ra một lời thiếu lễ độ với mẹ. Để cảnh cáo tôi bố đã viết thư này. Đọc thư tôi đã xúc động vô cïng. b. Sao kh«ng vÒ h¶ chã? Nghe bom th»ng MÜ næ. Mµy bá ch¹y ®i ®©u? Tao chờ mày đã lâu. Cơm phần mày để cửa Sao kh«ng vÒ h¶ chã? Tao nhớ mày lắm đó. Vµng ¬i lµ vµng ¬i. (TrÇn §¨ng Khoa) c. Ai ¬i chí bá ruéng hoang. Bao nhiêu tấc đất tấc vàng bấy nhiêu. d. Ôi lòng Bác vậy cứ thương ta. Thương cuộc đời chung thương cỏ hoa. ®. Hång S¬n cao ngÊt mÊy tÇng. Đồ Cát mấy trượng là lòng bấy nhiêu. Bài tập 2: Các từ gạch chân có phải là đại từ không? Vì sao? a.Ch¸u ®i liªn l¹c. Vui l¾m chó µ. ở đồn mang cá. ThÝch h¬n ë nhµ. b.T«i b¶o mµy ®i. Mµy lo cho kháe. §õng lo nghÜ g×.. ë nhµ cã MÐ. Gi¸o ¸nLop7.net bồi dưỡng Ngữ văn 7.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Trường THCS Phong Ba * Gợi ý: Trong xưng hô một số danh từ chỉ người... cũng được sử dụng như đại từ Bài tập 3: Đại từ có tác dụng gì trong cá trường hợp sau. a. Hỡi đồng bào! Chúng ta phải đứng lên! Bất kì đàn ông, đàn bà,người già,người trẻ,không chia tôn giáo, đảng phái, dân tộc... Ai có súng dùng súng, ai có gươm dùng gươm. Ai cũng phải ra sức chống TDP (Hå ChÝ Minh). * Gợi ý: (Ai: thế cho “Bất kì đàn ông.... đảng phái, dân tộc” có tác dụng liên kết v¨n b¶n, t¨ng tÝnh m¹ch l¹c cho v¨n b¶n). b. Mẹ tôi giọng khản đặc, từ trong màn nói vọng ra: Thôi, hai đứa liệu mà chia đồ chơi ra đi. Vừa nge thấy thế, em tôi bất giác run lên bÇn bËt. * Gîi ý: (thÕ: rót ng¾n v¨n b¶n,tr¸nh viÖc lÆp l¹i) Bài tập 4: Nêu giá trị biểu cảm của đại từ trong các VD sau. a. - Ai ¬i chí bá ruéng hoang. Bao nhiêu tấc đất, tấc vàng bấy nhiêu. - Ai ¬i b­ng b¸t c¬m ®Çy. Dẻo thơm một hạt, đắng cay muôn phần. b. - Dừng chân đứng lại trời non nước. Mét m¶nh t×nh riªng ta víi ta. - §Çu trß tiÕp kh¸ch trÇu kh«ng cã. Bác đến chơi đây ta với ta. * Gợi ý: Sử dụng đại từ có sắc thái biểu cảm  HS cảm thụ Bµi tËp 5: §¹i tõ “m×nh”cã thÓ sö dông ë c¸c ng«i nµo? A. Ng«i thø nhÊt. VD: B¹n gióp m×nh nhÐ. B. Ng«i thø hai. M×nh vÒ cã nhí ta ch¨ng. C. Ng«i thø ba. Họ thường ít đề cao mình. D. C¶ ba ng«i. Bài tập 6: Viết 1 đoạn văn đối thoại ngắn (khoảng 5-7 câu), nêu tình cảm của em với con vật nuôi hoặc 1 đồ chơi mà em thích. (Trong đó có sử dụng đại từ, chỉ rõ). * Gîi ý: C« T©m võa cho chóng t«i mét chó cón con. Sî nã ch­a quen nhµ míi mµ bá ®i, mÑ t«i nhèt nã vµo mét c¨n nhµ xinh xinh, c¨n nhµ cña chã. Nã cø buån thiu, t«i đem đĩa cơm vào dỗ. - Cón ¬i, ¨n ®i. - ¡ng... ¼ng, mÑ t«i ®©u råi? Ai b¾t t«i vÒ ®©y. Tiết :17. Giới thiệu vài nét về văn học Trung đại- Thể thơ Đường luật Gi¸o ¸nLop7.net bồi dưỡng Ngữ văn 7.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Trường THCS Phong Ba I. Vài nét sơ lược về văn học Trung đại. 1.Sù h×nh thµnh cña dßng v¨n häc viÕt. Thời kì Bắc thuộc - Trước TKX chưa có dòng văn học viết, chỉ có văn học dân gian. Đến TKX, thời kì tự chủ, VH viét (VH trung đại) với tư cách là 1 dòng VH viết mới có điều kiện để xuất hiện (Tầng lớp có tri thức Hán học, tinh thông thần học, lại có tư tưởng yêu nước, tinh thần dân tộc  sáng tác những tác phẩm đáp ứng nhu cầu của thời đại trong buổi đầu của nền tự chủ).  Sự ra đời của dòng văn học viết là bước nhảy vọt của tiến trình lịch sử dân tộc. - DiÖn m¹o hoµn chØnh: VHDG + VH viÕt. - Tính chất: phong phú, đa dạng & cao đẹp hơn. 2. Thµnh phÇn cÊu t¹o cña dßng VH viÕt. + V¨n häc ch÷ H¸n. + V¨n häc ch÷ N«m. 3. TiÕn tr×nh ph¸t triÓn cña dßng VH viÕt: 4 g/®o¹n. a. Giai ®oan 1: Tõ TKX-TKXV. + VÒ lÞch sö: - Sau khi giành được nền tự chủ-tổ tiên ta đã dựng nước theo hình thức XHPK. - Các đế chế PK phương bắc vẫn còn muốn xâm lược nước ta (Tống- MôngNguyên- Minh) nhưng đều thất bại. - Giai cấp PK giữ vai trò chủ đạo. +VÒ VH: - VH viÕt xuÊt hiÖn. - Chủ đề chính: Lòng yêu nước,tinh thần chống giặc ngoại xâm, khát vọng hòa b×nh. VD: Nam Quèc S¬n Hµ. -LTK Hịch Tướng Sĩ. TQT. B×nh Ng« §¹i C¸o NTr·i. * T¸c gi¶ tiªu biÓu: NguyÔn Tr·i (1380-1442). Quèc ¢m Thi TËp - Th¬ n«m (254 bµi). b. Giai đoạn 2: Từ TKXV-XII đến nửa đầu TKXVIII. + VÒ lÞch sö: - Chế độ PK vẫn trong thời kì phát triển. Nội dung không còn giữ được thế ổn định, thịnh trị như trước. Gi¸o ¸nLop7.net bồi dưỡng Ngữ văn 7.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Trường THCS Phong Ba - XH n¶y sinh nhiÒu m©u thuÉn, khëi nghi· n«ng d©n,chiÕn tranh PK x¶y ra liªn miên. Đời sống nhân dân lầm than cực khổ,đất nước tạm thời chia cắt. + VÒ VH: - VH ch÷ n«m ph¸t triÓn nhê ph¸t huy ®­îc 1 sè néi dung, thÓ lo¹i cña VHDG. - Chủ đề chính: Phê phán tệ nạn của XHPK hi vọng về sự phục hồi của nền thịnh trị & sự thống nhất đất nước. * T¸c gi¶ tiªu biÓu: - NguyÔn BØnh Khiªm (1491- 1585). - Thiªn Nam Ng÷ Lôc (800 c©u lôc b¸t)-KhuyÕt danh. c. Giai doạn 3: Từ cuối TKXVIII đến nửa đầu TKXI X. - VÒ lÞch sö: + Cuộc xâm lược của TDP. + Cuộc đấu tranh gian khổ & anh dũng của nhân dân ta. + Bước đầu nước ta chịu sự thống trị của TDP. - VÒ VH: + VH ch÷ H¸n & ch÷ N«m ph¸t triÓn. + Chủ đề:Âm hưởng chủ đạo là tinh thần yêu nước chống giặc ngoại xâm & bọn tay sai bán nước. * T¸c gi¶ tiªu biÓu: NguyÔn §×nh ChiÓu-V¨n TÕ NghÜa SÜ CÇn Giuéc. Tú Xương. NguyÔn KhuyÕn. II. ThÓ th¬ §­êng luËt. Bao gåm : - ThÓ th¬ thÊt ng«n tø tuyÖt. - ThÓ th¬ thÊt ng«n b¸t có. - Thể thơ trường luật (dài hơn 10 câu). * ThÓ th¬ thÊt ng«n tø tuyÖt. - HS chñ yÕu häc thÓ th¬ nµy. - Lµ thÓ th¬ mµ mçi bµi chØ cã 4 c©u.Mçi c©u 7 tiÕng, viÕt theo luËt th¬ do c¸c thi sÜ đời Đường (618-907) nước Trung Hoa sáng tạo nên. - C¸c nhµ th¬ VN s¸ng t¸c nh÷ng bµi th¬ thÊt ng«n tø tuyÖt b»ng ch÷ H¸n- ch÷ N«m hoÆc b»ng ch÷ Quèc ng÷. VD: - Nam Quèc S¬n Hµ Lí Thường Kiệt.(viết bằng chữ Hán) - Bánh Trôi Nước. Hồ Xuân Hương.(viết bằng chữ Nôm) - C¶nh Khuya. HCM. (viÕt b»ng ch÷ quèc ng÷) Gi¸o ¸nLop7.net bồi dưỡng Ngữ văn 7.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> Trường THCS Phong Ba 1. HiÖp vÇn: Mçi bµi cã thÓ cã 3 vÇn ch©n, hoÆc 2 vÇn ch©n.ë ®©y chØ nãi 3 vÇn ch©n(lo¹i phæ biÕn), lo¹i vÇn b»ng. C¸c ch÷ cuèi c©u 1-2 & 4 hiÖp vÇn. (VÇn ch©n hoÆc vÇn b»ng). 2. §èi: Phần lớn không có đối. Nếu có: - Câu 1-2 đối nhau. - Câu 3- 4 đối nhau. Đối câu, đối ý, đối thanh. - Câu 2- 3 đối nhau. 3. CÊu tróc: 4 phÇn. - C©u 1 gäi lµ Khai (më ra). - C©u 2 gäi lµ thõa. - C©u 3 gäi lµ ChuyÓn. - C©u 4 gäi lµHîp. (khÐp l¹i) 4. LuËt: NhÊt, tam, ngò, bÊt luËn. NhÞ, tø, lôc, ph©n minh. Các chữ 1- 3- 5 là bằng hay trắc đều được,các chữ 2- 4- 6 phải đúng luật bằng, tr¾c. - LuËt b»ng tr¾c (lo¹i bµi cã 3 vÇn) + C¸c ch÷ kh«ng dÊu, chØ cã dÊu huyÒn thuéc thanh b»ng. + C¸c ch÷ cã dÊu s¾c, nÆng, hái, ng·, thuéc thanh tr¾c. + Trong mỗi câu thơ, các chữ 2- 4- 6 phãi đối thanh. Nếu chữ thứ 2 là bằng  chữ thø 4 lµ tr¾c  ch÷ thø 6 lµ b»ng. NÕu ch÷ thø 2 lµ tr¾c  ch÷ thø 4 lµ b»ng  ch÷ thø 6 là trắc. Nói một cách khác, mỗi câu thơ, chữ thứ 2 & 6 phải đồng thanh, chữ thứ 4 phải đối thanh với 2 chữ thứ 2 & 6. Cặp câu 1 & 4, cặp câu 2 & 3 thì các chữ thứ 2 - 4- 6 phải đồng thanh (cùng trắc hoÆc cïng b»ng). Gi¸o ¸nLop7.net bồi dưỡng Ngữ văn 7.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>