Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tuần 4 - Tiết 13: Những câu hát than thân (Tiếp theo)

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Tuaàn : 4 Tieát : 13.. Ngày soạn: 26/08/09 Ngaøy daïy : 31/08-04/09/09. NHỮNG CÂU HÁT THAN THÂN A . Mục tiêu cần đạt: Giuùp HS : Nắm được nội dung, ý nghĩa và một số hình thức nghệ thuật tiêu biểu(hình ảnh, ngôn ngữ) của những bài ca dao về chủ đề than thân trong bài học .. B. Chuaån bò: *Thầy: Tư liệu cá nhân (sưu tầm ca dao thuộc chủ đề) * Trò: Đọc và soạn câu hỏi tìm hiểu văn bản.. C. Tiến trình tổ chức các hoạt động: * OÅn ñònh : Kieåm tra sæ soá * Kieåm tra baøi cuõ : - Đọc 1 trong những câu ca dao về quê hương đất nước, con người. -Đằng sau những lời hỏi- đáp, lời mời, nhắn gởi và bức tranh phong cảnh là tình cảm gì ? Hãy phân tích 1 câu để làm sáng tỏ? * Giới thiệu bài: Ca dao dân ca là tấm gương phản ánh đời sống tâm hồn của nhân dân. Nó không chỉ là tiếng hát yêu thương tình nghĩa trong mối quan hệ gia đình,với quê hương, đất nước, con người mà còn là tiếng hát than thở về cuộc đời, cảnh ngộ khổ cực,đắng cay của người nông dân, người phụ nữ… cũng như tố cáo xã hội phong kiến bằng hình ảnh, ngôn ngữ sinh động, đa dạng mà các em sẽ được tìm hiểu qua tiết học hôm nay. Hoạt động thầy. Hoạt động trò. -Hướng dẫn HS đọc, đọc mẫu. -Cho HS tìm hieåu chuù thích. -Hướng dẫn HS trả lời, thảo luận caùc caâu hoûi SGK.. -Đọc văn bản, chú thích.  cho HS đọc bài 1. (?) Bài 1 là lời của ai nói về điều gì? (?) Cuộc đời lận đận, vất vả của cò được diễn tả ntn?. - Đọc bài 1 -Cá nhân: Lời của người lao động nói về con cò. -Caù nhaân: Coø gaëp khoù khaên, traéc trở, ngang trái một mình phải lận đận “ lên thác xuống ghềnh” . -Từ láy “ lận đận”, sự đối lập: nước non-1 mình, thân cò- thác ghềnh, hình ảnh, từ ngữ miêu taû: Thaân coø, gaày coø con; Caâu hỏi tu từ. Cuộc đời người nông dân lao động đặc biệt là người phụ nữ trong XHPK.. (?) Em coù nhaän xeùt gì veà ngheä thuật được sử dụng trong bài ca dao naøy ( hình ảnh, sự đối lập,từ ngữ miêu tả hình dáng thaân phaän…) ? (?) Tác giả dân gian đã mượn hình ảnh con cò để nói lên điều gì?. Lop7.net. Noäi dung I/Tìm hieåu chung: 1)Đọc : 2)Tìm hieåu chuù thích:. II/Tìm hieåu vaên baûn: 1)Baøi 1 : Từ láy, từ ngữ miêu tả, hình ảnh đối lập, câu hỏi tu từ .  Cuộc đời lận đận cay đắng của cò, là biểu tượng cho cuộc đời vất vả, gian khổ của người lao động..

<span class='text_page_counter'>(2)</span> (?) Ngoài nội dung than thân, bài ca naøy coøn noäi dung naøo khaùc? (?) Chuùng ta baét gaëp hình aûnh con cò ở những bài ca dao nào nữa?.  Cho HS đọc bài 2 (?) Bài 2 bắt đầu từ cụm từ thöông thay , em hieåu ntn laø thöông thay? (?) Cụm từ này được lập lại mấy laàn trong baøi?. (?)Baøi ca dao baøy toû nieàm thương cảm đến những đối tượng naøo? (?) Những hình ảnh Tằm, Kiến, Hạc, Cuốc với những cảnh ngộ cụ thể gợi em liên tưởng đến ai? (?) Qua 4 hình aûnh aån duï aáy, người nông dân đã bày tỏ nổi thöông thaân ntn? *: Những hình ảnh ẩn dụ biểu hieän cho noåi khoå nhieàu beà, nhieàu phận người trong XH cũ. - Mời HS đọc bài 3. (?) Bài ca dao là lời của ai? Nói veà ñieàu gì?. (?) Haõy söu taàm 1 soá baøi ca dao mở đầu bằng cụm từ thân em với cùng nội dung trên? (?) Những bài ca dao ấy thường gioáng nhau ntn veà ngheä thuaät? (?) Hình aûnh so saùnh trong baøi 3 coù gì ñaëc bieät? (?) Qua đó, em thấy cuộc đời người phụ nữ trong XH xua ntn? (?) Ba baøi ca dao coù ñieåm chung. -Phaûn khaùng, toá caùo XHPK aùp bức bất công. Vì con coø gaàn guõi, gaén boù, taïo cảm hứng cho người nông dân. Coø coù nhieàu ñaëc ñieåm gioáng người nông dân: trong sạch, cần cuø, laën loäi kieám aên. “ Con coø maø ñi aên ñeâm…” “ Con coø laën loäi… næ non” “ Trời mưa… con cò kiếm ăn” - Tiếng than biểu hiện sự thương cảm, xót xa ở mức độ cao -4 laàn laäp laïi -Taèm nhaû tô -Luõ kieán tìm moài -Haïc bay moãi caùnh -Cuoác keâu ra maùu. -Người lao động với nhiều nổi khoå khaùc nhau. -Tằm bị bòn rút sức lực, Kiến thân phận nhỏ nhoi, suốt đời xuôi ngược vất vả làm lụng mà vẫn nghèo khó,Hạc:cuộc đời phiêu bạt, lận đận và những cố gaéng voâ voïng, Cuoác: thaân phaän thaáp coå beù hoïng, noãi khoå ñau oan trái không được lẽ công bằng naøo soi toû. -Đọc bài 3. -Người phụ nữ nói về thân phận, nỗi khổ sở về số phận lệ thuộc, không được quyền quyết định bất cứ việc gì. -Caùc toå thi nhau söu taàm. -Mở đầu bằng cụm từ thân em -So sánh để miêu tả thân phận , nổi khổ của người phụ nữ. -Hoàn toàn lệ thuộc, không có quyền quyết định cuộc đời. XHPK luoân muoán nhaán chìm hoï. -ND: Nói về thân phận, cuộc đòi. Lop7.net. 2)Baøi 2 : Bằng hình ảnh Aån dụ đã cho ta thấy nỗi khổ nhiều bề của người lao động bị áp bức, bóc lột, chiệu nhieàu oan traùi.. 3)Baøi 3 : -Mở đầu bằng cụm từ thân em, so saùnh thaân phaän leä thuoäc, không được quyền quyết định cuộc đời của người phụ nữ trong XHPK..

<span class='text_page_counter'>(3)</span> gì veà noäi dung, ngheä thuaät? (?) Những bài ca dao than thân muoán noùi leân ñieàu gì?. người nông dân, phản kháng XHPK. -NT: Thô luïc baùt, aån duï, so saùnh truyền thống, cụm từ truyền thống thường dùng trong ca dao.. Luyeän taäp: (?) Đọc diễn cảm hoặc hò 1 trong các bài ca dao này? *Daën doø: - Hoïc thuoäc loøng caùc baøi ca dao - Sưu tầm các bài ca dao cùng chủ đề Soạn bài : Những câu hát châm biếm.. Lop7.net. III/Toång keát : Những câu hát than thân có số lượng lớn và rất tiêu biểu trong kho taøng ca dao,daân ca Vieät Nam Những câu hát đó thường dùng các sự vật gần gũi , bé nhỏ, đáng thương làm hình ảnh biểu tượng, ẩn dụ, so sánh, để diễn tả tâm trạng,thân phận con người. Ngoài ý nghĩa “than thân”,đồng cảm với cuộc đời đau khổ,đắng cay của người lao động,những caâu haùt naøy coøn coù yù nghóa phaûn khaùng, toá caùo xaõ hoäi phong kieán..

<span class='text_page_counter'>(4)</span>