Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tiết 25: Văn bản: Bánh trôi nước (Tiếp)

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngµy so¹n: ............................. Ngµy gi¶ng: ............................. TiÕt 25. V¨n b¶n:. Bánh trôi nước ( Hồ Xuân Hương) A. Môc tiªu : Gióp HS n¾m ®­îc: 1. KiÕn thøc: - Được sơ giản về Hồ Xuân Hương - Vẻ đẹp và thân phận chìm nổi của người phụ nữ qua bài thơ bánh trôi nước - Tính chất đa nghĩa của ngôn ngữ và hình tượng trong bài thơ. 2. KÜ n¨ng: - NhËn biÕt thÓ lo¹i cña v¨n b¶n - §äc hiÓu ph©n tÝch v¨n b¶n th¬ N«m §­êng luËt - Gióp HS hiÓu ®­îc nçi sÇu chia ly sau phót chia tay, gi¸ trÞ tè c¸o chiÕn tranh phi nghĩa, niềm khát khao hạnh phúc lứa đôi và giá trị của nghệ thuật ng«n tõ trong ®o¹n trÝch. - Bước đầu hiểu thể thơ song thất lục bát. 3. Tư tưởng: - Yêu mến và khâm phục tài năng của thi sĩ Hồ Xuân Hương và cảm thông sâu sắc đối với cuộc đời và thân phận của người phụ nữ trong xã hội phong kiÕn. B. ChuÈn bÞ - GV: SGK, SGV, Tài liệu HDTH chuẩn KTKN,TL về Hồ Xuân Hương - HS: §äc kÜ bµi th¬, so¹n bµi. C. Phương pháp: - P.P: Vấn đáp, phân tích giảng bình, thảo luận, tích hợp - KT: §éng n·o D. TiÕn tr×nh giê d¹y 1- ổn định tổ chức (1’) 2- KiÓm tra bµi cò (4’) ? Đọc thuộc lòng bài "Buổi chiều đứng ở phủ Thiên Trường trông ra" của TrÇn Nh©n T«ng? Nªu c¶m nhËn cña em vÒ néi dung ý nghÜa bµi th¬? - HS đọc thuộc diễn cảm bài thơ. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> - Cảm nhận: Bức tranh cảnh vật làng quê thôn dã trầm lặng mà không đìu hiu, ánh lên sự sống của con người trong sự hoà hợp với cảnh thiên nhiên nên th¬. - Tâm hồn gắn bó máu thịt với quê hương thôn dã của vị vua Trần Nhân T«ng - C¶m xóc s©u l¾ng cña vÞ vua – thi sÜ 3- Bµi míi * Trong nền văn học trung đại của dân tộc ta, bên cạnh những nam thi nhân tiêu biểu cho thi đàn dân tộc là những nữ sĩ tài hoa. Một trong số đó là Hồ Xuân Hương. Hôm nay chúng ta sẽ cùng đến với một tác phẩm nổi tiếng của bà- Bài thơ "Bánh trôi nước". Hoạt động 1 I. T×m hiÓu chung( 5’) P.P: Vấn đáp, thuyết trình. 1.T¸c gi¶: KT: §éng n·o - Sèng ë thÕ kû 18 - §­îc mÖnh danh lµ bµ ?) Nªu nh÷ng nÐt lín vÒ t¸c gi¶? T¸c phÈm? chóa th¬ N«m - Gäi 2 HS tr×nh bµy -> GV chèt 2. T¸c phÈm - GV nêu yêu cầu đọc - Lµ mét trong nh÷ng bµi th¬ - Gọi 2 HS đọc bài thơ næi tiÕng cña Hå Xu©n - T×m hiÓu mét sè chó thÝch Hương. II.§äc hiÓu v¨n b¶n (29’) 1. §äc, t×m hiÓu chó thÝch Hoạt động 2 2. KÕt cÊu bè côc: P.P: §äc diÔn c¶m, ph©n tÝch gi¶ng b×nh - ThÓ th¬ tø tuyÖt §­êng KT: §éng n·o ?) Em hiểu “Bánh trôi nước” là loại bánh ntn? Luật - Bµi th¬ ®a nghÜa ?) Bµi th¬ thuéc thÓ lo¹i th¬ nµo? V× sao? 3. Ph©n tÝch: *GV: “Bánh trôi nước” là một bài thơ đa nghÜa 3.1. NghÜa ®en (t¶ thùc) ?) VËy em hiÓu thÕ nµo lµ tÝnh ®a nghÜa trong th¬? - §a nghÜa lµ mét thuéc tÝnh cña ng«n ng÷ văn chương thi ca nói chung… ?) Bài thơ có 2 lớp nghĩa, đó là những lớp nghÜa nµo? - Miêu tả bánh trôi nước - Vừa nói về bánh trôi nước vừa nói lên thân. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> phận, phẩm chất của người phụ nữ ?) Víi nghÜa thø nhÊt (NghÜa ®en - T¶ thùc) bánh trôi nước được miêu tả như thế nào? - Tr¾ng, trßn, lµm b»ng bét nÕp, cã nh©n b»ng đường phèn, nhào bột mà nhiều nước thì nát, cho vào nước đun sôi để luộc nếu chín thì b¸nh næi lªn. - Ngày 3/3 âm lịch, nước ta có tục cúng bánh tr«i… ?) Víi nghÜa thø 2(NghÜa bãng) h×nh ¶nh người phụ nữ hiện lên như thế nào? + Câu 1: - Hai vế tiểu đối (Trắng - tròn) vẻ đẹp tạo hoá đáng trân trọng, vẻ đẹp duyên dáng -> làm nên cái nữ tính đáng yêu của người phụ nữ -> vẻ đẹp thiên tạo ấy đáng ®­îc n©ng niu -> C©u th¬ ¸nh lªn niÒm tù hµo muôn thủa của phái đẹp qua cách sử dụng cặp quan hÖ tõ: võa - võa - Th©n em: C¸ch nãi quen thuéc trong ca dao -> đậm đà màu sắc dân gian… *GV: C©u th¬ kh«ng chØ ca ngîi nhan s¾c bªn ngoµi mµ cßn tr©n träng, tù hµo vÒ t©m hån, đức hạnh kín đáo, khiêm nhường, duyên dáng của người phụ nữ VN. ?) NghÖ thuËt næi bËt cña c©u 2, 3 lµ g×? T¸c dông? - Thµnh ng÷ “B¶y næi ba ch×m”=> th©n phËn chìm nổi bấp bênh giữa cuộc đời - Quan hệ từ “với” đi kèm “nước non”: một cuộc đời xả thân, vị tha vì mọi người => đáng c¶m phôc vµ tr©n träng - Ngôn ngữ tương phản : Rắn - nát và hình ¶nh Èn dô “Tay kÎ nÆn” => sù lÖ thuéc vµo lÔ gi¸o phong kiÕn… ?) Ph©n tÝch t¸c dông kiÓu cÊu tróc c©u ë 2. Lop7.net. 2. NghÜa bãng (Èn dô). - Ca ngợi người phụ nữ đẹp trong tr¾ng, son s¾t, thuû chung muốn vượt lên số phËn.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> c©u (3, 4) - CÊu tróc liÒn m¹ch theo kiÓu c©u ghÐp - Cã quan hÖ tõ “mÆc dÇu…mµ” => t¹o 2 nghĩa đối lập rất ấn tượng, khẳng định một tâm thế: người phụ nữ vượt lên thách thức và chiến thắng hoàn cảnh số phận để giữ vững phÈm chÊt. ?) H×nh ¶nh “TÊm lßng son”? - Hình ảnh ánh lên vẻ đẹp của bản lĩnh làm người thắm ngời tình nghĩa son sắt thuỷ chung của người phụ nữ trong cuộc đời. ?) Em cã nhËn xÐt g× vÒ cÊu tróc cña bµi th¬? + C1: mở đầu tươi tắn + C2, 3: số phận, cuộc đời đau khổ + C4: khẳng định cốt cách, phẩm chất của người phụ nữ Hoạt động 3: P.P: Vấn đáp, tổ chức cho HS tự tiếp thu kiến thøc KT: §éng n·o ?) Trong 2 tÇng nghÜa cña bµi th¬, nghÜa nµo lµ nghÜa chÝnh? V× sao? - Nghĩa 2 là nghĩa chính vì nghĩa trước chỉ là phương tiện để chuyển tải nghĩa sau. Có nghĩa thứ hai bài thơ có giá trị tư tưởng lớn ?) Hãy đánh giá những thành công về nội dung , nghÖ thuËt cña bµi th¬? - NT: + Ng«n ng÷ th¬ b×nh dÞ, hÇu hÕt lµ tõ thuÇn ViÖt + Thể thơ thất ngôn tứ tuyệt đã được việt ho¸ + Th¬ hµm sóc ®a nghÜa, giµu b¶n s¾c v¨n ho¸ - ND: Bộc lộ niềm cảm thương, tự hào về thân phận và phẩm chất của người phụ nữ VN -> cã gi¸ trÞ nh©n b¶n s©u s¾c. Lop7.net. 4. Tæng kÕt 1. Néi dung: - Trân trọng vẻ đẹp, phẩm chÊt trong tr¾ng, son s¾t cña người phụ nữ Việt Nam ngµy x­a - Cảm thương sâu sắ cho th©n phËn ch×m næi cña hä 4.2. NghÖ thuËt: - ThÓ th¬ thÊt ng«n tø tuyÖt đã được Việt hoá - Th¬ hµm sóc ®a nghÜa - Ng«n ng÷ b×nh dÞ 4.3. Ghi nhí: SGKT95.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> ? §äc ghi nhí SGKT95? Hoạt động 4 (4’) P.P: Vấn đáp, tổ chức cho HS tự tiếp thu KT KT: §éng n·o - HS tr×nh bµy - GV nhËn xÐt, bæ sung. III. LuyÖn tËp( 4’) 1. §äc thªm (96) 2. Bµi tËp 1(96) - Mèi liªn quan : C¶m xóc nhân đạo cá nhân đối với phô n÷. 4. Cñng cè :( 1’) - §¸nh gi¸ nh÷ng thµnh c«ng vÒ néi dung, nghÖ thuËt cña bµi th¬. - Nªu nh÷ng c¶m xóc cña em sau khi häc xong bµi th¬. 5. Hướng dẫn về nhà(1’) - Häc thuéc lßng bµi th¬. Ph©n tÝch néi dung , nghÖ thuËt. - ChuÈn bÞ: + Quan hÖ tõ + Qua đèo ngang V. Rót kinh nghiÖm ……………………………………………………………………………… …………… ……………………………………………………………………………… ……………. ……………………………………………………………………………… ………….. ……………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………… …………………………. ----------------------------&0&-----------------------------------. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span>