Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tiết 129- 130: Ôn tập tiếng Việt. Hướng dẫn làm bài kiểm tra tổng hợp

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Trần Thúy Hoàn - Trường THCS Thanh An. So¹n ngµy: 22/4/2009 D¹y ngµy: 27/4/2009 Lớp : 7A - B TiÕt 129- 130:. ¤n tËp TiÕng Viªt. Hướng dẫn làm bài kiểm tra tổng hợp I. Mục tiêu cần đạt :. 1. KiÕn thøc. - Hệ thống hóa kiến thức về các phép biến đổi câu và các phép tu từ cú pháp đã học. 2. Kü n¨ng. - Rèn kĩ năng làm bài tập tiếng việt và làm bài kiểm tra học kì 3. Thái độ. - Yêu thích môn văn. II. ChuÈn bÞ :. - Gi¸o viªn: So¹n bµi - Häc sinh: ChuÈn bÞ bµi mới. III. Tiến trình các hoạt động. * Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ: - GV: KiÓm tra viÖc chuÈn bÞ bµi cña HS * Hoạt động2 Giới thiệu bài: Trong tiết ôn tập lần trước ( Tiết 123) các em đã nắm được các kiểu câu đơn, các loại dấu câu. Tiết học hôm nay chúng ta đi ôn tập tiếp các phép biến đổi câu và các phép tu từ cú ph¸p. Sau đó cô sẽ hướng dẫn các em cách làm bài kiểm tra học kì. * Hoạt động 3: Bài mới. :. Hoạt động của GV. H§ cña HS. Nội dung cần đạt A.¤n tËp tiÕng viÖt I. Phép biến đổi câu đã học. ? em h·y nh¾c l¹i c¸c phÐp HS nh¾c l¹i - Thªm bít thµnh phÇn c©u biến đổi câu đã học? - Chuyển đổi kiểu câu ? Khi bít thµnh phÇn c©u ta HS tr¶ lêi. cã những lo¹i c©u nµo?. 1. C©u rót gän.. ? Em h·y nh¾c l¹i thÕ nµo HS nh¾c l¹i lµ rót gän c©u? Lấy VD ? kh¸i niÖm. - Khi, nãi viÕt, trong mét sè t×nh huèng, ta cã thể lược bỏ một số thành phần của câu để tạo thµnh c©u rót gän. ? Người ta có thể rút gọn nh÷ng thµnh phÇn nµo cña Nªu ý kiÕn c©u? cho vÝ dô cô thÓ? - Cã thÓ rót gän thµnh phÇn chñ ng÷, vÞ ng÷ 1. Giáo án văn 7 Năm học 2008-2009. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Trần Thúy Hoàn - Trường THCS Thanh An. - GV: Khi rót gän c©u ph¶i đảm bảo câu vẫn rõ ý và kh«ng bÞ céc lèc, khiÕm nh·. Trong hội thoại thường hay rút gọn cần chú ý quan hệ vai giữa người Hs nghe nói và người nghe. ? Khi thªm thµnh phÇn c©u ta cã lo¹i c©u nµo?. HS tr¶ lêi. hoÆc rót gän c¶ chñ ng÷ vµ vÞ ng÷. VD: B¹n ¨n c¬m ch­a? - ¡n råi. VD : Thương người như thể thương thân. -> Rút gọn : chủ ngữ. 2. C©u më réng. - Thªm tr¹ng ng÷ cho c©u - Dùng cụm chủ vị để mở rộng câu. ? Có những cách nào để mở Hs trả lời réng c©u? a. Thªm thµnh phÇn tr¹ng ng÷ cho c©u. ? Thµnh phÇn tr¹ng ng÷ thªm vµo c©u bæ sung ý l¹i nghÜa g× cho c©u? Lấy vd? Nhí kiÕn thøc, - Tr¹ng ng÷ bæ sung ý nghÜa: Thêi gian, n¬i tr¶ lêi. chốn, mục đích, nguyên nhân, cách thức, phương tiện. VD: §Ó cha mÑ vui lßng, Lan cè g¾ng häc giái. Trạng ngữ (chỉ mục đích). ? trạng ngữ có cấu tạo ntn? HS tr¶ lêi - Gv là 1 cụm từ (dt, đt, tt), trước t.phần TN thường có các qht như : trên, vì, bằng..., người ta có thể tách TN thành 1 câu riêng để nhấn mạnh ý, chuyển ý, tạo cảm xúc. ? VËy thÕ nµo lµ dïng côm C-V lµm thµnh phÇn c©u? ? C¸c thµnh phÇn nµo cña c©u cã thÓ ®­îc më réng b»ng côm C-V? cho vÝ dô?. b.Dùng cụm C- V để mở rộng câu HS tr¶ lêi. - Dïng nh÷ng côm tõ cã h×nh thøc gièng c©u đơn bình thường gọi là cụm C-V làm thành phần câu hoặc của cụm từ để mở rộng câu.. Suy nghÜ, tr¶ lêi. + Chñ ng÷: - MÑ vÒ khiÕn c¶ nhµ vui. C V C V 2. Giáo án văn 7 Năm học 2008-2009. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Trần Thúy Hoàn - Trường THCS Thanh An. - GV: Nhê viÖc më réng. c©u: C¸ch dïng côm C-V lµm thµnh phÇn c©u ta cã thể gộp 2 câu độc lập thành 1 c©u cã côm C-V lµm HS nghe. thµnh phÇn.. + VÞ ng÷: C¸i bµn nµy ch©n g·y råi. + Bổ ngữ: Tôi cứ tưởng tôi ghê gớm lắm. + Định ngữ: Người tôi gặp là một nhà thơ.. c. Chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động.. ? Thế nào là câu chủ động, Nh¾c l¹i câu bị động? khái niệm. - Câu chủ động là câu có chủ ngữ chỉ người, vật thực hiện một hành động hướng vào người, vật khác. - Câu bị động: Chủ ngữ chỉ người, vật được hành động của người , vật khác hướng vào. - GV: §­a vÝ dô: - Hùng Vương quyết định nhường ngôi cho Lang Liªu. ? Câu trên là câu chủ động - > Câu chủ động. Hs trả lời hay bị động? ? Em hãy chuyển đổi câu chủ động trên thành câu bị HS thùc động? - > Câu bị động: Lang liêu được Hùng hiÖn . Vương truyền ngôi. ? Mục đích chuyển đổi 2 nªu môc loại câu trên để làm gì? đích - Mục đích: Tránh lặp một kiểu câu hoặc để tạo sự m¹ch lạc, nhÊt qu¸n. ? Cã mÊy kiÓu c©u bÞ động? Cho mỗi loại 1 ví dụ. HS trả lời. - có 2 loại : + Cã tõ bÞ, ®­îc. - Lan ®­îc c« gi¸o khen. - Ngôi nhà bị người ta phá đi. + Kh«ng cã tõ bÞ, ®­îc. - Mân cỗ đã hạ xuống. - Con bò đã mổ thịt. ? Nh¾c l¹i c¸c phÐp tu tõ có II. C¸c phÐp tu tõ có ph¸p. - HS tr¶ lêi pháp đã học? ( §iÖp ng÷, liÖt kª) 1. §iÖp ng÷ HS tr¶ lêi ? ThÕ nµo lµ ®iÖp ng÷? - Khi nói hoặc viết, người ta có thể dùng biện pháp lặp lại từ ngữ để làm bật ý, gây c¶m xóc m¹nh. C¸ch lÆp l¹i gäi lµ ®iÖp ng÷. 3. Giáo án văn 7 Năm học 2008-2009. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Trần Thúy Hoàn - Trường THCS Thanh An. ? LÊy vÝ dô ®o¹n th¬ cã sö dông ®iÖp ng÷. HS lấy vd ? C¸c d¹ng ®iÖp ng÷? HS tr¶ lêi. ? LiÖt kª lµ g× ?. HS tr¶ lêi. - VÝ dô: Khæ cuèi bµi: TiÕng gµ tr­a. - Cã nhiÒu d¹ng: §iÖp ng÷ c¸ch qu·ng, ®iÖp ng÷ nèi tiÕp, ®iÖp ng÷ chuyÓn tiÕp ( §iÖp ng÷ vßng) 2. LiÖt kª. - Lµ s¾p xÕp nèi tiÕp hµng lo¹t tõ hay côm tõ cùng loại để diễn tả được đầy đủ hơn, sâu sắc h¬n nhiÒu khÝa c¹nh kh¸c nhau cña thùc tÕ hay tư tưởng tình cảm.. ? Cã mÊy kiÓu liÖt kª? cho vÝ dô? - HS trả lời, + LiÖt kª theo tõng cÆp. lÊy vd + LiÖt kª kh«ng theo tõng cÆp. + LiÖt kª t¨ng tiÕn + LiÖt kª kh«ng t¨ng tiÕn. VD: - Tinh thần, lực lượng, tính mạng,của cải - Tinh thần và lực lượng; tính mạng và của c¶i.( theo từng cặp) - Tre, nøa, tróc, mai, vÇu...(không tăng tiến) - Ho rũ rượi, ho như xé phổi, ho không còn GV: LiÖt kª lµ mét phÐp tu khãc ®­îc n÷a.( Tăng tiến) tõ có ph¸p. V× vËy khi sö dông cÇn chó ý tíi gi¸ trÞ biÓu c¶m cña nã? HS nghe III. LuyÖn tËp 1. Bµi tËp 1: - GV ®­a c¸c bµi tËp. HS - T×m côm C-V lµm thµnh phÇn. lµm bµi. HS lµm a. Sen nở hoa/ làm mặt hồ thêm đẹp C V C V BN C V b. Trăng lên / làm sáng cả núi đồi. C V C V c. C¸i ¸o nµy/ vai may h¬i réng C V C V d. Cuèn s¸ch mÑ mua / cã nhiÒu tranh C V §N - Gäi HS nhËn xÐt minh họa rất sinh động. 2. Bµi tËp 2: - GV ®­a bµi tËp. HS lµm HS đọc, bµi tËp lµm bài tập ->tr×nh bµy - C©u v¨n sau sö dông phÐp liÖt kª g×? 4. Giáo án văn 7 Năm học 2008-2009. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Trần Thúy Hoàn - Trường THCS Thanh An. GV hướng dẫn hs làm bài tập 3(sgk.17), bài 1(sgk.29) tập2(sgk.65),tập 2(sgk.106) - Gv : giảng sgk.145 bài kt theo hướng tích hợp 3 phân Nghe môn trong 1 bài viết.. - Gv trọng tâm là các văn - HS nghe. bản nghị luận. ? Nêu tên các văn bản nghị luận đã học? Trả lời.. ? Nêu nội dung nổi bật(luận điểm chính) của Trả lời. các văn bản nghị luận? - Tiêu đề của bài là luận điểm bao trùm của văn bản. ? Ngoài văn bản nghị luận còn có 1 số tác phẩm tự sự. Kể tên 1 số tác phẩm tự sự Trả lời. đã học? ? Nêu nội dung chính của các tác phẩm tự sự trên? Trả lời - Gv (sgk.145) ? Các văn bản nghị luận và các truyện ngắn trên cho ta Trả lời. thấy điều gì?. a. Chao «i! d× H¶o khãc, d× khãc nøc në, khóc nấc lên , khóc như người ta thổ. -> LiÖt kª t¨ng tiÕn b. Toµn thÓ d©n téc ViÖt Nam quyÕt ®em tÊt cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do độc lập ấy. - > LiÖt kª theo tõng cÆp. B Hướng dẫn làm bài kiểm tra tổng hợp. I. Những nội dung cơ bản cần chú ý: - Tập trung đánh giá được các nội dung cơ b¶n cña c¶ ba phÇn( V¨n, TiÕng viÖt, TËp lµm v¨n), trọng tâm là học kì 2. 1. Phần văn.. * Văn bản nghị luận: - Tinh thần yêu nước của nhân dân ta. - Sự giàu đẹp của tiếng việt - Đức tính giản dị của BH - Ý nghĩa văn chương. * Truyện : - Sống chết mặc bay - Những trò lố hay là Varen và PBC.. -> Văn nghị luận cho thấy vẻ đẹp của các trang văn lập luận qua hệ thống luận điểm, luận cứ, lập luận chặt chẽ gọn gàng, sáng sủa giàu sức thuyết phục. -> Các truyện ngắn đầu T.kỉ XX cho thấy 5. Giáo án văn 7 Năm học 2008-2009. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Trần Thúy Hoàn - Trường THCS Thanh An. nghệ thuật miêu tả, châm biếm rất độc đáo. - Gv có 1 văn bản nhật dụng đã học. ? Trình bày những hiểu biết của em về Ca Huế trên sông hương? Trả lời (sgk.146). -> Ca Huế trên sông hương. 2. Phần tiếng việt : - Chú ý các kiến thức cơ nghe bản sau.. ? Thế nào là văn nghị luận? ? Bố cục 1 bài văn nghị luận? ? Văn nghị luận được chia Trả lời làm những thể loại nào?. ? Nêu đặc điểm của văn bản hành chính? ? nêu cách làm 1 văn bản Trả lời báo cáo và đề nghị?. - Câu : rút gọn,đặc biệt, chủ động-bị động-> biến đổi, liệt kê, thêm trạng ngữ cho câu, dấu câu (.../;/- ) c. Phần tập làm văn: 3. Tìm hiểu chung về văn nghị luận:. - (sgk.9/30) - 2 loại : giải thích và CM * Cách làm bài văn nghị luận. ( sgk.146) * Văn bản hành chính :. - Theo các mục qui định : quốc hiệu, địa điểm ngày tháng năm, tên văn bản, nơi nhận, người viết, nội dung, kí tên.. - GV cần chú ý các mục qui định. ? Nêu các lỗi thường mắc phải khi làm các loại văn Trả lời bản trên?. - GV: PhÇn tr¾c nghiÖm thường gặp các dạng sau:. II. Hướng dẫn làm bài kiểm tra học kì (sgk.146/147) - BiÕt vËn dông nh÷ng kiÕn thøc vµ kü n¨ng Ngữ văn đã học một cách tổng hợp, toàn diện theo nội dung và cách thức kiểm tra đánh giá míi. III. Câu tạo của đề: - Thường gồm 2 phần: PhÇn I: Tr¾c nghiÖm 6. Giáo án văn 7 Năm học 2008-2009. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Trần Thúy Hoàn - Trường THCS Thanh An. + Khoanh trßn vµo ch÷ c¸i trước câu trả lời đúng nhất. + Khoanh trßn vµo ch÷ § nÕu thÊy c©u cã néi dung đúng, chữ S nếu thấy sai + Nèi « bªn ph¶i víi mét « bên trái để có được nhận định đúng nhất. + D¹ng ®iÒn khuyÕt.. PhÇn II. Tù luËn - VËn dông nh÷ng kiÕn thøc vµ kü n¨ng ng÷ văn đã học một cách tổng hợp, toàn diện để chứng minh hay giải thích một vấn đề. - Phát biểu cảm nghĩ về: người, sự vật, tác phÈm v¨n häc, nh©n vËt v¨n häc... VD cô thÓ:. - GV: Phô tô 2 đề bài tham kh¶o (sgk) ph¸t cho c¸c nhãm tham kh¶o. * Hoạt động 4: Hoạt động nối tiếp :. - Đối với hs khá giỏi : ? Viết hoàn chỉnh 1 bài văn nghị luận trong đề tham khảo - sgk? - Đối với Hs trung bình yếu : ? Làm câu trặc nghiệm trong trong đề tham khảo - sgk? - Häc ë nhµ: ¤n tËp toµn bé - Xem l¹i c¸c bµi tËp. - Xem lại các đề bài tập làm văn trong bài ôn tập, bài viết số 5, số 6 - ChuÈn bÞ cho bµi kiÓm tra cuèi n¨m.. Tiết 131 - 132 : KIỂM TRA HỌC KÌ II ( ĐỀ - ĐÁP ÁN PHÒNG RA ) Thực hiện ngày :. 7. Giáo án văn 7 Năm học 2008-2009. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span>