Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tiết 119 : Dấu chấm lửng và dấu chấm phẩy (Tiếp)

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Trần Thúy Hoàn - Trường THCS Thanh An. Ngµy so¹n: 6/4/2009 Ngµy d¹y: 9/4/2009 Lớp : 7A - B TiÕt 119 : DÊu chÊm löng vµ dÊu chÊm phÈy. I. Muc tiêu cần đạt:. 1. KiÕn thøc: - N¾m ®­îc c«ng dông cña dÊu chÊm löng vµ dÊu chÊm phÈy. 2. Kü n¨ng: - BiÕt dïng dÊu chÊm löng vµ dÊu chÊm phÈy. 3.Thái độ: - Có ý thức sử dụng đúng dấu chấm lửng và dấu chấm phẩy trong viết văn.. II. ChuÈn bÞ :. - Gi¸o viªn: so¹n bµi, b¶ng phô - Häc sinh: ChuÈn bÞ bµi mới.. III. Tiến trình tổ chức các hoạt động. :. * Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ ? Trong chương trình lớp 6 các em đã được học những loại dấu câu nào? Nêu tác dụng của các dấu câu đó? - Dấu chấm : được đặt ở cuối câu trần thuật. - Dấu chấm hỏi : được đặt ở cuối câu nghi vấn. - Dấu chấm than : đặt sau câu cầu khiến, câu cảm thán. * Hoạt động 2: Giới thiệu bài. Nh­ vËy chóng ta thÊy dÊu c©u rÊt phong phó vµ cã nh÷ng chøc n¨ng kh¸c nhau. §Ó giúp các em có những hiểu biết nhất định về dấu câu và sử dụng chúng đúng mục đích , hôm nay chóng ta t×m hiÓu thªm 2 lo¹i dÊu c©u: DÊu chÊm löng vµ dÊu chÊm ph¶y. * Hoạt động 3: Bài mới. Hoạt động của GV - GV dùng b¶ng phô.. H§ cña HS. Nội dung cần đạt I. DÊu chÊm löng 1. Bµi tËp :. HS đọc VD. ? C¸c c©u v¨n trªn nãi vÒ viÖc HS tr¶ lêi g×?. HS chó ý vµo dÊu c©u trong b.tËp.. - Nội dung : a. Lßng tù hµo cña nh©n d©n ta víi c¸c anh hïng d©n téc. b.Thông báo của người dân với quan phủ về việc vỡ đê. c.Giới thiệu cuốn tiểu thuyết độc đáo.. Giáo án văn 7. Lop7.net. Năm học 2008-2009 1.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Trần Thúy Hoàn - Trường THCS Thanh An. ? Trong c¸c c©u v¨n trªn dÊu chÊm löng ®­îc dïng víi môc đích gì? Hs nhận xét - Công dụng : trả lời a. Tá ý cßn nhiÒu vÞ anh hïng d©n téc ch­a ®­îc liÖt kª. b. BiÓu thÞ sù ng¾t qu·ng trong lêi nãi cña nh©n vËt do qu¸ mÖt mái vµ ho¶ng sî . c. Gi·n nhÞp ®iÖu c©u v¨n chuÈn bÞ cho - GV: ë vÝ dô c thÓ hiÖn sù hµi sù xuÊt hiÖn bÊt ngê cña tõ b­u thiÕp. hước vỡ một tấm bưu thiếp thì quá nhỏ so với dung lượng của HS chó ý mét cuèn tiÓu thuyÕt. l¾ng nghe ? Qua ph©n tÝch vÝ dô, em h·y cho biÕt dÊu chÊm löng cã HS trả lời nh÷ng c«ng dông g× ? 2. Ghi nhí: SGK HS đọc ghi - GV: Khi dÊu chÊm löng tỏ ý nhí còn nhiều sự vật, hiện tượng chưa được liệt kê hết thì người nãi (viÕt) Ýt nhÊt phải liÖt kª ®­îc 2 sù vËt, sù viÖc. DÊu chÊm löng cã thÓ được ký hiÖu v.v... biÓu hiÖn sù chưa hết trong liÖt kª. - Các nhà văn thường sử dụng dấu chấm lửng để bày tỏ sự bối rèi, lóng tóng hèt ho¶ng, ®au đớn của nhân vật.Ví dụ: Để thể hiện sự xúc động thiêng liêng đến tận cùng khi Bác Hồ trở về nước sau 30 năm bôn ba nước ngoµi Tè H÷u viÕt: ¤i s¸ng nay, xu©n 41 Tr¾ng rõng biªn giíi në hoa m¬ B¸c vÒ ... im lÆng con chim hãt Th¸nh thãt bê lau vui ngÈn ng¬... - GV: Ngoµi nh÷ng c«ng dông trªn dÊu chÊm löng cßn cã Giáo án văn 7. Lop7.net. Năm học 2008-2009 2.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Trần Thúy Hoàn - Trường THCS Thanh An. thªm mét sè c«ng dông kh¸c nh­: + §Ó ghi l¹i mét chç kÐo dµi của âm thanh hay để thêm thời gian chờ đợi. VD : ù...ù...ù, hay Ba gi©y...bèn gi©y...5 gi©y...l©u qu¸. + DÊu chÊm löng cßn chØ ý bÞ lược bớt (khi đó dấu chấm lửng để trong ngoặc đơn). -> GV: CÇn ph©n biÖt c¸ch sö dông dÊu chÊm löng khi viÕt, khi nãi. khi viÕt thÓ hiÖn b»ng c¸c dÊu chÊm. khi nãi ®­îc thÓ hiÖn b»ng c¸ch nghØ h¬i dµi h¬n so víi dÊu ph¶y. Ví dụ: Có người cha sắp mất gọi con đến dặn : Đừng uống trà...uống rượu con nhé! Đừng đánh cờ ...đánh bạc con nhé! ? Em có nhận xét gì về dấu chấm lửng trong trường hợp Hs nhận xét này? - GV : Do hiÓu sai ý nghÜa cña dÊu chÊm löng trong lêi nãi của cha, nên sau khi người cha mất, con lao vào uống rượu, đánh bạc.-> Dấu chấm lửng trong trường hợp trên là thể hiÖn lêi nãi bÞ ng¾t qu·ng do kiÖt søc, chø kh«ng ph¶i lµ ng¾t c©u. ? Tìm các câu văn (đoạn văn) HS phát có dùng dấu chấm lửng? - Đoạn trích nỗi oan hại chồng hiện. - Ca Huế trên sông hương (sgk.102) - Va ren và PBC (sgk.91) - GV dùng bảng phụ. - GV giíi thiÖu ®©y lµ nh÷ng. c©u ghÐp cã nhiÒu vÕ c©u phøc t¹p.. Hs đọc Vd. chú ý dấu chấm phẩy. II. DÊu chÊm ph¶y 1. Bµi tËp. HS nghe Giáo án văn 7. Lop7.net. Năm học 2008-2009 3.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Trần Thúy Hoàn - Trường THCS Thanh An. ? DÊu chÊm ph¶y trong c¸c câu trên dùng để làm gì? Hs trả lời. ? cã thÓ thay dÊu chÊm phÈy b»ng dÊu phÈy trong vd a, b ®­îc kh«ng? v× sao? Hs trả lời. - GV: Trong mét phép liÖt kª. phøc t¹p trªn, ta thÊy t¸c gi¶ tổng kết những tiêu chuẩn đạo đức của con người mới trong mèi liªn hÖ vµ dïng dÊu chÊm ph¶y ng¨n c¸ch c¸c mèi quan hệ này, sau đó mới dùng dấu phảy để ngăn cách thành phần đồng chức trong nội bộ các mèi quan hÖ. C¸ch dïng dÊu câu như vậy mới giúp người đọc hiểu rõ từng tầng bậc ý khi liÖt kª vµ tr¸nh ®­îc sù hiÓu lÇm. - HS nghe ? DÊu chÊm ph¶y cã nh÷ng c«ng dông g×? - Hs trả lời. a. §¸nh dÊu ranh giíi gi÷a 2 vÕ cña mét c©u ghÐp có câu tạo phức tạp. b. Dùng để ngăn cách các bộ phận trong mét phÐp liÖt kª phøc t¹p gióp người đọc hiểu rõ các tầng bậc ý trong khi liÖt kª. a. Cã thÓ thay dÊu phÈy vµo dÊu chÊm phẩy được vì nội dung các vấn đề câu không thay đổi.( vỡ đõy là 1 cõu ghộp cú nhiều bộ phận nên có thể dùng dấu phẩy để ngăn cách - ngăn cách các bộ phận cùng chức) b. Không thay đổi được vì nếu bỏ dấu chÊm phÈy trong ®o¹n "... x©y dùng CNXH và đấu tranh thực hiện thống nhất nước nhà, ghét bóc lột ăn bám và lười biÕng...->nếu thay bằng dấu phẩy th× cã người sẽ hiểu một trong những phẩm chất của con người mới XHCN là lười biếng lao động và ăn bỏm, sẽ là 1 tiờu chuẩn đạo đức chuẩn mực của con người. (C¸c phÇn liÖt kª sau dÊu chÊm phÈy b×nh đẳng với nhau - Các bộ phận liệt kê sau dấu phẩy không thể bình đẳng với các phÇn liÖt kª).. 2. Ghi nhí : SGK. HS đọc ghi nhí. Giáo án văn 7. Lop7.net. Năm học 2008-2009 4.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Trần Thúy Hoàn - Trường THCS Thanh An. ? Tìm câu văn có dùng dấu Hs chấm phẩy? hiện - sống chết mặc bay(sgk.78)-. ngăn cách lời văn miêu tả với lời văn biểu cảm. - những trò lố (sgk.89) -> ngăn cách lời hứa của va ren với giả thiết của tác giả. (sgk.92) -> ngăn cách lời khẳng định của nhân chứng với lời của tác giả.. phát. III. LuyÖn tËp HS đọc bài 1. Bài tập1: tËp. ? Dấu chấm lửng được dùng để HS trả lời làm gì?. a. DÊu chÊm löng biÓu thÞ lêi nãi bÞ ngắc ngø, ng¾t qu·ng do sî h·i . b. DÊu chÊm löng thÓ hiÖn c©u nãi bÞ bá dë. c. BiÓu thÞ liÖt kª ch­a ®Çy đủ. 2. bµi tËp 2:. HS đọc bài ? Nªu c«ng dông cña dÊu chÊm tËp HS trả lời. - Dấu chấm phẩy dùng để ngăn cách các phÈy trong nh÷ng c©u sau. vÕ cña c©u ghÐp cã cÊu t¹o phøc t¹p. 3. bµi tËp 3. HS đọc ? ViÕt ®o¹n v¨n vÒ ca HuÕ trªn sông Hương có sử dụng dấu HS viÕt chÊm löng vµ dÊu chÊm ph¶y. ®o¹n v¨n-> §äc nhËn xÐt * Hoạt động 4: Hoạt động nối tiếp. - Đối với hs khá giỏi : ? Làm bài tập 3 hoàn chỉnh? - Đối với hs trung bình yếu : ? Nắm chắc bài học và các bài tập đã làm trên lớp. - Häc bài - Soạn bài: Văn bản đề nghị.. Giáo án văn 7. Lop7.net. Năm học 2008-2009 5.

<span class='text_page_counter'>(6)</span>