Giáo án môn Ngữ văn lớp 7 - Tuần 9

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngµy so¹n: / /2010 Ngµy d¹y: / /2010. TuÇn 9. TiÕt 33: ch÷a lçi vÒ quan hÖ tõ. a. mục tiêu cần đạt. Gióp HS : - Thấy rõ các lỗi thường gặp về quan hệ từ - N©ng cao kÜ n¨ng sù dông quan hÖ tõ. - Sự dụng quan hệ từ khi nói và viết bài tập làm văn biểu cảm, đánh giá b. tổ chức các hoạt động dạy – học.. 1. ổn định lớp 2. Bµi cò: Quan hÖ tõ lµ g×? Khi nµo ta cÇn sù dông quan hÖ tõ? Gîi ý tr¶ lêi Quan hệ từ là những từ dùng để biểu thị các ý nghĩa quan hệ như sở hữu, so sánh, nguyªn nh©n- kÕt qu¶, ®iÒu kiÖn- kÕt qu¶,... gi÷a c¸c bé phËn cña c©u hoÆc gi÷a c©u víi c©u trong ®oan v¨n. Khi cÇn nhÊn m¹nh, chóng ta cÇn sù dông quan hÖ tõ. 3. Bµi míi. hoạt động của gv và hs nội dung cần đạt I. hoạt động 1: Các lỗi thường gặp về quan hệ từ. * GV cho HS quan s¸t nh÷ng c©u v¨n sau: Câu 1: Đừng nên nhìn hình thức đánh giá người khác Câu 2: Câu tục ngữ này chỉ đúng thời xưa còn thời nay thì không đúng. C©u 3 : Chóng ta kh«ng nªn nghe hä nãi đánh giá họ. ? T×m lçi sai cña c¸c c©u trªn vµ s÷a lçi cho đúng? *) Cho c¸c vÝ dô: a) Nhà em xa trường và bao giờ em cũng đến trường đúng giờ. b)Chim sâu rất có ích cho nông dân để nó diÖt s©u ph¸ ho¹i. c) Chóng em lu«n tranh thñ thêi gian v× häc tËp d) B¹n Êy cã thÓ gióp em häc giái m«n Toán để bạn ấy học giỏi. ? Nhận xét cách diễn đạt của các câu trên? Cho VD a) Qua c©u ca dao : “ C«ng cha nh­ nói Thái Sơn / Nghĩa mẹ như nước trong nguồn ch¶y ra cho ta thÊy c«ng lao to lín cña cha mÑ b) VÒ h×nh thøc cã thÓ lµm t¨ng gi¸ trÞ néi. 1. ThiÕu quan hÖ tõ. Các câu trên đều sai ở lỗi thiếu quan hệ từ. C©u 1: ThiÕu quan hÖ tõ “ mµ” C©u 2: ThiÕu quan hÖ tõ “ víi” C©u 3: ThiÕu quan hÖ tõ “mµ” HoÆc tõ “ để” 2. Dïng quan hÖ tõ kh«ng thÝch hîp vÒ nghÜa. - Các câu ở VD trên diễn đạt chưa đúng về ý nghÜa VD a) Thay quan hÖ tõ “ vµ” b»ng quan hÖ tõ “ nh­ng” VD b) Thay quan hệ từ “ để” bằng quan hệ tõ” v×” VD c) Thay “ vì “ bằng “ để “ VD d) Thay “ để” bằng “ vì” 3. Dïng thõa Quan hÖ tõ - C©u a thiÕu Chñ ng÷. LÝ do: Thõa quan hÖ tõ “ qua”. V× vËy ta cÇn bá quan hÖ tõ. - C©u b thiÕu Chñ ng÷. LÝ do: Thõa quan hÖ tõ “ VÒ “ V× vËy ta bá ®i quan hÖ tõ “ vÒ”. 1. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> dung đồng thời hình thức có thể làm thấp gi¸ trÞ néi dung. ? Xác định thành phần chính của các câu đã cho? Nêu lí do tại sao các câu trên lại thiÕu thµnh phÇn chÝnh? * ) Cho c¸c c©u sau: Nam lµ HS giái toµn diÖn. Kh«ng nh÷ng giái m«n To¸n, kh«ng nh÷ng giái m«n V¨n. ThÇy gi¸o rÊt khen Nam. ? C¸c c©u cho ë trªn sai ë chç nµo? Söa l¹i câu cho đúng? ? Tõ viÖc t×m hiÓu trªn, em h¹y cho biÕt cã bao lỗi thường gặp về quan hệ từ?. 4. Dïng quan hÖ tõ mµ kh«ng cã t¸c dông liªn kÕt. - Dïng quan hÖ tõ kh«ng cã sù liªn kÕt - Sửa đúng: Không những giỏi môn Toán mµ con giái c¶ m«n V¨n vµ c¸c m«n kh¸c n÷a. *) Ghi nhí: Trong khi sö dông quan hÖ tõ cÇn tr¸nh c¸c lçi : ThiÕu quan hÖ tõ, dïng quan hÖ tõ kh«ng hîp nghÜa, thõa quan hÖ tõ, dïng quan hÖ tõ mµ kh«ng cã t¸c dông liªn kÕt.. II. luyÖn tËp Bài tập 1: Thêm từ “ từ “ làm quan hệ từ./ Thêm từ “ để “ làm quan hệ từ Bµi tËp 2: Thay quan hÖ tõ “ víi” b»ng “ nh­” Thay quan hÖ tõ “ tuy” b»ng “ dï” Thay quan hÖ tõ “ b»ng” b»ng “ vÒ” Bµi tËp 3. - B¶n th©n em cßn thiÕu sãt, em s÷ tÝch cùc s÷a ch÷a - Câu tục ngữ “ lá lành đùm lá rách” cho em hiểu đạo lí làm người là phải giúp đỡ người kh¸c. Bài tập 4: ý đúng: a, b, d. ý sai : c, e, g, i. * Rót kinh nghiÖm giê d¹y: …………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………. ************************* Ngµy so¹n: / /2010 Ngµy d¹y: / /2010. TiÕt 34.. hướng dẫn học thêm: Xa ngắm thác núi lư. tiÕt 34 : Xa ng¾m th¸c nói l. <Väng l s¬n béc bè> <lÝ b¹ch> * Mục tiêu cần đạt :- Giúp học sinh cảm nhận đợc vẻ đẹp của thác nớc L Sơn và qua đó thấy đợc tâm hồn, tính cách của nhà thơ Lí Bạch - Bớc đầu có ý thức và biết sử dụng phần định nghĩa để phát triển tác phẩm đồng thời có ý thøc tÝch luü tõ H¸n ViÖt * TiÕn tr×nh lªn líp Hoạt động 1 : A. ổn định lớp. Kiểm tra bài cũ. 2 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> - Gi¸o viªn kiÓm tra vë so¹n bµi cña häc sinh - Gi¸o viªn giíi thiÖu bµi míi. - Th¬ §êng lµ mét thµnh tùu huy hoµng cña th¬ cæ Trung Hoa. Xa ng¾m th¸c nói L lµ một trong những bài thơ nổi tiếng của Lí Bạch. Nhà thơ đờng nổi tiếng hàng đầu. Hoạt động 2 : I. T×m hiÓu chung Hoạt động của học sinh. (Díi sù híng dÉn cña gi¸o viªn) Học sinh đọc chú thích Gi¸o viªn giíi thiÖu vÒ th¬ §êng - Tr×nh bµy hiÓu biÕt cña em vÒ t¸c gi¶ cña LÝ B¹ch. - Giáo viên đọc mẫu gọ 3 học sinh đọc. Hoạt động 3 ? Xác định thể thơ của bài ‘Xa ngắm th¸c nói L’ ? văn bản này đợc tạo bằng phơng thức m« t¶ hay biÓu c¶m (c¶ 2) ? Cái đợc mô tả ở đây là gì ? Điều gì đợc biểu cảm ? Xác định nội dung của văn bản ? ? néi dung nµo vÏ thµnh tranh cßn néi dung nµo khã vÏ thµnh tranh. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ bøc tranh minh häa ë SGK Hoạt động 4 ? Khung c¶nh lµm nÒn cho sù xuÊt hiÖn của thác núi L đợc mô tả trong lời thơ nµo. - Gi¸o viªn chiÕu h¾t c©u th¬ ®Çu ë v¨n bản phát âm định nghĩa, dịch thơ để ph©n tÝch. ? V× sao d©n gian gäi ngän nói cao cña d·y L S¬n lµ H¬ng L« ? ? VÞ trÝ cña c©u th¬ ®Çu so víi c¶ bµi ? Chi tiết ngôn từ nào cần đợc khai th¸c ë ®©y ? Các chi tiết đó gợi tả một cảnh tợng nh thÕ nµo - Gi¸o viªn cho häc sinh so s¸nh c©u th¬ cña LÝ B¹ch vµ c©u v¨n cña TuÖ ViÔn. ? Qua đó em có nhận xét gì về cảnh tợng này. - Gi¸o viªn : trªn nÒn c¶nh nói rùc rì hùng vĩ đó, một thác nớc hiện ra khác nµo mét dßng s«ng treo tríc mÆt. ? Lêi tho nµo t¹o h×nh ¶nh nµy.. Néi dung bµi häc. (Kết quả hoạt động của học sinh) Néi dung bµi häc 1. Giíi thiÖu vÒ th¬ §êng - Th¬ TQ, th¬ §êng. - ThÓ lo¹i : tø tuyÖt, b¸t có, ngò ng«n - Th¬ §êng ¶nh hëng tíi c¸c nhµ th¬ ViÖt Nam. 2. T¸c gi¶ - LÝ B¹ch thi tiªn lµ nhµ th¬ §êng n«i tiÕng nhÊt. - «ng cã nhiÒu bµi th¬ hay vÒ thiªn nhiªn, t×nh yªu, t×nh b¹n, th¬, rîu 3. Tõ ng÷ khã - Gi¸o viªn gi¶i thÝch c¸c tõ : béc bè, väng tam, thiªn xÝch. 4. §äc v¨n b¶n 1. ThÓ th¬ TNTT 2. - Th¸c nói L - C¶m xóc cña t¸c gi¶ tríc cn¶h th¸c nµy. III. §äc hiÓu néi dung v¨n b¶n 1. C¶nh th¸c nói L * C©u th¬ ®Çu NhËt chiÕu H¬ng L« sinh tö yªn - H¬ng L« : Nói cao cã m©y mï che phñ tr«ng xa nh chiÕc lß h¬ng nªn gäi lµ H¬ng L« - VÞ trÝ : T¶ c¸i nÒn chugn cña bøc tranh toµn c¶nh - §éng tõ : ChiÕu, sinh  quan hÖ nguyªn nh©n, kÕt qu¶  Núi Hơng Lô đợc mặt trời chiếu s¸ng lµm n¶y sinh mµu khãi tÝa  cảnh vật đang chuyển động, rất có hồn  đó là một cảnh tợng hùng vĩ, rực rỡ, léng lÉy, huyÒn ¶o nh thÇn tho¹i. * C©u th¬ thø 2 Dan khan béc bè qu¶i tiÒn xuyªn - Qu¶i : treo - TiÒn xuyªn : dßng s«ng phÝa tríc.  hình ảnh dùng để so sánh với dòng 3. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> - Gi¸o viªn chiÕu h¾t c©u thø 2 cña b¶n phiên âm, định nghĩa, dịch thơ. ? Dựa vào từ ‘quải’ và từ tiền xuyên, đã đợc định nghĩa ở chú thích hãy xác định nghĩa của câu thơ này. ? H·y nhËn xÐt c¸ch dÞch cña c¸c t¸c gi¶ ? Lêi nµo trong bµi th¬ diÔn t¶ søc m·nh liÖt cña th¸c nói L. - Gi¸o viªn h¾t chiÕu c©u thø 3 ? Chữ nào trong lời thơ đã chuyển cảnh của bức tranh từ tĩnh sang động ? ? T¸c dông cña chi tiÕt ng«n tõ nµy lµ g× ? ‘Níc hay th¼ng .. thíc’ lµ 1 c¶nh tîng nh thÕ nµo ? Cảnh tợng đó đã kích thích nhà thơ viÕt tiÕp lêi th¬ hÕt søc Ên tîng §ã lµ lêi th¬ nµo ? Lêi th¬ nµy gîi tiÕp 1 c¶nh tîng nh thÕ nµo ? Ch÷ dïng t¸o b¹o nhÊt trong lêi th¬ nµy lµ ch÷ nµo ? T×m trong v¨n b¶n c¸c ng«n tõ chØ sù cã mÆt cña nhµ th¬ n¬i th¸c nói L ? Các hoạt động trên mang ý nghĩa (nh×n, nghÜ, thÊy) th«ng thêng hay mang ý nghĩa nào trớc vẻ đẹp của tự nhiªn. ? Theo em đó là sự thởng ngoại nh thế nµo ? Qua đó em thấy tình cảm yêu quí tự nhiªn cña t¸c gi¶ nh thÕ nµo ?Từ đó em hiểu gì về vẻ đẹp tâm hồn vµ tÝnh c¸ch nhµ th¬ LÝ B¹ch Hoạt động 5 ? Xác định nội dung nổi bật đợc phản ¸nh trong v¨n b¶n ? C¸i c¸ch t¶ c¶nh, t¶ t×nh cña t¸c gi¶ có gì đặc sắc để chúng ta học tập khi lµm v¨n miªu t¶ vµ biÓu c¶m. th¸c nh×n tõ xa.  cảnh động  tĩnh  đỉnh núi khói tÝa mï mÞt, ch©n nói dßng s«ng tu«n ch¶y, kho¶ng gi÷a lµ th¸c níc treo cao nh d¶i lôa  mét bøc tranh tr¸ng lÖ. * C©u thø 3 - phi : bay  gîi t¶ søc sèng m·nh liÖt cña th¸c níc.  c¶nh tîng m·nh liÖt k× diÖu cña thiªn nhiªn. * C©u cuèi Nghi thÞ Ng©n Hµ l¹c cöu thiªn \ Con thác treo đứng trớc mặt khác nµo nh con s«ng Ng©n Hµ tõ trªn trêi r¬i xuèng. §©y lµ mét c¶nh tîng m·nh liÖt, huyÒn ¶o, k× vÜ cña thiªn nhiªn. - L¹c : r¬i xuèng - Nghi : ngì lµ - HØnh ¶nh : Ng©n hµ  t¸o b¹o, gîi c¶m, gîi t×nh, cao míi mÎ  tµi quan s¸t, trÝ tëng tîng m·nh liÖt. 2. T×nh c¶m cña nhµ th¬ tríc th¸c nói L. - Väng : ng¾m - Dao khan : xa nh×n, xa tr«ng - Nghi (ngê, tëng)  ý nghÜa thëng ngo¹i  say mê khám phá những vẻ đẹp tráng lệ của thiên nhiên  đắm say m·nh liÖt. * Th¸c nói L : cao réng, m·nh liÖt, hïng vÜ, phi thêng, tr¸ng lÖ, huyÒn ¶o * T©m hån nh¹y c¶m, thiÕt tha víi những vẻ đẹp rực rỡ, tráng lệ, phi thờng cña thiªn nhiªn  tÝnh c¸ch m·nh liÖt, hµo phãng. IV. Tæng kÕt 1. Néi dung - C¶nh tîng thiªn nhiªn tr¸ng lÖ, huyÒn ¶o. - Tình ngời đắm say với thiên nhiên 2. NghÖ thuËt - T¶ c¶nh b»ng trÝ tëng tîng, m·nh liÖt, t¸o b¹o, t¹o ra c¸c h×nh ¶nh th¬ phi thêng - Thông qua cảnh để tả tình - T×nh khi t¶ c¶nh lµ c¸i t×h d¾m say 4. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> * Rót kinh nghiÖm giê d¹y: …………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………. ************************* Ngµy so¹n: / /2010 Ngµy d¹y: / /2010. từ đồng nghĩa. TiÕt 35. a. mục tiêu cần đạt. Gióp HS: - Nắm được khái niệm ytừ đồng nghĩa và việc phân loại từ đồng nghĩa - Phân biệt được những nét nghĩa khu biệt, tinh tế giữa ác từ đồngnghĩa trong nói viết có hiÖu qu¶. - Luyện tập nâng cao kĩ năng phân tích từ đồng gnhĩa - Có ý thức trong việc lựa chọn để sử dụng từ đồng nghĩa chính xác. B. tổ chức các hoạt động dạy – học. 1. ổn định tổ chức 2. Kiểm tra bài cũ: ? Em hãy cho biết, trong quá trình sử dụng quan hệ từ, ta thường m¾c nh÷ng lçi nµo? 3. Bµi míi. Giíi thiÖu bµi : Khi nãi vµ viÕt, ta ph¶i hÕt søc cËn träng v× cã nh÷ng tõ ph¸t ©m nã hoµn toµn gièng nhau nhưng nghĩa của nó lại khác nhau cơ bản. Ngược lại, có những từ phát âm khác nhau nhưng nghĩa của nó lại hoàn toàn giống nhau hoặc gần giống nhau. Hiện tượng như vậy ta gọi là từ đồng nghĩa. Vậy thế nào là từ đồng nghĩa, việc sử dụng từ đồng nghĩa có t¸c dông nh­ thÕ nµo th× chóng ta sÏ t×m hiÓu néi dung cña nã trong tiÕt häc ngµy h«m nay. Hoạt động của gv và hs. nội dung cần đạt. Hoạt động 1: thế nào là từ đồng nghĩa. GV ghi VD lªn b¶ng: VD1 : a) Rñ nhau xuèng bÓ mß cua ®em vÒ nÊu qu¶ m¬ chua trªn rõng b) Chim xanh ¨n tr¸i xoµi xanh ¡n no t¾m m¸t ®Ëu cµnh c©y ®a. ? Dưạ vào kiến thức đã học vế từ đồng nghÜa ë bËc TiÓu häc, em h·y t×m nh÷ng tõ cã chung nÐt nghÜa ë VD trªn? ? Em cã thÓ thay thÕ tõ tr¸i cho môc “a”, tõ “ qu¶ cho môc “b” ®­îc kh«ng?. 1. Thế nào là từ đồng nghĩa C¸c tõ cã chung nÐt nghÜa : Qu¶ , tr¸i ( ý nghÜa cña nã gièng nhau. Qu¶ lµ tªn gäi ë c¸c tØnh phÝa B¾c; Tr¸i lµ tªn gäi ë c¸c tØnh phÝa Nam.). - Cã thÓ thay thÕ tõ “ tr¸i cho môc a vµ tõ qu¶ cho môc b ®­îc , v× néi dung ý nghÜa và sắc thái biểu cảm không thay đổi. 5. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Trên cơ sở đó, em hãy tìm từ đồng gnĩa với - Các từ đồng nghĩa với : + bè = cha = ba = thÇy = tÝa ,... c¸c tõ sau: bè, bao diªm, l¬n + bao diªm = hép quÑt + Lîn = heo VD2: a) Trước sức tấn công như vũ bạo và tinh thần chiến đấu dũng cảm tuyệt vời của quân Tây Sơn, hàng vạn quân Thanh đã bỏ m¹ng. b) Công chúa ha- ba- nahy sinh anh dũng, - Từ đồng nghĩa: bỏ mạng = hy sinh thanh kiÕm vÉn cÇm trªn tay. ? Tìm từ dồng nghĩa ở mục a và b sau đó so - Giống nhau: Đều chung một nét nghĩa là “ Chªt” s¸nh sù gièng vµ kh¸c nhau gi÷a chóng? Những từ đó có thể thay thế được cho nhau - Khác nhau: Khác về sắc thái ý nghĩa. Vì, kh«ng? “ bá m¹ng “ cã nghÜa lµ chÕt v« Ých ; Hy sinh là chết vì nghĩa vụ , lý tưởng cao cả > sắc thái kính trọng. Những từ đó không thay thÕ ®­îc cho nhau , mÆc dï chóng cã nghÜa gièng nhau nh­ng s¾c th¸i biÓu c¶m l¹i hoµn toµn kh¸c nhau. ? Từ những bài tập đã tìm hiểu ở tren, em =>Từ đồng nghĩa là những từ có nét nghĩa hãy rút ra khái niệm về từ đồng nghĩa? gièng hoÆc gÇn gièng nhau. II. Các loại tư đồng nghĩa Cho VD 1: - Em vÒ Nha Trang b»ng tµu ho¶ - Em vÒ Nha Trang b»ng xe ho¶ - Em vÒ Nha Trang b»ng xe löa - C©y bót nµy dïng ®­îc l©u l¾m - C©y bót nµy sö dông ®­îc l©u l¾m ? Tìm từ đồng nghĩa trong VD trên. Em có nhận xét gì về các từ đồng nghĩa đó ? Những từ đồng nghĩa đó ta gọi là từ đồng nghÜa nµo? VD 2: - B¹n ¨n c¬m víi m×nh nhÐ. - B¹n chÐn c¬m víi m×nh nhÐ - B¹n x¬i c¬m víi m×nh nhÐ. ? Tìm những từ đồng nghĩa ở VD trên và so s¸nh sù gièng vµ kh¸c nhau gi÷a chóng?. ? Tương tự như vậy , em hãy so sánh sự. - Các từ đồng nghĩa: 1) tàu hoả = xe hoả = xe löa ; 2) dïng = sö dông. - Nã cã nghÜa gièng nhau , cã thÓ thay thÕ cho nhau trong cïng mét ng÷ c¶nh => Nó là từ đồng nghĩa hoàn toàn.. - Các từ đồng nghĩa: ăn , xơi , chén - Giống nhau: Là hoạt động cho thức ăn vào miệng, qua thực quản đến dạ dày để nu«i sèng c¬ thÓ. - Kh¸c nhau + Ăn : Sắc thái bình thường + X¬i : S¾c th¸i lÞch sö, x· giao + S¾c th¸i th©n mËt - Gièng nhau: 6. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> gièng vµ kh¸c nhau cña c¸c tõ ng÷ sau: ChÌ = trµ / tu = nhÊp = nèc. ? Từ đó , em hãy rát ra nhận xét?. ? Tõ viÖc t×m hiÓu c¸c VD trªn , em hµy cho biết có mấy loại từ đồng nghĩa? ? Từ đồng nghĩa không hoàn tàn có những nÐt nghÜa kh¸c nhau nµo?. ChÌ , trµ ( lµ thøc uèng lÊy tõ nguyªn liÖu c©y chÌ ) Tu nốc ( đều là uống , cho nước oà cơ thể ) - Kh¸c nhau: ChÌ: Thøc uèng lÊy tõ nguyªn liÖu c©y chÌ ( kÓ c¶ thø chÌ ®a ®­îc chÕ biÕn) Trà : Búp hoăc lá chè đã sao, đã ché biến. NghÜa cña chÌ réng h¬n nghÜa cña tõ trµ. Tu : uèng nhiÒu liÒn mét m¹ch NhÊp : Uèng lÇn mét Ýt b»ng c¸ch chØ mím đầu môi để thưởng thức hương vị. Nèc : uèng nhiÒu vµ hÕt ngay trong mét thêi gian ng¾n. => Những từ đồng nghĩa trên có những nét chÝnh gièng nhau nh­ng còng cã nÐt nghÜa kh¸c nhau vÒ s¾c th¸i biÓu c¶m,... Vì vậy đó là từ đồng ngbĩa khong hoàn toµn. => Có hai loại từ đồng nghĩa : Từ đồng nghĩa hoàn toàn và từ đồng nghĩa không hoµn toµn - Từ đồng nghĩa không hoàn toàn có những nÐt nghÜa kh¸c nhau: s¾c th¸i biÓu c¶m; ph¹m vi sö dung ( réng hÑp) ; s¾c th¸i ý nghÜa.. III. luyÖn tËp GV: Hướng dẫn HS làm các bài tập Bài tập 2 : Máy thu thanh = ra - đi - ô / Sinh tố = Vi ta min / Xe hơi = ô tô / Dương cầm = Pi a n«. * Rót kinh nghiÖm giê d¹y: …………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………. ************************* Ngµy so¹n: / /2010 Ngµy d¹y: / /2010 TiÕt 36 :. c¸ch lËp ý cña bµi v¨n biÓu c¶m. A.mục tiêu cần đạt:. Gióp HS : -Tìm hiểu những cách lập ý đa dạng của văn biểu cảm, để mở rộng phạm vi, kỹ năng làm v¨n biÓu c¶m. - TiÕp xóc víi nhiÒu d¹ng v¨n biÓu c¶m, nhËn ra c¸ch viÕt cña mçi ®o¹n v¨n. B. tổ chức các hoạt động dạy và học. 1. ổn định tổ chức: 7 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> 2. Bài cũ: Từ đồng nghĩa là gì ? Có mấy loại từ đồng nghĩa ? Cho VD minh hoạ cho mỗi loại từ đồng nghĩa. Gîi ý tr¶ lêi => Có hai loại từ đồng nghĩa : Từ đồng nghĩa hoàn toàn và từ đồng nghĩa không hoàn toµn - Từ đồng nghĩa không hoàn toàn có những nét nghĩa khác nhau: sắc thái biểu cảm; phạm vi sö dung ( réng hÑp) ; s¾c th¸i ý nghÜa. 3.Bµi míi Giới thiệu bài: Khi làm bài văn biểu cảm ở bài viết số 2, các em đã đã có ý thức khơi gợi cảm xúc của mình về đối tương biểu cảm. Từ đó giúp người đọc, người nghe có sử rung động thực sự trước những cảm xúc chân thành của nhân vật trữ tình. Để giúp c¸c em cã thÓ më réng thªm ph¹m vi vµ kü n¨ng biÓu c¶m, chóng ta sÏ cïng nhau t×m hiÓu “ C¸c c¸ch lËp ý v¨n biÓu c¶m qua tiÕt häc h«m nay”. Hoạt động của hs và gv. nội dung cần đạt. hoạt động 1: Những cách lập ý thường gặp trong bài văn biểu cảm. 1. §äc t×m hiÓu ®o¹n v¨n vÒ c©y tre ? Cho HS đọc đoạn văn a trang 117, 118. - Tre che bãng m¸t trªn ®­êng, tre mang ? Cây tre đã gắn bó với đời sống người Việt khúc nhạc, tre làm cổng chào, sáo diều tre Nam bëi nh÷ng c«ng dông cña nã nh­ thÕ bay cao,.... nµo? ? Tre luôn gắn bó và còn mãi với con người - Nứa ,tre sẽ chia bùi sẽ ngọt của những trong mäi hoµn cnhr. H·y t×m nh÷ng chi ngày mai tươi mát, còn mãi với chúng ta tiÕt lµm dÉn chøng cho ®iÒu Êy? vui h¹nh phóc , hoµ b×nh ? Viết về tre, người viết đã có những liên tưởng, tượng tượng gi?. - Liên tưởng đến con người ngay thẳng, nhũn nhặn, thuỷ chung , can đạm. ? Dựa vào đặc điểm nào của cây tre mà người viết đã liên tưởng, tượng tượng như thÕ ?. *) §Æc ®iÓm: - Tre dÎo dai, cã thÓ uèn cong, ®an l¸t:nhòn nh½n - §èt tre mäc th¼ng: ngay th¼ng - Gắn bó với con người: thuỷ chung.... - Trong tương lại:Chia ngọt sẽ bài những ngày mai tươi hát, còn mãi với chúng ta vui h¹nh phóc hoµ b×nh. Lµ dông cô cÇn thiÕt vµ cßn lµ giai ®iÖu tinh thÇn,... => Dùng trí tượng tượng để liên tượng tới tương lai. ? Qua những đặc điểm đó, người viết đã hình dung về một cây tre trong tương lai nh­ thÕ nµo? ? Víi nh÷ng né dung võa t×m hiÓu, em h·y cho biết tác giả đã bày tỏ tình cảm của m×nh víi sù vËt b»ng c¸ch nµo? ? Xác định nhân vật trữ tình và đối tượng tr÷ t×nh trong ®o¹n v¨n? ? Tác giả đã bày tỏ tình cảm của mình như thế nào với con gà đất. 2. Đọc – tìm hiểu đoạn văn “ Người ham ch¬i ( Môc 2. SGK trang 118 ) - Nh©n vËt tr÷ t×nh : t¸c gi¶ - Đối tượng trữ tình: con gà đất - ấp nó trong lòng bàn tay, dồn hơi đày ngực, ngửa mặt lên trời và gập người dần dÇn lóc h¹ giäng gièng y nh­ d¸ng ®iÖu 8. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> ? Bày tỏ những cảm xúc ấy, tác giả đã lựa chän h×nh thøc nµo ? ? Đoạn văn đã gợi những kỉ niệm gì về cô gi¸o?. ? Qua đoạn văn, ta thấy tác giả đã bày tỏ t×nh c¶m víi c« gi¸o nh­ thÕ nµo?. ? H×nh ¶nh u t«i trong ®o¹n v¨n ®­îc nh¾c đến như thế nào? ? H×nh d¸ng vµ khu«n mÆt u ®­îc miªu ¶ nh­ thÕ nµo ? Để thể hiện tình thương đối với mẹ, tác giả đã lựa chọn hình thức biểu đạt nào?. con gµ lóc g¸y. / Ho¸ th©n thµnh con gµ trống để giọng dạc cất lên điệu nhạc sáng mai,... - Liên tưởng tới những kí ức trong quá khứ để gợi sống dậy những kỉ niệm. => Hồi tượng về quá khứ và suy nghĩ về hiÖn t¹i 3. §äc – t×m hiÓu ®o¹n v¨n vÒ c« gi¸o. - Đọan văn đã gợi những kỉ niệm: + Cô giáo giữa đàn em nhỏ / Nghe tiếng c« gi¶ng bµi / C« theo dâi líp häc / C« htÊt väng khi mét em cÇm bót sai / C« sung sướng khi HS có kết quả xuất sắc. => Do nhiÒu kØ niÖm nªn HS kh«ng bao giê quªn ®­îc c«. - Đặt ra những tình huống bằng cách tượng tượng phong phú để gửi gắm tình cảm, suy nghĩ đến đối tượng biểu cảm: “ Sau này, em sẽ tìm gặp cô giữa đám học trò nhỏ”..Mỗi bận đi ngang qua một trường häc, nghe mét c« gi¸o gi¶ng bµi, em sÏ tưởng như nghe tiếng nói của cô. Em sẽ nhí l¹i,... => Tượng tượng tình huống, hứa hẹn mong ­íc. 4. §äc – t×m hiÓu ®o¹n v¨n “U t«i” - Gîi t¶ bãng d¸ng vµ khu«n mÆt cña u: m¸i tãc, nÕt nh¨n, vÕt r¹n, hµm r¨ng - Gợi tả bóng dáng và khuôn mặt u đã già với tất cả lòng thương cảm và hối hận vài mình đã thờ ơ , vô tình => Liên tưởng quan sát những hình ảnh đang hiện hữu để có suy ngẫm về đối tượng. II. luyÖn tËp Lập dàn ý cho đề văn biểu cảm sau: “ Cảm xúc về người thân Bước 1. Tìm hiểu đề - §Ò thuéc thÓ laäi v¨n biÓu c¶m( dùa vµo tõ ng÷ “ c¶m xóc”) - Yêu cầu nêu cảm nghĩ về người thân ( có thể là : ông , bà, cha , mẹ,thầy, cô ,bạn th©n,...) Bước 2: Tìm ý cho bài văn GV cho Một hệ thống câu hỏi để HS tự đi tìm ý: ? Người thân nào đã đểlại cho em nhiều cảm xúc và ấn tượng nhất? ? Người ấy có những nét gì đáng nhớ ( miêu tả suy nghĩ ) ? Người ấy có đặc điểm gì về tính tình, phảm chất? ( Nhắc đến đặc điểm, minh hoạ bằng c¸ch ¹i mét mÉu chuyÖn) 9 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> ? Mối quan hệ của em với người ấy ( Ghi lại kỉ niệm, suy nghĩ, monh muốn) ? Hình ảnh và phẩm chất người ấy đọng lại trong em như thế nào? Bước 3 Lập dàn ý: MB: Giới thiệu chung về người thân. Neu tình cảm, ấn tượng của mình đối với họ. TB: Miêu tả những nét tiêu biểu để bộc lộ cảm xúc. Kể lại một thói que, tính tình và tính cách,.... Gợi lại kỉ niệm giữa mình và người thân. Nêu suy nghĩ và mong muốn về mối quan hệ giữa em và người ấy KB: ấn tượng và cảm xúc của mình về người thân ấy * Rót kinh nghiÖm giê d¹y: …………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………. *************************. 10 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span>