Đề thi Kì thi tuyển sinh vào lớp 10 thpt năm học 2015 - 2016 môn thi : Toán. Thời gian làm bài : 120 phút, không kể thời gian giao đề

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Một số biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng phương pháp quan sát dạy môn tự nhiên và xã hội lớp 2. A. PHẦN MỞ ĐẦU : I/ Lí do chọn đề tài : Tù nhiªn vµ X· héi lµ m«n häc cung cÊp cho häc sinh nh÷ng kiÕn thøc c¬ bản ban đầu về các sự việc hiện tượng trong tự nhiên và Xã hội và trong các mối quan hệ của con người, xả y ra xung quanh các em. Bên cạnh các môn học chính nh­ To¸n,TiÕng ViÖt, Tù nhiªn và X· héi trang bÞ cho c¸c em nh÷ng kiÕn thøc cơ bả n của bậc học góp phần bồi dưỡng nhân cách toàn diện cho trẻ. Hoà cùng với công cuộc đổi mới mạnh mẽ về phương pháp, hình thức tổ chức dạy học của toàn ngành, môn Tự nhiên và Xã hội cũng có những bước chuyển mình, từng bước vận dụng tha y đổi linh hoạt các phương pháp dạy học nhằm tích cực hoá các hoạt động của học sinh, phát huy tính chủ động sáng tạo cña häc sinh trong qu¸ tr×nh lĩnh héi tri thøc. Phương pháp quan sát là phương pháp đặc trưng, thường được sử dụng khi dạy học môn Tự nhiên và Xã hội và đặc biệt là đối với học sinh ở giai đoạn 1, học sinh quan sát chủ yếu là để nhận biết hình dạng, đặc điểm bên ngoài của sự vật hiện tượng đang diễn ra trong môi trường tự nhiên, trong cuộc sống. Khi được sử dụng các giác quan tiếp cận trực tiếp với sự vật, hiện tượng (sờ mó, ngửi, nếm, mổ xẻ, nhìn, nghe ,...) để lĩnh hội tri thức học sinh sẽ thích thú hơn trong häc tËp. II.Mục đớch và phương pháp nghiên cứu. 1-Mục đích nghiên cứu : Khi bắt tay vào nghiên cứu đề tài này gíup tôi đạt được những mục đích sau : -Giúp tôi nắm chắc qui trình khi dạy phương pháp quan sát ở tất cả các môn học . -Giúp học sinh biết quan sát các đồ vật, mô hình ,… mà từ đó ham thích trong học tập . 2- Phương pháp nghiên cứu lý luận: (Đọc và nghiên cứu các tài liệu có liên quan đến nội dung cần quan tâm). a)- Phương pháp khảo sát thống kê : Sử dụng phương pháp nà y để khảo sát về thực trạng kĩ năng quan sỏt học sinh líp 2. b) Phương pháp phân tích. c) Phương pháp điều tra: tìm hiểu học sinh về vấn đề cần nghiên cứu. d) Phương pháp quan sát. III.Giới hạn của đề tài : 1-Đối tượng nghiên cứu là học sinh, lớp tôi đang trực tiếp dạy . 2-Học tập kinh nghiệm các đồng nghiệp như : qua giao tiếp, dự giờ ,… 3-Thực hành qua một số tiết dạy . IV. Kế hoạch thực hiện : Để đạt được mục đích nghiên cứu của đề tài, tôi lên kế hoạch thực hiện như sau : 1. Trường TH-THCS Ba Sao Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Một số biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng phương pháp quan sát dạy môn tự nhiên và xã hội lớp 2. 1- Tìm các loại sách, báo ,… có liên quan đến đề tài để tham khảo . 2-Ghi chép những nội dung quan trọng để làm sáng tỏ đề tài . 3-Viết đề cương đề tài . 4-Hoàn chỉnh đề tài nộp về Hội đồng thẩm định theo đúng thời gian qui định .. B.PHẦN NỘI DUNG. :. I. C¬ së lÝ luËn : 1-Phương pháp quan sát là gì? Quan sát là phương pháp sử dụng các giác quan để tri giác trực tiếp, có mục đích các đối tượng tự nhiên và xã hội mà không có sự can thiệp vào quá trình diễn biến các hiện tượng hoặc sự vật đó. 2- Vai trò của phương pháp quan sát trong dạy học môn Tự nhiên và Xã hội: Phương pháp quan sát là phương pháp đặc trưng thường được sử dụng khi dạy học môn Tự nhiên và Xã hội, học sinh quan sát chủ yếu là để nhận biết hình dạng, đặc điểm bên ngoài của cơ thể người, của một số cây xanh, một số động vật hoặc để nhận biết các hiện tượng đang diễn ra trong môi trường tự nhiên, trong cuộc sống hằng ngày. Mục tiêu quan sát phải đơn giản, phù hợp với đặc điểm nhận thức và tư duy của học sinh. Trong quá trình quan sát, giáo viên đặc ra các câu hỏi ngắn gọn và rõ ràng để hướng học sinh vào các kiến thức cần tìm kiếm và phát hiện. 3-Tâm sinh lý trẻ : - Ở lứa tuổi Tiểu học cơ thể của trẻ đang trong thời kỳ phát triển vì thế sức dẻo dai của cơ thể còng thấp, nên trẻ không thể làm lâu một cử động đơn điệu, nhất là khi hoạt động quá lâu ở phòng học . - Học sinh Tiểu học dÔ nhí nh­ng chãng quªn nhÊt lµ khi c¸c em không tập trung cao độ. Vì vậy người giáo viên phải tạo ra hứng thú trong học tập và phải thay đổi hình thức học tập. - Học sinh Tiểu học rất dễ xúc động và thích tiếp xúc với sự vật, hiện tượng nào đó nhất là những hình ảnh gây cảm xúc mạnh. - Trẻ hiếu động, ham hiểu biết cái mới nên dễ gây cảm xúc mới, song các em chóng chán. Do vậy trong dạy học giáo viên phải sử dụng nhiều đồ dùng dạy học, đưa học sinh đi tham quan, đi thực tế, tăng cường thực hành ... để củng cố khắc sâu kiến thức. II .Cơ sở thực tiễn : Học sinh lớp 2 vừa bước qua giai đoạn ban đầu của bậc tiểu học: giai ®o¹n tiÕp cËn víi nh÷ng kiÕn thøc hÕt søc s¬ gi¶n chñ yÕu ®­îc gi¸o viªn cung cấp qua trực quan sinh động. Học sinh lớp 2 bắt đầu biết chuyển từ trực quan sinh động đến những phân tích, so sánh, tổng hợp kiến thức ở dạng tư duy trừu tượng. Tuy nhiên học sinh lớp 2 vẫn còn quan sát sự vật hiện tượng dưới dạng tổng thể, đơn giản. Năng lực suy luận của các em còn kém, trong khi đó lượng kiến thức truyền đạt thì nhiều và ẩn dưới dạng tranh vẽ, yêu cầu và phần bài học rất khô cứng. Nếu không khai thác phù hợp thì rất dễ dẫn đến việc học sinh chán häc m«n Tù nhiªn và X· héi. §Ó thùc hiÖn tèt môc tiªu cña m«n häc Tù nhiªn và 2. Trường TH-THCS Ba Sao Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Một số biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng phương pháp quan sát dạy môn tự nhiên và xã hội lớp 2. Xã hội, giáo viên cần phải cập nhật, đổi mới phương pháp để giúp học sinh phát huy tính tích cực chủ động sáng tạo trong học tập, giúp học sinh hoạt động nhiều đi theo đúng các con đường mà các nhà khoa học đã đi tìm ra kiến thức đó. Từ đó, học sinh hứng thú hơn với việc học tập môn Tự nhiên và Xã hội. III .Thực trạng và những mâu thuẫn : Học sinh Tiểu học có trí thông minh khá nhạy bén sắc sảo, có óc tưởng tượng phong phú. Đó là tiền đề tốt cho việc phát triển tư duy nhưng rất dễ bị phân tán, rối trí nếu bị áp đặt, căng thẳng, quá tải. Chính vì thế nội dung chương trình, phương pháp giảng dạy, hình thức chuyển tải, truyền đạt làm thế nào cho phù hợp với tâm sinh lý lứa tuổi là điều không thể xem nhẹ. Đặc biệt đối với học sinh lớp 2, lớp mà các em vừa mới vượt qua những mới mẻ ban đầu chuyển từ hoạt động vui chơi sang hoạt động học tập là chủ đạo. Như vậy nói về cách học, về yêu cầu học thì trẻ lớp 1 gặp phải một sự thay đổi đột ngột mà đến cuối năm lớp 1 và sang lớp 2 các em mới quen dần với cách học đó. Do vậy giờ học sẽ trở nên nặng nề, không duy trì được khả năng chú ý của các em nếu các em chỉ có nghe và làm theo. Muốn giờ học có hiệu quả thì đòi hỏi người giáo viên phải đổi mới phương pháp dạy học tức là kiểu dạy học “Lấy học sinh làm trung tâm” hướng tập trung vào học sinh, trên cơ sở hoạt động của các em. Kiểu dạy này người giáo viên là người định hướng, tổ chức ra những tình huống học tập thì kích thích óc tò mò và tư duy độc lập. Muốn các em học được thì trước hết giáo viên phải nắm chắc nội dung của mỗi bài và lựa chọn, vận dụng các phương pháp sao cho phù hợp đến đặc điểm tâm sinh lý của học sinh Tiểu học. Học sinh Tiểu học không thể ngồi quá lâu trong giờ học cũng như làm một việc gì đó nhiều thời gian, vì thế giáo viên phải thay đổi hoạt động học của các em trong giờ học : cho các em thảo luận, làm bài tập hoặc thông qua trò chơi… Có như vậy mới gây được hứng thú học tập và khắc sâu được kiến thức bài học. Tuy nhiên không có phương pháp dạy học nào là tối ưu. Vì vậy, giáo viên cần phải biết phối hợp các phương pháp một cách nhuần nhuyễn, linh hoạt. Làm được điều đó, giáo viên mới tổ chức tiết dạy thành công. Trên thực tế việc sử dụng phương pháp quan sát trong dạy học mụn Tự nhiên và Xã hội vẫn chưa được thực hiện một cách đúng mức. Việc dạy học mụn Tự nhiên và Xã hội chỉ diễn ra khô khan, cứng nhắc, mang tính chất đối phó cho đầy đủ chương trình. Học sinh, phụ huynh và thậm chí cả giáo viên vẫn cho rằng môn học này là mụn phụ nên không quan tâm để ý, nên hay bị cắt giảm thời lượng để dành thời gian cho hai môn học chính: Toán và Tiếng Việt vốn có lượng kiến thức nhiều. Chính vì thế, khi dạy học giáo viên sử dụng phương pháp quan s¸t ch­a linh ho¹t, thµnh th¹o, cßn häc sinh th× lóng tóng khi quan s¸t, ch­a thực sự chủ động trong chiếm lĩnh tri thức. Vì vậy các em chưa hứng thú với việc häc m«n Tù nhiªn vµ X· héi. Vấn đề cần giải quyết là giáo viên tỡm ra cỏc biện phỏp sử dụng phương ph¸p quan s¸t trong d¹y häc Tù nhiªn vµ X· héi như thế nào là có hiệu quả ?. IV Các biện pháp giải quyết vấn đề : 1. TÇm quan träng cña m«n häc Tù nhiªn vµ X· héi. 3. Trường TH-THCS Ba Sao Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Một số biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng phương pháp quan sát dạy môn tự nhiên và xã hội lớp 2. Tù nhiªn vµ X· héi lµ m«n häc cung cÊp, trang bÞ cho häc sinh nh÷ng kiÕn thøc ban ®Çu, c¬ b¶n vÒ tù nhiªn vµ X· héi trong cuéc sèng hµng ngµy x¶y ra xung quanh các em. Vì thế học sinh đã có vốn sống, vốn hiểu biết ban đầu về tự nhiên và Xã hội. Đây là điều kiện thuận lợi để học tập tốt môn Tự nhiên và Xã hội nhưng đồng thời nó cũng chính là điểm gâ y trễ nải trong việc học tập môn học này vì học sinh, phụ huynh hay cả giáo viên cũng cho rằng những điều đó biết rồi thì không cần học. Để có nhận thức đúng đắn về tầm quan trọng của môn học Tự nhiên và Xã hội thì cán bộ quản lí phải cần tổ chức cỏc đợt chuyên đề, thường xuyên nhắc nhở trong các buổi sinh hoạt chuyên môn làm cho giáo viên n¾m ®­îc nh÷ng hiÓu biÕt ban ®Çu cña häc sinh vÒ cuéc sèng vµ thÕ giíi xung quanh các em dù chỉ lµ nh÷ng hiÓu biÕt tãn m¹n, ch­a mang tÝnh b¶n chÊt mµ chØ mới nằm ở hình thức, tồn tại ở bên ngoài sự vật hiện tượng. Việc học tập môn Tù nhiªn vµ X· héi gióp häc sinh tiÕp cËn víi thÕ giíi xung quanh b»ng nh÷ng phương pháp khoa học, phù hợp với trình độ của các em. Khi đã nhận thức được tầm quan trọng của môn Tự nhiên và Xã hội thì giáo viên cần trau dồi phương pháp dạy học môn sao cho hiệu quả nhất. Mà phương pháp đặc trưng của môn học là phương pháp quan sát. Giáo viên cần sử dụng nhuần nhuyễn phương pháp này trong dạy học Tự nhiên và Xã hội. 2. Giáo viên cần rèn luyện các kĩ năng hướng dẫn học sinh quan sát: Để sử dụng phương pháp quan sát có hiệu quả thì giáo viên cần rèn luyện cho bản thân c¸c kÜ n¨ng phôc vô cho việc tæ chøc học sinh quan s¸t. ViÖc phèi hợp thực hiện linh hoạt các kĩ năng hướng dẫn quan sát sẽ đem lại kết quả cao cho việc học tập môn Tự nhiên và Xã hội. Các kĩ năng hướng dẫn quan sát bao gåm: 2. 1. Kĩ năng xác định tình huống sử dụng: Giáo viên cần biết khi nào thì sử dụng phương pháp quan sát. Việc xác định được tình huống sử dụng phương pháp quan sát làm cho bài dạ y hiệu quả hơn. Giáo viên nên sử dụng phương pháp quan sát để khai thác kiến thức từ các sự vật, hiện tượng và sử dụng vào thời gian đầu của tiết học để tạo hứng thú làm viÖc cña häc sinh. -Ví dụ: Dạy bµi Một số loài cây sống dưới nước . Trong phÇn khai th¸c kiÕn thøc míi, gi¸o viªn tæ chøc cho häc sinh quan s¸t để tìm hiểu những đặc điểm của thân, lá, mùi vị , màu sắc, có gì đặc biệt. Sau khi khai thác kiến thức cần đạt thì giáo viên sử dụng đến phương pháp hỏi đáp, giảng gi¶i … 2. 2. Kĩ năng lựa chọn đối tượng quan sát. Giáo viên cần xác định được lượng kiến thức cần đạt. Từ đó xác định được đối tượng học sinh để khai thác lượng kiến thức đó. Đối tượng quan sát có thể là các hiện tượng diễn ra trong cuộc sống hàng ngày: tranh ảnh, mô hình…Song nªn lùa chän vËt thËt cho häc sinh quan s¸t. V× quan s¸t vËt thËt gióp cho häc sinh tri gi¸c trùc tiÕp vËn dông ®­îc nhiÒu gi¸c quan trong quan s¸t, gióp cho tiÕt học sinh động hơn. Khi không có điều kiện tiếp xúc với vật thật thì mới sử dụng m« h×nh -Ví dụ: Khi d¹y bµi Một số loài vật sống trên cạn . Trường học nằm ở thành thị, nếu cú điều kiện nên cho học sinh đi xem cỏc vườn thú để các em tận mắt nhìn thấy các loài vật như : hổ, nai , … nhằm để cho 4. Trường TH-THCS Ba Sao Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Một số biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng phương pháp quan sát dạy môn tự nhiên và xã hội lớp 2. cỏc em chiếm lĩnh kiến thức một cách sinh động, dễ nhớ nhất. Còn đối với trường học nằm ở địa phận nụng thụn cú thể sử dụng đến mô hình, vì ở nụng thụn khó tìm thấy được một số loài vật sống hoang dó như : hổ, nai,… để học sinh quan sát. Trong nhiều trường hợp, giáo viên phối hợp cả vật thật và tranh ảnh, mô hình để học sinh quan sát. Vì tranh ảnh và mô hình thể hiện được sự vật, hiện tượng ở trạng thái tĩnh và có sự khái quát cao. -Vớ dụ: Dạy bài Bộ xương . Cần thiết sử dụng cả vật thật là cơ thể để học sinh xác định các vị trí xương trong cơ thể người, đồng thời sử dụng tranh các khớp xương để thấy được sự sắp xếp của xương và các khớp xương. Ngoài việc phải biết xác định là cần phải quan sát cái gì? giáo viên còn phải biết lựa chọn đồ dùng quan sát sao cho phù hợp: + §å dïng ®­a vµo quan s¸t ph¶i phï hîp víi bµi häc, thÓ hiÖn ®­îc néi dung bµi häc. + Đồ dùng đưa vào quan sát phải kích thích đựơc hứng thú học tập, phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh . + Đồ dùng quan sát đảm bảo khoa học, sư phạm, kích thước vừa phải. + Đồ dùng đưa ra đúng lúc, đúng chỗ. Nếu như đã khai thác được kiến thức thì nên cất đồ dùng, nếu đồ dùng để lâu sẽ làm cho học sinh quan sát tón mạn các yếu tố không cần thiết và xao lãng vào các hoạt động học tập -Vớ dụ: Khi dạy bài phũng trỏnh ngó khi ở trường. Giáo viên cần chọn tranh ảnh thể hiện được nội quy của nhà trường. Đặc biệt không nên đưa những tranh ảnh mang nội dung không đảm bảo kỉ luật ở trường . Tranh ảnh đó sẽ phản tác dụng giáo dục của giáo viên đối với học sinh suốt cả quá trình phía trước đó. 2. 3. Kĩ năng xác định mục đích quan sát. Trong mét bµi häc, kh«ng ph¶i mäi kiÕn thøc cÇn cung cÊp cho häc sinh đều được rút ra từ quan sát, vì vậy khi đã chuẩn bị được đối tượng cho học sinh quan sát, giáo viên cần phải xác định cho học sinh quan sát phải đạt được mục đích nào. Từ đó hướng học sinh quan sát vào bộ phận, đặc điểm của đối tượng quan sát nhất định chứ không quan sát tón mạn. -Ví dụ: Bµi Một số loài cây sống trên cạn. Gi¸o viªn tæ chøc cho häc sinh quan s¸t cây bạc hà, cây ngải cú, gi¸o viªn cần xác định được các kiến thức cần rút ra, cần đạt được khi quan sát cây ngải cứu, cây bạc hà . Nhận biết được hình dáng, đặc điểm của cây ngải cứu và cõy bạc hà là cây thuốc. Từ việc xác định mục tiêu cần đạt giáo viên cần tổ chức cho häc sinh quan s¸t th©n, l¸, mµu s¾c. ĐÆc biÖt lµ ph¶i cho häc sinh sö dông vÞ giác, khứu giác để nhận biết ra mùi vị của cây bạc hà, cây ngải cứu. Từ đó cho häc sinh nhËn biÕt ®­îc hai lo¹i c©y nµy lµ c©y thuèc, ph©n biÖt víi lo¹i c©y ¨n quả (cây mít, cây quýt), cây lương thực (cây lúa, cây ngụ, cây đậu tương) . Giáo viên cần theo dõi , hướng dẫn học sinh quan sát để khai thác được kiến thức cần đạt trong bài chứ không để học sinh quan sát những yếu tố không bộc lộ được 5. Trường TH-THCS Ba Sao Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Một số biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng phương pháp quan sát dạy môn tự nhiên và xã hội lớp 2. kiÕn thøc träng t©m nh­: RÔ c©y ng¾n hay dµi, l¸ dày hay máng, cµnh nµy ng¾n, cµnh kia dµi… 2. 4. KÜ n¨ng tæ chøc cho häc sinh quan s¸t §Ó tæ chøc cho häc sinh quan s¸t thËt tèt, thËt hiÖu qu¶ th× gi¸o viªn cÇn cã kĩ năng tổ chức và hướng dẫn quan sát khộo léo, nhẹ nhàng, linh hoạt. Căn cứ vào lượng đồ dùng có được, giáo viên lựa chọn hình thức tổ chức dạy học phù hợp: nếu có nhiều đồ dùng như đảm bảo 1 đồ dùng/ 1 học sinh thì tổ chức dạy học cá nhân. Nếu đồ dùng có ít thì tổ chức dạy học theo nhóm. Các nhóm có thể cùng quan sát một đối tượng để giải quyết chung một nhiệm vụ học tập hoặc mỗi nhóm có thể quan sát nhiều đối tượng khác nhau và giải quyết nhiÒu nhiÖm vô kh¸c nhau. Khi quan s¸t, gi¸o viªn cÇn t¹o ®iÒu kiÖn cho häc sinh ®­îc sö dông nhiÒu giác quan để phán đoán, cảm nhận sự vật và hiện tượng ( mắt nhìn, tai nghe, tay sờ, mũi ngửi) từ đó mới gây hứng thú học tập cho học sinh làm việc với đối tượng từ đú rút ra kiến thức cần chiếm lĩnh. Gi¸o viªn cÇn tæ chøc cho häc sinh b¾t ®Çu quan s¸t tõ toµn thÓ råi míi ®i đến bộ phận chi tiết ,từ bên ngoài rồi mới đi vào bên trong trước khi đi đến những nhận xét tổng quát về sự vật, hiện tượng đã biết để tìm ra những điểm gièng nhau hoÆc kh¸c nhau. NÕu tæ chøc quan s¸t theo nhãm häc sinh, gi¸o viªn nªn cho c¸c em ph¸t biÓu kÕt qu¶ quan s¸t trong nhãm hoÆc cö mét b¹n ghi l¹i nh÷ng quan s¸t cña nhãm. §¹i diÖn c¸c nhãm b¸o c¸o kÕt qu¶ lµm viÖc cña tõng nhãm, c¶ líp nghe, so sánh, phân tích, xử lí để đi đến kết luận chung nhằm đạt được mục đích của bài tập quan sát đã đặt ra. - Ví dụ: Khi d¹y bµi MÆt trêi và phương hướng. Giáo viên tổ chức cho học sinh quan sát cá nhân với hệ thống câu hỏi để hướng học sinh quan sát đúng mục đích cần đạt như sau: Trước hết là sử dụng các câu hỏi hướng dẫn tổng quát. Những câu hỏi này nhằm tái hiện lại những hiểu biết sẵn có của học sinh trước khi khai thác kiến thøc cña bµi: +H»ng ngµy em nh× n thÊy mÆt trêi vµo lóc nµo, ë ®©u? +Khi mÆt trêi lªn em thÊy c¶nh vËt xung quanh nh­ thÕ nµo? +Khi mÆt trêi lÆn mµ kh«ng cã ¸nh s¸ng ®iÖn th× em thÊy c¶nh vËt xung quanh nh­ thÕ nµo? Sau đó giáo viên cho các em quan sát mặt trời từ hình thức đến nội dung víi c¸c c©u hái chi tiÕt: + MÆt trêi cã h×nh g×? +Thường mặt trời có màu sắc gì? + Ánh s¸ng mÆt trêi cã t¸c dông g×? + QuÇn ¸o ph¬i ngoµi n¾ng th× sÏ nh­ thÕ nµo? + T¹i sao lóc n¾ng gắt , em kh«ng nªn nh×n th¼ng vµo mÆt trêi? + Khi đi ngoài trời nắng, em cần phải làm gì để tránh nắng? Dùa vµo kÕt qu¶ quan s¸t võa thu ®­îc vµ kÕt hîp víi vèn hiÓu biÕt s½n cã, giáo viên cho học sinh so sánh mặt trời với mặt trăng để khắc sâu kiến thức vừa chiÕm lÜnh ®­îc. 6. Trường TH-THCS Ba Sao Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Một số biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng phương pháp quan sát dạy môn tự nhiên và xã hội lớp 2. *Qua ví dụ trên có thể rút ra kết luận : việc giáo viên sử dụng đúng câu hỏi nhằm hướng dẫn học sinh tập trung chú ý vào đối tượng quan sát và việc yêu cầu của các em phải tập trung các giác quan để tri giác đối tượng đó, rồi rút ra nhận xét và kết luận là rất quan trọng. Vì vậy, để sử dụng phương pháp quan sát trong d¹y häc Tù nhiªn vµ X· héi líp 2 nãi riªng vµ toµn bËc tiÓu häc có hiÖu quả thì giáo viên cần thiết phải rèn luyện kĩ năng đặt câu hỏi . Trong qu¸ tr×nh nµy häc sinh cßn rÌn luyÖn c¸c kÜ n¨ng: nghe vµ hiÓu nh÷ng yêu cầu của giáo viên đề ra cho việc quan sát, ghi nhớ. Tái hiện lại các tri thức thu được để biểu đạt nó thành lời nói mà các em đã quan sát được. Nếu giáo viên tổ chức cho học sinh quan sát thường xuyên sẽ hình thành cho các em kĩ n¨ng nghe lÖnh, hiÓu lÖnh khi häc tËp mét c¸ch nhanh chãng, thuÇn thôc. 2. 5. Kĩ năng đặt câu hỏi, soạn thảo phiếu học tập. Khi giáo viên tiến hành soạn thảo câu hỏi, phiếu học tập cần đảm bảo: -Yêu cầu nêu lên trong câu hỏi, trong phiếu học tập phải được diễn đạt một c¸ch chÆt chÏ, râ rµng, rµnh m¹ch, dÔ hiÓu vµ chÝnh x¸c. -Néi dung c©u hái, phiÕu häc tËp ph¶i phï hîp víi néi dung bµi d¹ y, phï hợp với trình độ học sinh . -C©u hái, phiÕu häc tËp cÇn ph¶i ®a d¹ng vÒ néi dung vµ h×nh thøc thÓ hiÖn. -Về mặt nội dung nên sử dụng nhiều các loại câu hỏi trắc nghiệm để hình thøc hái phong phó g©y høng thó häc tËp cho häc sinh. §ång thêi kÕt hîp mét sè ít câu hỏi mở để kích thích được suy nghĩ, động não của học sinh. -VÒ h×nh thøc: C¸c c©u hái trong phiÕu häc tËp cã thÓ ®­îc tr×nh bµy mét cách đa dạng bằng lời văn, bằng câu đố hay bằng hình ảnh sẽ gây được hứng thú häc tËp cña c¸c em. * Để rèn luyện các kĩ năng đó không có con đường nào khác ngoài thực hành thường xuyên trên lớp thông qua các tiết dạy học Tự nhiên và Xã hội, áp dụng các kĩ năng vào dạy học, chính là giáo viên đã tự mình rèn luyện, nâng cao hiệu quả sử dụng phương pháp quan sát trong dạy học môn học này. * Sö dông nhuÇn nhuyÔn c¸c kÜ n¨ng trªn khi tæ chøc cho häc sinh quan s¸t sÏ gióp cho gi¸o viªn tù tin h¬n, tho¶i m¸i h¬n, ham thÝch viÖc tæ chøc d¹y häc mụn Tự nhiên và Xã hội có sử dụng phương pháp quan sát. Việc học tập theo phương pháp quan sát tạo cho học sinh thói quen quan sát thế giới xung quanh mét c¸ch sinh động. V. Hiệu quả áp dụng : Qua qu¸ tr×nh t×m hiÓu, víi viÖc chó träng rÌn kÜ n¨ng quan sát cho häc sinh líp 2 trong giê dạy, nªn kÕt qu¶ v¨n viÕt còng nh­ kÜ n¨ng nghe nãi cña c¸c em học sinh lớp 2 đã có những tiến bộ rừ rệt .Qua quá trình khảo sát, tôi thấy thực tÕ chung cña líp lµ: - Không em nào bị lạc đề khi nói về nội dung bài. - Việc sắp xếp đã phù hợp lôgích, ý không bị đảo lộn . - Sè häc sinh đạt kÜ n¨ng nãi t¨ng lªn. - Phần lớn học sinh khi trình bày trước lớp đã bình tĩnh hơn, không còn rụt rè.. . - Các em đã biết nói đúng chủ đề, nói thành câu khá tỉ mỉ bằng một vài câu. - Số học sinh viết câu văn rườm rà, lũng cũng đã hạn chế nhiều. 7. Trường TH-THCS Ba Sao Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Một số biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng phương pháp quan sát dạy môn tự nhiên và xã hội lớp 2. - Một số học sinh khá có nhiều nét nổi bật về diễn đạt, biết dùng từ chính x¸c, cã h×nh ¶nh, cã sù s¸ng t¹o. - Các em đã biết thể hiện được bố cục một số bài văn chặt chẽ, rõ ràng. -100 % học sinh không còn bỡ ngỡ khi quan sát các mô hình, vật thật ,… -Các em biết quan sát tổng quát và biết quan sát theo yêu cầu câu hỏi của giáo viên . -Các em luôn có ý thức và ham thích khi quan sát ở tất cả các môn giáo viên dạy khi có đồ dùng trực quan .. C. KÕt luËn : I-Ý nghĩa của đề tài đối với công tác 1-Là một giáo viên dạy tiểu học, chúng ta không được xem nhẹ bất cứ môn học nào . 2-Khi dạy phương pháp quan sát bản thân nhận thấy là gần gũi, thân thiện với các em nhiều hơn . 3-Bản thân biết dựa vào chương trình, sách giáo khoa, sách chuẩn kiến thức kỹ năng để xác định mục tiêu, nội dung và phương pháp dạy học phù hợp cho từng phân môn hay bài dạy cụ thể . II. Khả năng áp dụng : Qua thời gian thực hiện đề tài, khả năng áp dụng trong công tác dạy và học như sau : -Không còn lúng túng khi sử dụng phương pháp trực quan dạy tất cả các môn . -Hiểu được tầm quan trọng của môn học và phương pháp quan sát cho nên khi soạn bài bản thân tôi luôn chú trọng vào công tác chuẩn bị đổ dùng trực quan III . Bµi häc kinh nghiÖm : 1. Sự nhiệt tình và phương pháp dạy học của giáo viên quyết định đến chất lượng học tập của học sinh. Bởi vậy, dạy đúng, dạy đủ, dạy theo đổi mới phương ph¸p d¹y häc m«n Tù nhiªn vµ X· héi nãi chung vµ cña líp 2 nãi riªng lµ mét yêu cầu cấp thiết, đòi hỏi ý thức, công sức rất lớn của giáo viên và học sinh. 2. Ban giám hiệu luôn theo dõi kiểm tra việc dạy học của giáo viên để đôn đốc, nhắc nhở kịp thời việc thực hiện đúng chương trình, thời khoá biểu môn Tự nhiªn vµ X· héi. Ngoµi ra, c¸c c¸n bé qu¶n lÝ còn tæ chøc cho gi¸o viªn bµn b¹c, trao đổi nhiều về việc sử dụng phương pháp quan sát trong dạy học Tự nhiên và Xã hội trong các buổi sinh hoạt chuyên môn một cách thường xuyên, có hiệu qu¶. 3. Giáo viên luôn cú ý thức trau dồi, bồi dưỡng, rèn luyện về cả kiến thức và đặc biệt là các kĩ năng thực hiện các thao tác để phục vụ cho việc thực hiện tổ chức phương pháp quan sát hiệu quả qua các tiết dạy. Giáo viên phải biết yêu thương và có tinh thần trách nhiệm đối với học sinh. Lấy việc dạy học cho học sinh lµ nghÜa vô, bæn phËn nh­ng còng lµ nguån vui trong cuéc sèng. Cã yªu thương các em thì mới dạy học đúng, đủ và nhiệt tình được. Giáo viên thiếu 8. Trường TH-THCS Ba Sao Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Một số biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng phương pháp quan sát dạy môn tự nhiên và xã hội lớp 2. nhiÖt huyÕt sÏ kh«ng thùc hiÖn ®­îc viÖc d¹y häc m«n mà ®­îc coi lµ m«n phô nh­ m«n Tù nhiªn vµ X· héi mét c¸ch nghiªm tóc. 4. Không có phương pháp dạy học nào là tối ưu. Vì vậy dù là phương pháp đặc trưng nhưng giáo viên không chỉ dừng lại ở việc dạy học Tự nhiên và Xã hội bằng phương pháp quan sát mà phải trau dồi,rèn luyện việc sử dụng phối hợp nhịp nhàng nhiều phương pháp dạy học khác nhau để tránh nhàm chán. Có như thÕ míi mang l¹i hiÖu qu¶ cao nhÊt cho d¹y häc nãi chung vµ d¹y môn Tù nhiªn vµ X· héi nãi riªng. 5. ViÖc tæ chøc cho häc sinh häc tËp ph¶i ®­a häc sinh vµo vÞ trÝ trung t©m. Học sinh chủ động và tích cực chiếm lĩnh tri thức theo sự hướng dẫn của giáo viªn. ViÖc häc tËp lµ viÖc khã kh¨n nh­ng giáo viên kh«ng ®­îc nãn chÝ, lïi bước mà phải thường xuyên học tập để chiếm lĩnh kho tàng tri thức vô tận. Giáo viên là người hướng dẫn và đồng thời luôn gây hứng thú học tập ở các em, làm cho c¸c em lu«n ham häc hái trong c¸c tiÕt häc vµ ngoµi cuéc sèng. 6. Việc sử dụng thường xuyên phương pháp quan sát trong dạy học Tự nhiªn vµ X· héi líp 2 gióp cho gi¸o viªn cã kÜ n¨ng thµnh th¹o trong d¹y häc. Mỗi khi thao giảng, dự giờ đột xuất sẽ không còn lúng túng mà tự tin thoải mái h¬n trong d¹y häc. 7. Sử dụng thường xuyên cỏc phương pháp dạy học giúp cho học sinh liên tục tri giác được các đối tượng có trong cuộc sống. Từ đó, học sinh được rèn luyện kĩ năng quan sát có chủ định, có mục đích, có phương hướng, quan sát yếu tố bộc lộ được bản chất của sự vật hiện tượng. Học sinh hình thành thói quen quan sát thế giới, ham thích khám phá thế giới muôn màu, muôn sắc và từ đó ham thÝch häc tËp m«n Tù nhiªn vµ X· héi .. IV. §Ò xuÊt- kiÕn nghÞ : 1- Cấp trên tạo điều kiện để giáo viên được đi tham quan, học tập các giáo viên dạy tốt, có kinh nghiệm ở trường bạn để nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vô. 2- Ngành và nhà trường duy trì việc tổ chức chuyên đề để giáo viên được học tập kinh nghiệm . -Ý kiến của Hội đồng khoa học thẩm định: …………………………………………….. ……………………………………………. …………………………………………… …………………………………………… ……………………………………………... 9. Trường TH-THCS Ba Sao Lop8.net. -Người thực hiện. Huỳnh Thị Tuyết Nhung.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Một số biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng phương pháp quan sát dạy môn tự nhiên và xã hội lớp 2. UBND HUYỆN CAO LÃNH TRƯỜNG TH. THCS BA SAO. SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM. ĐỀ TÀI : MỘT SỐ BIỆN PHÁP NÂNG CAO. HIỆU QUẢ. SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP QUAN SÁT DẠY MÔN TỰ NHIÊN VÀ XÃ HỘI LỚP 2. -HỌ VÀ TÊN : HUỲNH THỊ TUYẾT NHUNG -ĐƠN VỊ : TRƯỜNG TH.THCS BA SAO. THÁNG 02 /2012. 10. Trường TH-THCS Ba Sao Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Một số biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng phương pháp quan sát dạy môn tự nhiên và xã hội lớp 2. 11. Trường TH-THCS Ba Sao Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Một số biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng phương pháp quan sát dạy môn tự nhiên và xã hội lớp 2. 12. Trường TH-THCS Ba Sao Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Một số biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng phương pháp quan sát dạy môn tự nhiên và xã hội lớp 2. 13. Trường TH-THCS Ba Sao Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Một số biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng phương pháp quan sát dạy môn tự nhiên và xã hội lớp 2. 14. Trường TH-THCS Ba Sao Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(15)</span>