Báo chí với nhiệm vụ xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>BÁO CHÍ VỚI NHIỆM VỤ XÂY DỰNG </b>

<b>NỀN VĂN HOÁ VIỆT NAM TIÊN TIẾN, </b>

ĐẬM ĐÀ BẢN SẮC DÂN TỘC

<i><b>ThS. </b></i>Đ<i><b>inh Ng</b></i>ọ<i><b>c Ru</b></i>ẫ<i><b>n</b></i>∗∗∗∗<i><b></b></i>
<i><b> Lê V</b></i>ă<i><b>n Phong</b></i>∗∗∗∗∗∗∗∗

Ở bất kì giai đoạn lịch sử nào, báo chí cũng giữ vai trị hết sức quan trọng. Báo chí khơng
chỉ là nơi tuyên truyền chủ trương, chính sách của Đảng, hiến pháp, pháp luật của Nhà nước, là
cầu nối giữa ý Đảng với lòng dân, nêu gương người tốt, việc tốt, tham gia phản biện xã hội, mà
còn giữ vai trò đặc biệt quan trọng trong xây dựng nền “văn hoá Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản
sắc dân tộc”<i>. </i>

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh từng khẳng định: Văn hóa có ý nghĩa vơ cùng to lớn và
giữ vị trí đặc biệt quan trọng. Theo Người: Văn hóa là một kiến trúc thượng tầng; những cơ sở hạ
tầng của xã hội có kiến thiết rồi, văn hóa mới kiến thiết được và đủ điều kiện phát triển được; có
thực mới vực được đạo; xã hội thế nào thì văn hóa thế ấy. Nhưng mặt khác, đến lượt mình, văn
hóa là động lực của sự phát triển xã hội, phát triển kinh tế; văn hóa phải soi đường cho quốc dân
đi,v.v...

Với nhận thức văn hóa có nhiệm vụ phụng sự Tổ quốc và nhân dân, Chủ tịch Hồ Chí Minh
chỉ rõ: “Cách mạng là sự nghiệp của quần chúng”, “nước ta là một nước dân chủ, địa vị cao nhất
là dân”. Vì vậy, văn hóa cũng phải thấm nhuần sâu sắc quan điểm vì nhân dân phục vụ và phát
huy sứ mạng tồn dân làm văn hóa. Chỉ khi nào được mọi tầng lớp nhân dân, mọi tổ chức chính
trị, xã hội, các đồn thể, tơn giáo, nhà trường và gia đình tham gia tích cực, thường xun, liên
tục, bền bỉ thì văn hóa mới có thể thực hiện được những nhiệm vụđã đề ra.

∗_Đạ_{i h}_ọ_{c Tây B}_ắ_c

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

Khơng dừng lại ở đó, văn hóa cịn là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là mục tiêu, vừa là
động lực thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội. Vì thế, trong nhiều bài nói, bài viết của mình, Hồ
Chí Minh đã đề cập đến việc phải giữ gìn và phát huy những giá trị văn hố truyền thống. Đó là
những giá trị bền vững, những tinh hoa của cộng đồng dân tộc được hun đúc qua hàng ngàn năm
lịch sử, biểu trưng cho ý chí tự lực, tự cường, tinh thần đồn kết, lịng nhân ái khoan dung, trọng
đạo lý, đức tính cần cù sáng tạo trong lao động, dũng cảm trong chiến đấu của nhân dân Việt
Nam.

Tư tưởng Hồ Chí Minh về văn hóa là một di sản vô cùng quý báu, đã và đang định hướng
cho sự nghiệp xây dựng nền “văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc”. Nhận thức sâu
sắc triết luận này, tháng 7-1998, Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương 5 (khoá VIII) đã ra Nghị
quyết về xây dựng nền “văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc”. Đây là tư duy mang
tầm chiến lược của Đảng Cộng sản Việt Nam, phù hợp với tình hình thực tiễn và đáp ứng được
nguyện vọng của nhân dân. Với Nghị quyết này, nền “văn hoá Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc
dân tộc” được xác định là nền văn hoá với vai trò là nền tảng tinh thần của xã hội, là mục tiêu,
động lực thúc đẩy kinh tế- xã hội phát triển, gắn với sự nghiệp công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất
nước, gắn với những vấn đề nảy sinh trong xu thế toàn cầu hoá và nền kinh tế thị trường.

Sau Nghị quyết Trung ương 5, Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX của Đảng
tiếp tục nhấn mạnh vị trí, vai trị của văn hố trong lịch sử phát triển của dân tộc. Về ý nghĩa “văn
hoá là nền tảng tinh thần của xã hội”, Nghị quyết Đại hội IX chỉ rõ đó là tầm cao, là chiều sâu của
sự phát triển của dân tộc.

Đến Đại hội X, Đảng Cộng sản Việt Nam xác định: Tiếp tục phát triển sâu rộng, nâng cao
chất lượng nền “văn hoá Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc”. Gắn kết chặt chẽ hơn với
phát triển kinh tế- xã hội. Làm cho văn hoá thấm sâu vào mọi lĩnh vực đời sống xã hội... Kết hợp
hài hoà giữa bảo tồn, phát huy với kế thừa và phát triển, giữ gìn di tích với phát triển kinh tế du
lịch, tinh thần tự nguyện, tính tự quản của nhân dân trong xây dựng văn hoá,v.v...

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

<i>Thứ nhất:</i> Củng cố và tiếp tục xây dựng mơi trường văn hóa lành mạnh, phong phú, đa
dạng…; triển khai cuộc vận động xây dựng gia đình Việt Nam góp phần giữ gìn và phát triển
những giá trị truyền thống của văn hóa, con người Việt Nam, ni dưỡng giáo dục thế hệ trẻ.

<i>Thứ hai:</i> Phát triển sự nghiệp văn học, nghệ thuật; bảo tồn, phát huy giá trị các di sản văn
hóa truyền thống, cách mạng. Hồn thiện và thực hiện nghiêm túc các quy định của pháp luật về
sở hữu trí tuệ, về bảo tồn, phát huy giá trị các di sản văn hóa vật thể và phi vật thể của dân tộc.
Xây dựng và thực hiện các chính sách, chếđộ đào tạo, bồi dưỡng, chăm lo đời sống vật chất, tinh
thần, tạo điều kiện đểđội ngũ những người hoạt động văn hóa, văn học, nghệ thuật sáng tạo nhiều
tác phẩm có giá trị cao về tư tưởng và nghệ thuật.

<i>Thứ ba:</i> Chú trọng phát huy mạnh mẽ chức năng thông tin, giáo dục, tổ chức và phản biện
xã hội của các phương tiện thơng tin đại chúng vì lợi ích của nhân dân và đất nước. Tập trung đào
tạo, bồi dưỡng, xây dựng đội ngũ hoạt động báo chí, xuất bản vững vàng về chính trị, tư tưởng,
nghiệp vụ và có năng lực đáp ứng tốt yêu cầu của thời kỳ mới.

<i>Thứ tư:</i> Đổi mới, tăng cường việc giới thiệu, truyền bá văn hóa, văn học, nghệ thuật, đất
nước, con người Việt Nam với thế giới.

Có thể nói, bản sắc văn hóa Việt Nam là sản phẩm của cuộc đấu tranh dựng nước và giữ
nước, là kết tinh những giá trị tốt đẹp nhất, lâu bền nhất của dân tộc; hun đúc nên tâm hồn, khí
phách, bản lĩnh Việt Nam. Càng đi vào phát triển kinh tế thị trường, mở cửa hội nhập, chúng ta
càng cần giữ gìn và phát huy những giá trịđạo đức, bản sắc văn hóa dân tộc. Trên tinh thần ấy, để
xây dựng thành cơng nền “văn hố Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc” đòi hỏi có sự
chung sức đồng lịng của tồn Đảng, tồn dân và cả hệ thống chính trị, trong đó báo chí giữ vai trị
đặc biệt quan trọng. Để báo chí thực hiện tốt vai trị của mình, chúng ta cần làm tốt những việc
sau:

<i><b>M</b></i>ộ<i><b>t là, c</b></i>ầ<i><b>n có nh</b></i>ậ<i><b>n th</b></i>ứ<i><b>c m</b></i>ớ<i><b>i v</b></i>ề<i><b> hi</b></i>ệ<i><b>u qu</b></i>ả<i><b> c</b></i>ủ<i><b>a báo chí trong xây d</b></i>ự<i><b>ng n</b></i>ề<i><b>n v</b></i>ă<i><b>n hoá Vi</b></i>ệ<i><b>t </b></i>
<i><b>Nam tiên ti</b></i>ế<i><b>n, </b></i>đậ<i><b>m </b></i>đ<i><b>à b</b></i>ả<i><b>n s</b></i>ắ<i><b>c dân t</b></i>ộ<i><b>c </b></i>

Trong xã hội hiện đại, báo chí là phương tiện thơng tin đại chúng thiết yếu đối với đời sống
của con người. <i>“Trình độ phát triển kinh tế, văn hóa- xã hội và tính chất đặc thù của mỗi dân tộc, </i>

<i>mỗi </i>đất nước vừa là một trong những điều kiện của sự hình thành báo chí, vừa là yếu tố ảnh

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

Khơng phải ngẫu nhiên mà các nhà chính trị, các nhà cách mạng đã dành cho báo chí sự
quan tâm đặc biệt. Từ khi ra đời và trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng, lãnh đạo nhân dân
đấu tranh giành độc lập dân tộc và xây dựng đất nước, Đảng và Nhà nước luôn đánh giá, đề cao
vai trị của báo chí, coi báo chí như một công cụ đắc lực để tuyên truyền, vận động và tổ chức
quần chúng làm cách mạng. Báo chí hoạt động trên mọi lĩnh vực của đời sống xã hội. Trong xây
dựng nền “văn hoá tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc”, sự tham gia của báo chí càng có ý nghĩa đặc biệt
quan trọng.

<i>Luật báo chí</i> được Quốc hội nước CHXHCN Việt Nam thông qua năm 1989 và được sửa
đổi, bổ sung năm 1999, đã quy định rõ nhiệm vụ, quyền hạn của báo chí Việt Nam, trong đó có
nội dung “<i>nâng cao dân trí, đáp </i>ứng nhu cầu văn hóa lành mạnh của nhân dân, bảo vệ và phát
<i>huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc</i>”.

Việc truyền bá hệ tư tưởng cùng đường lối, quan điểm đúng đắn của Đảng Cộng sản Việt
Nam trong xây dựng, phát triển đất nước một cách thiết thực, sâu rộng, có tính thuyết phục cao
đến mọi đối tượng, nhất là thế hệ trẻ, sẽ góp phần định hướng tư tưởng, hoạt động của nhân dân
phục vụ lợi ích đất nước, dân tộc. Dựa vào lợi thếđặc biệt của mình, báo chí có khả năng đưa các
nhân tố văn hóa tinh thần, nhân văn thấm sâu vào các lĩnh vực đời sống, vào kế hoạch phát triển
kinh tế - văn hóa xã hội của Đảng và Nhà nước.

<i><b>Hai là, xây d</b></i>ự<i><b>ng chi</b></i>ế<i><b>n l</b></i>ượ<i><b>c lâu dài trong công tác tuyên truy</b></i>ề<i><b>n v</b></i>ề<i><b> xây d</b></i>ự<i><b>ng n</b></i>ề<i><b>n v</b></i>ă<i><b>n </b></i>
<i><b>hoá Vi</b></i>ệ<i><b>t Nam tiên ti</b></i>ế<i><b>n, </b></i>đậ<i><b>m </b></i>đ<i><b>à b</b></i>ả<i><b>n s</b></i>ắ<i><b>c dân t</b></i>ộ<i><b>c </b></i>

Trong thực tế hiện nay, việc nhận thức không đầy đủ ý nghĩa của việc xây dựng nền “văn

hoá Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc” cũng như tầm quan trọng của nó thì chúng ta sẽ
không đảm bảo cho sự phát triển bền vững của quá trình đổi mới và hội nhập. Sự nghiệp đổi mới
do Đảng Cộng sản Việt Nam khởi xướng và lãnh đạo địi hỏi chúng ta phải có cái nhìn mới, nhận
thức mới. Cần phải làm thay đổi, làm mới nhận thức của cả cộng đồng về xây dựng nền “văn hoá
Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc”.

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

sắc văn hoá dân tộc giới thiệu với bạn bè năm châu, nhằm tăng cường giao lưu quốc tế và hội
nhập văn hóa với thế giới.

Nếu xây được một chiến lược thơng tin tun truyền tốt và có hiệu quả, chắc chắn báo chí
sẽ thu được những thành cơng hơn nữa trong công tác vận động tuyên truyền xã hội hóa hoạt động
xây dựng nền “văn hố Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc”.

<i><b>Ba là, c</b></i>ầ<i><b>n nâng cao ý th</b></i>ứ<i><b>c xây d</b></i>ự<i><b>ng n</b></i>ề<i><b>n v</b></i>ă<i><b>n hoá Vi</b></i>ệ<i><b>t Nam tiên ti</b></i>ế<i><b>n, </b></i>đậ<i><b>m </b></i>đ<i><b>à b</b></i>ả<i><b>n s</b></i>ắ<i><b>c </b></i>
<i><b>dân t</b></i>ộ<i><b>c cho nh</b></i>ữ<i><b>ng ng</b></i>ườ<i><b>i làm báo </b></i>

Để có những bài báo chất lượng, phục vụ nhiệm vụ tuyên truyền xây dựng nền “văn hoá
Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc”, thì việc đào tạo đội ngũ những người làm báo có ý
nghĩa vô cùng quan trọng. Trong giai đoạn hiện nay, để thực hiện tốt chức năng và nhiệm vụ của
mình trong q trình thơng tin về văn hóa nói chung và về chủ trương xây dựng nền “văn hoá Việt
Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc” nói riêng, đội ngũ nhà báo cần không ngừng nghiên cứu,
học tập chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh để có bản lĩnh chính trị vững vàng, có
phương pháp nhận thức, phương pháp tư duy biện chứng phù hợp với sự phát triển của xã hội hiện
đại.

Ngồi ra, người làm báo phải khơng ngừng rèn luyện đạo đức, lối sống. Sinh thời, Hồ Chí
Minh chỉ rõ: Cán bộ báo chí là chiến sĩ cách mạng. Cây bút, trang giấy là vũ khí sắc bén của họ.
Ðể làm tròn nhiệm vụ vẻ vang của mình, cán bộ báo chí cần phải tu dưỡng đạo đức cách mạng.
Cố gắng trau dồi tư tưởng, nghiệp vụ và văn hóa; chú trọng học tập chính trị để nắm vững chủ
trương, chính sách của Ðảng và Chính phủ; đi sâu vào thực tế và quần chúng lao động.

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

Tóm lại, xây dựng nền “văn hoá Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc” không phải là
công việc tiến hành một sớm một chiều mà là công việc lâu dài, có tính chất quyết định tới sự
thành bại của công cuộc đổi mới đất nước. Do vậy, trong giai đoạn cách mạng mới, trước những
biến động phức tạp của tình hình trong nước và thế giới, hơn lúc nào hết, báo chí cần phát huy hết
vị trí, vai trị của mình trong nhiệm vụ xây dựng nền “văn hoá Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc
dân tộc”. Làm tốt được nhiệm vụ này, ngồi thực hiện có hiệu quả chủ trương, đường lối, chính
sách của Đảng và nhà nước, thì những bài học nêu trên là những vấn đề mang tính lí luận và thực
tiễn sâu sắc./.

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7></div>

<!--links-->