Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tuần 4 - Tiết 13: Những câu hát than thân (Tiết 1)

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Võ Thành Để. Trường THCS VBB2- GANV7. Tuaàn: 4 Ngày soạn: 01/09/2010 Tieát: 13 NHỮNG CÂU HÁT THAN THÂN Ngaøy daïy: 06/09/2010 I/ Mục tiêu cần đạt: -KT: Giúp học sinh nắm được nội, ý nghĩa và một số hình thứ nghệ thuật tiêu biểu của những bài ca dao thuộc chủ đề than thân. -KN: Phân tích giá trị nghệ thuật để thấy được các hình ảnh, con người nghèo khổ trong XH cũ. -TĐ: Cảm thông, chia sẻ những mắc mắc, những số phận của con người trong xã hội cũ. II/ Phöông tieän: -GV: SGK, SGV, Giáo án, đồ dùng dạy học, bảng phụ, tư liệu ngữ văn bảy. - Phöông tieän : BP - Phương pháp : Đọc sáng tạo – thảo luận – phân tích - HS: SGK, bài soạn, đồ dùng học tập, bảng phụ để thảo luận. III/ Các hoạt động dạy – học trên lớp: 1. Ổn định lớp.(1’) - Điểm danh 2. KTBC ( 5’) - Gọi học sinh đọc thuộc lòng những bài ca dao nói về tình yêu quê hương, đất nước, con người. - Phaân tích noäi dung ngheä thuaät baøi ca dao 4. 3. Bài mới. a. Giới thiệu bài (1’) - Trong cuộc sống nông nghiệp nghèo cục, đằng đẳng hết ngày này sang ngày khác … lúc bườn vui nhiều khi muốn cất lên tiếng hát, lời ca than thân để phần nàonỗi buồn sầu, lo lắng trong lòng. Đó là chùm ca dao than thân, càng đọc ta càng thấy thương cho số phận con người trong xã hội cũ, như con tằm ăn chẳng được bao nhiêu mà phải nằm nhả tơ … đó cũng là bài học hôm nay. b. noäi dung : H Đ1 ( 10’) HD đọc -Tìm hiểu chú thích Hoạt động của Thầy Hoạt động của Trò Kiến thức cần đạt I/ Đọc – tìm hiểu chú thích 1. Đọc - Gv đọc một lần ba bài ca dao - 2 em đọc (Giọng điệu chầm than thân sau đó gọi học sinh đọc chậm, nho nhỏ, buồn, chú ý các lại từ hai đến ba lần. moâ tieáp thaân coø, thöông thay, thaân em.) - Học sinh đọc chú thích từ 1 - Gọi học sinh đọc các chú thích 8 từ khó trong mục chú thích ( 2. Chuù thích: Tr 48, 49) sgk trong saùch giaùo khoa Tr 48, 49) Hoạt động 2: Đọc-Hiểu văn bản. ( 20’ ) Hoạt động của Thầy. Hoạt động của Trò. Lop7.net. Kiến thức cần đạt. 1.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Võ Thành Để. Trường THCS VBB2- GANV7. - Gọi hs đọc bài ca dao 1 - Hs đọc bài ca dao 1. - Em hãy tìm những hình ảnh ẩn - Nước non.Thác ghành. Bể ao duï - Thaân coø, coø con ( con vaät con người ) trong baøi ca dao? - HS khaù -Em hãy giải thích nghĩa của từ láy : lận đận - Trong ca ngày xưa thường mượn hình - trao đổi bàn 3’ ảnh con cò để diễn tả cuộc đời, thaân phaän mình, vì sao nhö vaäy?. - Dựa vào bài ca dao - Cuộc đời lận dận, vất vả, cay đắng của con cò được diễn tả nhö theá naøo?. - Nhìn vaøo baøi ca dao em haõy chỉ ra các từ láy, diễn tả sự đối laäp giuõa hình aûnh vaø thaân coø?. - Caùc chi tieát ngheä thuaät treân coù yù nghóa gì trong baøi?. + Từ láy : nước non , lận đận +Các từ đối lập : Leân thaùc > < xuoáng gheành. Nước non > < một mình. Thaân coø (gaày guoäc nhoû beù) > < Thaùc gheành. Bể đầy > < ao cạn Thaân coø , gaày coø con - Các chi tiết nghệ thuật trên đã góp phần khắc hoạ những hoàn caûnh khoù khaên, ngang traùi maø coø gặp phải và sự gieo neo, khó nhoïc, cay ñaéng cuûa con coø. - động não. II/ Đọc-Hiểu văn bản. *Baøi 1. - Lận đận: Chỉ hết khó khăn này - Người nông dân xưa thường mượn hình ảnh con cò để diễn tả cuộc đời mình , (vì các loài chim kiếm ăn ở ruộng đồng chỉ có con cò thường gần gũi với người nông dân hơn cả… con cò lặn lội bờ ao, theo luống cày, bay trên cánh đồng , đứng bên bờ ruộng ngắm nhìn người nông dân ) - Coø gaëp quaù nhieàu khoù khaên traéc trở, ngang trái , một mình phải lận đận giữa nước non , thân cò gầy guoäc maø phaûi leân thaùc xuoáng ghềnh nó gặp nhiều cảnh “ bể đầy ao caïn” khoù nhoïc khi kieám soáng .. - Người nông dân thường ví mình - Ngoài nội dung than thân bài với thân cò vì cò gần gũi với cuộc ca coøn coù noäi dung naøo khaùc? sống lam lủ của người nông dân - “Con coø maø ñi aên ñeâm. và đồng thời nói lên lời than thân Đậu phải cành mềm lộn cổ xuống trách phận, lên án chế độ phong - Em hãy nhớ có bài ca dao nào ao. kieán baát coâng ( heát leân thaùc roài 2 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Võ Thành Để. Trường THCS VBB2- GANV7. nhắc đến hình ảnh con cò mà - Con cò lặn lội bờ sông. em biết, em hãy đọc trước lớp? Gánh gạo nuôi chồng tiếng khóc næ non .. lại xuống ghềnh; lúc bể đầy khi ao caïn, laøm cho gaày coø con ). * Baøi 2:. Học sinh đọc to rõ bài ca dao 2 - Gọi hs đọc và trả lời câu hỏi ở Baøi ca dao 2 + Em hiểu cụm từ “thương thay” như thế nào? Hãy chỉ ra những ý nghĩa của sự lặp lại cụm từ naøy?. +“ Thương thay” được lặp lại bốn laàn đó là bốn nổi thương, sự lặp lại tô đậm mối thương cảm, xót xa cho cuộc đời cay đắng nhiều bề của người nông dân thường , đồng thời còn có ý nghĩa kết nối và mở ra những nổi thương khác nhau …. - thaûo luaän baøn 5’- trình baøy – c- Hãy phân tích những nỗi đau nhận xét chéo - ghi baøi thương, thương tâm của người lao động qua các hình ảnh ẩn duï trong baøi 2? - nhận xét – dùng BP đối chiếu. - Gọi hs đọc bài 3. -Em haõy cho bieát traùi baàn laø trái như thế nào? Nó mọc ở ñaâu? + Baøi ba noùi veà thaân phaän người phụ nữ trong xã hội phong kieán, hình aûnh so saùnh naøy coù gì ñaëc bieät ?. Đọc Bài Ca Dao 3 - Traùi baàn coù hình daùng deïp, troøn , maøu xanh, khi traùi chín aên coù vò chua cay thường mọc ở ven sông vaø keânh raïch phaùt hieän – phaân tích - Người phụ nữ hoàn toàn phụ thuộc vào hoàn cảnh, không có quyền quyết định cuộc đời. Xã hoäi phong kieán luoân muoán nhaán chìm hoï. Lop7.net. * Nghóa cuûa caùc hình aûnh aån duï + Thương con tằm “kiếm ăn được maáy phaûi naèm nhaû tô”laø thöông thân phận suốt đời bị kẻ khác bòn rút sức lực, bán sức mình suốt đời cho người giaøu trong xaõ hoäi cuõ ruùt ruoät + Thöông luõ kieán li ti “kieám aên được mấy phải đi tìm mồi” là thöông cho noãi khoå chung cuûa những thân phận nhỏ nhoi suốt đời xuôi ngược vất vả làm lụng mà vaãn ngheøo, thaáp coå beù hoïng ai cuõng coù theå cheøn eùp. + Thương con hạc “lánh đường maây chim bay moûi caùnh bieát ngaøy nào thôi” là thương cho cuộc đời phiêu bạc, lận đận và những cố gắng vô vọng của người lao động trong xaõ hoäi cuõ. + Thöông con cuoác “keâu ra maùu có người nào nghe” là thương cho thaân phaän thaáp coå beù hoïng, noãi khổ đau oan trái không được lẽ công bằng nào soi tỏ của người lao động. *Bài 3 3.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Võ Thành Để + Qua đây, em thấy cuộc đời người phụ nữ trong xã hội phong kieán nhö theá naøo?. *Toång Keát - Các bài ca dao đã sử dụng những biện pháp nghệ thuật naøo?. - Em coù nhaän xeùt gì veà bieän phaùp aån duï trong caùc baøi ca dao?. Trường THCS VBB2- GANV7. phaùt hieän qua baøi ca dao. - Bài ca dao như một bức tranh ẩn dụ sống động về nỗi khổ nhiều bề của nhiều phận người trong xã hội cũ, ngoài ẩn dụ còn có các yếu tố miêu tả bổ sung đã gây ấn tượng mạnh trong lòng người đọc. - Thaân em nhö haït möa sa Hạt vào đài cát, hạt ra ruộng cày. - Thường nói về thân phận , nổi khổ đau của người phụ nữ, đặc bieät veà soá phaän bò phuï thuoäc cuûa hoï. - 1 em đọc. Hình ảnh trái bần dễ gợi đến thân phận ngheøo khoå, traùi baàn beù non bò gioù daäp gio xô đẩy,quằng quật trên sông nước mênh mông không biết tấp vào đâu , nó gợi lên chìm nổi, lênh đênh vô định của người p nữ trong xã hội phong Kieán.. III/ Toång keát - Bài tập 1: Từ láy, các từ đối lập, aån duï. - Baøi 2: Aån duï. - Baøi 3: So saùnh.. - Em hãy đọc vài bài ca dao quen thuộc có dùng cụm từ thân em?. - Gọi học sinh đọc ghi nhớ.. 4- cuûng coá ( 5’) - Đọc diễn cảm 3 bài ca dao . - Đọc phần đọc thêm. 5- Daën doø (3’) - Caùc em veà nhaø hoïc thuoäc loøng caùc baøi ca dao vaø noäi dung phaân tích. - Laøm baøi taäp coøn laïi. - Soạn bài tiếp theo: Những câu hát châm biếm / 51 sgk IV/ Rút kinh nghiệm:………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………… Tuaàn 4 Tieát: 14. NHỮNG CÂU HÁT CHÂM BIẾM I/ Mục tiêu cần đạt Lop7.net. Ngày soạn: 02/09/2010 Ngaøy daïy: 06/09/2010 4.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Võ Thành Để. Trường THCS VBB2- GANV7. - KT: Giúp học sinh nắm được nội dung ý nghĩa và một số hình thức nghệ thuật tiêu biểu (tranh ảnh) của những bài ca về chủ đề châm biếm . - KN: Thuoäc caùc baøi ca dao trong vaên baûn naøy, thaáy roõ caùc noäi dung ngheä thuaät. - T Ñ: Traân troïng kinh nghieäm maø caùc baøi ca dao mang laïi. II/ Phöông tieän - GV: SGK, SGV, Giaùo aùn - Phương tiện chuẩn bị : bảng phụ, tư liệu ngữ văn 7 - Phương pháp : Đọc sáng tạo – phân tích – Thảo luận - HS: SGK, Bài soạn, đồ dùng học tập, tài liệu tham khảo. III/ Các hoạt động dạy – học trên lớp 1. Ổn định lớp ( 1’) KDHS 2 .KTBC : ( 5’) - Hãy đọc thuộc lòng các bài cadao than thân ở tiết 13 - Em haõy trình baøi noäi dung ngheä thuaät cuûa caâu ca dao. “thöông thay thaân phaän con taèm, Kiếm ăn được mấy phải nằm nhả tơ” 3. Bài mới a.Giới thiệu bài(1’) - Nội dung cảm xúc chủ đề của bài ca dao,dâncarấtđadạng, ngoài những câu hát yêu thương, tình nghĩa, những câu hát than thân, ca dao còn có rất nhiều các câu hát châm biếm. Những câu hát châm biếm đã thể hiện khá tập trung những đặc sắc của nghệ thuật trào lộng dân gian , nhằm phơi bày các hiện tượng ngược đời, phê phán những thói hư tật xấu, những hạng người và những hiện tượng đáng cười trong cuộc sống. Đó là nội dung bài học hôm nay. b. Noäi dung : H Đ1 ( 10’) HD Đọc và giải thích từ khó. Hoạt động của Thầy Hoạt động của Trò Kiến thức cần đạt I- Đọc – Tìm hiểu chú thích - laéng nghe HD : đọc với giọng vui châm 1. Đọc : bieám . - Gv đọc một lần bốn bài ca dao - 2 em đọc châm biếm. Sau đó gọi học sinh - 1 em đọc đọc lại nhiều lần. - Gọi học sinh đọc các chú thích - 1 em đọc trong saùch giaùo khoa. 2. Từ khó : sách giáo khoa Hoạt động 2: Đọc-Hiểu văn bản. ( 20’) Hoạt động của Thầy Hoạt động của Trò - Goïi hs laïi baøi ca dao 1 + Bài ca dao 1 giới thiệu về chú toâi nhö theá naøo?. Hs đọc bài ca dao 1 – phân tích - “Giới thiệu” chân dung của “chú tôi” để cầu hôn cho chú tôi. Bước chân dung có mấy nét biếm họa giễu cợt, mỉa mai: + “Hay tửu hay tâm” có nghĩa là nghiện rượu, nát rượu. Lop7.net. Kiến thức cần đạt II/ Đọc-Hiểu văn bản. * Bài 1: “Giới thiệu” chân dung cuûa “chuù toâi”. 5.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Võ Thành Để. Trường THCS VBB2- GANV7 + “Hay nước chè đặc” nghĩa là nghiện nước trà. + “Hay naèm nguû tröa”vaø ngaøy “Ước những ngày mưa”để không phải đi làm, đêm “ước đêm thừa trống canh” tức là ước đêm dài để được ngủ nhiều. Vậy là còn thêm một cái nghiện nữa đó là nghiện ngủ, tài ngủ. - Qua caùi hay, caùi toát, caùi nghieän như trên ta thấy chú là người như - phaùt hieän – phaân tích theá naøo? * Rõ là con người lắm tật, vừa rượu chè, vừa lười biếng. Chữ “hay”raát mæa mai. Hay laø “giỏi”nhưng giỏi rượu, giỏi chè, gioûi nguû tröa thì khoâng ai khen. Thông thường giới thiệu nhân duyên cho ai, người ta phải nói tốt, nhưng đây lại nói ngược. Em có nhận xét gì về hình thức - phát hiện qua bài ca dao cuûa baøi ca dao ?. - Hai dòng ca dao đầu có ý nghĩa gì? – hiện tượng này có rất nhiều trong ca dao, dùng để ví von điều gì ?. - Baøi moät naøy chaâm bieám haïng người nào trong xã hội.. - Tiếp tục gọi hs đọc bài ca dao 2 + Bài 2 nhại lời của ai nói với ai? + Thầy bói đã phán những gì? Gv: Thaày boùi khoâng ñöa ra moät lời bình luận nào về số phận của. - là con người lắm tật, vừa rượu chè, vừa lười biếng.. - Bài ca dùng hình thức nói ngược đề giễu cợt châm biếm nhaân vaät “chuù toâi”.. - Hai dòng đầu bài ca dao có mấy ý nghĩa sau:Vừa để bắt vần, vừa để chuẩn bị cho việc giới thiệu nhân vật. Ví dụ như “cô yếm đào” cũng chính là cách thể hiện sự đối lập với “chú tôi” yếm đào tượng trưng cho cô gaiù đẹp, con nhà giàu sang, thì phải xứng đôi với một anh chàng đẹp trai và tài giỏi chứ không phải là người như chú “toâi”coù nhieàu taät xaáu . - Bài ca chế giễu những hạng người nghiệm ngập và lười biếng. Hạng người này thời nào cuõng coù, naøo cuõng coù vaø caàn phải lên án bày trừ. Hs đọc bài ca dao số 2. - Nhại lời thầy bói nói với người * Bài 2 ñi xem boùi. - “Soá coâ chaúng giaøu thì ngheøo …” toàn là những chuyện hệ trọng của người đi xem bói, nhưng Lop7.net. 6.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Võ Thành Để người con gái đi xem bói, người đi xem bói rất quan tâm đến: giàu ngheøo, cha meï, choàng con, nhöng thầy bói chỉ nói dựa, nói đôi, huề vốn như kiểu gậy ông đập lưng oâng. Baøi ca dao naøy pheâ phaùn hieän tượng nào trong xã hội?. Trường THCS VBB2- GANV7 thaày boùi noùi moät caùch hueà voán, nói đôi, nói về sự hiển nhiên, vô nghóa( ñieàu thaày boùi noùi ai cuõng bieát ). - trao đổi bàn 3’ – trình bày – nhaän xeùt. Tiếp tục cho hs đọc bài ca dao 3 + Moãi con vaät trong baøi ca dao 3 tượng trưng cho ai, cho hạng người nào trong xã hội xưa?. hs đọc bài ca dao số 3- phân tích - Con cò tượng trưng cho người noâng daân ngheøo trong xaõ hoäi cuõ. - Cà cuống tượng trung cho những kẻ tai to mặt lớn như xã trưởng … - Chim ri laø baø con haøng xoùm laùng gieàng. - Chào mào làm ta liên tưởng đến những cai lệ, lính lệ. - Chim chích đó là những anh mõ ñi rao vieäc laøng. * Cả một xã hội người hiện lên + Việc chọn các con vật để miêu sinh động, chân thật và lí thú qua tả “đóng vai” như thế lí thú ở “vai” các con vật với những đặc ñieåm naøo? dieåm cuûa noù laø hình aûnh raát sinh động và tiêu biểu cho các loại người, hạng người trong xã hội maø noù aùm chæ. Heä thoáng aån duï naøy khieán cho vieäc chaâm bieám, phê phán kính đáo, sâu sắc + Cảnh tượng trong bài ca dao - Cảnh tượng này không phù hợp này có phù hợp với đám tang với một đám tang. Cuộc đánh khoâng? cheùn vui veû, chia chaùt ñieåmra trong caûnh maát maùt, tang toùc cuûa gia đình người chết. Cái chết thương tâm của con cò trở nên là - Bài ca này phê phán châm biếm dịp cho cuộc đánh chén, chia chát caùi gì? voâ loái oâm soøm kia. - HS khaù gioûi Lop7.net. * Bài ca dao phê phán những người hành nghề bói toán mê tín dị đoan, dốt nát, lợi dụng lòng tin của người khác để kiếm tiền. Đồng thời cũng phê phán, châm biếm sự mê tín mù quáng của những người ít hiểu biết tin vào những lời bói toán phản khoa hoïc .. Baøi 3. - Bài ca châm biếm, phê phán sự huû tuïc ma chay trong xaõ hoäi cuõ vaø ñieàu naøy vaãn coù yù nghóa trong 7.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Võ Thành Để. Trường THCS VBB2- GANV7 cuoäc soáng hoâm nay.. - Tiếp tục gọi học sinh đọc và tìm hieåu baøi ca dao 4. + Em hieåu theá naøo laø caäu cai, chân dung cậu cai được miêu tả nhö theánaøo?. - Hs đọc bài ca dao 4. * Baøi 4 :. - Cậu cai tức anh cai lệ người được mang chức cai coi đám lính leä, canh. * Gv giaûng: Ngoùn tay ñeo nhaãn, áo ngắn, quần dài…cho ta thấy sự mâu thuẩn cái vỏ bề ngoài của cậu cai, thực ra là sự khoe khoang cố làm dáng để bịp người.. ác và phục dịch ở phủ, huyện thời, xưa. - Đầu đoiä “nón dấu lông gà”chi tiết chứng tỏ cậu cai là lính và đồng bộc lộ quyền lực của cậu. + Ngoùn tay deo nhaãn tính caùch phoâ tröông, trai lô cuûa caäu cai. Aùo ngaén, quaàn daøi ñi thueâ, nghóa laø quần áo toàn bộ là đi thuê, mượn. Ba năm được một chuyến sai đó là dịp may và vinh dự, tất cả điều đó nói về quyền lực và thân phận cuûa caäu cai. - laéng nghe - Em coù nhaän xeùt gì veà ngheä thuaät - HS khaù gioûi - Nghệ thuật phóng đại “ba năm chaâm bieám cuûa baøi naøy? được một chuyến sai”là phóng đại “Aùo ngắn, quần dài đi thuê”nói đến quyền hành và thân phaän thaûm baïi cuûa caäu cai. Duøng kiểu câu định nghĩa để “định nghóa” veà caäu cai trong veûn veïn - Nghệ thuật phóng đại “ba năm hai doøng thô: caäu cai noùn daáu lông gà, ngón tay đeo nhẫn gọi là được một chuyến sai”là phóng đại “Aùo ngắn, quần dài đi caäu cai. thuê”nói đến quyền hành và thaân phaän thaûm baïi cuûa caäu cai. - Gọi học sinh đọc ghi nhớ sách - Học sinh đọc ghi nhớ sách giáo III/ Tổng kết giaùo khoa trang 53 khoa trang 53. ( Ghi nhớ). 4- cuûng coá (5’) - Cho hs laøm baøi taäp 1 ( yù c ) 5- Daën doø (3’) - Cho hs baøi taäp veà nhaø: 1. Em haõy neâu hieåu bieát cuûa mình veà moät baøi ca dao maø em thích nhaát. Lop7.net. 8.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Võ Thành Để. Trường THCS VBB2- GANV7. 2. Em hãy chép lại một số bài ca dao có chủ đề than thân và nêu ngắn gọn nhận xét chung của em về những bài ca dao đó. - Các em về nhà học thuộc lòng các bài ca dao châm biếm đã học và phần phân tích nội dung. - Soạn bài tiếp theo “Đại từ” / 54 sgk IV/ Rút kinh nghiệm:………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………… Tuaàn: 4 Tieát: 15. Ngày soạn: 06/09/2010 ĐẠI TỪ. Ngaøy daïy: 08/09/2010. I/ Muïc tieâu baøi hoïc: - KT:- Giúp học sinh nắm được thế nào là đại từ. - Nắm các loại đại từ trong Tiếng Việt. - KN: Nắm được các bài tập, các từ chỉ từ loại đại từ. - TĐ: Có ý thức sử dụng đại từ hợp với tình huống giao tiếp. II/ Phöông tieän: - GV: SGK, SGV, Giáo án, bảng phụ, tư liệu ngữ văn 7. - Phöông tieän : SGK – BP - Phương pháp : Nêu vấn đề – giải quyết vấn đề – phân tích – thảo luận - HS: SGK, bài soạn, bảng phụ để thảo luận. III/ Các hoạt động dạy – học trên lớp: 1. Ổn định lớp. ( 1’) KDHS 2. KTBC: (5’) -Thế nào là từ láy bộ phận và tư láy toàn bộ? Cho ví dụ? -Nghĩa của từ láy là gì? Em hãy tìm các từ láy mô phỏng âm thanh của tiếng gió, tiếng muoãi keâu, tieáng heo keâu… 3. Bài mới : a. ĐV Đ (1’) -Đại từ là lớp từ dùng để trỏ hoạc hỏi, trỏ hay hỏi tùy theo hoàn cảnh giao tiếp cụ thể, để hiểu rõ hơn nội dung này ta tìm hiểu bài học hôm nay *Hoạt động 1 ( 10’) Giới thiệu đại từ. Hoạt động của Thầy. Hoạt động của Trò. Kiến thức cần đạt. I/ Thế nào là đại từ? -Gọi hs đọc các mục I. a, b, c, d chú ý các từ in đậm, sau đó trả lời các câu hỏi. 1. Từ “nó”ù ở đoạn văn (a) chỉ ai? -Từ “nó” ở đoạn văn (b) trỏ con vaät gì? a- Vì sao em biết được nghĩa của hai từ nó trong hai đoạn văn?. -Hs đọc mục I. a, b, c, d, sgk trang 54, 55 và trả lời các câu hoûi. - phát hiện đoạn a , b. a. Noù: Troû em toâi. b. Noù: Troû vaøo con gaø cuûa anh boán Linh.. a-Vì có các danh từ…sự vật được Lop7.net. 9.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Võ Thành Để. 2. Từ “thế” ở đoạn văn c trỏ sự việc gì? Nhờ đâu mà em biết được nghĩa của từ “thế” trong đoạn văn này? 3. Từ “Ai” trong bài ca dao dùng để làm gì? 4. Các từ: Nó, thế, ai trong các đoạn văn trên giữ vai trò ngữ phaùp gì trong caâu? * Cho hs laøm baøi taäp nhanh. + Cho biết các từ “nó”sau đây chỉ đối tượng nào? a. Con ngựa đang ăn cỏ. Nó boãng loàng leân. b. Một nụ cười bằng mười than thuốc bổ. Nó giúp con người sảng khoái, phấn chấn hơn. c. Xanh là màu của nước biển. Noù khieán nhieàu nhaø thô coù caûm hứng sáng tác. - Gọi hs đọc ghi nhớ sgk trang 55 - Gv chốt: Đại từ không làm tên gọi sự vật, hoạt động, tính chất mà dùng để trỏ vào sự vật…Như vậy “trỏ”tức là không trực tiếp gọi tên sự vật, hoạt động, tính chất mà nó dùng để chỉ một sự vật, hoạt động, tính chất nào đó mà nó được nói đến.. Trường THCS VBB2- GANV7 thay thế. “nó” thay thế sự vật maø noù troû vaøo. VD: Em tôi được thay thế = nó. Con gaø cuûa anh boán Linh được thay thế = nó - phaùt hieän – phaân tích d. “Ai” dùng để chỉ người d. “Ai” dùng để chỉ người (một người hoặc nhiều người), Ai làm - Nó ở mục (a) là chủ ngữ. Nó ở chủ ngữ trong câu. mục (b) là phụ ngữ của danh từ. - phaùt hieän – phaân tích Thế là phụ ngữ của động từ “nghe” a- Học sinh thảo luận và trả lời caùc caâu hoûi a, b, c. a. Nó chỉ con ngựa; trỏ vào sự vật (danh từ) b. Nó chỉ nụ cười; trỏ vào hoạt động (động từ) c. Nó chỉ màu xanh nước biển, troû vaøo tính chaát maøu saéc (tính từ). - Ghi nhớ sách giáo khoa trang 55. - 1 em đọc. - Hoïc sinh nghe giaùo vieân giaûng.. *Hoạt động 2: (20’) HDHS tìm hiểu phần II. Hoạt động của Thầy Hoạt động của Trò - Gọi hs đọc kĩ các câu hỏi ở muïc I.1 - Gọi hs đọc kĩ các câu hỏi ở mục I.1 (a, b, c) và trả lời các caâu hoûi. a. Các đại từ: tôi, tao, tớ, chúng tôi ở mục I.a trỏ gì?. c. “thế” trỏ vào sự việc nghe, vì “nó” bổ sung cho từ nghe.. Hs thực hiện theo yêu cầu của gv.. Kiến thức cần đạt. II/ Các loại đại từ. 1. Đại từ để trỏ:. a. Dùng để trỏ người, sự vật, xöng hoâ,(nhaân xöng) b. Dùng để trỏ số lượng. Lop7.net. 10.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Võ Thành Để. Trường THCS VBB2- GANV7. b. Các đại từ bấy, bấy nhiêu trỏ gì? c. Các đại từ vậy, thế trỏ gì? - Nhận xét hai đại từ “tôi”trong câu sau: “Chợt thấy động phía sau, Tôi quây lại: em tôi đã theo ra từ lúc nào? - Gọi hs đọc ghi nhớ sgk trang 56. - Gọi hs đọc các câu hỏi mục II.2 sách giáo khoa và trả lời các caâu hoûi (trang 56) a. Các đại từ ai, gì,…hỏi về cái gì? b. Các đại từ bao nhiêu, mấy,hỏi veà gì? c. Các đại từ sao, thế nào hỏi về gì? - Gọi hs đọc ghi nhớ sgk trang 56.. Luyện tập: - Kẻ sơ đồ các loại đại từ, sau đó goïi hoïc sinh leân baûng ñieàn vaøo. Các loại đại từ Đại từ để trỏ Đại từ để hỏi Trỏ người sự Hỏi về người, vaät: sự vật: Trỏ số lượng:. Hoûi veà soá lượng:. Trỏ hoạt động, tính chất, sự vật:. Hỏi về hoạt động, tính chất, sự việc:. - Yêu cầu HS đọc và trả lời câu b / BT1. - trao đổi bàn 3’ c. Dùng để trỏ hoạt động tính chất sự vật. - “Tôi”ở đây là đại từ xưng hô. - Tôi quay lại, tôi là chủ ngữ - Tôi (em tôi) là định ngữ. - 1 em đọc - Học sinh đọc theo yêu cầu của gv.. *Ghi nhớ sách giáo khoa trang 56.. - hs khaù. - Hs đọc ghi nhớ sgk trang 56. * Ghi nhớ ( SGK / 65). -Trỏ người sự vật: Tôi, tao, tớ, maøy, mi, noù, chuùng toâi, hoï. -Trỏ số lượng: Bấy, bấy nhiêu. -Trỏ hoạt động, tính chất, sự vieäc: Vaäy, theá. -Hỏi về người, sự vật: Ai, gì. -Hỏi về số lượng: Bao nhiêu, maáy. -Hỏi về hoạt động, tính chất, sự vieäc: Sao theá naøo.. III/ Luyeän taäp. *Bài tập 1: Sắp xếp các đại từ trỏ người, sự vật vào bảng hệ thoáng sau. soá Soá ít Soá nhieàu ngoâi 1 Toâi, tao, Chuùng toâi, tớ, mình, chuùng ta, caäu. chúng tớ, boïn mình. 2 Maøy, mi. Chuùng maøy, boïn mi. 3 Noù, haén. Chuùng noù, boïn haén, -Lên bảng Xác định ngôi của đại boïn hoï từ “mình”. Lop7.net. 11.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Võ Thành Để. Trường THCS VBB2- GANV7. -Ghiû saün baøi taäp2 leân baûng phuï treo lên sau đó gọi hs lên làm. -Gọi hs đọc và làm bài tập 2, bài này dễ nên hs đứng làm tại chỗ. -Baøi 3 deã neân giaùo vieân chæ caàn đặt câu hỏi cho các từ sau: ai, bao nhieâu, sao.. - 1 em đọc b.Mình là ngôi thứ nhất; mình là *Bài tập 2: Thay các danh từ chỉ ngôi thứ hai. người thành đại từ xưng hô. VD: Bác đến chơi à, các cậu đi ñaâu *Bài tập 3: Nam hát hay đến nổi ai cuõng phaûi khen. -Biết làm sao bây giờ; Có bao nhieâu baïn coù baáy nhieâu tính tình.. 4- Cuûng coá ( 5’). - Gïọi HS nhắc lại ghi nhớ trong sgk ( không nhìn sách ) - Gọi HS đọc phần đọc thêm . 5- Daën doø ( 3’) -Các em về nhà học thuộc lòng ghi nhớ sách giáo khoa. - Soạn : Luyện tập tạo dựng văn bản / 59 sgk IV/ Rút kinh nghiệm:………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………… Tuaàn 4 Tieât: 16. Ngày soạn: 03/09/2010 LUYEÄN TAÄP TAÏO TAÄP VAÊN BAÛN. Ngaøy daïy: 09/09/2010. I/ Mục tiêu cần đạt: - KT: Giúp hs củng cố kiến thức có liên quan đến việc tạo lập văn bản và làm quen hơn nữa với các bước của quá trình tạo lập văn bản. - KN: Dưới sự hướng dẫn của giáo viên, hs có thể tạo tập một văn bản tương đối đơn giản, gần gũi với đời sống và công việc học tập của các em. -TĐ: Vận dụng các bước tạo lập văn bản để hoàn thành một văn bản. II/ Phöông tieän: - GV: SGV, SGK, giaùo aùn - Phương tiện chuẩn bị : bảng phụ và đồ dùng dạy học, các bài văn mẫu, tư liệu ngữ văn - Phương pháp : Tái hiện – phân tích – động não - HS: SGK, bài soạn, đồ dùng học tập. III/ Các hoạt động – học trên lớp: 1. Oån định lớp.(1’) KDHS 2. KTBC: (5’) -Yêu cầu hs nhắc lại các bước tạo lập văn bản. 3. Bài mới : a.Giới thiệu bài (1’) Các em đã được tìm hiểu các bước tạo lập văn bản. Hôm nay chúng ta sẽ thực hành các bước tạo lập văn bản. Giáo viên ghi tên bài lên bảng. b.Noäi dung : * Hoạt động 1. (10’) Tiến hành luyện tập. Hoạt động của Thầy Hoạt động của Trò Kiến thức cần đạt I/ Tieán haønh luyeän taäp. Lop7.net. 12.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Võ Thành Để. Trường THCS VBB2- GANV7. GV-Chọn đề bài theo sách giáo khoa , sau đóghi tên bài lên bảng. -Em cần viết một bức thư để tham gia cuoäc thi vieát thö do lieân minh böu chính Quoác teá (UPU) tổ chức với đề tài: Thư cho một người bạn để bạn hiểu về đất nước mình . -Ñaây laø tình huoáng khoâng khoù nhöng raát laï , vaên baûn maø em phaûi taïo laø gì?. - laéng nghe – ghi baøi. -Hãy viết bài theo các bước: tìm hiểu đề và tìm ý, lập dàn bài, viết bài, đọc lại và sửa chữa.. -Tạo lập văn bản theo ba bước nhö yeâu caàu cuûa saùch giaùo khoa. - 1 em đọc. -Gọi hs đọc câu hỏi 2.a sách giaùo khoa trang 59. a. Vieát veà noäi dung gì? (theo khuôn khổ 1000 chữ theo qui định). Em hãy suy nghĩ để chọn moät trong ba noäi dung maø saùch giáo khoa đã gợi ý hoặc các em coù theå choïn noäi dung khaùc maø em thaáy thích thuù nhöng phaûi trong đề tài đã qui định b. Nếu theo đề bài thì em sẽ viết cho ai? Một người cụ thể hay bất kì ai? Người lớn hay trẻ em? Việt Nam hay người nước ngoài?. a. Hs tự chọn, mỗi hs có thể tự choïn moät noäi dung baát kì. VD: Những đặc sắc về văn hóa và phong tục của đất nước VN.. 1. Tìm hiểu đề.. +Vaên baûn maø em phaûi taïo laäp laø viết một bức thư để tham dự cuộc thi vieát do lieân minh böu chính Quốc tế (UPU) tổ chức với đề tài(Thư cho một người bạn để bạn hiểu về đất nước mình.) -Vaên baûn phaûi taïo laø vieát thö.. * Bước 1: Định hướng cho bước thö em seõ vieát. b. Viết cho ai? Theo đề bài thì phải viết cho một người bạn cụ thể có tên, không thể là người lớn mà phải là trẻ em cùng trang lứa, mà phải là bạn nước ngoài. -Viết để bạn hiểu về đất mình. Cho nên không phải chỉ để nhắc c. Em viết thư ấy để làm gì? Để lại các bài học địa lí và lịch sử nhắc lại các bài học về địa lí và mà chính là để gây cảm tình của lịch sử hay còn để gây thiện cảm bạn đối với đất nước mình và góp của bạn đối với đất nước mình phần xây dựng tình hữu nghị hai và góp phần xây dựng tình hữu đất nước, hai dân tộc. nghò. -Gọi hs đọc văn bản “Thư cho một người bạn để bạn hiểu về đất nước mình”của I-ri-na-kiLop7.net. 13.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Võ Thành Để. Trường THCS VBB2- GANV7. xlo-va 14 tuoåi. * Tiếp tục gv nêu vấn đề 2 để hs thaûo luaän. d. Em sẽ mở đầu bức thư thế nào cho tự nhiên, gợi cảm chứ không gượng gạo, khô khan? e. Em sẽ viết những gì trong phần chính của bức thư. Nếu định giới thiệu cảnh mới của đất nước VN thì nên chọn những caûnh naøo cho tieâu bieåu? g. Em sẽ kết thúc bức thư thế naøo?. 2. Tìm yù vaø saép xeáp yù (laäp daøn baøi). 1 MB: Nên giới thiệu chung về ñòa lí, caùc mieàn, caùc muøa.. - Dùng BP đối chiếu. .2 TB: Choïn caùc danh lam thaéng cảnh nổi tiếng của đất nước ta để giới thiệu với bạn như: Vịnh Hạ Long, Hồ hoàn kiếm. 3.KB Cảm nghĩ và niềm tự hào về đất nước mình. - Lời hứa hẹn và mời bạn đến thăm đất nước mình * H Đ2 (20’) Thực hành Hoạt động của Thầy - Theo yeâu caàu cuûa saùch giaùo khoa các em chỉ diễn đạt một số đoạn thành văn bản. Đoạn ấy có thể là đoạn mở đầu của bức thư hay thân bài, kết bài của bức thư (caùc em coù theå tham khaûo baøi mẫu). Cho học sinh thảo luận để laøm baøi, giaùo vieân giao nhieäm vuï cho hoïc sinh laøm.. Hoạt động của Trò. Kiến thức cần đạt II/ Thực hành. 3. Diễn đạt thành văn bản.. -Nhieäm vuï vieát thaønh caâu thaønh đoạn chính xác, trong sáng mạch laïc vaø lieân keát chaët cheõ (hs thaûo luaän theo yeâu caàu cuûa giaùo vieân, cử thư kýù và đại diện nhóm trình baøy. VD: En-ri-coâ thaân meán. 4. Kiểm tra lại văn bản (đọc văn MB: Cuõng nhö taát caû baïn beø baûn cùng trang lứa với mình và các bạn khác trên trái đất này, mỗi người chúng ta điều sinh ra và lớn lên trên một đất nước cụ thể. Với bạn đó là nước Mỹ thân yêu, còn với mình là đất nước Việt Nam yêu quý. Bạn có biết không đất nước mình ở vùng nhiệt đới, chia Lop7.net. 14.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Võ Thành Để. - Khi vieát xong vaên baûn caùc em laøm gì?. - Nhắc nhở chung…... Trường THCS VBB2- GANV7 laøm nhieàu muøa vaø nhieàu vuøng mieàn khaùc nhau, coù vuøng naéng laém möa nhieàu, coù mieàn coù caû boán muøa roõ reät. Moãi muøa laïi coù một vẻ đẹp riêng độc đáo lắm baïn aï. - Khi vieát xong vaên baûn ta phaûi đọc lại bản thảo, để sửa chữa những chỗ sai sót như chữ viết, chính tả, câu, đoạn, dấu chấm, daáu phaåy. - laéng nghe. 4- Cuûng coá (5’) - Gọi HS đọc lại bài tham khảo / 60 – 61 sgk 5- Daën doø (3’) -Các em về nhà xem lại các bước tạo lập văn bản. -Tìm đọc những bức thư tương tự như bức thư mẫu sách giáo khoa trang 60 và61 -làm bài tập ở nhà: cho đề bài “Viết thư trao đổi với bạn, làm thế nào để chúng ta bảo vệ môi trường khoâng bò oâ nhieãm. - Soạn bài : Sông núi …… về kinh /62 sgk IV/ Rút kinh nghiệm:………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………. ……………………….. . Lop7.net. ………………. 15.

<span class='text_page_counter'>(16)</span>