Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tuần 9 – Tiết 33 : Chữa lỗi về quan hệ từ (tiết 5)

<span class='text_page_counter'>(1)</span>TuÇn 9 – TiÕt 33 : Ngµy d¹y: 7A:. TiÕng viÖt :. 7B:. Ch÷a lçi vÒ quan hÖ tõ. A/ Môc tiªu bµi häc Gióp häc sinh : - Cñng cè kh¸i niÖm vÒ QHT. - Thấy rõ các lỗi về QHT thường gặp. - Th«ng qua luyÖn tËp, n©ng cao kü n¨ng sö dông QHT. B .ChuÈn bÞ - GV : So¹n bµi; tham kh¶o t­ liÖu; b¶ng phô. - HS : §äc kÜ c¸c VD vµ tr¶ lêi c©u hái trong SGK. C / tiến trình hoạt động dạy - học 1. ổn định tổ chức : - Kiểm tra sĩ số lớp: 7A 2. KiÓm tra bµi cò : 1. Em hiÓu thÕ nµo lµ quan hÖ tõ? 2. Khi sö dông quan hÖ tõ em cÇn chó ý nh÷ng g×? Cho VD? 3. Bµi míi : Hoạt động của thầy - trò. 7B. Nội dung cần đạt I. Các lỗi thường gặp về quan hệ từ. - GV treo b¶ng phô. - HS đọc 2 VD trên bảng phụ .. 1. ThiÕu quan hÖ tõ. ? Em thÊy 2 c©u cã néi dung nh­ thÕ nµo ? V× sao ? ? Sửa lại cho đúng. (L­u ý : §©y lµ nh÷ng VD thÓ hiÖn cã nh÷ng c©u b¾t buéc ph¶i dïng QHT.) ? Trong c©u trªn, nÕu c« dïng QHT kh¸c cã ®­îc kh«ng? V× sao? - HS tr¶ lêi c¸c ý.. b) NhËn xÐt :. a) VÝ dô : - 2 c©u cã nghÜa ch­a râ v× thiÕu quan hÖ tõ. - Söa l¹i : + Đừng nên … mà (để) đánh giá … + C©u tôc ng÷ … víi (trong) x· héi x­a … 2. Dïng quan hÖ tõ kh«ng thÝch hîp vÒ nghÜa. - GV treo b¶ng phô. - HS đọc 2 VD trên bảng phụ .. a) VÝ dô :. ? Trong VD này, QHT dùng để làm rõ MQH nµo? ? Vậy dùng QHT "và" (VD 1), QHT "để" (VD 2) cã hîp lý kh«ng? ? Em thay b»ng nh÷ng QHT nµo?. b) NhËn xÐt : - QHT “và”, “để” chưa diễn đạt đúng quan hÖ ý nghÜa gi÷a c¸c bé phËn trong c©u. - Söa l¹i :. NguyÔn Thanh TÞnh – THCS V¨n An. - 103 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> - GV treo b¶ng phô. - HS đọc 2 VD trên bảng phụ .. + Nhà em ở xa trường nhưng bao giờ em cũng đến đúng giờ. (quan hệ ý nghĩa đối lập) + Chim s©u rÊt cã Ých cho n«ng d©n v× (bëi v×) nã diÖt s©u ph¸ h¹i mïa mµng. (mang ý nghÜa gi¶i thÝch). 3. Thõa quan hÖ tõ a) VÝ dô :. ? NhËn xÐt vÒ viÖc dïng QHT ë ®Çu mçi b) NhËn xÐt : c©u ? - Các QHT “qua”, “về” đã biến CN của ? Em sửa lại những câu đó? c¸c c©u thµnh TN  lµm cho c©u thiÕu CN * 2 c¸ch söa: - Bá QHT. - Söa l¹i : - Thªm CN kh¸c cho c©u. C1: C©u ca dao "C«ng cha ..." cho ta thÊy c«ng lao to lín ... C2: Qua c©u ca dao "C«ng ...", em cµng thÊy ®­îc c«ng lao to lín … - GV treo b¶ng phô. - HS đọc 2 VD trên bảng phụ .. 4. Dïng QHT mµ kh«ng cã t¸c dông liªn kÕt. a) VÝ dô : ? Nh÷ng c©u VD sai ë ®©u? b) NhËn xÐt : ? Em hãy sửa lại cho đúng? (QHT "không những"(2) không có tác - Các câu diễn đạt chưa rõ ý, lặp lại vô ích, dụng liên kết: thay bằng QHT "mà còn"). rườm rà. - Söa l¹i : ? Nhắc lại những lỗi thường gặp khi sử C1: .. Nam kh«ng nh÷ng giái vÒ m«n dông QHT ? To¸n mµ cßn giái vÒ m«n V¨n. - GV kh¸i qu¸t rót ra ghi nhí. C2: Nã thÝch t©m sù víi chÞ mµ kh«ng - HS đọc ghi nhớ SGK. thÝch t©m sù víi mÑ. * Ghi nhí : SGK/107 ? Thªm QHT thÝch hîp vµo c¸c VD? II. luyÖn tËp - HS lµm vµo vë; 1 em lªn lµm trªn Bµi tËp 1: b¶ng. - Nó chăm chú nghe từ đầu đến cuối. - HS nhËn xÐt söa ch÷a . - Con xin báo tin vui để cha mẹ mừng. ? Thay c¸c QHT dïng sai b»ng nh÷ng QHT kh¸c? Bµi tËp 2: - HS lµm miÖng - "víi" thay b»ng "nh­" - NHËn xÐt bæ sung - "tuy" thay b»ng "nÕu" (dï, mÆc dï) - "b»ng" thay b»ng "qua" (vÒ) NguyÔn Thanh TÞnh – THCS V¨n An - 104 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Bµi tËp 3: VD 1: Bỏ QHT “đối với” VD 2: Bá QHT "víi" ? NhËn xÐt c¸ch sö dông QHT trong c¸c VD 3: Bá QHT "qua" VD. (§óng, sai.) Bµi tËp 4: - C©u a, b, d, h : §óng. - C©u c, i, e, g : Sai 4. Củng cố kiến thức :? Nêu các lỗi thường mắc khi sử dụng QHT ?  GV kh¸i qu¸t néi dung bµi häc, liªn hÖ, tÝch hîp. 5. Hướng dẫn về nhà: - Hoµn chØnh bµi tËp. - Tù söa bµi TLV cña m×nh, nhËn xÐt c¸ch sö dông QHT. - Chuẩn bị bài “ Từ đồng nghĩa “ + §äc kÜ VD vµ tr¶ lêi c©u hái SGK. ? Ch÷a l¹i c¸c c©u v¨n cho hoµn chØnh?. Ngµy d¹y : 7A: TuÇn 9 – TiÕt 34 :. 7B:. Hướng dẫn đọc thêm : Xa ng¾m th¸c nói L­ A/ Môc tiªu bµi häc Gióp häc sinh: - Hướng dẫn HS học thêm về văn bản thơ đặc sắc của Lí Bạch . - Vận dụng những kiến thức đã học về văn miêu tả và văn biểu cảm để phân tích được vẻ đẹp của thác nước núi Lư và qua đó thấy được một số nét trong tâm hồn và tính cách nhà th¬ LÝ B¹ch. - Bước đầu có ý thức và biết sử dụng phần dịch nghĩa (kể cả phần dịch nghĩa từng chữ) trong viÖc ph©n tÝch t¸c phÈm vµ phÇn nµo trong viÖc tÝch luü vèn tõ HV. B. ChuÈn bÞ - GV : So¹n bµi; Tham kh¶o t­ liÖu. - HS : đọc kĩ 2 VB; trả lời câu hỏi SGK. C / tiến trình hoạt động dạy - học : 1. ổn định tổ chức : - Kiểm tra sĩ số lớp: 7A: 7B: 2. KiÓm tra bµi cò : ?. Em hãy đọc thuộc lòng bài thơ “ Bạn đến chơi nhà’’ của Nguyễn Khuyến. Theo em bµi th¬ hay nhÊt ë c©u th¬ nµo ? V× sao ? 3. Bµi míi : Hoạt động của thầy - trò Nội dung cần đạt ? Tr×nh bµy nh÷ng hiÓu biÕt cña em vÒ I. giíi thiÖu chung NguyÔn Thanh TÞnh – THCS V¨n An. - 105 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> t¸c gi¶ LÝ B¹ch? ? Em hiÓu nghÜa cña tõ "tiªn th¬" lµ g×? - GV giíi thiÖu vÒ LÝ B¹ch. ? Nêu đặc điểm chung của thơ Lí Bạch? ? Bµi th¬ ®­îc viÕt theo thÓ th¬ nµo?. 1. T¸c gi¶ - LÝ B¹ch (701-762) lµ nhµ th¬ næi tiÕng cña Trung Quèc thêi §­êng, hiÖu lµ Thanh Liªn c­ sÜ, ®­îc mÖnh danh lµ "tiªn th¬". 2 Bµi th¬ - ThÓ thÊt ng«n tø tuyÖt §­êng luËt. II.Hướng dẫn đọc, hiểu văn bản. ? Theo em, đọc bài thơ này với giọng đọc nh­ thÕ nµo lµ phï hîp? HS nêu cách đọc, đọc, HS khác nhận xét, G bổ sung, nêu cách đọc. * GV đọc mẫu 1 lượt và gọi nhiều HS đọc; nhận xét cách đọc. - Gi¶i nghÜa yÕu tè HV trong SGK.. 1.Hướng dẫn đọc - §äc b¶n phiªn ©m chÝnh x¸c víi giäng phÊn chÊn, hïng tr¸ng, ngîi ca, nhÞp 4/3 hoÆc 2/2/3. - §äc b¶n dÞch th¬ theo nhÞp 4/3. - NhÊn m¹nh: "väng, sinh, qu¶i, nghi, l¹c". 2 Chó thÝch SGK. 3. Hướng dẫn phân tích nét đặc sắc về néi dung vµ nghÖ thuËt - Miªu t¶: Th¸c nói L­. - BiÓu c¶m: T×nh c¶m cña t¸c gi¶ vÒ th¸c ? Văn bản này được tạo bằng phương nước, thiên nhiên, đất nước. thức biểu đạt nào? a, Cảnh thác núi Lư và cảnh núi Hương L«; ? Căn cứ vào đầu đề bài thơ và câu thơ - Nhà thơ đã đứng từ xa (có thể là từ chân thứ 2, em hãy xác định vị trí đứng ngắm núi) để quan sát và miêu tả thác Hương Lô. - VÞ trÝ nµy kh«ng cho phÐp kh¾c ho¹ c¶nh thác nước của tác giả? vËt mét c¸ch chi tiÕt nh­ng l¹i cã lîi thÕ lµ ? Vị trí đó có lợi thế như thế nào trong dễ phát hiện được vẻ đẹp toàn cảnh. việc phát hiện những đặc điểm của thác "Nắng rọi Hương Lô khói tía bay". nước? - Sự tương quan giữa tên gọi đỉnh núi và ? Và đứng từ xa, tác giả quan sát thấy đặc điểm của cảnh vật được miêu tả. cảnh nào trước tiên? Vì sao có tên gọi - Núi Hương Lô được mặt trời chiếu sáng Hương Lô ? Hãy tìm ý thơ miêu tả cảnh làm nảy sinh khói đỏ tía. núi Hương Lô? Đọc câu thơ, em nhận thấy mối tương quan nào? HS trao đổi nhóm thời gian 3 phút, trình => Đó là một cảnh tượng hùng vĩ, rực rỡ, bµy, nhËn xÐt, G chèt trªn b¶ng. ? Vậy cảnh vật được miêu tả ở núi Hương lộng lẫy, huyền ảo như thần thoại. Và trên nền cảnh đó, hình ảnh miêu tả chủ đạo L« nh­ thÕ nµo ? hiÖn ra. ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¶nh nµy? "Xa trông dòng thác trước sông này". NguyÔn Thanh TÞnh – THCS V¨n An - 106 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> - §øng xa tr«ng dßng th¸c nh­ mét dßng ? Trên nền cảnh núi rực rỡ, hùng vĩ đó sông treo trước mặt. c¶nh th¸c nói L­ hiÖn ra qua nh÷ng h×nh ¶nh nµo? ? So s¸nh víi b¶n phiªn ©m, em cã thÊy c©u th¬ dÞch thiÕu ®iÒu g×? ("Qu¶i" lµ treo - c©u th¬ dÞch thiÕu ý ch÷ nµy). Từ "quải" có vẻ như tĩnh, biến cảnh động thµnh "tÜnh" - c¸i tµi cña thi sÜ. ? Tuy vậy, em vẫn có thể hình dung được "Nước bay thẳng xuống ba nghìn thước" nÐt nµo vÒ dßng th¸c nói L­? => Sức sống mãnh liệt của thác nước. Đó ? Đọc tiếp câu thơ thứ ba, em thấy hình là một cảnh tượng mãnh liệt, kỳ ảo của thiªn nhiªn. ¶nh nµo? ? Có ý kiến cho rằng, đọc câu thơ thứ ba - Con số "ba nghìn thước" là con số ước không những chúng ta thấy được hình phỏng hàm ý rất cao, làm tăng thêm độ ảnh của thác nước mà còn hình dung nhanh, sức mạnh, thế đổ của dòng nước. được đặc điểm của núi Lư và đỉnh Hương => Viết với sự táo bạo của trí tưởng tượng. L« ? V× sao? ? Vậy qua đó, em hiểu nhà thơ đã sử dụng khả năng nào để viết lên được hình ¶nh th¬ nh­ vËy? "Tưởng dải Ngân Hà tuột khỏi mây". ? Và chính cảnh tượng mãnh liệt kỳ ảo của dòng thác đã kích thích thêm nữa trí tưởng tượng của nhà thơ? Theo em ý kiến - Con thác treo đứng trước mặt khác nào đó đựơc thể hiện thông qua hình ảnh thơ như con sông Ngân Hà từ trên trời rơi nµo? xuèng. . §©y còng lµ h×nh ¶nh m·nh liÖt, ? Em hiÓu g× vÒ h×nh ¶nh th¬ nµy? H·y k× vÜ cña thiªn nhiªn. diÔn xu«i c©u thø ba b»ng lêi v¨n cña em? G b×nh: (C©u th¬ cuèi nµy ®­îc coi lµ "danh có" vì nó đã kết hợp tài tình cái chân và cái ¶o, c¸i h×nh vµ c¸i thÇn, t¶ ®­îc c¶m gi¸c kỳ diệu do hình ảnh thác nước gợi lên. Ch©n - v× sù xuÊt hiÖn cña h×nh ¶nh d¶i Ngân Hà đã được chuẩn bị từ 2 câu thơ đầu: Ngọn núi Hương Lô có mây mù bao phủ nên thác nước từ xa trông như 1 vật treo l¬ löng, gièng nh­ tõ trªn m©y tu«n xuèng. ¶o - bëi d¶i Ng©n Hµ lµ dßng s«ng ®Çy sao s¸ng trong huyÒn tho¹i cæ x­a. C©u thơ đã huyền thoại hoá một hình ảnh tạo NguyÔn Thanh TÞnh – THCS V¨n An. - 107 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> vật trần gian và đã trần gian hoá một h×nh ¶nh cña huyÒn tho¹i. - Song nh­ c¶m nhËn ban ®Çu cña chóng ta đó là bài thơ không chỉ miêu tả cảnh th¸c nói L­ mµ miªu t¶ ë ®©y chØ lµ phương tiện để giúp nhà thơ bộc lộ cảm xóc. ? Em h·y t×m l¹i trong b¶n dÞch th¬ còng như trong bản phiên âm những động từ? ? Chúng ta có thể xác định được chủ thể của những hoạt động đó không? ? Đây là kiểu câu gì mà em đã biết? => Đây là bút pháp thường gặp trong thơ §­êng: Dïng c©u rót gän CN mµ vÉn thÓ hiÖn ®­îc chñ thÓ tr÷ t×nh. ? Các động từ ở đây mang ý nghĩa thông thường hay mang ý nghĩa nào trước những vẻ đẹp của thiên nhiên? ? Qua đó, em hiểu tình cảm của tác giả dµnh cho thiªn nhiªn nh­ thÕ nµo? ? Bằng tình cảm đó, nhà thơ đã mang tới cho chúng ta một hình ảnh thác núi Lư một hiện tượng thiên nhiên như thế nào? (Cao réng, m·nh liÖt, hïng vÜ, phi thường). ? Từ đó, em hiểu gì về vẻ đẹp tâm hồn và tÝnh c¸ch nhµ th¬? ? Qua ph©n tÝch v¨n b¶n, em h·y cho biÕt nội dung nổi bật nào, nghệ thuật đặc sắc g× trong v¨n b¶n nµy? - GV kh¸i qu¸t rót ra ghi nhí. - HS đọc ghi nhớ / SGK.. b, Tình cảm của nhà thơ trước thác núi L­: - Các động từ: "Ngắm, trông, tưởng". => Thưởng ngoạn vẻ đẹp của thiên nhiên với sự say mê khám phá nét đẹp tráng lệ bằng vẻ đắm say, mãnh liệt.. - Tác giả là người có tâm hồn nhạy cảm, thiết tha với những vẻ đẹp rực rỡ, tráng lệ, phi thường của thiên nhiên đồng thời là người có tính cách mãnh liệt, hào phóng.. III. Tæng kÕt * Ghi nhí : SGK. 4. Cñng cè kiÕn thøc : - §äc diÔn c¶m bµi th¬. ? Em học tập những gì về cách tả tình, tả cảnh đặc sắc của nhà thơ? NguyÔn Thanh TÞnh – THCS V¨n An. - 108 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> (Tả cảnh bằng trí tưởng tượng mãnh liệt, táo bạo tạo ra các hình ảnh thơ phi thường. Thông qua tả cảnh để tả tình. Tình khi tả cảnh là cái tình đắm say. Tình gắn bó với cảnh. T×nh vµ c¶nh hoµ quyÖn trong nhau.) 5. Hướng dẫn về nhà: - Häc thuéc lßng bµi th¬ vµ phÇn ghi nhí. - HiÓu néi dung, nghÖ thuËt, thÓ th¬. - Chuẩn bị bài “ Cảm nghĩ trong đêm thanh tĩnh” + §äc kÜ VB vµ tr¶ lêi c©u hái SGK.. TuÇn 9 – TiÕt 35 :. Ngµy d¹y : 7A:. 7B:. TiÕng ViÖt : từ đồng nghĩa A/ Môc tiªu bµi häc Gióp häc sinh: - Hiểu được thế nào là từ đồng nghĩa; hiểu được sự phân biệt giữa từ đồng nghĩa hoàn toàn và từ đồng nghĩa không hoàn toàn. - TÝch hîp víi v¨n b¶n vµ TLV - Nâng cao kỹ năng sử dụng từ đồng nghĩa. B/ ChuÈn bÞ - GV : So¹n bµi, tham kh¶o t­ liÖu; b¶ng phô, phiÕu häc tËp. - HS : §äc kÜ VD ; tr¶ lêi c©u hái SGK. C/ tiến trình hoạt động dạy - học 1. ổn định tổ chức : - Kiểm tra sĩ số lớp: 7A 7B 2. KiÓm tra bµi cò : ? Khi sử dụng quan hệ từ thường mắc những lỗi nào ? Nêu cách sửa ? 3. Bµi míi : Hoạt động của thầy - trò. Nội dung cần đạt I. thế nào là từ đồng nghĩa. ? §äc l¹i b¶n dÞch th¬ "Xa ng¾m th¸c nói L­ ". ? Dựa vào kiến thức đã học ở bậc Tiểu học, hãy tìm từ đồng nghĩa với mỗi từ "rọi, tr«ng"?. 1. VÝ dô - Cho 2 động từ : + räi + tr«ng. 2. NhËn xÐt: ? Em nhận xét gì về nghĩa của các cặp từ - "rọi" - đồng nghĩa với "chiếu". “räi – chiÕu”; “tr«ng - nh×n” ? - "trông" - đồng nghĩa với "nhìn". - HS nhËn xÐt. - GV ph©n tÝch.  C¸c cÆp tõ cã nghÜa gièng nhau. NguyÔn Thanh TÞnh – THCS V¨n An - 109 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> ? Từ các VD trên em hiểu thế nào là từ đồng nghÜa. ? Tõ "tr«ng" trong b¶n dÞch th¬ "Xa ..." cã nghĩa là "nhìn để nhận biết". Ngoài ra, em cßn biÕt tõ "tr«ng" cã nh÷ng nghÜa nµo? ? Víi mçi nghÜa trªn, em h·y t×m c¸c tõ đồng nghĩa với từ "trông" nhiều nghĩa? ? Qua đó, em có nhận xét gì về hiện tượng đồng nghĩa của 1 từ nhiều nghĩa? - HS rót ra ghi nhí. - GV đọc ghi nhớ. GV lưu ý : Từ đồng nghĩa có thể là từ đơn, từ phức, có thể là đồng nghĩa HV, thuần ViÖt. ? Em tìm được từ đồng nghĩa bằng cách nµo? (Giải nghĩa từ hoặc tìm từ có nghĩa tương ®­¬ng).. Tr«ng. coi sãc, gi÷ g×n yªn æn : coi mong nhí, dâi theo : mong nhìn để nhận biết : nhìn..  Mét tõ nhiÒu nghÜa cã thÓ thuéc nhiều nhóm từ đồng nghĩa khác nhau. 3. Ghi nhí:. SGK.. Ii. các loại từ đồng nghĩa. 1. VÝ dô:. SGK.. 2. NhËn xÐt: a, "quả - trái": hai từ đồng nghĩa có thể ? So s¸nh nghÜa cña 2 tõ "qu¶ - tr¸i" trong thay thÕ cho nhau v× s¾c th¸i gièng nhau  từ đồng nghĩa hoàn toàn. c¸c VD? b, "bá m¹ng - hi sinh": hai tõ dång ? Qua đó em có nhận xét gì? ? NghÜa cña tõ "bá m¹ng" vµ "hi sinh" trong nghÜa nh­ng s¾c th¸i kh¸c nhau + hi sinh - s¾c th¸i trang träng -> chÕt v× 2 VD cã g× gièng nhau, kh¸c nhau? - HS so sánh sự giống nhau và khác nhau lý tưởng, vì Tổ Quốc. + bá m¹ng": s¾c th¸i khinh bØ -> chÕt v« chØ ra s¾c th¸i ? Ých.) - GV phân tích đối chiếu. => §ång nghÜa kh«ng hoµn toµn. ? §äc 2 VD SGK - 114.. ? Vậy có mấy loại từ đồng nghĩa? Đó là nh÷ng lo¹i nµo? ? Qua néi dung phÇn 2, em thÊy khi sö dông cần lưu ý loại từ đồng nghĩa nào? ? Vì sao từ đồng nghĩa không hoàn toàn lại cÇn ®­îc c©n nh¾c khi sö dông? ? VÝ dô: "Sau phót chia li" sao l¹i kh«ng ph¶i lµ "Sau phót chia tay"? NguyÔn Thanh TÞnh – THCS V¨n An. 3. Ghi nhí:. SGK-114. IIi. sử dụng từ đồng nghĩa. 1. VÝ dô: 2. NhËn xÐt: Cần cân nhắc khi sử dụng từ đồng nghĩa kh«ng hoµn toµn v× s¾c th¸i biÓu c¶m kh¸c nhau. - 110 -. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> ("chia li" võa mang s¾c th¸i cæ x­a võa diÔn 3. Ghi nhí: tả được cái cảnh ngộ bi sầu của người chinh phụ tuy cả 2 từ đều có nghĩa "rời nhau, mỗi người đi một phương".). SGK-115.. Iii. luyÖn tËp. Bµi tËp 1. - GV yêu cầu HS đọc đề bài. - HS tr¶ lêi miÖng. - GV nhËn xÐt, bæ sung.. - Gan dạ : can đảm, can trường. - Nhµ th¬ : thi sÜ, thi nh©n - Mæ sÎ : phÉu thuËt, gi¶i phÉu. Bµi tËp 2. - GV hướng dẫn cách làm. - HS lªn b¶ng tr×nh bµy. - HS phía dưới nhận xét.. - M¸y thu thanh : ra-®i-« - Sinh tè : vi-ta-min - Xe h¬i : «-t«. - Dương cầm : pi-a-nô - HS th¶o luËn nhãm  ghi ra phiÕu häc Bµi tËp 3 tËp. - GV thu phiÕu  nhËn xÐt. - hòm – rương; thìa – muỗng; chén – ly; bao diªm – hép quÑt; qu¶ døa – tr¸I th¬m; cha – tÝa – ba. Bµi tËp 4. -- GV hướng dẫn cách làm. - HS lªn b¶ng tr×nh bµy. - HS phía dưới nhận xét.. - Đưa  trao ; Nói  cười - Kªu  phµn nµn; §i  tõ trÇn. 4. Cñng cè kiÕn thøc : - HS lµm 2 c©u hái tr¾c nghiÖm trªn b¶ng phô 5. Hướng dẫn về nhà - Hoµn thµnh bµi tËp. - Viết đoạn văn có sử dụng từ đồng nghĩa với từ "tác giả". - Chuẩn bị bài “Từ đồng nghĩa” .. NguyÔn Thanh TÞnh – THCS V¨n An. - 111 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Ngµy d¹y : 7A: TuÇn 9 – TiÕt 36 : TËp lµm v¨n :. 7B:. c¸ch lËp ý cña bµi v¨n biÓu c¶m A/ Môc tiªu bµi häc Gióp häc sinh : - Tìm hiểu những cách lập ý đa dạng của bài văn biểu cảm để có thể mở rộng phạm vi, kü n¨ng lµm v¨n biÓu c¶m. - TiÕp xóc víi nhiÒu d¹ng v¨n biÓu c¶m, nhËn ra c¸ch viÕt cña mçi ®o¹n v¨n. - Rèn kĩ năng tìm hiểu đề ,lập dàn ý cho bài văn biểu cảm B/ ChuÈn bÞ - GV : So¹n bµi; tham kh¶o 1 sè v¨n b¶n biÓu c¶m. - HS : §äc kÜ VD; t×m hiÓu c¸c bµi tËp. C/ tiến trình hoạt động dạy - học 1. ổn định tổ chức : - Kiểm tra sĩ số lớp: 7A 7B 2. KiÓm tra bµi cò : KÕt hîp víi bµi míi. 3. Bµi míi : Hoạt động của thầy - trò. Nội dung cần đạt. * GV : Giíi thiÖu nh÷ng c¸ch lËp ý vµ hướng dẫn HS từng cách lập. * Học sinh đọc đoạn văn biểu cảm. ? Đoạn văn nói về cây tre VN trên bước đường đi tới tương lai của đất nước. Việc liên tưởng đến tương lai công nghiệp hoá đã khơi gợi cho tác giả những cảm xúc gì vÒ c©y tre? ? H×nh ¶nh c©y tre trong hiÖn t¹i cã ý nghÜa nh­ thÕ nµo ? (§ã còng chÝnh lµ nh÷ng c¶m xóc vÒ c©y tre).. I. những cách lập ý thường gặp cña bµi v¨n biÓu c¶m. 1. Liên hệ với tương lai: - Khẳng định sự gắn bó "còn mãi" của cây tre đối với dân tộc (bóng mát trên đường, khóc nh¹c t©m t×nh, cæng chµo th¾ng lîi, ®u tre bay bæng, s¸o diÒu cao vót, ...) - H×nh ¶nh c©y tre trong hiÖn t¹i lµ biÓu trưng đẹp đẽ, gợi cảm trên bước đường .. cña d©n téc.. NguyÔn Thanh TÞnh – THCS V¨n An. - 112 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> ? Vậy tác giả đã biểu cảm trực tiếp bằng  Phương pháp tưởng tượng và liên tưởng c¸ch nµo? (Liên hệ với tương lai.) * §äc ®o¹n v¨n biÓu c¶m trong SGK. ? Tác giả đã nhớ lại con gà đất và đã giúp chóng ta h×nh dung sù say mª cña «ng như thế nào đối với đồ chơi dân gian đó? ? Việc hồi tưởng quá khứ đã gợi lên cảm xóc g× trong t¸c gi¶? ? Em có thể nhớ lại một văn bản đã học còng sö dông c¸ch biÓu c¶m nµy? ("Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª.").. 2. Hồi tưởng quá khứ và suy nghĩ hiện t¹i: - Suy nghÜ "®­îc ho¸ th©n ..." -> thÓ hiÖn khát vọng trở thành người nghệ sỹ thổi kèn đồng. - Phát hiện tính mong manh của đồ chơi. -> Liên tưởng đến linh hồn của những đồ chơi đã chết.. 3. Tưởng tượng tình huống, hứa hẹn, mong ­íc: * §äc ®o¹n v¨n biÓu c¶m 1 trong SGK. - Aximi đã gợi lại kỷ niệm , chính là cách ? Trong đoạn văn của mình, Amixi đã sử bày tỏ tình cảm đối với cô giáo (bắt nguồn dụng trí tưởng tượng để bày tỏ lòng yêu từ ký ức): Tôn vinh cô giáo, nghĩ về cô như mÕn c« gi¸o nh­ thÕ nµo ? về chính người mẹ. (Đó là nét đẹp văn hoá trong quan hệ giữa con người với con người nói chung, gi¸o viªn - häc sinh nãi riªng). * §äc ®o¹n v¨n biÓu c¶m 2 trong SGK. - Nguyễn Tuân liên tưởng 2 vùng đất cực ? Nguyễn Tuân thể hiện tình cảm đối với Bắc và cực Nam của Tổ quốc -> Tình yêu Tæ quèc nh­ thÕ nµo, b»ng c¸ch nµo? đất nước và khát vọng thống nhất đất nước ? Tìm đoạn văn em đã học có cách biểu -> Khơi dậy ở người đọc niềm tự hào, ý c¶m nh­ thÕ? thức trách nhiệm đối với Tổ quốc mình. - HS tr¶ lêi. 4. Quan s¸t, suy ngÉm: - T¸c gi¶ gîi t¶ bãng d¸ng, khu«n mÆt * §äc ®o¹n v¨n biÓu c¶m trong SGK. ? Trong đoạn văn, tác giả đã gợi tả những người đã già (thông qua quan sát). => ThÓ hiÖn lßng th«ng c¶m vµ sù hèi hËn nÐt nµo vÒ "U t«i"? ? Và từ sự quan sát ấy có tác dụng biểu vì mình đã thờ ơ, vô tình. => Con người tự giáo dục mình. hiÖn t×nh c¶m nh­ thÕ nµo ? (Khi đã trưởng thành, người con chợt hiểu ra một cách sâu sắc, cảm động về những hy sinh thầm lặng của người mẹ và cµng xãt xa ©n hËn vÒ nh÷ng lçi lÇm, sù v« t©m cña m×nh). ?VËy 2 v¨n b¶n biÓu c¶m b»ng c¸ch nµo? ? Có một nhân vật đã có cách biểu cảm * Đưa tình huống hồi tưởng lại kỉ niệm nh­ thÕ ? Em h·y t×m trong nh÷ng v¨n bản đã học ? ( V¨n b¶n: "MÑ t«i"). NguyÔn Thanh TÞnh – THCS V¨n An - 113 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> ? §äc nh÷ng c©u ca dao cã c¸ch biÓu cảm tương tự? (Những câu hát về tình cảm gia đình.) ? §Ó t¹o ý cho bµi v¨n biÓu c¶m, kh¬i nguồn cho mạch cảm xúc nảy sinh, người viết thường làm theo những cách nào? 5. Ghi nhí: - HS đọc ghi nhớ. - GV nhÊn m¹nh ghi nhí.. SGK.. Ii. luyÖn tËp. Bµi tËp 1 ? Lập ý cho đề : Cảm xúc về vườn nhà. Qua tưởng tượng hoặc quan sát trực tiếp : ? Những gắn bó của khu vườn đối với gia đình em, bản thân em ? - HS lËp dµn ý vµo vë. - HS trình bày trước lớp.. 1. Hình dung khu vườn nhà em : - Xác định, hình dung đặc điểm khu vườn (đã có, đang có hoặc mơ ước). 2. Miêu tả khu vườn để làm nổi bật cảm xóc cña em : - Khu vườn đẹp và đáng yêu như thễ nào ? - Gắn bó của khu vườn đối với gia đình, b¶n th©n em. - Tình cảm của em đối với khu vườn. - Lợi ích của khu vườn : mát mẻ, thoáng đãng, cho rau, quả … - Thiếu nó, cuộc sống của em và gia đình sÏ ra sao ?. 4. Cñng cè kiÕn thøc : ? Cã mÊy c¸ch lËp ý trong bµi v¨n biÓu c¶m ?  GV kh¸i qu¸t toµn bµi, liªn hÖ, tÝch hîp. 5. Hướng dẫn về nhà : - Häc, hiÓu vµ n¾m ch¾c ghi nhí . - Hoµn thiÖn bµi tËp. - Chuẩn bị bài “ Luyện nói văn biểu cảm” (chuẩn bị đề SGK) Ngµy 2 th¸ng 11 n¨m 2009. NguyÔn Thanh TÞnh – THCS V¨n An. - 114 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> NguyÔn Thanh TÞnh – THCS V¨n An. - 115 Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(14)</span>