Trao đổi về xây dựng mô hình kế toán quản trị doanh nghiệp trong cách mạng công nghiệp 4.0.

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<i>n trÞ - Kinh nghiƯm qc tÕ và thực trạng ở Việt Nam </i>

193

<b>TRAO I V XY DỰNG MƠ HÌNH KẾ TỐN QUẢN TRỊ DOANH NGHIỆP </b>
<b>TRONG CÁCH MẠNG CÔNG NGHIỆP 4.0. </b>

#

<i><b>Th.s </b><b>Đặ</b><b>ng V</b><b>ă</b><b>n Quang </b></i>

<i><b>Đạ</b><b>i h</b><b>ọ</b><b>c Kinh doanh và Công ngh</b><b>ệ</b><b> Hà N</b><b>ộ</b><b>i </b></i>

<i>Cuộc cánh mạng cơng nghiệp lần thứ 4 có tác động đến rất nhiều các lĩnh vực, trong đó có </i>
<i>hoạt động kế tốn và kiểm tốn. Việc ứng dụng cơng nghệ vào trong kế toán sẽ làm thay đổi </i>
<i>về quy trình, cơng việc kế tốn cũng như tổ chức bộ máy kế toán trong đơn vị. Với chức năng </i>
<i>thu nhận, xử lý và cung cấp các thông tin kinh tế tài chính, Kế tốn quản trị (KTQT) là cơng </i>
<i>cụ quản lý kinh tế hữu hiệu giúp các nhà quản lý đưa ra các quyết định kinh tế nhằm quản lý </i>
<i>và điều hành đợn vị một cách có hiệu quả. Do đó, việc xây dựng mơ hình KTQT đảm bảo tính </i>
<i>hiệu quả và tiết kiệm chi phí luôn được các nhà quản lý quan tâm, đặc biệt trong điều kiện </i>
<i>phát triển của cách mạng công nghiệp 4.0. </i>

<i><b>T</b><b>ừ</b><b> khóa: K</b>ế tốn quản trị. </i>

<b>1. Các mơ hình tổ chức KTQT trong doanh nghiệp </b>

<b>- Mơ hình kết hợp giữa KTQT và KTTC</b>: Bản chất của mơ hình này là Kế tốn tài
chính (KTTC) và KTQT được tổ chức thành một bộ máy thống nhất trong cùng một bộ máy
kế toán. Tổ chức kết hợp giữa KTTC với KTQT theo từng phần hành kế tốn: Kế tốn chi phí
sản xuất và tính giá thành, kế toán bán hàng,… Kế toán viên theo dõi phần hành kế tốn nào
thì sẽ thực hiện cả KTTC và KTQT phần hành đó. Ngồi ra, DN phải bố trí người thực hiện
các nội dung KTQT chung khác, như: Thu thập, phân tích các thơng tin phục vụ việc lập dự
tốn và phân tích thơng tin phục vụ cho việc ra quyết định trong quản trị doanh nghiệp (DN).

Các nội dung cơng việc này có thể bố trí cho kế tốn tổng hợp hoặc do kế tốn trưởng đảm
nhiệm.

<b>- Mơ hình tách rời giữa KTQT và KTTC: </b>Theo mơ hình tổ chức tách rời, KTQT sử
dụng hệ thống kế toán riêng, tách rời hồn tồn với KTTC về bộ máy kế tốn cũng như các
cơng viêc của kế tốn. Hệ thống KTQT được tổ chức thành bộ máy riêng, có thể tổ chức
phòng KTQT hoặc bộ phận KTQT riêng biệt, sử dụng hệ thống tài khoản kế toán, sổ kế toán
và báo cáo kế toán nội bộ tách rời với KTTC. KTTC thu thập, xử lý, lập báo cáo tài chính
cung cấp cho các đối tượng bên ngồi DN. KTTC tuân thủ nghiêm ngặt các nguyên tắc, quy
định của Nhà nước, trong khi đó KTQT được coi là công việc riêng của DN, các DN tự xây
dựng hệ thống hố thơng tin một cách chi tiết nhằm cung cấp thông tin theo yêu cầu quản
lý và tổ chức hệ thống sổ, báo cáo kế toán phục vụ cho mục tiêu quản trị DN.

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

<i>n trị - Kinh nghiệm quốc tế và thùc tr¹ng ë ViƯt Nam </i>

194

<b>2. Tác động của cách mạng công nghiệp 4.0 đến KTQT DN </b>

<i><b>- Tác </b><b>độ</b><b>ng </b><b>đế</b><b>n xây d</b><b>ự</b><b>ng mơ hình KTQT </b></i>

Trước đây vai trị của người làm kế tốn là ghi nhận các nghiệp vụ kinh tế và cung cấp
các số liệu tài chính về DN. Tuy nhiên, sự phát triển của cơng nghệ như các phần mềm kế
tốn, trí tuệ nhân tạo,… đã làm thay đổi vai trò truyền thống này. Giờ đây, công việc của
người làm KTTC là cung cấp những thơng tin quản trị hữu ích và đưa ra các ý kiến tham mưu
để người lãnh đạo ra các quyết định chiến lược.

Theo thống kê, sựđột phá kỹ thuật số trong kế toán sẽ tạo ra những xu hướng mới, cụ
thể, khoảng 66% DN vừa và nhỏ sẽ thay thế những dịch vụ mà kế toán viên hiện đang thực
hiện bằng các dịch vụđám mây, 50% DN vừa và nhỏ sẽ thay nhân viên kế tốn nếu họ khơng

thích ứng với cơng nghệđám mây. Có thể thấy khi ứng dụng cách mạng công nghiệp 4.0, với
bộ dữ liệu lớn Big data, trí thơng minh nhân tạo, cơng nghệ Blockchain và sự tự động hóa
trong cơng tác kế tốn thì các kế tốn viên sẽ khơng phải mất nhiều thời gian để thu thập, xử
lý các thơng tin, qua đó tác động đến tổ chức bộ máy kế cũng nhưtổ chức xây dựng mơ hình
KTQT trong từng DN.

<i><b>- Tác </b><b>độ</b><b>ng </b><b>đế</b><b>n thông tin KTQT </b></i>

+ Các thông tin KTQT thu thập và cung cấp hướng đến tương lai, trong q trình thu
thập các thơng tin KTQT sẽ sử dụng nhiều các ước tính kế tốn trong việc lập dự tốn chi phí,
phân bổ chi phí, lập dự phòng, đánh giá các rủi ro, định giá,… Khi sử dụng trí tuệ nhân tạo
trong 4.0, những công việc trên sẽ được thực hiện bởi các công nghệ trí tuệ thơng minh, qua
đó làm giảm bớt sự can thiệp chủ quan của nhân viên kế toán vào các thơng tin, số liệu, góp
phần làm tăng chất lượng thơng tin kế tốn trợ giúp cho việc ra quyết định của nhà quản trị.

+ Công nghệ Blockchain trong 4.0, tạo điều kiện cho Nhà quản tri tại nhiều bộ phận
thu thập dữ liệu từ hệ thống dữ liệu chung và sử dụng dữ liệu cho các mục đích khác nhau.
Cơng nghệ này cho phép sử dụng hiệu quả hệ thống thông tin chung của DN, nhờ vào việc
cung cấp mã truy cập cho phép người truy cập là Nhà quản trị các bộ phận tiếp cận hạn chế
với những thông tin từ hệ thống chung để ra quyết định phù hợp trong phạm vi quyền hạn của
mình, đảm bảo tính bảo mật của thông tin và sự phân quyền trong DN. Bên cạnh đó các dữ
liệu thơng tin về KTQT có phạm vi rộng, các dữ liệu KTQT cũng được sử dụng cho nhiều
mục đích khác nhau như lựa chọn loại nguyên vật liệu sử dụng, sản phẩm sản xuất, ra quyết
định giá bán sản phẩm, lựa chọn dự án đầu tư,… Vì thế, cơng nghệ này giúp cải thiện hiệu
quả thông tin cho việc ra quyết định của Nhà quản trị.

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

<i>n trÞ - Kinh nghiệm quốc tế và thực trạng ở Việt Nam </i>

195

<b>3. Định hướng và giải pháp xây dựng mơ hình KTQT trong cách mạng công nghiệp 4.0 </b>

<i><b>- </b><b>Đị</b><b>nh h</b><b>ướ</b><b>ng xây d</b><b>ự</b><b>ng mơ hình KTQT </b></i>

Hiện nay tại các DN, việc xây dựng mơ hình KTQT vừa đảm bảo tính hiệu quả trong
việc thu thập và cung cấp thông tin cho các nhà quản trị, vừa đảm bảo phù hợp và tiết kiệm là
một vấn đề cần được quan tâm. Trên thực tế sẽ khơng có một mơ hình KTQT nào làm chuẩn
cho tất cả các DN nói chung, mà việc xây dựng mơ hình KTQT sẽ phụ thuộc vào quy mơ;
Trình độ cán bộ; Đặc điểm sản xuất, kinh doanh, quản lý, ứng dụng của khoa học cơng
nghệ,…

Với những phân tích về tác động của cách mạng công nghiệp 4.0 đến KTQT DN, khi
đó chất lượng thơng tin của KTQT cũng được cải thiện hơn, công việc thu thập, xử lý và cung
cấp thơng tin của nhân viên kế tốn cũng sẽ được thay thế chủ yếu bởi các công nghệ thông
minh. Do đó, theo quan điểm của tác giả việc xây dựng mơ hình kết hợp KTQT và KTTC
trong cùng một hệ thống kế toán là phù hợp, đồng thời cũng đảm bảo nguyên tắc tiết kiệm,
khi mà có đến 95% DN tại Việt Nam có quy mơ nhỏ và vừa. Bên cạnh đó, về bản chất KTQT
và KTTC đều là hoạt động thu thập, xử lý và cung cấp các thơng tin kinh tế tài chính, cùng sử
dụng các phương pháp của kế tốn, nếu có sự kết hợp với nhau trong quá trình thu thập các
thơng tin tài chính, nhân viên kế tốn hiểu rõ và có cái nhìn từ tổng thể đến chi tiết về bản
chất của nghiệp vụ kinh tế, từđó thơng tin cung cấp đến nhà quản trị có tính hệ thống và đảm
bảo độ tin cậy.

<i><b>- M</b><b>ộ</b><b>t s</b><b>ố</b><b> gi</b><b>ả</b><b>i pháp </b></i>

Kế toán là một trong các lĩnh vực dẫn đầu về ứng dụng công nghệ thông tin, cách
mạng công nghiệp 4.0 đã và sẽ tạo nên những biến đổi căn bản trong tổ chức mơ hình KTQT
cũng cải thiện chất lượng thơng tin kế tốn. Để xây dựng mơ hình KTQT đảm bảo phù hợp,
hiệu quả, tiết kiệm, thực sự là một công cụ quản lý hữu hiệu của các nhà quản trị DN trong
điều kiện phát triển của cách mạng công nghiệp 4.0, cần quan tâm đến một số vấn đề như sau:

<i>Một là, cần nhận thức đúng đắn hơn về vai trò của KTQT </i>

Nhiều các nhà quản lý, các kế toán viên chưa nhận thức đầy đủ về vai trò của KTQT,
vẫn còn nhầm lẫn giữa KTQT với kế tốn chi tiết, do đó việc xây dựng mơ hình KTQT trong
DN chưa đảm bảo phù hợp dẫn đến thông tin cung cấp đến các nhà quản trị chưa đầy đủ và
kịp thời, ảnh hưởng đến việc ra các quyết định kinh tế, quyết định quản lý. Chính vì vậy, việc
nâng cao nhận thức của nhà quản trị các cấp về vai trò của KTQT trong quá trình quản lý và
điều hành hoạt động là hết sức cần thiết. Theo đó, các nhà quản trị DN cần tham khảo các văn
bản quy định, hướng dẫn về KTQT, đồng thời tích cực tham gia các buổi hội thảo, trao đổi
kinh nghiệm về KTQT. Các Nhà quản trị cũng cần nắm bắt được những tác động của cách
mạng công nghiệp 4.0 đến hoạt động kế tốn nói chung và KTQT nói riêng, để từ đó xây
dựng bộ máy kế tốn, xây dựng mơ hình KTQT hiệu quả và tiết kiệm.

<i>Hai là, bồi dưỡng nâng cao trình độ chun mơn nghiệp vụ, đào tạo vềứng dụng công nghệ</i>

<i>của người làm KTQT </i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

<i>n trị - Kinh nghiệm quốc tế và thùc tr¹ng ë ViƯt Nam </i>

196

cơng tác kế tốn khơng những giỏi về chun mơn nghiệp vụ mà cịn hiểu về các công nghệ
trong thời đại 4.0. Trước vấn đề đề đó DN cần có cách chính sách đào tạo, tập huấn về
chuyên môn nghiệp vụ, tập huấn về kỹ năng sử dụng công nghệ bằng cách tham gia các lớp
huấn luyện, trao đổi, hội thảo do các cơ quan quản lý Nhà nước, các Hội nghề nghiệp trong
nước và Quốc tế tổ chức.

<i>Ba là, hoàn thiện hệ thống pháp luật về KTQT </i>

Các cơ quan quản lý của Nhà nước cần tiếp tục nghiên cứu việc sửa đổi và hoàn thiện

hệ thống các văn bản có liên quan đến việc áp dụng KTQT trong DN, để phù hợp với thông lệ
quốc tế cũng như phù hợp trong điều kiện phát triển của cách mạng cơng nghiệp 4.0. Qua đó,
tạo hành lang pháp lý nhằm hướng dẫn, hỗ trợ, định hướng xây dựng và phát triển KTQT tại
các DN.

<i>Bốn là, học tập kinh nghiệm tổ chức KTQT của thế giới </i>

Các Hội nghề nghiệp, các cơ quan quản lý, cần tạo điều kiện hỗ trợ các DN trong việc
tổ chức thực hiện và ứng dụng KTQT nói chung thơng qua việc tìm kiếm, học hỏi kinh
nghiệm của các nước trên thế giới; Tổ chức các khóa tập huấn cho lãnh đạo các DN nhận thức
được vai trị cung cấp thơng tin của KTQT; Cần tích cực hơn nữa trong việc xây dựng các
chương trình đào tạo về KTQT theo hướng tiếp cận với thông lệ quốc tế, học hỏi kinh nghiệm
các quốc gia phát triển và các hiệp hội nghề nghiệp uy tín về KTQT trên thế giới như: Hiệp
hội KTQT Hoa Kỳ (IMA), Hiệp hội KTQT công chứng Anh quốc (CIMA).

<b>Kết luận: </b>Cách mạng cơng nghiệp 4.0 có tác động rất lớn đến KTQT DN. Với vai trò cung
cấp các thơng tin kinh tế tài chính phục vụ cho các quyết định của nhà quản lý. KTQT là một
bộ phận quan trọng trong bộ máy kế toán cũng như trong việc quản lý điều hành DN. Do vậy,
DN cần xây dựng mơ hình KTQT phù hợp sẽ đảm bảo tính hiệu quả trong việc cung cấp
thơng tin KTQT,qua đó góp phần nâng cao hiệu quả trong quản lý và điều hành DN.‡

---
<i><b>Tài li</b><b>ệ</b><b>u tham kh</b><b>ả</b><b>o </b></i>

<i>1. Bộ Tài chính (2006), Thơng tư số 53/2006/TT-BTC “Hướng dẫn áp dụng KTQT trong các DN”. </i>

<i>2. TS Nguyễn Thị Bích Ngọc, Cơng nghiệp 4.0 và KTQT mơi trường trong các DN chế biến dầu khí thuộc Tập </i>

<i>đồn Dầu khí Việt Nam (PVN), Ttạp chí Kế tốn và Kiểm toán. </i>

<i>3.Nguyễn Thị Hồng sương, KTQT: Hiện trạng và định hướng triển khai vào DN Việt Nam trong bối cảnh hội </i>
<i>nhập TPP, AEC. </i>

</div>

<!--links-->