Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tiết 39: Từ trái nghĩa (Tiếp)

<span class='text_page_counter'>(1)</span>NS:27/10/2008 NG:31/10/2008. TiÕt 39. Tõ tr¸i nghÜa. A. Môc Tiªu: 1.KiÕn thøc: - HS n¾m v÷ng b¶n chÊt kh¸i niÖm vµ c«ng dông cña tõ tr¸i nghÜa -ThÊy ®­îc t¸c dông cña viÖc sö dông c¸c cÆp tõ tr¸i nghÜa 2. KÜ n¨ng. - Cã ý thøc sö dông tõ tr¸i nghÜa trong nãi, viÕt mét c¸ch cã hiÖu qu¶. 3.Thái độ: Có ý thức sử dụng từ trái nghĩa hợp lí, hiệu quả khi nói và viết. B. chuÈn bÞ: GV: B¶ng phô, PhiÕu häc tËp, bót d¹ HS C. phương pháp: - Phương pháp: Nêu vấn đề, phát vấn, hoạt động nhóm, thực hành...... D. TiÕn tr×nh giê d¹y. I. ổn định: KTSS: -7B............. II. KiÓm tra bµi cò: GV: ®­a ra tõ mÉu ChÕt: Hi sinh Qua đời sèng KhuÊt nói §ång nghÜa kh«ng hoµn toµn B¨ng hµ ChÇu «ng bµ «ng v¶i III. Néi dung bµi míi: GV cho HS chơi trò chơi “ Hãy làm theo tôi làm, đừng làm theo tôi nói” GV lµm mÉu: Dµi – Ng¾n, Cao – thÊp : vµo bµi míi. ><. Hoạt động của Thầy. Trß. Néi dung. A. LÝ thuyÕt: H: quan s¸t , theo dâi. I. ThÕ nµo lµ tõ tr¸i nghÜa: 1. Ng÷ liÖu: (SGK) 2. ph©n tÝch: H: NgÈng – cóitr¸i 3. NhËn xÐt: nghĩa về hoạt động của Ngẩng – cúi đầu theo hướng lên xuống - Đi – lại - TrÎ – giµ H: TrÎ – giµ tr¸i nghÜa  Tõ tr¸i nghÜa. vÒ tuæi t¸c ®i – l¹i tr¸i nghÜa vÒ sù di chuyÓn rêi hay quay vÒ n¬i xuÊt ph¸t.. H:§äc b¶n dÞch th¬: “C¶m nghÜ trong đêm thanh tĩnh” và bản dịch th¬ cña TrÇn Träng San trong bµi: “ NgÉu nhiªn viÕt nh©n buæi míi vÒ quª” ? Em h·y t×m cÆp tõ tr¸i nghÜa trong b¶n dÞch nµy? ? Em h·y t×m nh÷ng cÆp tõ tr¸i nghÜa trong b¶n dÞch cña TrÇn Träng San? ?Tương tự em hãy tìm thêm những cÆp tõ tr¸i nghÜa mµ em biÕt? ? T×m c¸c tõ tr¸i nghÜa víi tõ giµ trong các trường hợp: cau già, rau giµ - Giµ: Rau giµ > < non ? NhËn xÐt vÒ 2 nhãm tõ sau? - cau giµ > < non a/ ThËt, thËt thµ, trung thùc, ngay Lop7.net. - Giµ: Rau giµ > < non - cau giµ > < non.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> th¼ng. b/ Giả, giả dối, dối trá, lươn lẹo. G: c¸c tõ tr¸i nghÜa biÓu thÞ nh÷ng hoạt động, tính chất, sự việc trái ngược nhau, sự trái ngược về nghĩa dùa trªn mét c¬ së, mét tiªu chÝ nhất định. Trên cơ sở đó từ trái nghĩa nằm ở hai cực đối lập nhau. ? Nh÷ng cÆp tõ tr¸i nghÜa c¸c em võa t×m ®­îc dùa trªn c¬ së, tiªu chÝ nµo? ? Mét tõ nhiÒu nghÜa th× tõ tr¸i nghĩa với nó có đặc điểm gì? ? Qua c¸c vÝ dô trªn em hiÓu thÕ nµo lµ tõ tr¸i nghÜa? G: chèt l¹i; ? Trong bµi th¬ dÞch trªn viÖc sö dông c¸c tõ tr¸i nghÜa cã t¸c dông g×? GV ®­a vÝ dô: ThiÕu tÊt c¶, ta rÊt giµu dòng khÝ, Sèng, ch¼ng cói ®Çu; chÕt vÉn ung dung GiÆc muèn ta n« lÖ, ta l¹i ho¸ anh hïng, Sức nhân nghĩa mạnh hơn cường b¹o ? KÓ tªn c¸c thµnh ng÷ cã sö dông tõ tr¸i nghÜa vµ nªu t¸c dông cña nã?. VD: Lµnh: - C¸c tõ trong nhãm A lµ từ đồng nghĩa - C¸c tõ trong nhãm B lµ từ đồng nghĩa. - C¶ nhãm A-B tr¸i nghÜa víi nhau. - Tõng tõ trong nhãm A tr¸i nghÜa víi tõng tõ trong nhãm B theo cÆp. Vµ ngược lại - Mçi tõ trong nhãm A cã thÓ tr¸i nghÜa víi tÊt c¶ c¸c tõ trong nhãm B..  Mét tõ nhiÒu nghÜa cã thÓ thuéc nhiÒu cÆp tõ tr¸i nghÜa kh¸c nhau.. H đọc phần ghi nhớ * Ghi nhí: SGK II. Sö dông tõ tr¸i nghÜa: - Sö dông trong thÓ H: Tạo sự đối lập, các đối  tạo các hình hình tượng tương phản... tượng tương phản, gây  gây ấn tượng mạnh. ấn tượng mạnh.... - B¶y næi ba ch×m - Trống đánh xuôi, kèn thỏi ngược H: - Ba ch×m b¶y næi - §Çu xu«i ®u«i lät. - Lªn voi xuèng chã.. ? Sö dông tõ tr¸i nghÜa cã t¸c dông g× trong viÖc häc m«n Ng÷ v¨n, trong giao tiÕp hµnh ngµy, s¸ng t¸c th¬ v¨n? - Trong häc v¨n gióp hiÓu nghÜa cña tõ, gi¶i nghÜa cña tõ. VD: Dòng c¶m tr¸i nghÜa víi hÌn nh¸t - Trong thơ văn khai thác triệt để t¸c dông cña tõ tr¸i nghÜa nh­ mét trò chơi ngôn ngữ độc đáo, thú vị. CÆp tõ: Ch×m – næi; 1. H¸t cho bong bãng th× ch×m §¸ xanh th× næi, gç lim lËp lê. ( Ca dao ) 2.Ba chìm, bảy nổi, chín lênh đênh ( Tôc ng÷ ) Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> 3. V× ai rông c¶i r¬i kim, V× ai bÌo næi m©y ch×m, v× ai? ( NguyÔn Du ) 4.đường quê bước nổi bước chìm Lắm khi nỗi nhớ im lìm đèn trong ( Ph¹m Träng Thanh ) 5.Thậtđau xót kiếp người chìm nổi Hoà bình rồi, cha mẹ đã đi xa… ( NguyÔn Träng Trung ) 6. Bảy nổi ba chìm với nước non. ( Hồ Xuân Hương ) §äc to, râ môc ghi nhí. ? Nªu t¸c dông cña tõ tr¸i nghÜa? GV cho HS hoạt động nhóm. GV cho HS xem l¹i c¸c bµi: Sau phót chia li, c¸c bµi ca dao d©n ca đã học xác định các cặp từ trái nghÜa ®­îc sö dông.. * Ghi nhí: SGK B. LuyÖn tËp: Nhãm 1: Bµi 1 Bµi tËp 1: Nhãm 2: Bµi 2 + Lµnh – R¸ch Nhãm 3: Bµi 3 + Giµu – nghÌo. Nhãm 4: Bµi 3 + Ng¾n – dµi. §¹i diÖn nhãm lªn b¶ng + S¸ng – tèi. tr×nh bµy + §ªm – ngµy Bµi tËp 2: - Tươi – ươn. - Tươi – héo. - YÕu – khoÎ; yÕu – giái. HS xác định và trả lời - Xấu - đẹp; xấu – tèt. Bµi tËp 3. - chân cứng đá mềm. - cã ®i cã l¹i. - GÇn nhµ xa ngâ - M¾t nh¾m, m¾t më. - Ch¹y sÊp ch¹y ngöa - vô thưởng vô phạt. - Bªn träng bªn khinh - Buổi đực buổi cái - Bước thấp bước cao - Ch©n ­ít ch©n r¸o. IV. Cñng cè: G: HÖ thèng l¹i néi dung kiÕn thøc bµi häc cÇn ghi nhí. ? ThÕ nµo lµ tõ tr¸i nghÜa? Dïng tõ tr¸i nghÜa cã t¸c dông g×? V. Hướng dẫn về nhà: - Häc thuéc lßng ghi nhí SGK. Hoµn thµnh c¸c bµi tËp cßn l¹i, - Chuẩn bị kĩ đề tập làm văn để giờ sau luyện nói. E. Rót kinh nghiÖm: .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> .............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................... Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(5)</span>