Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 8 - Tuần 1 - Tiết 3: Cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngµy so¹n: 26/ 8/ 2008 TuÇn: 1 TiÕt: 3 tiÕng viÖt:. cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ. A. môc tiªu Gióp h/s: - Hiểu rõ cấp độ khái quát của nghĩa từ ngữ và mối quan hệ về cấp độ khái quát của nghÜa tõ ng÷. - Th«ng qua bµi häc, rÌn luyÖn t­ duy trong viÖc nhËn thøc mèi quan hÖ gi÷a c¸i chung vµ c¸i riªng, vÒ ph¹m vi nghÜa réng vµ hÑp. B. chuÈn bÞ - GV: Gi¸o ¸n, b¶ng phô. - HS: §äc vµ xem phÇn t×m hiÓu bµi. C. lªn líp I. ổn định tổ chức II. KiÓm tra bµi cò 5’ ở lớp 7 các em đã học về từ đồng nghĩa và từ trái nghĩa. Em hãy nhắc lại một số ví dụ về từ đồng nghĩa, từ trái nghĩa? III. Bµi míi 1. Giíi thiÖu bµi: 3’ ở lớp 8, chúng ta sẽ nói về mối quan hệ khác về nghĩa của từ ngữ, đó là mối quan hệ bao hàm, hay nói một cách khác đó là phạm vi khái quát của nghĩa từ ngữ. Nghĩa của tõ cã tÝnh chÊt kh¸i qu¸t nh­ng trong mét ng«n ng÷, ph¹m vi kh¸i qu¸t nghÜa cña tõ kh«ng gièng nhau. Cã nh÷ng tõ cã ph¹m vi kh¸i qu¸t réng, cã nh÷ng tõ cã ph¹m vi kh¸i quát hẹp hơn. Chúng ta sẽ tìm hiểu bài học hôm nay để rõ hơn. 2 . TiÕn tr×nh bµi d¹y: 31 Thêi gian. 15’. Hoạt động Thầy Hoạt động 1: Hình thành khái niÖm tõ ng÷ nghÜa réng, tõ ng÷ nghÜa hÑp. GV treo bảng phụ ghi sẵn sơ đồ trong SGK/ 10. ? Nghĩa của từ động vật rộng hơn hay hÑp h¬n nghÜa cña tõ thó, chim, c¸? T¹i sao?. Hoạt động Trò. - Hs quan sát sơ đồ. - Nghĩa của từ động vật réng h¬n nghÜa cña tõ ''thó, chim, c¸''. V× ph¹m vi nghĩa của từ động vật. Lop7.net. ND cần đạt I. Tõ ng÷ nghÜa réng, tõ ng÷ nghÜa hÑp..

<span class='text_page_counter'>(2)</span> ? NghÜa cña tõ thó réng hay hÑp hơn nghĩa của từ ''voi, hươu''. Từ chim réng hay hÑp h¬n nghÜa cña tõ ''tu hó, s¸o''. Tõ c¸ réng hay hÑp h¬n nghÜa cña tõ ''c¸ r«, c¸ thu''? V× sao? ? C¸c tõ ''thó, chim, c¸'' réng h¬n nghÜa cña nh÷ng tõ nµo? §ång thêi hÑp h¬n nghÜa cña nh÷ng tõ nµo?. bao hµm nghÜa cña ba tõ ''thó, chim, c¸ ''. - C¸c tõ ''thó, chim, c¸'' cã ph¹m vi nghÜa réng hơn các từ ''voi, hươu, tu hó, s¸o....''. V× c¸c tõ ''thó, chim, c¸'' cã ph¹m vi nghÜa bao hµm nghÜa cña c¸c tõ ..... - C¸c tõ ''thó, chim, c¸'' cã ph¹m vi nghÜa réng hơn các từ ''voi, hươu, tu hó'' vµ cã ph¹m vi nghÜa hẹp hơn từ ''động vật''.. GV: Như vậy từ ''động vật'' là từ có nghĩa rộng. Từ ''voi, hươu, tu hó, s¸o'' lµ tõ cã nghÜa hÑp. ? VËy em hiÓu thÕ nµo lµ mét tõ - Mét tõ ng÷ cã nghÜa ng÷ cã nghÜa réng vµ nghÜa hÑp? réng khi ph¹m vi nghÜa cña nã bao hµm ph¹m vi nghÜa cña mét tõ ng÷ kh¸c. - Mét tõ cã nghÜa hÑp khi ph¹m vi nghÜa ®­îc bao hµm trong ph¹m vi nghÜa cña mét tõ ng÷ kh¸c. ? Mét tõ ng÷ cã thÓ võa cã nghÜa - Mét tõ ng÷ cã thÓ võa réng, võa cã nghÜa hÑp ®­îc cã nghÜa réng, võa cã kh«ng? T¹i sao? nghÜa hÑp v× tÝnh chÊt réng, hÑp cña nghÜa tõ ngữ chỉ là tương đối. ? Gọi hs đọc ghi nhớ SGK/ 10. - Hs đọc ghi nhớ. *. Ghi nhí 16’. Hoạt động 2: Hướng dẫn h/s a. Y phục: - QuÇn: quÇn dµi, quÇn luyÖn tËp. đùi. Gv hướng dẫn h/s tự làm bài 1. - ¸o: ¸o dµi, ¸o s¬ mi. b. Vò khÝ: - Súng: súng trường, đại b¸c - Bom: bom bi, ba cµng.. Lop7.net. II. LuyÖn tËp. Bµi 1: - QuÇn: quÇn dµi, quần đùi. - ¸o: ¸o dµi, ¸o s¬ mi. b. Vò khÝ: - Súng: súng trường,.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> ? §äc yªu cÇu bµi 2. Lµm c¸ nh©n.. đại bác - Bom: bom bi, ba cµng. Bµi 2: a. Chất đốt. b. NghÖ thuËt. c. Thøc ¨n. d. Nh×n. e. §¸nh.. Bài tập 3: Chia hai nhóm. Nhóm nào nhanh, chính xác (3 từ trở lên) nhóm đó thắng. a, Xe cộ: xe đạp; xe máy; ô tô. b, Kim loại: sắt; đồng; chì; thiếc. c, Hoa qu¶: cam; chanh; chuèi; mÝt. d, Hä hµng: chó; d×; c«; b¸c. e, Mang: x¸ch; khiªng; g¸nh. Bµi tËp 4: Lo¹i bá nh÷ng tõ kh«ng thuéc ph¹m vi nghÜa cña mçi nhãm tõ ng÷: a, thuèc lµo. c, bót ®iÖn. b, thñ quü. d, hoa tai. Bài tập 5: ba động từ thuộc một phạm vi nghĩa: khóc, nức nở, sụt sùi. khãc: nghÜa réng; nøc në, sôt sïi: nghÜa hÑp. IV. Củng cố và hướng dẫn về nhà: 6’ 1. Cñng cè: 4’ - ThÕ nµo lµ tõ nghÜa réng? ThÕ nµo lµ tõ nghÜa hÑp? - Mét tõ cã thÓ cã bao nhiªu nghÜa? - So s¸nh nghÜa cña c¸c tõ sau, cho biÕt tõ nµo cã nghÜa réng, tõ nµo cã nghÜa hÑp? + Nhµ, cöa, g¹ch, tol, … + Xe, xe đạp, xe honda, … 2. DÆn dß: 2’ - Häc thuéc phÇn ghi nhí. - Chuẩn bị bài: Trường từ vựng.. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span>