Giáo án môn Ngữ văn lớp 10 (cơ bản) - Tổng quan nền văn học Việt Nam qua các thời kì lịch sử

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngµy so¹n: 04/ 09/2007 TiÕt theo PPCT: 01 Ký duyÖt:. V¨n häc: Tæng quan nÒn v¨n häc ViÖt nam qua c¸c thêi k× lÞch sö A. Môc tiªu bµi häc:. Gióp häc sinh: - Nhận thức được những nét lớn của nền VHVN về hai phương diện: + C¸c bé phËn, thµnh phÇn cña nÒn VH + C¸c thêi k× ph¸t triÓn cña VHVN. - Hình thành cơ sở để tìm hiểu và hệ thống hoá những tác phẩm sẽ học trong chương trình Ngữ văn 10. B. phương tiện thực hiện. - SGK, SGV - ThiÕt kÕ bµi häc. - Tµi liÖu thma kh¶o. C. C¸CH THøC TIÕN HµNH. GV tổ chức giờ dạy học theo cách kết hợp các phương pháp đọc sáng tạo, gợi tìm, kết hợp với các hình thức trao đổi thảo luận, trả lời các câu hỏi. D. tiÕn tr×nh d¹y häc. 1. KiÓm tra bµi cò: Hỏi: Trong chương trình VH ở bậc THCS, các em đã học những tác phẩm thuộc phÇn VHVN nµo? H·y kÓ tªn mét sè t¸c phÈm tiªu biÓu? §.A: VHDG - Tôc ng÷, truyÖn cæ tÝch... VHV - Truyện Kiều, Bài thơ về Tiểu đội xe không kính 2. Giíi thiÖu bµi míi: Lịch sử VH của bất cứ Dân tộc nào trên hành tinh này đều là lịch sử tâm hồn cña DT Êy. §Ó gióp c¸c em nhËn thøc ®­îc nh÷ng nÐt lín vÒ VHVN, chóng ta cïng t×m hiÓu Tæng quan nÒn VHVN qua c¸c thêi k× lÞch sö.. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> * Kh¸i qu¸t chung. ( Cho HS đọc - hiểu phần mở ®Çu). H·y cho biÕt néi dung cña phần vừa đọc?. - VHVN h×nh thµnh kh¸ sím, tr¶i qua nhiÒu thö th¸ch ¸c liÖt cña lÞch sö chèng ngo¹i x©m. - VH phát triển không ngừng, xứng đáng "đứng vào hàng ngũ tiên phong của nền VH chống đế quốc trong thời đại ngày nay ". - DT nào trên đất nước ta cũng có nền VH riêng và lấy sáng tác của người Kinh làm bộ phận chủ đạo.. Qua néi dung trªn, em rót ra => VHVN cã søc sèng bÒn bØ, m·nh liÖt. nhËn xÐt g× vÒ nÒn VHVN? ( Đây là phần mở đầu, phần đặt vấn đề của bài Tổng Theo em, ®o¹n võa nªu trªn quan ...) thuéc phÇn g× trong bµi häc Tæng quan...? I. C¸c bé phËn, thµnh phÇn cña nÒn VH. 1. CÊu t¹o cña nÒn VH. VHVN gåm nh÷ng bé phËn, thµnh phÇn nµo? Chóng cã đặc điểm gì nổi bật?. ( Cã mét sè t¸c phÈm ®­îc viÕt b¨ng tiÕng Ph¸p, tuy nhiên chưa đủ tạo nên một thµnh phÇn VH ). - NÒn VHVN gåm 2 bé phËn ph¸t triÓn song song lµ: VHDG [ VHV' + VHDG ra đời từ thời xa xưa và tiếp tục phát triển cho đến ngày nay. Nó gồm nhiều thể loại do người LĐ s¸ng t¸c vµ truyÒn miÖng -> Gãp phÇn g×n gi÷, mµi giũa, phát triển ngôn ngữ DT; nuôi dưỡng tâm hồn ND - > Tác động không nhỏ đối với sự hình thành và phát triÓn cña VHV'. + VHV' ra đời từ thế kỉ X đến nay, do tầng lớp trí thức s¸ng t¹o nªn, thÓ hiÖn nh÷ng nÐt chÝnh cña diÖn m¹o VHDT; Bao gåm c¸c thµnh phÇn VH ch÷ H¸n ( th¬, v¨n, chiÕu, biÓu, c¸o, hÞch...) N«m ( th¬, phó) Quèc ng÷ ( ®Çu thÕ kØ XX). 2. VÞ trÝ cña nÒn VHVN. VHDG và VHV' có vai trò, vị - Hai bộ phận VHDG và VHV' luôn có tác động qua lại và có ảnh hưởng sâu sắc với nhau. Tức là có sự kết trÝ nh­ thÕ nµo trong nÒn tinh cña VHDG vµ VHV' qua c¸ tÝnh s¸ng t¹o cña nhµ VHDT? v¨n - > T¹o nªn nh÷ng ¸ng v¨n bÊt hñ. VÝ dô: Cao dao nãi: Ai ®i mu«n dÆm non s«ng §Ó ai chøa chÊt sÇu ®ong v¬i ®Çy Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> NguyÔn Du viÕt: SÇu ®ong cµng l¾c cµng ®Çy Ba thu dän l¹i mét ngµy dµi ghª. ( TruyÖn KiÒu) => VHDG đã tác động vào VHV' và ngược lại. II. C¸c thêi k× ph¸t triÓn cña nÒn VH. Đối tượng nghiên cứu của lịch sử VH khác đối tượng nghiªn cøu cña lÞch sö XH ë chç nµo? Cho VD. (Giảng lướt). Có thể đồng nhất 2 loại đối tượng nghiên cứu nói trên kh«ng?. 1. Thời kì từ TK X đến hết TK XIX VHVN ®­îc chia lµm mÊy thêi k× lín? Dùa vµo nh÷ng tác phẩm đã học ơ THCS, h·y chän cho mçi thêi k× mét sè t¸c phÈm tiªu biÓu?. * Ph©n biÖt lÞch sö VH víi c¸c m«n lÞch sö kh¸c ë đối tượng nghiên cứu. - Đối tượng nghiên cứu của lịch sử chính trị, XH là nh÷ng sù kiÖn chÝnh trÞ - XH. VD: Cuéc khëi nghÜa CM.8.1945. C¸c cuéc khñng bè trªn thÕ giíi ( T×nh h×nh b¾t cãc con tin Hµn Quèc...) - Đối tượng nghiên cứu của lịch sử VH là các sự kiện VH - Tøc lµ nh÷ng ¸ng v¨n, nh÷ng bµi v¨n, nh÷ng trµo lưu, trường phái VH ... VD: Bót ph¸p cña tõng nhµ v¨n. [ Trào lưu VHHT phê phán 30 - 45 ( Chế độ thực dân nửa phong kiến -> Chà đạp, áp bức -> Tố c¸o) => Các sự kiện XH, Ctrị có tác động to lớn và sâu săc đến các sự kiện VH, nhưng không thể đồng nhất với nhau. Chính hoàn cảnh lịch sử đã tạo tiền đề cho sáng t¸c; lÞch sö vµ hiÖn thùc nhµ v¨n sèng, chøng kiÕn vµ bày tỏ thái độ. - Hai dßng VHDG vµ VHV' ph¸t triÓn song song, bao gåm 2 thµnh phÇn ch÷ H¸n vµ ch÷ N«m. Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn 2 dßng VH nµy cã sù chuyÓn biÕn theo quy luËt: Ch÷ N«m ngµy cµng cã vÞ trÝ quan träng h¬n. VD: + Th¬ ch÷ H¸n ( Nam quèc s¬n hµ, Th¬ ch÷ H¸n cña N.Tr·i ...) + Th¬ ch÷ N«m: Ph¸t triÓn m¹nh ( Quèc ©m thi tËp - N.Tr·i; TruyÖn KiÒu - N.Du; Lôc V©n Tiªn N.§.ChiÓu ...) - VHVN gắn liền với đấu tranh dựng nước và bảo vệ đất nước, với cuộc sống LĐ đã làm đổi thay ý thức con người. Nó chịu ảnh hưởng của hệ thống thi pháp Nho Phật - Đạo giáo của VHTĐại ( chủ yếu là VH THoa) -> Nhiều nhà Nho, nhà sư viết Văn chương. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> VD: Ng­ nhµn , Ng«n hoµi - Kh«ng lé ThiÒn s­ 2. Thêi k× tõ ®Çu thÕ kØ XX đến CM.8.1945. Từ đầu TK XX đến CM.8.1945 VHVN cã diÖn m¹o nh­ thÕ nµo? Nªu nh÷ng t¸c gi¶ tiªu biÓu?. - Tõ ®Çu TK XX vÒ sau nµy, VHVN chØ cã mét thµnh phÇn: VHV' b»ng ch÷ Quèc ng÷. - VHVN phát triển theo những đường lối lãnh đạo của Đảng CSVN, có sự thống nhất về tư tưởng, hướng hẳn vÒ quÇn chóng ND mµ s¸ng t¸c. VD: N.Du: Vẻ đẹp của con người mang tính chất ước lệ [ VH thế kỉ XX: Vẻ đẹp của con người được thể hiÖn tõ trong cuéc sèng b×nh dÞ, nh­ng trong s¸ng ( L·o H¹c, ChÞ DËu, HuÊn Cao ...). 3. Thời kì từ CM.8.1945 đến - VHNT vÉn tiÕp tôc ph¸t triÓn theo ®­êng lèi cña hÕt TK XX VH giai đoạn này có điểm gì Đảng. VH phải đặt lên hàng đầu nhiệm vụ tuyên truyền chiến đấu, GD chính trị, ca ngợi người anh næi bËt? hùng trên mặt trận vũ trang, người công dân đối với Tổ quèc -> V¨n häc gÆt h¸i ®­îc nhiÒu thµnh tùu víi nh÷ng tªn tuæi: Tè H÷u, N.§.Thi, P.T.DuËt, Thanh H¶i, TrÇn §¨ng Khoa, H÷u ThØnh ... Em h·y chän mét sè t/p VHVN đã học ở THCS thuộc c¸c thêi k× kh¸c nhau? 5. §iÒu chØnh, bæ sung:. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(6)</span>