Bài giảng môn học Ngữ văn lớp 7 - Tiết 18: Từ Hán Việt (Tiếp theo)

<span class='text_page_counter'>(1)</span>NS:......./......./........ NG: :......./......./........ TiÕt 18. Tõ H¸n viÖt. A. Môc Tiªu: 1. KiÕn thøc: + HiÓu ®­îc thÕ nµo lµ yÕu tè H¸n ViÖt. + Cách cấu tạo đặc biệt của từ ghép Hán Việt. + Tích hợp với phần văn bản Sông núi nước Nam, với phần TLV ở bài tìm hiểu chung vÒ v¨n biÓu c¶m. 2. KÜ n¨ng. + BiÕt dïng tõ H¸n ViÖt trong viÖc viÕt v¨n b¶n biÓu c¶m vµ trong giao tiÕp x· héi. 3.Thái độ: Sử dụng từ Hán việt hợp lí, giữ gìn sự trong sáng của TV B. chuÈn bÞ GV. §å dïng: B¶ng phô, tõ ®iÓn tõ H¸n ViÖt HS. Vë bµi tËp, SBT C. phương pháp - Phương pháp: giảng bình, phát vấn, quy nạp thực hành...... D. TiÕn tr×nh giê d¹y. I. ổn định: 7B.............. II. KiÓm tra bµi cò: ? Thế nào là đại từ? Nêu các loại đại từ? Cho ví dụ? * §¸p ¸n - Đại từ là từ dùng để trỏ người, sự vật, hoạt động, tính chất...được nói đến trong một ngữ cảnh nhất định của lời nói hoặc dùng để hỏi. - Có hai loại đại từ: + Đại từ để trỏ. + Đại từ để hỏi. - Cho được ví dụ đúng. III. Bµi míi. G: Trong tiếng Việt có một khối lượng lớn các từ Hán Việt mà chúng ta vẫn thường sử dông. VËy tõ H¸n ViÖt nã ®­îc cÊu t¹o bëi nh÷ng yÕu tè g×? kh¶ n¨ng kÕt hîp tõ cña nã ra sao? Bài học hôm nay sẽ giúp chúng ta tìm hiểu điều đó. H§ cña GV H§ cña HS Néi dung G: Treo b¶ng phô ghi bµi th¬ H: §äc to bµi th¬ trªn b¶ng A. LÝ thuyÕt: ch÷ H¸n: Nam Quèc s¬n hµ. phô. I. §¬n vÞ cÊu t¹o tõ H¸n ? C¸c tiÕng Nam, quèc, s¬n, - Nam: (phương) Nam. ViÖt. hµ nghÜa lµ g×? - Quốc: Nước. 1.Ng÷ liÖu: SGK. - S¬n: nói. 2. Ph©n tÝch. - Hµ: s«ng. 3. NhËn xÐt: ? Tiếng nào có thể dùng độc -Tiếng Nam ( phía Nam, - Nam: (phương) Nam. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> lập như một từ đơn để đặt c©u? VD? ? C¸c tiÕng cßn l¹i cã kh¶ năng đó không? tại sao? G: Nh­ vËy c¸c tiÕng: quèc, sơn, hà không thể dùng độc lËp ®­îc. Tuy nhiªn nã l¹i lµ tiếng có thể dùng để tạo nên tõ ghÐp H¸n ViÖt: VD: Quèc gia, giang s¬n, s¬n hµ  Lµ yÕu tè H¸n ViÖt. ? VËy yÕu tè H¸n ViÖt lµ g×?. giã Nam, miÒn Nam). Kh«ng, v× chóng ta kh«ng thÓ nãi yªu quèc, leo s¬n, léi hµ ®­îc mµ ph¶i nãi: yêu nước, leo núi, lội sông.. - Là tiếng để cấu tạo từ H¸n ViÖt. ? So s¸nh c¸c yÕu tè H¸n ViÖt:  yÕu tè HV: Quèc, S¬n, Quốc, Sơn, Hà với các yếu tố Hà không dùng độc lập được mà dùng để tạo từ HV sau: B¶ng, ®iÖn, hoa ghÐp.  YÕu tè HV B¶ng, ®iÖn, hoa có thể dùng độc lập như một từ đơn. ? PhÇn lín c¸c yÕu tè HV §Ó t¹o tõ ghÐp. dùng để làm gì? G: Tuy nhiªn cã mét sè yÕu tè HV có thể dùng độc lập như một từ đơn. ? Tõ “thiªn” trong tõ “ thiªn th­” cã nghÜa lµ trêi.? Tõ H: Lµ ngh×n. ‘thiªn’trong “thiªn niªn kØ, thiªn lÝ m·” cã nghÜa lµ g×? ? Từ “thiên” trong “ thiên đô H: di, dời chiÕu” cã nghÜa lµ g×? ? Qua đó em nó nhận xét gì về có những yếu tố HV đồng ©m nh­ng kh¸c xa vÒ nghÜa c¸c yÕu tè H¸n ViÖt trªn? ? ThÕ nµo lµ tõ ghÐp trong TiÕng ViÖt? ? Tõ ghÐp TiÕng ViÖt gåm mÊy lo¹i? trËt tù cña chóng ra sao? ? Tương tự các từ: sơn hà, xâm ph¹m, giang san, lµ tõ ghÐp gì? ( đẳng lập hay chính phụ)? G: gîi ý: gi÷a c¸c yÕu tè cã mqh bình đẳng hay chính phụ: ? C¸c tõ : ¸i quèc, thñ m«n, chiÕn th¾ng..thuéc lo¹i tõ. - Quốc: Nước. - S¬n: nói. - Hµ: s«ng. - Nam: có thể dùng độc lËp - Quèc, s¬n, hµ: kh«ng thÓ dùng độc lập  yÕu tè H¸n viÖt. - Thiªn (thiªn th­)  Trêi. - Thiªn ( thiªn niªn kØ, thiªn lÝ m·).  ngh×n. - Thiên (thiên đó)  ®i, dêi. * Ghi nhí: SGK.. gåm hai hay nhiÒu tiÕng II. Tõ ghÐp H¸n ViÖt. trë lªn. §¼ng lËp, chÝnh phô: C trước, P sau. S¬n hµ = nói + s«ng. X©m ph¹m = chiÕm + lÊn. Giang san = s«ng + nói.  §éc lËp vÒ nghÜa: ghÐp đẳng lập. H: ghÐp chÝnh phô  yếu tố chính trước, yếu Lop7.net. a. Từ ghép đẳng lập. VD: giang san, s¬n hµ, x©m ph¹m....... b. Tõ ghÐp chÝnh phô. - YÕu tè chÝnh-phô (nh­ TV).

<span class='text_page_counter'>(3)</span> ghÐp g×? tè phô sau. - YÕu tè P – C (kh¸c TV) ? Em h·y lÊy thªm nh÷ng vÝ H: Thiªn th­ = trêi + s¸ch. Thạch mã = đá + ngựa dô vÒ ghÐp chÝnh phô? T¸i ph¹m = lçi + lÆp l¹i * Ghi nhí: SGK. ? C¸c tõ thiªn th­, th¹ch m·,  ghÐp chÝnh phô. t¸i ph¹m thuéc lo¹i tõ ghÐp B. LuyÖn tËp g×? ? Trật tự của các yếu tố này có H: Yếu tố phụ trước, chính 1. Bài tập 1- SGK- 70. - Phi 1: bay; g× kh¸c so víi trËt tù c¸c tiÕng sau. phi 2:tr¸i víi lÏ ph¶i, tr¸i trong tõ ghÐp thuÇn viÖt cïng luËt; lo¹i? phi 3: vî thø cña vua. ? Em h·y lÊy thªm vÝ dô vÒ - Hoa1: chØ sv, c¬ quan lo¹i tõ ghÐp nµy? sinh s¶n cña c©y; ? Học sinh đọc mục ghi nhớ Hoa2: đẹp; SGK. - Gia1: nhµ; Hoạt động nhóm. Gia2: thªm vµo. Nhãm 1: hoa. -Tham1:ham muèn; Nhãm 2: phi. - tham2:tham dù vµo. Nhãm 3: tham. 2. Bµi tËp 2. Nhãm 4: gia. - S¬n: s¬n l©m, s¬n hµ...  §¹i diÖn c¸c nhãm tr×nh - C­: an c­, c­ ngô..... bµy kÕt qu¶ HS nhËn xÐtG - Bại: thảm bại, đại bại..... nhËn xÐt, bæ sung. G hướng dẫn H làm BT 2. H×nh thøc tiÕp søc. VD: quèc: quèc gia, quèc k×, quốc ca, cường quốc.... IV. Cñng cè: ? Em hãy nêu những đơn vị kiến thức cần ghi nhớ của bài học? ? Tõ ghÐp H¸n ViÖt ®­îc cÊu t¹o b»ng nh÷ng yÕu tè g×? ? Tõ ghÐp H¸n ViÖt cã mÊy lo¹i? trËt tõ c¸c yÕu tè trong tõ ghÐp HV chÝnh phô nµo? V. Hướng dẫn: - về nhà học thuộc 2 ghi nhớ, tìm đọc từ điển Hán Việt - Lµm bµi tËp 3+4. - Chuẩn bị bài: Ôn tập lại văn tự sự, miêu tả, các bước tạo lập văn bản....... E. Rót kinh nghiÖm. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. ............................................................................................................................................. Lop7.net.

<span class='text_page_counter'>(4)</span>