Đề thi chọn học sinh giỏi cấp tỉnh lớp 11

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Giảng 7a Tiết........Ngày dạy.........................Sĩ số...............Vắng........................ Giảng 7b Tiết........Ngày dạy.........................Sĩ số...............Vắng........................ Giảng 7c Tiết........Ngày dạy......................Sĩ số...............Vắng...................... Tiết 73 TỤC NGỮ VỀ THIÊN NHIÊN VAØ LAO ĐỘNG SẢN XUẤT I .MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: 1. Kiến thức: - Hiểu thế nào là tục ngữ. - Hiểu nội dung tư tưởng, ý nghĩa triết lí và một số hình thức nghệ thuật của những câu tục ngữ trong bài học. * Tích hợp môi trường: Nhận thức được những ảnh hưởng của mơi trường tới đời sống con người qua những câu tục ngữ. Biết sưu tầm TN liên quan đến môi trường. 2. Kyõ naêng: - Đọc, hiểu , phân tích các lớp nghĩa của tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất. - Vận dụng được ở mức độ nhất định một số câu tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất vào đời sống. * Kỹ năng sống : - Tự nhận thức được những bài học kinh nghiệm về thiên nhiên, lao động sản xuất , con người , xã hội. - Vận dụng các bài học kinh nghiệm đúng lúc, đúng chỗ. 3. Thái độ: - Có ý thức sử dụng tục ngữ phù hợp khi nói, viết. -Rút ra được những kinh nghiệm trong đời sống từ bài học. II. CHUAÅN BÒ: 1. GV: Bảng phụ , SGK, giaùo aùn,TLTK tuyển tập ca dao tục ngữ Việt Nam.... 2. HS: Soạn bài theo câu hỏi hd sgk. III. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP : 1. Kieåm tra baøi cuõ :Không kiểm tra bài cũ. - Kiểm tra việc soạn bài của học sinh 2. Bài mới : * Giới thiệu bài mới. * Tiến trình bài dạy. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Hoạt động của GV Hoạt động của HS Hoạt động 1:HD đọc và tìm hiểu chung. - Tục. ngữ là gì ?. -HS đọc chú thích* SGK.. - GV boå sung, nhaán maïnh. Những bài học kinh nghiệm veà quy luaät thieân nhieân vaø lao động sản xuất là nội dung quan troïng cuûa tuïc ngữ. - Với đặc điểm như vậy, tục ngữ có tác dụng gì? - HD đọc. - Đọc mẫu 1 lượt. - Gọi 3 hs đọc văn bản. - Gọi hs nhận xét - Nhận xét, uốn nắn. - HD học sinh tìm hiểu chú thích sgk.. - Làm cho lời ăn tieáng noùi theâm hay, sinh động.. 2. Đọc: - Theo dõi. - Đọc, theo dõi. - Nhận xét, rút kinh ngiệm. - Giải thích, theo dõi.. Ta có thể chia 8 câu tục ngữ trong bài thành mấy nhóm ? Mỗi nhĩm gồm những câu nào ? Gọi tên từng nhĩm đĩ ?  8 câu tục ngữ trong baøi chia laøm 2 nhoùm. Moãi nhoùm goàm 4 caâu.. - Hai đề tài trên có điểm naøo gaàn guõi maø coù theå goäp vaøo moät vaên baûn?. Nội dung cần đạt I. ĐỌC, TÌM HIỂU CHUNG: 1. Khaùi nieäm: - Tục ngữ là những câu nói daân gian ngaén goïn, oån ñònh, coù nhòp ñieäu, hình ảnh, đúc kết những bài học cuûa nhaân daân veà: + Quy luaät cuûa thieân nhieân; + Kinh nghiệm lao động saûn xuaát; + Kinh nghieäm veà con người và xã hội.. +Từ câu 1 đến 4 : Những câu tục ngữ veà thieân nhieân. +Từ câu 5 đến 8 : Những câu tục ngữ về lao động sản xuất - Hai đề tài có liên. Lop8.net. 3.Chú thích:Sgk 4. Bố cục: - Chia 2 phần: +Từ câu 1 đến 4 : Những câu tục ngữ về thiên nhiên. +Từ câu 5 đến 8 : Những câu tục ngữ về lao động saûn xuaát..

<span class='text_page_counter'>(3)</span> quan: thieân nhieân coù liên quan đến sản xuaát, nhaát laø troàng troït, chaên nuoâi. Caùc câu đều được cấu tạo ngaén goïn, coù vaàn, nhịp, đều do dân gian saùng taïo vaø truyeàn mieäng. II. TÌM HIỂU VĂN BẢN: Hoạt động 2: HD tìm hiểu văn bản 1. Những câu tục ngữ về - HS đọc câu tục ngữ đầu. HS đọc. thieân nhieân. -Câu tục ngữ có mấy vế câu, * Caâu 1: mỗi vế nói gì, và cả câu nói - Đêm tháng năm ngắn -Đêm tháng năm chưa nằm gì ? và ngày tháng mười đã sáng cũng ngắn. Ngày tháng mười chưa cười đã tối -Câu tục ngữ có sử dụng các biện pháp nghệ thuật nào, tác  Cách nói thậm xưng ,sử - HS trả lời dụng của nó? dụng phép đối, phóng đại . - Ở nước ta, tháng năm thuộc mùa nào, tháng mười thuộc mùa nào và từ đó suy ra câu tục ngữ này có ý nghĩa gì ? -Bài học được rút ra từ ý nghĩa câu tục ngữ này là gì ? -Bài học đó được áp dụng như thế nào trong thực tế ? +HS đọc câu 2. -Câu tục ngữ có mấy vế, nghĩa của mỗi vế là gì và nghĩa của cả câu là gì ? * Lưu ý: Kinh nghiệm trên không phải bao giờ cũng đúng. -Em có nhận xét gì về cấu tạo của 2 vế câu ? Tác dụng của cách cấu tạo đó là gì. - Mùa hè đêm ngắn, ngày dài; mùa đông đêm dài, ngày ngắn..  Kinh nghiệm để nhận biết thời gian -> Sử dụng thời gian trong cuộc sống sao cho hợp lí.. -> Sử dụng thời gian trong cuộc sống sao cho hợp lí. - Lịch làm việc mùa hè khác mùa đông. *Câu 2: - HS đọc - Mau sao thì nắng, vắng - Đêm có nhiều sao thì sao thì mưa. ngày hôm sau sẽ nắng, đêm không có sao thì ngày hôm sau sẽ mưa. - HS trả lời Lop8.net.  Hai vế đối xứng – Làm cho câu tục ngữ cân đối.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> -Kinh nghiệm được đúc kết từ hiện tượng này là gì ? -Trong thực tế đời sống kinh nghiệm này được áp dụng như thế nào ? +HS đọc câu 3. -Câu 3 có mấy vế, em hãy giải nghĩa từng vế và nghĩa cả câu ?. - HS trả lời - Biết thời tiết để chủ động bố trí công việc ngày hôm sau. -HS đọc - Khi chân trời xuất hiện sắc vàng màu mỡ gà thì phải chống đỡ nhà cửa cẩn thận.. nhịp nhàng, dễ thuộc, dễ nhớ..  Trông sao đoán thời tiết mưa, nắng. *Câu 3: - Ráng mỡ gà, có nhà thì giữ.. -Kinh nghiệm được đúc kết từ hiện tượng này là gì ? -Dân gian không chỉ trông  Trông ráng đoán bão. ráng đoán bão, mà còn xem - HS trả lời chuồn chuồn để báo bão. Câu tục ngữ nào đúc kết kinh nghiệm này ? -Tháng 7 heo may, -Hiện nay khoa học đã cho chuồn chuồn bay thì phép con người dự báo bão bão. khá chính xác. Vậy KN “trông ráng đoán bão” của dân gian còn có tác dụng không ? - Ở vùng sâu, vùng xa, phương tiện thông tin hạn chế thì kinh nghiệm đoán bão của - Vì sao trong những năm gần dân gian vẫn còn có đây lại xảy ra nhiều thiên tai tác dụng. bão lụt như vây? Để hạn chế - Nêu những biến đổi và phòng tránh chúng ta phải khí hậu do ô nhiễm làm gì? môi trường gây nên. + Gọi HS đọc câu 4. -Câu tục ngữ có ý nghĩa gì ?. - HS đọc - Kiến bò ra vào tháng 7, thì tháng 8 sẽ còn -Kinh nghiệm nào được rút ra lụt. từ hiện tượng này ? -Bài học thực tiễn từ kinh - HS trả lời nghiệm dân gian này là gì ? - Phải đề phòng lũ lụt sau tháng 7 âm lịch. Lop8.net. * Câu 4: -Tháng bảy kiến bò, chỉ lo lại lụt..  Trông kiến đoán lụt..

<span class='text_page_counter'>(5)</span> +HS đọc câu 5->câu 8. Bốn câu tục ngữ này có điểm chung là gì ?. - HS đọc, trả lời. -Câu 5 có mấy vế, giải nghĩa - Một mảnh đất nhỏ từng vế và giải nghĩa cả câu ? bằng một lượng vàng lớn. -Em có nhận xét gì về hình thức cấu tạo của câu tục ngữ này ? Tác dụng của cách cấu - HS trả lời tạo đó là gì ? -Kinh nghiệm nào được đúc kết từ câu tục ngữ này ? - Trong thực tế ngày này có rất nhiều diện tích đất đai được sd không đúng mục đích khi đó con người ta đã coi trọng đất chưa? +HS đọc câu 6. -Ở đây thứ tự nhất, nhị, tam, xác định tầm quan trọng hay lợi ích của việc nuôi cá, làm vườn, trồng lúa ? -Kinh nghiệm sản xuất được rút ra từ đây là kinh nghiệm gì ? -Bài học từ kinh nghiệm đó là gì ? -Trong thực tế, bài học này được áp dụng như thế nào ? +HS đọc câu 7. - Nghĩa của câu tục ngữ là gì ? -Câu tục ngữ nói đến những vấn đề gì ? -Câu tục ngữ có sử dụng. - HS trả lời. 2-Tục ngữ về lao động sản xuất: * Câu 5: -Tấc đất, tấc vàng..  Sử dụng câu rút gọn, 2 vế đối xứng – Thông tin nhanh, gọn; nêu bật được gía trị của đất, làm cho câu tục ngữ cân đối, nhịp nhàng, dễ thuộc, dễ nhớ..  Đất quý như vàng.. - Liên hệ thực tế. - HS đọc - Chỉ thứ tự lợi ích của * Câu 6: - Nhất canh trì, nhị canh các nghề đó. viên, tam canh điền - Nuôi cá có lãi nhất, rồi mới đến làm vườn và trồng lúa. - HS trả lời.  Muốn làm giàu thì phải. phát triển thuỷ sản. - Nghề nuôi tôm, cá ở nước ta ngày càng được đầu tư phát triển, thu lợi nhuận lớn. - HS đọc - Thứ nhất là nước, thứ 2 là phân, thứ 3 là * Câu 7: chuyên cần, thứ tư là - Nhất nước, nhì phân, tam giống. cần, tứ giống. - Nói đến các yếu tố của nghề trồng lúa. - HS trả lời Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> biện pháp nghệ thuật gì, tác dụng của biện pháp nghệ thuật đó ?.  Sử dụng phép liệt kê -. Vừa nêu rõ thứ tự, vừa nhấn mạnh vai trò của từng yếu tố - HS trả lời trong nghề trồng lúa. -Kinh nghiệm trồng trọt được  Nghề trồng lúa cần phải đúc kết từ câu tục ngữ này là - Nghề làm ruộng phải đủ 4 yếu tố: Nước, phân, gì ? cần, giống trong đó quan đảm bảo đủ 4 yếu tố trên có như vậy thì lúa trọng hàng đầu là nước. -Bài học từ kinh nghiệm này mới tốt. là gì ? - HS đọc - Thứ nhất là thời vụ, thứ 2 là đất canh tác. +HS đọc câu 8. * Câu 8: - Ý nghĩa của câu tục ngữ này - Sử dụng câu rút gọn - Nhất thì, nhì thục. là gì ? và phép đối xứng – Nhấn mạnh 2 yếu tố -Hình thức diễn đạt của câu thì, thục, vừa thông tin tục ngữ này có gì đặc biệt, tác nhanh, gọn lại vừa dễ  Sử dụng câu rút gọn và dụng của hình thức đó ? phép đối xứng thuộc, dễ nhớ. - HS trả lời -Câu tục ngữ cho ta kinh nghiệm gì ?. => Trong trồng trọt cần đảm bảo 2 yếu tố thời vụ và đất đai, trong đó yếu tố thời vụ - Lịch gieo cấy đúng thời vụ, cải tạo đất sau là quan trọng hàng đầu. -Kinh nghiệm này đi vào thực mỗi thời vụ. tế nông nghiệp ở nước ta như thế nào? - Chủ yếu dựa trên - Căn cứ của việc đúc rút những quan sát. kinh nghiệm từ đâu? III. TỔNG KẾT: Hoạt động 3: HD tổng kết - Nghệ thuật đặc sắc của Sử dụng cách diễn đạt những câu tục ngữ trên? ngắn gọn, cô đúc; sử dụng kết cấu diễn đạt * Ghi nhớ: SGK theo kiểu đối xứng, nhân quả, hiện tượng và cách ứng xử cần thiết; tạo vần, nhịp cho câu văn dễ nhớ, dễ vận dụng. - Ý nghĩa của các câu tục. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> ngữ? - Không ít câu tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất là những bài học quý giá của nhân dân ta. - Chốt lên bảng phụ.Gọi hs đọc. -HS đọc ghi nhớ. *HS hoạt động nhóm: -GV chia lớp thành 4 tổ chơi trò chơi nhỏ: Tổ nào tìm được nhiều ca dao, tục ngữ liên quan đến môi trường thì thắng. -GV nhận xét, đánh giá, tuyên dương.. - Đọc. - Theo dõi, nhớ. - HS đọc - HS hoạt động nhóm.. 3. Củng cố: - Tục ngữ về thiên nhiên giúp cho em điều gì khi học bài học này? - Tục ngữ về LĐSX giúp người lao động có được kinh nghiệm gì? 4. HDVN : - Học thuộc lòng tất cả các câu tục ngữ trong bài học. - Tập sử dụng một vài câu tục ngữ trong bài học vào những tình huống giao tiếp khác nhau, viết thành những đoạn đối thoại ngắn. - Sưu tầm một số câu tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất.. Lop8.net.

<span class='text_page_counter'>(8)</span>