Bài soạn Sinh học khối 8 - Trường THCS Cẩm La - Năm học 2010 - 2011

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Trường THCS Cẩm La. 1. NS: NG:. GV Trần Văn Cường TiÕt 7. Chương II:vận động Bài 7: bộ xương I. Mục tiêu: 1) Kiến thức:  Biết: Mô tả được các thành phần của bộ xương và xác định được vị trí các xương ngay trên cơ thể của mình.  Hiểu: Giải thích được sự khác nhac giữa các loại xương tay với x.chân.  Vận dụng: Phân biệt được các loại x.dài, x. ngắn, x.dẹt về hình thái và cấu tạo; phân biệt các loại khớp. 2) Kỹ năng: Rèn kĩ năng: quan sát, so sánh, phân tích, tổng hợp, khái quát. II. Chuẩn bị: 1) Giáo viên: a) Tranh vẽ phóng to : Hình 7-1, 7-3 Bộ xương người; 7-4 “Các loại khớp”. b) Mô hình: 2) Hoc sinh: Xem trước nội dung bài học. III. Phương pháp: Trực quan + Đàm thoại + Thuyết trình. IV. Tiến trình dạy học: 1) Kiểm tra bài cũ:  Vẽ sơ đồ cấu tạo một nơ ron. (Vẽ cân đối, chính xác, chú thích đủ)  Vẽ sơ đồ cấu tạo một cung phản xạ. (Vẽ cân đối, chính xác, chú thích đủ)  Nêu cấu tạo và chức năng của một nơ ron điển hình ? Kể tên các loại nơron ?  Đáp án:  Cấu tạo: Thân: chứa nhân, xung quanh có các sợi nhánh (tua ngắn) ; Sợi trục (tua dài): có các bao miêlin; Xináp: nơi nối tiếp giữa 2 nơron.  Chức năng: Cảm ứng ;Dẫn truyền  Các loại nơron: có 3 loại: Nơron hướng tâm (cảm giác) ; Nơron trung gian (liên lạc); Nơron li tâm (liên lạc)  Phản xạ là gì ? Hãy cho ví dụ mộ phản xạ và phân tích một cung phản xạ trong ví dụ này ?  Đáp án:Phản xạ:Phản xạ là phản ứng của cơ thể trả lời các kích thích của môi trường qua hệ thần kinh. Ví dụ: ngứa  gải, tay chạm vào vật nóng  rụt tay, … 2) Bài mới: a) Mở bài: Trong quá trình tiến hoá, hệ vận động không ngừng phát triển nhờ bộ xương và hệ cơ. Cấu tạo hệ vận động như thế nào để phù hợp với dáng đứng thẳng của người? b) Phát triển bài:  Hoạt động 1: Tìm hiểu các phần chính của bộ xương  Mục tiêu: Nêu được ch.năng của bộ xương và xác định được 3 phần chính bộ xương. Hoạt động của GV H.đ. của HS Nội dung  H.dẫn hs q.sát trên mô hình và  Nghe giáo viên I. Các phần chính của bộ trên tranh nhận biết vị trí của các thuyết trình về cấu tạo xương: xương trên cơ thể. của bộ xương. 1) Các phần của bộ xương: có 3 phần:  Yêu cầu học sinh thảo luận nhóm trong 3’:  Đại diện phát biểu,  Xương đầu: X. sọ và x. mặt  Điểm khác nhau giữa xương bổ sung:  Xương thân: Cột sống và lồng  Đặc điểm khác (kích ngực tay với x.chân ? thướt, cấu tạo của đai vai  Xương chi: x. chân và x. tay.  Bộ xương có chức năng gì ?. Gi¸o ¸n Sinh häc 8. 1 Lop8.net. N¨m häc 2010 - 2011.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Trường THCS Cẩm La. 2. GV Trần Văn Cường. với đai hông, hình thái 2) Chức năng của bộ xương:  Bs, hoàn chỉnh nội dung.  Bộ phận nâng đỡ (tạo khung)  Thuyết trình về cấu tạo và x.cổ/x.bàn) cho cơ thể có hình dạng nhất định chức năng của hộp sọ, cột sống,  Chức năng. lồng ngực, x.tay, và x.chân.  Bảo vệ các nội quan  Là chổ bám cho các cơ vận động Hoạt động 2: Phân biệt các loại xương  Mục tiêu: Phbiệt được 3 loại xương: x.dài, x.ngắn và x.dẹt dựa vào hình dạng và c.tạo.  Hãy đọc thông tin   Cá nhân đọc thông tin, đại II. Phân biệt các loại xương: diện phát biểu, bổ sung.  Xương dài: hình ống, ở mục II: HS đọc  môc II , quan s¸t h×nh giữa rỗng, chứa tuỷ như: x.  Có mấy loại xương ? đùi, x.ống chân, … 7.1 để nhËn d¹ng, nªu đặc ®iÓm Dựa vào đâu để phân chia ? - Yêu cầu HS đọc  mục II các loại xương.  Xương ngắn: ngắn, nhỏ như: x.đốt sống, x.cổ (tay, , quan sát hình 7.1 để trả lời - HS thảo luận nhóm để nêu được: chân) c©u hái: + Giống: có các thành phần tương  Xương dẹt: hình bản, dẹt, - Căn cứ vào đâu để phân ứng với nhau. mỏng như: x.bả vai, x.sọ, cánh biệt các loại xương? + Khác: về kích thước, cấu tạo đai chậu. - Phân biệt đặc điểm của vai và đai hông, xương cổ tay, bàn mçi lo¹i? tay, bµn ch©n.  - Xác định các loại + Sự khác nhau là do tay thích xương đó trên tranh và mô nghi với quá trình lao động, chân h×nh? thích nghi với dáng đứng thẳng. - HS dùa vµo kiÕn thøc ë th«ng tin kết hợp với tranh H 7.1; 7.2 để trả lêi.  - Tù rót ra kÕt luËn.  Tiểu kết: X.định những xương này trên mô hình ?  Hoạt động3: Tìm hiểu các khớp xương.  Mục tiêu: Phbiệt được 3 loại khớp: khớp động, khớp bán động và khớp bất động. - Yªu cÇu HS t×m hiÓu th«ng  Cá nhân đọc thông tin, đại II. Các khớp xương: có 3 diện phát biểu, bổ sung. loại: tin môc III vµ tr¶ lêi c©u hái: - Thế nào gọi là khớp xương?  Cỏ nhõn đọc thụng tin, đại  Khớp động: cử động được diện phát biểu, bổ sung. dễ dàng nhờ: - Cã mÊy lo¹i khíp? + Hai đầu xương có lớp sụn,  Nghe giáo viên bs. - Yªu cÇu HS quan s¸t H 7.4 - HS nghiªn cøu th«ng tin SGK. + Giữa có dịch khớp vµ tr¶ lêi c©u hái: + Ngoài có dây chằng - Rót ra kÕt luËn. - Dùa vµo khíp ®Çu gèi, h·y Ví dụ: khớp gối, khớp đùi, khớp khuỷu tay, … mô tả 1 khớp động?  Khớp bán động: cử động - Khả năng cử động của khớp hạn chế do có đĩa sụn ở giữa 2 động và khớp bán động khác đầu xương. Ví dụ: khớp đốt nhau nh­ thÕ nµo? V× sao cã sống sự khác nhau đó? - Quan sát kĩ H 7.4, trao đổi  Khớp bất động: khụng cử - Nêu đặc điểm của khớp bất nhóm và rút ra kết luận. động được do các xương gắn chặt với nhau bằng khớp răng động? cưa. - GV løu ý HS: trong bé Ví dụ: khớp hộp sọ, khớp xương người chủ yếu là khớp xương cánh chậu.. Gi¸o ¸n Sinh häc 8. 2 Lop8.net. N¨m häc 2010 - 2011.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Trường THCS Cẩm La. 3. GV Trần Văn Cường. động giúp con người vận động và lao động.  - HS đọc kết luận. - Cho HS đọc kết luận SGK.  Tiểu kết: X.định những xương này trên mô hình ? 4. Củng cố: Yêu cầu học sinh trả lời câu hỏi sách giáo khoa. Câu 3: Khớp động => bảo đảm hoạt động linh hoạt của tay, chân; Khớp bán động => Tạo khoang bảo vệ (ngực) và giúp cơ thể mầm dẻo trong dáng đi thẳng hoạt cử động phức tạp; Khớp bất động => tạo hộp (sọ) bảo vệ nội quan, khối để nâng đỡ (cánh chậu) 5. Dặn dò:  Đọc mục “Em có biết”  Nhóm chuẩn bị: vài xương đùi ếch / chẫu chàng / ngón chân gà; đốt sống heo / bò. v. Rót kinh nghiÖm:. Néi dung: Phương pháp: TiÕn tr×nh Thêi gian. NS: NG:. TiÕt 8. Bài 8: cấu tạo và tính chất của xương I. Mục tiêu: 1) Kiến thức: - Biết: Mô tả được cấu tạo một xương dài; xác định được thành phần hoá học của xương. - Hiểu: Giải thích được khả năng lớn lên và chịu lực của xương; chứng minh được tính đàn hồi và cứng rắn của xương. - Vận dụng: Biết cách ăn uống hợp lí để xương ptriển tốt, g. đỡ người già tránh té ngã. 1) Kỹ năng: rèn kĩ năng:  Quan sát thí nghiệm rút ra kiến thức  Phân tích, tổng hợp, khái quát; vẽ hình. 2) Thái độ: Giáo dục ý thức bảo vệ xương, liên hệ thức ăn với lứa tuổi học sinh. II. Chuẩn bị: 1) Giáo viên: a) Tranh vẽ phóng to : Hình 8-1 8-5 b) Vật mẫu: xương đùi ếch / ngón chân gà; đốt sống heo / bò cắt ngang. c) Dụng cụ: 1 panh, 1 đèn cồn, 2 cốc 50 và 100 ml d) Hoá chất: dung dịch HCl 10% (đầu giờ thả 1 – 2 xương đùi ếch) 2) Hoc sinh: vài xương đùi ếch / chẫu chàng / ngón chân gà; đốt sống heo / bò. III. Phương pháp: Trực quan + Đàm thoại + Thuyết trình. IV. Tiến trình dạy học: 1. ổn định: 2. Kiểm tra bài cũ: Nêu các phần chính của bộ xương ? Chức năng của bộ xương ?  Đáp án: 1) Các phần của bộ xương: có 3 phần: 2) Chức năng của bộ xương:. Gi¸o ¸n Sinh häc 8. 3 Lop8.net. N¨m häc 2010 - 2011.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Trường THCS Cẩm La. 4. GV Trần Văn Cường.    3.. Xương đầu: X. sọ và x. mặt  Bộ phận n.đỡ cho cơ thể có hd nhất định Xương thân: Cột sống và lồng ngực  Bảo vệ các nội quan Xương chi: x. chân và x. tay.  Là chổ bám cho các cơ vận động Bài mới: b) Mở bài: Cơ thể một người có trọng lượng 50 kg có thể gánh trong lượng lớn hơn nhiều ví dụ 70 – 80 kg. Cấu tạo của xương như thế nào để có được tính chất như thế ? c) Phát triển bài: Hoạt động 1: Tìm hiểu cấu tạo và chức năng của xương  Mục tiêu: học sinh chỉ ra được cấu tạo của xương phù hợp với chức năng của nó. Hoạt động của GV H.đ. của HS Nội dung  H.dẫn hs q.sát trên tranh, - HS nghiªn cøu th«ng tin vµ I. Cấu tạo của xương: nhận biết cấu tạo xương dài. quan s¸t h×nh vÏ, ghi nhí 1) Cấu tạo xương dài: * Sơ đồ cấu tạo xương dài:  Yêu cầu học sinh đọc thông kiÕn thøc.  Đầu xương: tin ô  và bảng 8-1 mục 2; thảo + Sụn bọc đầu giúp giảm ma luận nhóm trong 3’ câu hỏi mục sát : Cấu tạo xương hình ống, nan - 1 HS lªn b¶ng d¸n chó + Mô xương xốp: Phân tán lực xương ở đầu xếp vòng cung có ý thÝch vµ tr×nh bµy. tác động và tạo ô chứa tuỷ đỏ nghĩa gì với chức năng nâng đỡ. - Xương dài có cấu tạo như thế - Các nhóm khác nhận xét và rót ra kÕt luËn. nµo? - GV treo H 8.1(tranh c©m), gäi 1 HS lªn d¸n chó thÝch vµ tr×nh bµy. - Cho c¸c HS kh¸c nhËn xÐt sau đó cùng HS rút ra kết luận. - CÊu t¹o h×nh èng cña th©n xương, nan xương ở đầu xương xÕp vßng cung cã ý nghÜa g× víi chức năng của xương?  Bổ sung, hoàn chỉnh nội dung: trong xây dựng khi làm vòm cửa, trụ cầu => tiết kiệm vật liệu vừa đảm bảo tính vững chắc.  Quan sát tranh vẽ phóng to hình 8-3, đọc thông tin ô  mục 3: Mô tả cấu tạo xương ngắn và xương dẹt ? Dùng vật mẫu / tranh vẽ phóng to đốt sống cắt ngang bổ sung, h.chỉnh nd..  Thân xương: - CÊu t¹o h×nh èng lµm cho + Màng xương: giúp xương to xương nhẹ và vững chắc. ra. - Nan xương xếp thành vòng + Mụ xương cứng: chịu lực, cung cã t¸c dông ph©n t¸n đ.bảo vững chắc. lùc lµm t¨ng kh¶ n¨ng chÞu + Khoang xương: chứa tuỷ đỏ (trẻ em), tuỷ vàng (người lớn) lùc. - Nghiªn cøu b¶ng 8.1, ghi nhí th«ng tin vµ tr×nh bµy. - Nghiªn cøu th«ng tin , quan sát hình 8.3 để trả lời.. 2) Cấu tạo của xương ngắn và xương dẹt:  Ngoài là mô xương cứng  bảo vệ và chịu lực - Rót ra kÕt luËn.  Trong là mô xương xốp  chứa tuỷ đỏ. Hoạt động2: Tìm hiểu sự to và dài ra của xương. Mục tiêu: Nêu được: xương to ra nhờ các tb màng xương, dài nhờ sụn tăng trưởng.  Cá nhân đọc thông tin, II. Sự to và dài ra của xương:  Hãy đọc thông tin  mục II: - Xương to ra về bề ngang do đâu đại diện phát biểu, bổ sung. - HS nghiªn cøu  môc ? II vµ tr¶ lêi c©u hái.  Hướng dẫn học sinh quan sát hình 8-4 và 8-5. Gi¸o ¸n Sinh häc 8. 4 Lop8.net. N¨m häc 2010 - 2011.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> Trường THCS Cẩm La. 5. GV Trần Văn Cường.  Xương dài ra do đâu - Xương to ra là nhờ đâu? - GV dùng H 8.5 SGK mô tả thí - Trao đổi nhóm.  Xương to ra về bề ngang nhờ nghiÖm chøng minh vai trß cña - §¹i diÖn nhãm tr¶ lêi. các tế bào màng xương phân sụn tăng trưởng: dùng đinh platin chia. đóng vào vị trí A, B, C, D ở xương  Xương dài ra nhờ sự phân 1 con bª. B vµ C ë phÝa trong sôn chia của các tế bào ở lớp sụn tăng trưởng. A và D ở phía ngoài tăng trưởng. sụn của 2 đầu xương. Sau vài tháng thấy xương dài ra nhưng - Chốt lại kiến thức. khoảng cách BC không đổi còn AB và CD dài hơn trước. Yªu cÇu HS quan s¸t H 8.5 cho biết vai trò của sụn tăng trưởng. - GV l­u ý HS: Sù ph¸t triÓn cña xương nhanh nhất ở tuổi dậy thì, sau đó chậm lại từ 18-25 tuổi.  - Trẻ em tập TDTT quá độ, mang v¸c nÆng dÉn tíi sôn t¨ng trưởng hoá xương nhanh, người kh«ng cao ®­îc n÷a. Tuy nhiªn màng xương vẫn sinh ra tế bào xương.  Tiểu kết: Tóm tắt trên tranh: Các tb sụn tăng trưởng phân chia làm xương dài ra. Khi trưởng thành sụn không phân chia nữa nên không to ra. Màng xương vẫn hoạt động làm xương to ra, trong lúc đó ở thành trong tb bào xương bị tiêu huỷ làm khoang xương ngày càng rộng. liên hệ tránh té ngã ở người già Hoạt động3: Tìm hiểu thành phần hoá học và tính chất của xương.  Mục tiêu: Qua tn hs chỉ ra được 2 t.p chính của xương là chất cốt giao và m.k. III. Thành phần hoá học và  Hướng dẫn học sinh quan sát tính chất xương: thí nghiệm ngâm xương trong axit và đốt xương. - GV biÓu diÔn thÝ nghiÖm: Cho - HS quan s¸t vµ nªu hiÖn xương đùi ếch vào ngâm trong dd tượng: HCl 10%. + Cã bät khÝ næi lªn (khÝ - Gäi 1 HS lªn quan s¸t. CO ) chứng tỏ xương có. - Hiện tượng gì xảy ra.. 2. muèi CaCO3.  Thành phần hoá học: - Dùng kẹp gắp xương đã ngân rửa + Xương mềm dẻo, uốn + Chất vô cơ: muối Ca + Chất hữu cơ: cốt giao vào cốc nước lã cong ®­îc. - Thử uốn xem xương cứng hay - Đốt xương bóp thấy xương  T.chất: xương cú t.chất bền chắc và mềm dẻo. mÒm? vì. - Đốt xương đùi ếch khác trên ngọn lửa đèn cồn, khi hết khói: Bóp phần đã đốt, nhận xét hiện + Xương vỡ vụn. tượng.. Gi¸o ¸n Sinh häc 8. 5 Lop8.net. N¨m häc 2010 - 2011.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> Trường THCS Cẩm La. 6. GV Trần Văn Cường. - Từ các thí nghiệm trên, có thể rút + HS trao đổi nhóm và rút ra ra kÕt luËn g× vÒ thµnh phÇn, tÝnh kÕt luËn. - 1 HS đọc kết luận SGK. chất của xương?  - GV giíi thiÖu vÒ tØ lÖ chÊt cèt giao thay đổi ở trẻ em, người già.  Yêu cầu học sinh nêu hiện tượng xảy ra  Liên hệ đến thành phần h.học của xương. 4. Củng cố: Yêu cầu học sinh trả lời câu hỏi sách giáo khoa. 5. Dặn dò: Đọc mục “Em có biết” v. Rót kinh nghiÖm:. Néi dung: Phương pháp: TiÕn tr×nh Thêi gian. NS: NG:. TiÕt 9. Bµi 9: cÊu t¹o vµ tÝnh chÊt cña c¬ I. Mục tiêu: 1) Kiến thức:. 2) II. 1) 2) III. IV..  Biết: Mô tả được cấu tạo của tế bào cơ và của bắp cơ.  Hiểu: Giải thích được t.chất cơ bản của cơ là sự co cơ và nêu ý nghĩa của sự co cơ.  Vận dụng: giải thích được các hiện tượng co và duỗi cơ trên cơ thể khi hoạt động. Kỹ năng: rèn kĩ năng:  Quan sát tranh rút ra kiến thức  Thu thập thông tin, khái quát hoá. Chuẩn bị: Giáo viên: Tranh vẽ phóng to : Hình 9-1 9-4; Dụng cụ: 1 búa y tế Hoc sinh: xem trước nội dung bài 9 Phương pháp: Trực quan + Thuyết trình + Đàm thoại + Thực hành. Tiến trình dạy học:. Kiểm tra bài cũ:( kiểm tra 15') Đề bài: xác định chức năng tương ứng với các phần của xương bằng cách ghép chữ(a, b, c ..) với số(1, 2, 3,...) sao cho phù hơ các phần của xương trả lời chức năng 1. sụn đầu xương a. sinh hồng cầu, chứa mỡ ở người già 2. Sụn tăng trưởng b. Giảm ma sát trong khớp 3. Mô xương xốp c. Xương lớn lên về bề ngang 4. Mô xương cứng d. Phân tán lực, tạo ô chứa tủy. Gi¸o ¸n Sinh häc 8. 6 Lop8.net. N¨m häc 2010 - 2011.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Trường THCS Cẩm La. 7. GV Trần Văn Cường. 5. Tủy xương. e. Chịu lực g. Xương dài ra Câu 2: thành phần hóa học của xương có ý nghĩa gì đối với chức năng của xương Câu 3; nêu cấu tạo của xươn ngắn và xương dẹt, đặc điểm khác nhau giữa xương ngắn và xương dài Đáp án: câu1:1-b; 2-g; 3-d; 4-e; 5-a(mỗi ý đúng 0,75đ) Câu 2;- thành phần hữu cơ( chất cốt giao) có ý nghĩa quan trọng đảm bảo tính mềm giẻo - thành phần chất vô cơ (chủ yếu là muối Canxi) giúp xương cứng chắc Câu 3 ;- xương ngắn có cấu tạo ,ngoài là mô xương cúng , trong là mô xương xốp - điểm khác nhau , xương ngắn khong có khoang xương Bài mới: a) Mở bài: Hệ vận động cấu tạo nhờ xương và cơ, chúng ta đã biết cấu tạo và tính chất của xương. Vậy cơ có cấu tạo và tính chất như thế nào ? b) Phát triển bài: Hoạt động 1: Tìm hiểu cấu tạo của bắp cơ và tế bào cơ  Mục tiêu: Học sinh chỉ ra được cấu tạo của tb cơ liên quan đến các vân ngang. Hoạt động của GV H.đ. của HS Nội dung  H.dẫn hs q.sát trên  Quan sát tranh I. Cấu tạo bắp cơ và tế bào cơ: tranh phóng to hình 9-1, theo hướng dẫn; nghe 1) Bắp cơ: gồm nhiều bó cơ, cấu tạo gồm: thuyết trình cho học sinh giáo viên thông báo  Ngoài: là màng liên kết; hai đầu thon có nhận biết cấu tạo bắp cơ, về cấu tạo của bắp cơ gân; phần bụng phình to. bó cơ, tơ cơ và tiết cơ. và bó cơ. .  Trong: có nhiều sợi cơ tập trung thành bó - Yêu cầu HS đọc thông - HS nghiên cứu 2) Tế bào cơ: (sợi cơ) gồm nhiều tơ cơ, cú 2 tin môc I vµ quan s¸t H th«ng tin SGK vµ loại tơ cơ xếp xen kẽ tạo thành vân tối và vân 9.1 SGK, trao đổi nhóm quan sát hình vẽ, sỏng: để trả lời câu hỏi: thèng nhÊt c©u tr¶ lêi.  Tơ cơ dày  vân tối. - B¾p c¬ cã cÊu t¹o nh­  - §¹i diÖn nhãm  Tơ cơ mãnh  vân sáng. tr×nh bµy. C¸c nhãm  Ngoài ra, giữa 2 đ.vị cấu trúc còn có tiết cơ. thÕ nµo ? kh¸c bæ sung vµ rót - Nªu cÊu t¹o tÕ bµo c¬ ? ra kÕt luËn. - Gäi HS chØ trªn tranh cÊu t¹o b¾p c¬ vµ tÕ bµo c¬.  Tiểu kết: Tóm tắt trên sơ đồ cấu tạo của cơ.  Hoạt động2: Tìm hiểu tính chất của cơ.  Mục tiêu: Nêu được t.h.của cơ là co và dãn; g.thích được bản chất của sự co và dãn cơ. Hoạt động của GV H.đ. của HS Nội dung  Treo tranh phóng to hình 9-2,  Cá nhân quan sát theo II. Tính chất của cơ: hướng dẫn học sinh quan sát thí hướng dẫn, đọc thông tin, nghiệm co cơ chân ếch khi có kích đ.diện pbiểu, bổ sung. - HS nghiªn cøu thÝ nghiÖm thích.  Yêu cầu học sinh làm thí vµ tr¶ lêi c©u hái : nghiệm theo hướng dẫn mục . - Nªu kÕt luËn. - Yêu cầu HS đọc thí nghiệm và  Tính chất của cơ là co và quan s¸t H 9.2 SGK (nÕu cã ®iÒu dãn. kiÖn GV biÓu diÔn thÝ nghiÖm)  Khi cơ co: Tơ cơ mãnh - Yêu cầu HS mô tả thí nghiệm sự - HS đọc thông tin, làm xuyên sâu vào vùng phân bố co c¬ động tác co cẳng tay sát của tơ cơ dày làm tế bào cơ - GV giải thích về chu kì co cơ cánh tay để thấy bắp cơ co ngắn lại. (nhÞp co c¬).  Cơ co khi có kích thích của. Gi¸o ¸n Sinh häc 8. 7 Lop8.net. N¨m häc 2010 - 2011.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Trường THCS Cẩm La. 8. GV Trần Văn Cường. - Yêu cầu HS đọc thông tin ng¾n l¹i, to ra vÒ bÒ ngang. môi trường và chịu ảnh hưởng + GËp c¼ng tay s¸t c¸nh tay. - Gi¶i thÝch dùa vµo th«ng của hệ thần kinh. - Nhận xét về sự thay đổi độ lớn tin SGK, rút ra kết luận. của cơ bắp trước cánh tay? Vì sao - HS làm phản xạ đầu gối (2 HS lµm). có sự thay đổi đó? - Yêu cầu HS làm thí nghiệm phản - Dựa vào H 9.3 để giải thÝch c¬ chÕ ph¶n x¹ co c¬. x¹ ®Çu gèi, quan s¸t H 9.3  - Gi¶i thÝch c¬ chÕ ph¶n x¹ sù co c¬?  Vậy tính chất của cơ là gì ? Tiểu kết: Tính chất của cơ là gì ? Khi cơ co, các tơ cơ hoạt động như thế nào ? Hoạt động3: Tìm hiểu ý nghĩa của hoạt động co cơ.  Mục tiêu: Nêu được ý nghĩa của hoạt động co cơ. Hoạt động của GV H.đ. của HS Nội dung  Yêu cầu học sinh thảo luận  Cá nhân đọc thông tin và III. Ý nghĩa của hoạt động co nhóm trong 3’ trả lời 2 câu hỏi thảo luận nhóm trả lời câu cơ: Cơ thường bám vào 2 đầu xương: mục : hỏi theo hướng dẫn.  Q.sát hình 9-4, em hãy cho  Nghe giáo viên bổ sung, hoàn chỉnh nội dung. biết sự co cơ có tác dụng gì ? - Yªu cÇu HS ph©n tÝch sù phèi - HS quan s¸t H 9.4 SGK hợp hoạt động co, dãn giữa cơ 2 - Trao đổi nhóm để thống  Khi cơ co làm xương cử ®Çu (c¬ gÊp) vµ c¬ 3 ®Çu (c¬ nhÊt ý kiÕn. động  vận động của cơ thể. - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy, duçi) ë c¸nh tay.  Sự sắp xếp các cơ trên cơ thể - GVnhËn xÐt, gióp HS rót ra kÕt bæ sung vµ rót ra kÕt luËn. tạo thành cặp đối kháng  phối luËn. hợp hoạt động giữa các nhóm cơ.  - Yêu cầu 1 HS đọc kết luận cuèi bµi  Thử phân tích sự phối hợp hoạt động co, dãn giữa cơ hai đầu (cơ gấp) và cơ 3 đầu (cơ duỗi) ở cánh tay ?  Bổ sung, hoàn chỉnh nội dung. c) Củng cố: Yêu cầu học sinh trả lời câu hỏi sách giáo khoa. Câu 2: Khi đứng cả 2 cơ gấp và cơ duỗi cẵng chân cùng co, nhưng không co tối đa  xương giữ cơ thể ở vị trí thăng bằng. Câu 3 : Không khi nào cả cơ gấp và cơ duỗi của một bộ phận cơ thể cùng co tối đa. Vì cơ gấp và cơ duỗi của một bộ phận cơ thể cùng duỗi tối đa khi mất khả năng tiếp nhận kích thích (mất trương lực cơ) ở người bị liệt. V. Dặn dò: Học bài, xem trước nội dung bài 10. v. Rót kinh nghiÖm:. Néi dung: Phương pháp: TiÕn tr×nh. Gi¸o ¸n Sinh häc 8. 8 Lop8.net. N¨m häc 2010 - 2011.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Trường THCS Cẩm La. 9. GV Trần Văn Cường. Thêi gian NS: NG:. TiÕt 10 Bài 10 : hoạt động của cơ. I. Mục tiêu: 1) Kiến thức:  Biết: Nêu được nguyên nhân của sự mỏi cơ  Hiểu: Hiểu được cơ sinh ra công và đề ra biện pháp chống mỏi cơ.  Vận dụng: Biết luyện tập cơ và lao động vừa sức để bảo vệ và rèn luyện cơ. 2) Kỹ năng: rèn kĩ năng:  Quan sát thí nghiệm rút ra kiến thức  Thu thập thông tin, phân tích, khái quát hoá. II. Chuẩn bị: 1) Giáo viên: Dụng cụ: 1 máy ghi công của cơ. 2) Hoc sinh: xem trước nội dung bài 10 III. Phương pháp: Trực quan + Đàm thoại + Thuyết trình IV. Tiến trình dạy học: 1) Kiểm tra bài cũ: Tính chất của cơ là gì ? Đặc điểm cấu tạo nào của cơ phù hợp với ch.năng co và dãn cơ ? Đáp án:  Tính chất của cơ là co và dãn  Đặc điểm cấu tạo: 1) Bắp cơ: gồm nhiều bó cơ, cấu tạo gồm:  Ngoài: là màng liên kết; hai đầu thon có gân; phần bụng phình to.  Trong: có nhiều sợi cơ tập trung thành bó 2) Tế bào cơ: (sợi cơ) gồm nhiều tơ cơ, có 2 loại tơ cơ xếp xen kẽ tạo thành vân tối và vân sáng:  Tơ cơ dày  vân tối.  Tơ cơ mãnh  vân sáng.  Ngoài ra, giữa 2 đ.vị cấu trúc còn có tiết cơ.  Khi cơ co: Tơ cơ mãnh xuyên sâu vào vùng phân bố của tơ cơ dày làm tế bào cơ ngắn lại. 2) Bài mới: a) Mở bài: Hãy nêu hiện tượng xảy ra khi làm việc với một động tác nhưng em làm nhiều lần thì cảm giác cơ như thế nào ? Làm thế nào để rèn luyện cơ ? b) Phát triển bài: Hoạt động 1: Tìm hiểu hoạt động của cơ và nghiên cứu công của cơ  Mục tiêu: Học sinh chỉ ra được cơ sinh ra công và được sử dụng vào các công việc. Hoạt động của GV H.đ. của HS Nội dung Yªu cÇu HS lµm bµi tËp SGK.  Cá nhân đọc thông tin, I. Công cơ: hoàn thành bài tập. - Tõ bµi tËp trªn, em cã nhËn xét gì về sự liên quan giữa cơ, - HS chọn từ trong khung để hoµn thµnh bµi tËp: lùc vµ sù co c¬? - Yªu cÇu HS t×m hiÓu th«ng 1- co; 2- lùc ®Èy; 3- lùc kÐo. + Hoạt động của cơ tạo ra lực tin để trả lời câu hỏi: - ThÕ nµo lµ c«ng cña c¬? lµm di chuyÓn vËt hay mang  Khi cơ co tạo ra một lực để v¸c vËt. sinh công (công cơ). C¸ch tÝnh?. Gi¸o ¸n Sinh häc 8. 9 Lop8.net. N¨m häc 2010 - 2011.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Trường THCS Cẩm La. 10. GV Trần Văn Cường.  Công cơ dùng để vận động và lao động.. - Các yếu tố nào ảnh hưởng đến hoạt động của cơ? - H·y ph©n tÝch 1 yÕu tè trong các yếu tố đã nêu? - GV gióp HS rót ra kÕt luËn.  - Yªu cÇu HS liªn hÖ trong lao động.H.dẫn hs hoàn thành bài tập mục .  Thuyết trình công cơ theo thông tin ô  sách giáo khoa.. - HS t×m hiÓu th«ng tin SGK kết hợp với kiến thức đã biết về công cơ học, về lực để trả lời, rót ra kÕt luËn. Đại diện phát biểu, bổ sung.  + HS liªn hÖ thùc tÕ trong lao động  Nghe giáo viên thuyết trình. Hoạt động2: Tìm hiểu nguyên nhân sự mỏi cơ.  Mục tiêu: Nêu được ng.nhân sự mỏi cơ và b.pháp rèn luyện cơ lâu mỏi. Hoạt động của GV H.đ. của HS Nội dung  Hướng dẫn học sinh quan  Cá nhân quan sát thí II. Sự mỏi cơ: là cơ làm việc sát thí nghiệm nghiên cứu sự nghiệm theo hướng dẫn, quá sức và kéo dài dẫn đến biên mỏi cơ qua “máy ghi công của  Đọc thông tin, thảo luận độ co cơ giảm cơ”. nhóm đ.diện pbiểu, bổ sung.  Lần 1: Với quả cân 500 g - 1 HS lªn lµm 2 lÇn: cho ngón tay co nhịp nhàng => + LÇn 1: co ngãn tay nhÞp đếm xem co được bao nhiờu lần nhàng với quả cân 500g, đếm thì mỏi. xem c¬ co bao nhiªu lÇn th×  Lần 2: Với quả cân trên mái. ngón tay nhanh tối đa đếm …mỏi và biờn độ co cơ b.đổi + Lần 2 : với quả cân đó, co 1) Nguyờn nhõn sự mỏi cơ: với tốc độ tối đa, đếm xem cơ Lượng oxi cung cấp cho cơ bị như thế nào ?  Yêu cầu học sinh thảo luận co ®­îc bao nhiªu lÇn th× mái thiếu nên tích tụ axit lactic đầu nhúm trong 5’: 4 cõu hỏi ở mục và có biến đổi gì về biên độ độc cơ. II co c¬. - GV hướng dẫn tìm hiểu bảng - Dùa vµo c¸ch tÝnh c«ng HS 10 SGK và điền vào ô trống để ®iÒn kÕt qu¶ vµo b¶ng 10. hoµn thiÖn b¶ng. - Yªu cÇu HS th¶o luËn vµ tr¶ - HS theo dâi thÝ nghiÖm, lêi : quan sát bảng 10, trao đổi - Qua kÕt qu¶ trªn, em h·y cho nhãm vµ nªu ®­îc : biết khối lượng của vật như thế + Khối lượng của vật thích nµo th× c«ng c¬ s¶n sinh ra lín hîp th× c«ng sinh ra lín. nhÊt ? + Biên độ co cơ giảm dẫn tới - Khi ngãn tay trá kÐo råi th¶ ngõng khi c¬ lµm viÖc qu¸ qu¶ c©n nhiÒu lÇn, cã nhËn xÐt søc. gì về biên độ co cơ trong quá tr×nh thÝ nghiÖm kÐo dµi ? - Hiện tượng biên độ co cơ giảm khi cơ làm việc quá sức đặt tên - HS nghiên cứu thông tin để lµ g× ? tr¶ lêi : đáp án d. Từ đó rút ra kết -Yªu cÇu HS rót ra kÕt luËn.. Gi¸o ¸n Sinh häc 8. 10 Lop8.net. N¨m häc 2010 - 2011.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Trường THCS Cẩm La. 11. GV Trần Văn Cường. - Yªu cÇu HS nghiªn cøu th«ng luËn. tin SGK để trả lời câu hỏi : - Nguyên nhân nào dẫn đến sự mái c¬ ? 2) Biện pháp chống mỏi cơ: a. Thiếu năng lượng  Hít thở sâu b. ThiÕu oxi  Nghỉ ngơi, c. Axit lăctic ứ đọng trong cơ,  Xoa bóp cơ đầu độc cơ  Uống nước đường. HS liªn hÖ thùc tÕ vµ tr¶ lêi. d. Cả a, b, c đều đúng. -Mỏi cơ ảnh hưởng đến sức + Mỏi cơ làm cho cơ thể mệt * Để giỳp cơ làm việc dẻo dai (nâng cao năng suất lao động) khoẻ, lao động và học tập như mỏi, năng suất lao động cần: gi¶m. thÕ nµo?  Lao động vừa sức, nghỉ ngơi - Làm thế nào để cơ không bị hợp lí. mỏi, lao động và học tập đạt kết - Liên hệ thực tế và rút ra kết  Thường xuyờn luyện tập luËn. TDTT => tăng khả năng co cơ qu¶? và sức chịu đựng của cơ.  - Khi mái c¬ cÇn lµm g×?  Nghe giáo viên bổ sung  Ng.nhân sự mỏi cơ do đâu ? hoàn chỉnh nội dung.  Biện pháp chống mỏi cơ cần làm gì ?  Bs, hoàn chỉnh nội dung: tinh thần cũng cần thoải mái…  Tiểu kết: Cần l.động p.hợp với nghỉ ngơi hợp lí để nâng cao năng suất làm việc của cơ. Hoạt động3: Tìm hiểu cách rèn luyện cơ.  Mục tiêu: Nêu được ý nghĩa của luyện tập cơ và chỉ ra các biện pháp luyện tập cơ. Hoạt động của GV H.đ. của HS Nội dung  Y.cầu h.s thảo luận nhóm  Thảo luận nhóm trả lời câu III. Thường xuyên luyện tập để trong 3’ trả lời 4 câu hỏi mục hỏi theo hướng dẫn; đại diện rèn luyện cơ:  phát biểu, bổ sung, hoàn chỉnh  Bs: yếu tố: t.kinh, thể tích nội dung. cơ, lực co cơ, khả năng dẻo - Th¶o luËn nhãm, thèng nhÊt dai. => l.tập giúp cơ p.triển  c©u tr¶ lêi. cơ thể cân đối … - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy, bæ Yªu cÇu HS th¶o luËn nhãm sung. Nªu ®­îc: tr¶ lêi c¸c c©u hái: + Kh¶ n¨ng co c¬ phô thuéc: - Kh¶ n¨ng co c¬ phô thuéc ThÇn kinh: s¶ng kho¸i, ý thøc vµo nh÷ng yÕu tè nµo ? tèt. - Những hoạt động nào được Thể tích của bắp cơ: bắp cơ lớn coi lµ sù luyÖn tËp c¬?-? dÉn tíi co c¬ m¹nh. Luyện tập thường xuyên có tác Lực co cơ dụng như thế nào đến các hệ Khả năng dẻo dai, bền bỉ. cơ quan trong cơ thể và dẫn + Hoạt động coi là luyện tập Luyện tập TDTT và lao động cơ: lao động, TDTT thường vừa sức giỳp: tới kết quả gì đối với hệ cơ?  Tăng thể tích cơ  tăng lực  - Nên có phương pháp như xuyên... + Lao động, TDTT ảnh hưởng cơ. thế nào để đạt hiệu quả?  Tăng năng lực hoạt động của  B.Hồ: “Tuổi nhỏ làm việc đến các cơ quan.... Gi¸o ¸n Sinh häc 8. 11 Lop8.net. N¨m häc 2010 - 2011.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Trường THCS Cẩm La. 12. GV Trần Văn Cường. hệ hô hấp, tiêu hoá, tuần hoàn,  - Rót ra kÕt luËn.  Nghe giáo viên bổ sung, t.kinh  tinh thần sảng khoái  làm việc có năng suất cao. hoàn chỉnh nội dung. c) Củng cố: Yêu cầu học sinh trả lời câu hỏi sách giáo khoa. V. Dặn dò:  Hướng dẫn học sinh mục “Trò chơi”; coi mục “Em có biết”  Hướng dẫn học sinh kẻ trước bảng 11 trang 38. Học bài, xem trước nội dung bài nhỏ, tuỳ theo sức của mình...”. v. Rót kinh nghiÖm:. Néi dung: Phương pháp: TiÕn tr×nh Thêi gian. NS: NG:. TiÕt 11. Bài 11 : tiến hoá của hệ vận động. Và vệ sinh hệ vận động I. Mục tiêu: 1) Kiến thức:  Biết: Nêu được sự khác nhau giữa bx người và thú  Hiểu: Tiến hoá của người so với đ.v thể hiện ở hệ cơ xương.  Vận dụng: Giữ v.sinh rèn luyện thân thể chống các bệnh về cơ xương ở tuổi thiếu niên. 2) Kỹ năng: rèn kĩ năng quan sát, phân tích, tổng hợp kiến thức 3) Thái độ: Giáo dục ý thức giữ vệ sinh hệ vận động phòng các tật về cột sống. II. Chuẩn bị: 1) Giáo viên: a) Tranh vẽ phóng to: Hình11-1 – 11-5. b) Bảng phụ: Ghi nội dung Bảng 11. c) Mô hình: Bộ xương người và bộ xương thú (hoặc tranh bx thú - thỏ) d) Phiếu trắc nghiệm: Đặc điểm có ở người, không có ở đ.v. 2) Hoc sinh: Kẻ trước nội dung bảng 11 vào bảng nhóm. III. Phương pháp: Trực quan + Đàm thoại. IV. Tiến trình dạy học: 1) Kiểm tra bài cũ: Giải thích vì sao VĐV bơi lội, chạy, nhảy hay bị chuột rút ? Biện pháp chống mỏi cơ ? Đáp án:  Do vận động nhiều, quá sức.  Biện pháp chống mỏi cơ: Hít thở sâu; Nghỉ ngơi, Xoa bóp cơ, Uống nước đường. * Để giúp cơ làm việc dẻo dai (nâng cao năng suất lao động) cần:  Lao động vừa sức, nghỉ ngơi hợp lí.  Thường xuyên luyện tập TDTT => tăng khả năng co cơ và sức chịu đựng của cơ. 2) Bài mới:. Gi¸o ¸n Sinh häc 8. 12 Lop8.net. N¨m häc 2010 - 2011.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Trường THCS Cẩm La. 13. GV Trần Văn Cường. a) Mở bài: Người có nguồn gốc từ động vật, nhưng con người nhờ lao động đã phát triển (nhất là hệ cơ xương) và ít lệ thuộc vào tự nhiên, tiến tới chính phục thiên nhiên. Vậy con người có sự tiến hoá nào về hệ cơ xương so với thú. Biện pháp nào để chống cong vẹo c.s ? b) Phát triển bài:  Hoạt động 1: Tìm hiểu sự tiến hoá của bộ xương người so với bộ xương thú  Mục tiêu: Hs chỉ ra được những nét tiến hoá của bx người so với bx thú phù hợp với dáng đứng thẳng lao động. Hoạt động của GV H.đ. của HS Nội dung  Cho học sinh qs tranh / mô  Cá nhân quan sát tranh, I. Sự tiến hoá của bộ xương hình. Yêu cầu học sinh quan sát thảo luận nhóva2hoan2 thành người so với bộ xương thú: hình 11-1 – 11-3, thảo luận bài tập mục . Đại diện phát  Hộp sọ phát triển, nhthu1trong 5’: hoàn thành bài biểu, bổ sung.  Cột sống có 4 chổ cong, tập mục , Bảng 11.  Nghe giáo viên thuyết trình  Lồng ngực mở rộng sang - GV treo tranh bộ xương người bổ sung. 2 bên. vµ tinh tinh, yªu cÇu HS quan HS quan s¸t c¸c tranh, so s¸nh  Xương chậu nở, xương sát từ H 11.1 đến 11.3 và làm sự khác nhaugiữa bộ xương đựi lớn, bàn chõn hỡnh vũm, xương gót phát triển. người và thú. bµi tËp ë b¶ng 11. - GV treo bảng phụ 11 yêu cầu - Trao đổi nhóm hoàn thànhbảng  Tay giải phúng, khớp tay linh hoạt, ngón cái đối diện đại diện các nhóm lên bảng 11. với 4 ngón kia - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy c¸c ®iÒn.  - GV nhận xét đánh giá, đưa nhóm khác nhận xét, bổ sung. ra đáp án.   Bổ sung, hoàn chỉnh nội dung. Bảng 11- Sự khác nhau giữa bộ xương người và xương thú C¸c phÇn so s¸nh Bộ xương người Bộ xương thú - TØ lÖ sä/mÆt - Lín - Nhá - Lồi cằm xương mặt - Ph¸t triÓn - Kh«ng cã - Cét sèng - Cong ë 4 chç - Cong h×nh cung - Lång ngùc - Në sang 2 bªn - Në theo chiÒu l­ng bông - Xương chậu - Në réng - HÑp - Xương đùi - Ph¸t triÓn, khoÎ - Bình thường - Xương bàn chân - Xương ngón ngắn, bàn chân - Xương ngón dài, bàn chân h×nh vßm. ph¶ng. - Xương gót - Lín, ph¸t triÓn vÒ phÝa sau. - Nhá - Những đặc điểm nào của bộ xương người thích - HS trao đổi nhóm hoàn để nêu được các đặc ®iÓm: cét sèng, lång ngùc, sù ph©n ho¸ tay vµ nghi với tư thế đứng thẳng và đi bằng 2 chân ? chân, đặc điểm về khớp tay và chân. - Yªu cÇu HS rót ra kÕt luËn. Hoạt động2: Tìm hiểu sự tiến hoá củahệ cơ người so với thú.  Mục tiêu: Nêu được sự phân hoá các nhóm cơ người phù hợp với lao động khéo léo. Hoạt động của GV H.đ. của HS Nội dung  Sự tiến hoá của hệ cơ người  Cá nhân đọc thông II. Sự tiến hoá của hệ cơ người so so với cơ thú thể hiện ở những tin với cơ thú: đặc điểm nào ?  Đại diện phát biểu,  Cơ mặt phân hoá biểu hiện tình. Gi¸o ¸n Sinh häc 8. 13 Lop8.net. N¨m häc 2010 - 2011.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Trường THCS Cẩm La. 14. GV Trần Văn Cường. - GV yêu cầu HS đọc thông tin bổ sung. cảm khác nhau. SGK, quan sát H 11.4, trao đổi  Nghe giỏo viờn bổ  Cơ vận động lưỡi phỏt triển, sung, hoàn chỉnh nội  Cơ mông, cơ đùi, cơ bắp chân nhóm để trả lời câu hỏi : dung. phát triển, - Hệ cơ ở người tiến hoá so với hệ C¸ nh©n nghiªn cøu  Cơ tay phân hoá: cơ vận động c¬ thó nh­ thÕ nµo ? SGK, quan s¸t h×nh vÏ, cánh tay, cẳng tay, bàn tay và đặc  - GV nhận xét, đánh giá giúp trao đổi nhóm để thống biệt là cơ vận động ngún cỏi phỏt HS rót ra kÕt luËn. triển nhÊt ý kiÕn.  Treo tranh ph.to hình 11-4:  Giúp con người có khả năng lao Bổ sung, hoàn chỉnh nội dung: - §¹i diÖn c¸c nhãm động. Quá trình tiến hoá: con người tr×nh bµy, bæ sung. dùng thức ăn nấu chín (cơ nhai  - Rót ra kÕt luËn. không p.triển); cơ nét mặt phân hoá; lao động… ; tiếng nói, tư duy…  Tiểu kết: Do l.động mà hệ cơ xương người đã p.triển ph.hợp dáng đứng thẳng, l.động.  Hoạt động3: Tìm hiểu vệ sinh hệ vận động.  Mục tiêu: Nêu được các b.p: rèn luyện hệ vận động, phòng các tật về cột sống. Hoạt động của GV H.đ. của HS Nội dung  Y.cầu h.s thảo luận nhóm  Thảo luận nhóm trả lời III. Vệ sinh hệ vận động: trong 3’ trả lời 2 câu hỏi mục  câu hỏi theo hướng dẫn; đại * Để hệ cơ xương phát triển cần: - Yªu cÇu HS quan s¸t H diện phát biểu, bổ sung, hoàn  Luyện tập TDTT và lao động vừa sức 11.5, trao đổi nhóm để trả chỉnh nội dung. - C¸ nh©n quan s¸t H 11.5  Có chế độ dinh dưỡng hợp lí lêi c¸c c©u hái: - Liên hệ thực tế, trao đổi và tắm năng. - Để xương và cơ phát triển cân nhóm để trả lời. * Để chống cong, vẹo cột sống:  Mang vác vừa sức, đều 2 đối, chúng ta cần làm gì? vai. - §Ó chèng cong vÑo cét sèng, - §¹i diÖn nhãm tr×nh bµy,  Làm việc, ngồi học với tư trong lao động và học tập cần các nhóm khác bổ sung. thế ngay ngắn. chó ý nh÷ng ®iÓm g× ?  - Rót ra kÕt luËn.  - GV nhËn xÐt vµ gióp HS  Nghe giáo viên bổ sung, hoàn chỉnh nội dung. tù rót ra kÕt luËn.  Bs: Có chế độ dinh dưỡng phù hợp, tắm nắng để có vitamin D chuyển hoá Ca thành xương; …  4. Củng cố: Yêu cầu học sinh hoàn thành bài tập trắc nghiệm: Đánh dấu X vào ô vuông chỉ đặc điểm chỉ có ở người, không có ở động vật.  Xương sọ lớn hơn xương mặt  Cột sống hình vòng cung  Lồng ngực nở theo chiều lưng  bụng.  Cơ nét mặt phân hoá  Cơ nhai phát triển  Khớp cổ tay kém linh động  Xương chậu phát triển tạo hố khớp sâu  Xương bàn chân xếp trên một mặt phẳng  Ngón chân cái đối diện với 4 ngón kia. 5. Dặn dò: Nhóm học sinh chuẩn bị: 1. 2 nẹp tre dài 30 – 40 cm x rộng 4 – 5 cm 2. 1 cái kéo, 4 cuộn băng y tế, 2 miếng gạc / vải sạch. 3. Xem trước nội dung bài thực hành. v. Rót kinh nghiÖm:. Gi¸o ¸n Sinh häc 8. 14 Lop8.net. N¨m häc 2010 - 2011.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> Trường THCS Cẩm La. 15. GV Trần Văn Cường. Néi dung: Phương pháp: TiÕn tr×nh Thêi gian NS: NG:. TiÕt 12. Chương III: tuần hoàn. Mục tiêu chương 1. Kiến thức : - Xác định các chức năng mà máu đảm nhiệm liên quan với các thành phần cấu tạo. Sự tạo thành nước mô từ máu và chức năng của nước mô. Máu cùng nước mô tạo thành môi trường trong của cơ thể. - Trình bày được khái niệm miễn dịch. - Nêu hiện tượng đông máu và ý nghĩa của sự đông máu, ứng dụng. - Nêu ý nghĩa của sự truyền máu. - Trình bày được cấu tạo tim và hệ mạch liên quan đến chức năng của chúng - Nêu được chu kì hoạt động của tim (nhịp tim, thể tích/phút). - Trình bày được sơ đồ vận chuyển máu và bạch huyết trong cơ thể. - Nêu được khái niệm huyết áp. - Trình bày sự thay đổi tốc độ vận chuyển máu trong các đoạn mạch, ý nghĩa của tốc độ máu chậm trong mao mạch: - Trình bày điều hoà tim và mạch bằng thần kinh. - Kể một số bệnh tim mạch phổ biến và cách đề phòng. - Trình bày ý nghĩa của việc rèn luyện tim và cách rèn luyện tim. 2. Kĩ năng : - Vẽ sơ đồ tuần hoàn máu. - Rèn luyện để tăng khả năng làm việc của tim. - Trình bày các thao tác sơ cứu khi chảy máu và mất máu nhiều. 3. Thái độ: - Say mê học tập, yêu thích bộ môn. Bài 13: máu và môi trường trong cơ thể I. 1). Mục tiêu: Kiến thức:. Biết: Mô tả được các thành phần cấu tạo của máu: Thành phần: 90% nước, 10% các chất khác. Chức năng: Duy trì máu ở thể lỏng và vận chuyển các chất..  Chức năng của huyết tương và hồng cầu; vai trò của môi trường trong cơ thể. Gi¸o ¸n Sinh häc 8. 15 Lop8.net. N¨m häc 2010 - 2011.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> Trường THCS Cẩm La. 16. GV Trần Văn Cường.  Hiểu: Phân biệt được các thành phần cấu tạo của máu; phân biệt được máu máu, nước mô, bạch huyết.  .  Nêu được thành phần cấu tạo và chức năng của máu: + Tế bào máu: Nêu thành phần cấu tạo phù hợp chức năng Hồng cầu : Vận chuyển ôxy và cácbonnic Bạch cầu : 5 loại, tham gia bảo vệ cơ thể Tiểu cầu : Thành phần chính tham gia đông máu - Nêu được môi trường trong cơ thể: - Vận dụng: phân tích được mối quan hệ giữa máu với môi trường trong cơ thể + Thành phần + Vai trò 2) Kỹ năng: rèn kĩ năng: quan sát, phân tích, tổng hợp, khái quát. II. Chuẩn bị: 1) Giáo viên: Tranh vẽ phóng to : Hình 13-1 (Các tế bào máu), 13-2 “Quan hệ giữa máu, nước mô và bạch huyết”. 2) Hoc sinh: xem trước nội dung bài học. III. Phương pháp: Đàm thoại + Trực quan + Thuyết trình. IV. Tiến trình dạy học: 1, Ổn đ ịnh lớp: 2, Kiểm tra bài cũ:  Bộ xương người có những đặc điểm gì tiến hoá hơn bộ xương thú ? Cần làm gì để chống cong vẹo cột sống ?  Đáp án: * Đặc điểm tiến hoá của bx người so với thú.  Cơ mặt phân hoá biểu hiện tình cảm khác nhau.  Cơ vận động lưỡi phát triển,  Cơ mông, cơ đùi, cơ bắp chân phát triển,  Cơ tay phân hoá: cơ vận động cánh tay, cẳng tay, bàn tay và đ.biệt là cơ v.động ngón cái ptr. * Để chống cong vẹo cột sống: Mang vác vừa sức, đều 2 vai. Làm việc, ngồi học với tư thế ngay ngắn 2) Bài mới: a) Mở bài: Em đã thấy máu chảy trong trường hợp nào ? Máu chảy ra từ đâu ? Máu có đặc điểm gì ? b) Phát triển bài: Hoạt động 1: Tìm hiểu các thành phần cấu tạo của máu.  Mục tiêu: Nêu được các thành phần cấu tạo của máu; Hoạt động của GV H.đ. của HS Nội dung  Treo tranh “Các loại tế bào  Cá nhân đọc thông tin I. Máu: máu”Yêu cầu học sinh đọc trao đổi nhóm hoàn thành thông tin ô  mục 1; trao đổi bài tập. nhóm hoàn thành bài tập mục HS nghiªn cøu SGK vµ tranh, sau đó nêu được kết : điền vào chổ trống. 1) Các phần cấu tạo của  Cấu tạo máu gồm những luËn. Gi¸o ¸n Sinh häc 8. 16 Lop8.net. N¨m häc 2010 - 2011.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> Trường THCS Cẩm La thành phần nào ?  Thể tích lần lượt của chúng bằng bao nhiêu ? Đặc điểm của tế bào hồng cầu, bạch cầu và tiểu cầu như thế nào ? Yêu cầu HS đọc thông tin SGK, quan s¸t H 13.1 vµ tr¶ lêi c©u hái:-? M¸u gåm nh÷ng thµnh phÇn nµo? - Cã nh÷ng lo¹i tÕ bµo m¸u nµo? - Yªu cÇu HS hoµn thµnh bµi tËp ®iÒn tõ SGK. - GV giíi thiÖu c¸c lo¹i b¹ch cÇu (5 lo¹i): Mµu s¾c cña b¹ch cÇu vµ tiÓu cÇu trong H 13.1 lµ so nhuém mµu. Thùc tÕ chóng gÇn nh­ trong suèt. - Yªu cÇu HS nghiªn cøu b¶ng 13 vµ tr¶ lêi c©u hái: - Huyết tương gồm những thành phÇn nµo? - Yªu cÇu HS th¶o luËn nhãm để trả lời các câu hỏi phần  SGK - Khi cơ thể mất nước nhiều (70-80%) do tiªu ch¶y, lao động nặng ra nhiều mồ hôi... m¸u cã thÓ l­u th«ng dÔ dµng trong m¹ch n÷a kh«ng? Chøc năng của nước đối với máu? - Thµnh phÇn chÊt trong huyÕt tương gợi ý gì về chức năng của nã? - GV yªu cÇu HS t×m hiÓu th«ng tin SGK, th¶o luËn nhãm tr¶ lêi c©u hái: - Thµnh phÇn cña hång cÇu lµ Gi¸o ¸n Sinh häc 8. 17. GV Trần Văn Cường. máu: máu gồm:  Huyết tương (chiếm 55%): lỏng trong suốt, 1- huyết tương màu vàng 2- hång cÇu  Tế bào máu (chiếm 3- tiÓu cÇu 45%): gồm hồng cầu, bạch cầu và tiểu cầu. + Hồng cầu: Màu hồng, hình đĩa, lõm 2 mặt, không có nhân. - HS dựa vào bảng 13 để trả + Bạch cầu: Trong suốt, kích thước khá lớn, có lêi : nhân (có 5 loại: BC ưa Sau đó rút ra kết luận. kiềm, BC ưa axit, BC trung tính, BC limpho, BC mono) - HS trao đổi nhóm, bổ sung + Tiểu cầu: Là cỏc mảnh chất tế bào của tế bào mẹ vµ nªu ®­îc : tiểu cầu. + Cơ thể mất nước, máu sẽ đặc lại, khó lưu thông.. - HS th¶o luËn nhãm vµ nªu ®­îc : + Hång cÇu cã hªmogl«bin có đặc tính kết hợp được với oxi vµ khÝ cacbonic. + M¸u tõ phæi vÒ tim mang nhiều O2 nên có màu đỏ tươi. Máu từ các tế bào về tim mang nhiÒu CO2 nªn cã màu đỏ thẫm.  Đọc thông tin thí nghiệm. Đại diện phát biểu, bổ sung. 17 Lop8.net. N¨m häc 2010 - 2011.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> Trường THCS Cẩm La. 18. GV Trần Văn Cường. gì? Nó có đặc tính gì? - V× sao m¸u tõ phæi vÒ tim råi tới tế bào có màu đỏ tươi còn m¸u tõ c¸c tÕ bµo vÒ tim råi tíi phổi có màu đỏ thẫm? Hoạt động 2: Tìm hiểu chức năng của huyết tương và hồng cầu  Mục tiêu: Chức năng của huyết tương và hồng cầu. Hoạt động của GV H.đ. của HS Nội dung 2) Chức năng của huyết tương và  Hãy đọc thông tin   Cá nhân đọc thông tin, thảo luận hồng cầu: mục 2, thảo luận nhóm trong 3’: 3 câu hỏi mục . nhóm, đại diện phát  Huyết tương: + Duy trì máu ở trạng thái lỏng để  Gợi ý học sinh rút ra biểu, bổ sung. chức năng của huyết tương  Nghe g.v. bs, hoàn lưu thông dể dàng trong hệ mạch. chỉnh nội dung. + Vận chuyển chất dinh dưỡng, và hồng cầu. chất cần thiết (hoocmon, kháng thể, muối khoáng,…), chất thải của tế bào.  Hồng cầu: vận chuyển khí oxi và khí cacbonic (nhờ có Hb – hemoglobin – huyết sắc tố) Hoạt động 3: Tìm hiểu môi trường trong cơ thể (12-14’)  Mục tiêu: Thấy được vai trò của môi trường trong cơ thể (tế bào) liên hệ với môi trường ngoài thông qua trao đổi chất. Hoạt động của GV H.đ. của HS Nội dung  Treo tranh phóng to “Vai  Cá nhân đọc thông tin, II. Môi trường trong cơ trò của máu, nước mô và bạch đại diện phát biểu, bổ sung. thể: huyết”. Yc hs đọc th.tin  mục II: - HS trao đổi nhóm và nêu  Thảo luận nhóm trả lời 2 ®­îc : câu hỏi mục . GV giíi thiÖu tranh H 13.2 : + Kh«ng, v× c¸c tÕ bµo nµy  Môi trường trong của quan hệ của máu, nước mô, n»m s©u trong c¬ thÓ, kh«ng cơ thể gồm máu, nước mô b¹ch huyÕt. thÓ liªn hÖ trùc tiÕp víi m«i và bạch huyết. - Yªu cÇu HS quan s¸t tranh vµ  Môi trường trong giúp trường ngoài. th¶o luËn nhãm, tr¶ lêi c©u + Sự trao đổi chất của tế bào tế bào liờn hệ với mụi hái : trong cơ thể với môi trường trường ngoài thụng qua trao đổi chất. - C¸c tÕ bµo c¬, n·o... cña c¬ ngoµi gi¸n thiÕp qua m¸u, thể có thể trực tiếp trao đổi nước mô và bạch huyết (môi chất với môi trường ngoài được trường trong cơ thể). kh«ng ? - Sự trao đổi chất của tế bào - HS rút ra kết luận. trong cơ thể với môi trường ngoµi ph¶i gi¸n tiÕp th«ng qua Gi¸o ¸n Sinh häc 8. 18 Lop8.net. N¨m häc 2010 - 2011.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Trường THCS Cẩm La. 19. GV Trần Văn Cường. yÕu tè nµo ? - Vậy môi trường trong gồm nh÷ng thµnh phÇn nµo ? - Môi trường bên trong có vai trß g× ?  - GV gi¶ng gi¶i vÒ mèi quan hệ giữa máu, nước mô và b¹ch huyÕt.  Tiểu kết: Tóm tắt trên tranh quan hệ giữa máu, nước mô và bạch huyết. 4. Củng cố: Yêu cầu học sinh trả lời câu hỏi sách giáo khoa. Câu 4: Quan hệ của chúng theo sơ đồ:. MÁU. NƯỚC MÔ. BẠCH HUYẾT 1. Một số thành phần của máu thẩm thấu qua thành mạch máu tạo ra nước mô 2. Nước mô thẩm thấu qua thành mạch bạch huyết tạo thành bạch huyết. 3. Bạch huyết lưu chuyển trong mạch bạch huyết rồi đổ vào tĩnh mạch hoà vào máu. 4. Dặn dò: Đọc mục “Em có biết” Tính xem cơ thể em có bao nhiêu lit máu  KTBC. v. Rót kinh nghiÖm: Néi dung: Phương pháp: TiÕn tr×nh Thêi gian. NS: 3/10 NG: 6/10/10: 8a1(5), 8a2(4). TiÕt 13. Bµi 14 : b¹ch cÇu - miÔn dÞch. I. môc tiªu: 1) Kiến thức:. Biết: Trình bày được 3 hàng rào phòng thủ bảo vệ cơ thể  khái niệm miễn dịch. - Nêu được các loại miễn dịch: + Miễn dịch tự nhiên Khái niệm Phân loại Ví dụ + Miễn dịch nhân tạo: Khái niệm Phân loại Gi¸o ¸n Sinh häc 8. 19 Lop8.net. N¨m häc 2010 - 2011.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> Trường THCS Cẩm La. 20. GV Trần Văn Cường. Ví dụ - Liên hệ thực tế giải thích: Vì sao nên tiêm phòng.  Hiểu: Phân biệt MDTN với MDNT, cơ chế hoạt động của 3 hàng rào.  Vận dụng: Có ý thức tiêm phòng bệnh dịch. - Nêu được khái niệm miễn dịch: Khả năng cơ thể không mắc một bệnh nào đó 2) Kỹ năng: rèn kĩ năng quan sát tranh, xem thông tin rút ra kiến thức, khái quát hoá. 3) Thái độ: có ý thức bảo vệ cơ thể, rèn luyện cơ thể. II. Chuẩn bị: 1) Giáo viên: a) Tranh vẽ phóng to: 14-1 – 4 . b) Bảng phụ: ghi đề bài tập trắc nghiệm. 2) Hoc sinh: xem trước nội dung bài học. III. Phương pháp: Trực quan + Đàm thoại + Thuyết trình IV. Tiến trình dạy học: 1. Nhận lớp 2. Kiểm tra bài cũ:  Nêu thành phần cấu tạo của máu ? Môi trường trong cơ thể gồm những thành phần nào ?  Đáp án:  Huyết tương (chiếm 55%): lỏng trong suốt, màu vàng  Tế bào máu (chiếm 45%): gồm hồng cầu, bạch cầu và tiểu cầu. (đặc điểm từng loại tế bào máu)  Môi trường trong của cơ thể gồm máu, nước mô và bạch huyết.  Hồng cầu và huyết tương có chức năng gì ? Tính xem cơ thể em có bao nhiêu lit máu ?  Đáp án:  Huyết tương:  Duy trì máu ở trạng thái lỏng để lưu thông dể dàng trong hệ mạch.  Vận chuyển chất dinh dưỡng, chất cần thiết, chất thải của tế bào.  Hồng cầu: vận chuyển khí oxi và khí cacbonic 3. Bài mới: b) Mở bài: Cơ thể chúng ta thỉnh thoảng bị cảm ta không uống thuốc vài ngày sau hết. Hoặc bị nổi một vết thương đứt tay, chân… vài ngày có mủ … rồi hết nhờ vào đâu ? c) Phát triển bài:  Hoạt động 1: T.hiểu h.động chủ yếu của b.c. trong việc chống các t.nhân gây nhiễm. (24-26’)  Mục tiêu: Học sinh chỉ ra được 3 hàng rào phòng thủ bảo vệ cơ thể. Hoạt động của GV H.đ. của HS Nội dung  Treo tranh phóng to,  Cá nhân đọc thông tin, I. Các hoạt động chủ hướng dẫn học sinh q.sát thảo luận nhóm hoàn thành yếu của bạch cầu:  Yêu cầu học sinh đọc bài tập mục . thụng tin ụ  , thảo luận nhúm - HS liên hệ đến kiến bài trong 3 cõu hỏi mục  trong 5’ trước và nêu 5 loại bạch cầu. - Bạch cầu tham gia bảo vệ ở trang 46. cơ thể nhờ 3 hàng rào: - Cã mÊy lo¹i b¹ch cÇu ?  Sự thực bào: (bạch cầu - GV giíi thiÖu 1 sè kiÕn thøc trung tính và b.c. mono) hình vÒ cÊu t¹o vµ c¸c lo¹i b¹ch. Gi¸o ¸n Sinh häc 8. 20 Lop8.net. N¨m häc 2010 - 2011.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>