Đề thi chọn học sinh giỏi lớp 11 năm 2010 Trường THPT Hoàng Quốc Việt Môn thi: Ngữ Văn

<span class='text_page_counter'>(1)</span>SỞ GD&ĐT YÊN BÁI KỲ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI LỚP 11 NĂM 2010 Trường THPT Hoàng Quốc Việt Môn thi : Ngữ Văn Thời gian làm bài: 180 phút không kể thời gian giao đề. C©u 1: (8,0 ®iÓm) Anh (chị) hãy viết một bài luận với tiêu đề: Lợi ích của việc tự học. Câu 2: (12 điểm) Trong cuốn Hoa đạo, Oshawa đã kể chuyện về một họa sĩ vẽ hoa chuyên nghiệp. Gần cuối đời, ông ta bày triển lãm những tranh hoa đắc ý nhất của mình. Người đến xem rất đông, ai cũng tấm tắc khen. Họa sĩ rất hãnh diện. Đến ngày cuối, một bác nông dân ghé vào. Bác chăm chú xem hết bức này đến bức khác. Xong bức nào bác cũng lắc đầu. Họa sĩ chột dạ, bèn hỏi vì sao. Bác thật thà hỏi lại: Có phải các bức tranh này, ông đều vẽ theo mẫu là các bông hoa ngắt từ ngoài vườn vào không? Họa sĩ thú thực rằng đúng như vậy. Thảo nào! – Bác nông dân nói – Tranh hoa của ông rất đẹp, rất giống, nhưng tôi cứ thấy thiếu thiếu một cái gì đó. Khi xem đến bức cuối cùng thì tôi hiểu. Tôi là người cả đời trồng hoa, tôi biết, mỗi bông hoa sống bao giờ cũng có một vầng sáng mờ ảo tỏa ra xung quanh. Tôi cố tìm mà chả có bông hoa nào của ông có cái vầng sáng ấy cả. Nhà họa sĩ đã bị sốc khá lâu. Nhưng chính lúc này ông chợt ngộ ra: Cái thiếu ấy là gì nếu không phải là hồn hoa! Rồi ông lẳng lặng xé bỏ toàn bộ số tranh. Từ hôm sau, người ta thấy ông họa sĩ cặm cụi ở ngoài vườn. Qua câu chuyện trên và sau khi tìm hiểu “Tự tình II” của Hồ Xuân Hương có gợi cho anh (chị) suy nghĩ gì về nhà văn và tác phẩm văn học. --- Hết --Thí sinh không được sử dụng tài liệu. Giám thị không giải thích gì thêm Họ và tên thí sinh: …………………. Số báo danh: …………………………. Chữ ký giám thị 1: ……...................... Chữ ký giám thị 2: ……...................... Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> SỞ GD&ĐT YÊN BÁI KỲ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI LỚP 11 NĂM 2010 Trường THPT Hoàng Quốc Việt Môn thi : Ngữ Văn. HƯỚNG DẪN CHẤM (Bản hướng dẫn chấm thi gồm 03 trang). I. Hướng dẫn chung - Giám khảo cần nắm vững yêu cầu của hướng dẫn chấm để đánh giá tổng quát bài làm của thí sinh, tránh đếm ý cho điểm. - Do đặc trưng của bộ môn Ngữ Văn nên giám khảo cần chủ động, linh hoạt trong việc vận dụng đáp án và thang điểm; khuyến khích những bài viết có cảm xúc và sáng tạo. - Việc chi tiết hoá điểm số của các ý (nếu có) phải đảm bảo không sai lệch với tổng số điểm của mỗi ý và được thống nhất trong khi chấm thi. - Sau khi cộng điểm toàn bài, làm tròn đến 0,5 (lẻ 0,25 làm tròn thành 0,5; lẻ 0,75 làm tròn thành 1,0 điểm).. II. Đáp án và thang điểm Câu Nội dung a. ThÕ nµo lµ tù häc? 1 - Tự học là tự thân học tập, là quá trình tự tổ chức hoạt động lĩnh hội kiÕn thøc, thuéc vÒ t­ duy bªn trong cña b¶n th©n chñ thÓ. - Đây là một phương pháp học tập đem lại nhiều lợi ích, nhất là trong thời đại ngày nay. b. Lîi Ých cña viÖc tù häc. - Giúp mỗi người sử dụng thời gian hợp lý, chủ động, có hiệu quả. - Gi¶i quyÕt ®­îc mét sè m©u thuÉn: KiÕn thøc häc vÊn th× v« cïng mµ tuæi häc ®­êng cã giíi h¹n; nhu cÇu, kh¸t väng chiÕm lÜnh tri thøc th× lín mµ hoµn c¶nh cuéc sèng c¸ nh©n kh«ng cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi... - RÌn luyÖn ý chÝ bÒn bØ, kh¶ n¨ng lµm viÖc cã kÕ ho¹ch, tù chñ, cã hiÖu quả. Giúp con người có khả năng học tập không ngừng, học tập suốt đời. - Phát huy được tính độc lập, sáng tạo của con người trong việc tiếp nhận tri thøc cña nh©n lo¹i. c. CÇn ph¶i tù häc nh­ thÕ nµo? - Phải đầu tư thời gian thoả đáng, thích hợp. - Cã kÕ ho¹ch hîp lý, khoa häc. - Song song với quá trình tự học là quá trình tự kiểm tra và đánh giá. - Cần phối hợp phương pháp tự học với các loại hình, phương pháp học khác. 2 A. Mở bài: Lop11.com. Điểm 2,0. 3,0. 2,0.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> Câu. Nội dung Giới thiệu vấn đề và nêu vấn đề cần nghị luận B. Thân bài: 1. Đối với tác phẩm: - Cái hồn của văn chương không phải là ngôn ngữ mà là cái vầng sáng tỏ mờ bao quanh mỗi chữ. Nó là tinh chất của sự sống nhà văn đã gửi gắm qua từ ngữ. Mà tinh chất của sự sống chính là xúc cảm, suy cảm của nhà văn - cảm xúc hóa thân vào ngôn ngữ - cái tình của nhà văn. - Đọc tác phẩm văn chương người đọc hiểu,cảm nhận được hình tượng nghệ thuật xem như đã nhập được vào cái hồn của tác phẩm, hiểu được tấm lòng nhà văn. - Muốn hiểu được tác phẩm văn chương người đọc phải biết sống trong tác phẩm, sống cùng tác phẩm. 2. Đối với nhà văn: - Đặc trưng của nghệ thuật là sự sáng tạo độc đáo, mới mẻ đòi hỏi sự khám phá, phát hiện ở người đọc nên nhà văn phải biết sáng tạo “khơi những nguồn chưa ai khơi và sáng tạo những cái gì chưa có” (Đời thừa – Nam Cao) - Nhà văn không được lặp lại nhàm chán, sự sao chép vụng về những cái mà người khác đã nói, đã thể hiện. - Văn học bắt nguồn từ hiện thực cuộc sống, nhà văn phải thâm nhập thực tế mới khơi nguồn sáng tạo. - Chính cái tài, cái tâm sẽ giúp người nghệ sĩ tạo nên tác phẩm nghệ thuật độc đáo, ấn tượng, có sức lay động sâu xa. 3. Về “Tự tình II” của Hồ Xuân Hương: - Phụ nữ sáng tác thơ đã hiếm, viết ra nỗi lòng mình càng hiếm hoi hơn. HXH sống ở thế kỷ XVIII đã có cách trải lòng khá độc đáo. - Biện pháp nghệ thuật đảo ngữ “trơ cái hồng nhan” nhấn mạnh vào từ “tr¬” kh«ng chØ lµ tñi hæ, bÏ bµng mµ cßn lµ th¸ch thøc. Tõ “Tr¬” kÕt hîp với từ “nước non” thể hiện sự bền gan, thách thức. - Ng¾t nhÞp c©u th¬: 1/3/3 cô thÓ ho¸ h¬n c¸i t©m tr¹ng ®ang thao thøc. Đặc biệt cái tâm trạng này lại được đặt trong sự đối lập “hồng nhan” > < “nước non” (cá nhân > < vũ trụ) nhấn mạnh vào sự bẽ bàng, đơn độc. -Tìm quên trong chén rượu nhưng say rồi lại tỉnh, cảm thấy buồn hơn, có lẽ Hồ Xuân Hương ý thức rõ về sự cô đơn lẻ loi của chính thân phận m×nh. - Ngắm trăng nhưng “trăng xế” và “khuyết bóng”. Hình tượng chứa 2 lần bi kịch: trăng sắp tàn (bóng xế) mà vẫn “khuyết chưa tròn”, tuổi xuân đã trôi đi mà nhân duyên không trọn vẹn. Đó là sự tương đồng với thân phận của người phụ nữ. Câu thơ là ngoại cảnh nhưng cũng là tâm cảnh, tạo nên sự đồng nhất giữa trăng và người. - Biện pháp nghệ thuật đảo ngữ làm nổi bật tâm trạng phẫn uất của thiên nhiªn mµ còng lµ sù phÉn uÊt cña t©m tr¹ng - Các động từ mạnh: (Xiên, đâm) + bổ ngữ (ngang, toạc) thể hiện sự bướng bỉnh, ngang ngạnh của thi sĩ. - Cách sử dụng lối đối lập, đảo ngữ, cách sử dụng những từ ngữ tạo hình Lop11.com. Điểm 1,5 2,0. 3,0. 4,0.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Câu. Nội dung Điểm đã tạo nên ấn tượng mạnh mẽ làm nên cá tính sáng tạo của HXH - bao giê còng cùa quËy, c¨ng trµn søc sèng ngay c¶ nh÷ng khi r¬i vµo t×nh tr¹ng bi th¶m nhÊt. - Hai câu kết nói lên tâm trạng chán chường, buồn tủi của nhà thơ. + “ngán”: chán ngán, ngán ngẩm, “ngán nỗi” biết thế nhưng không cưỡng l¹i ®­îc sè phËn. + H×nh ¶nh thêi gian: “Xu©n ®i xuËn l¹i l¹i” (luÈn quÈn) + “Xu©n” (mïa xu©n- trë l¹i/tuæi xu©n - kh«ng trë l¹i. + “Lại” (thêm lần nữa/ sự trở lại): Sự trở lại của mùa xuân đồng nghĩa với sự ra đi của tuổi xuân, tác giả là người ý thức được sự trôi chảy ấy. - NghÞch c¶nh cßn Ðo le h¬n bëi nghÖ thuËt t¨ng tiÕn trong c©u cuèi “M¶nh t×nh - san sÎ/tÝ - con con” + Mảnh tình đã bé rồi lại còn san sẻ thành ít ỏi chỉ còn “tí con con” nên cµng xãt xa, téi nghiÖp. - Câu thơ viết ra có thể là từ thân phận của người đã mang thân phận đi lµm lÏ. Tuy nhiªn tÇm kh¸i qu¸t cña nã l¹i lín h¬n mét hoµn c¶nh lÊy chồng chung. Đó là nỗi lòng của người phụ nữ trong xã hội xưa khi với hä h¹nh phóc lu«n lµ “chiÕc ch¨n qu¸ hÑp”. - C¶nh ngé th©n phËn cña m×nh nh­ng vÉn ch¸y lªn kh¸t väng h¹nh phúc. Đó là vẻ đẹp của thơ và cũng là của con người nhà thơ. C. Kết bài: Đánh giá chung về ý nghĩa của câu chuyện và văn bản thơ “Tự tình II” 1,5. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(5)</span>