Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (280.66 KB, 3 trang )
<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>
Hanh trinh lich sir 750 nam (1262-2012)
tif khi Phil Thien Trudng - lien than ciia thanh
phd Nam Oinh ngay nay ra d d i , miia xuan
1262, mien dat nay da trai qua va luu giir
hanh trlnh quy hoach kien triic nhieu trieu
dai.
Khu hanh cung Tire Mac - Thien Trudng,
phii Thien Trudng, Id Thien Trudng la mien
dat que h u a n g ciia cac vua Tran, d u a c coi
n h u kinh do thir hai ciia nha Tran, chi dirng
sau kinh dd Thang Long (Ha Ndi), Khu hanh
cung d u a c khdi cdng xay dung, quy hoach
t u nam 1239 den nam 1262 (24 nam), cd thdi
gian tam dung khi phai chong quan Nguyen
xam luac lan thir nhat, nam 1258
Gan sdng Hoang (Chau Giang), sdng
Hdng, sdng VTnh, hat nhan trung tam hanh
cung la Tran Mieu, chua Phd Minh, cung
Triing Quang, Trung Hoa, sau dd la cac cung
De Nhat, De Nhi, O e T a m . O e T u ..Ngay nay
cdn luu lai d cac dia diem, di tich lich sir van
hda thdi Tran nam trong dja gidi cac phudng
Ldc V u a n g , Ldc Ha (thanh phd Nam Djnh) va
phia song Vi Hoang (mot nhanh cua song
CO Dai Hoang trong dong chay cua song
Hongxuoi rabien),
Sau khi Thu-cng cang pho Hien (Hu-ng
Yen) mat vai tro lich si> da tu-ng thinh vu-cyng
the ky XVII, dau the ky XVIII. phu Thien
Trirang, ben dong song Vi Hoang noi song
Hong VCTi song Day, tir cira Tuan Vu-crng ve
cu-a Than Phii, du-ccng thiiy Bac Nam. da
CO mot VI tri quan trong dac biet cr phia Nam
cua dong bang song Hong thuoc tran Scrn
Nam, roi tran San Nam Ha (tir nam 1741).
Kho lirang tneu chinh. dir trO ciru doi.
du- trCr cho chien tranh va cac quan
do-anh thiiy bo dong 6- nai day. Sir tich den
Nguyen - Thirang, den Van Diep, dia danh
VI Lu-ang, phan nao con noi len sir kien lich
sir tren Bay pho co dau tien dpc ba song
VI Hoang da ra dai Giac Minh xam lu-ac
da pha tan hoang khu di tich Tran ben song
Nha Nguyen tiep noi quy hoach cua nha
Le, xay thanh, m a pho ben dong song Vi
Hoang. tren dat ba lang Vi Hoang. Nang
TTnh, Phii Long Nam 1831, vua Minh Mang
dat tinh Ha Noi, Nam Dinh cung nhieu tinh
phia Bac. Thanh Nam Dinh chi dirng sau
thanh Ha Npi. pho co Nam Dinh chi dirng
sau pho CO Ha Noi. Song Vi Hoang noi cua
Tuan Vu-ang vai cira Dai Anh (song Day)
ra cira Than Phu la du-ang thiiy Bac Nam
quan trong, nay dLrac khai sau, ke da. De
tranh lu song Hong, vua Minh Mang cho
dao them doan song Phu Long - Don Thiiy,
chirng 2km. de nirac lu khong x6 vao thanh
CO va pho CO. Song dLrac dao sau. m a rong.
Dan gian goi doan song nay la "'song Dao".
Thanh Nam thai Nguy§n co 10 phu-ang va
tren 40 pho (ngay nay goi la pho co), co 5
cha; cha Rong, cha Phirang, chgVi Hoang,
cha CiraTru-ang, cho- Nang TTnh Thanh co
CO hao nu-ac bao quanh. cac phu-ang deu
CO cong thoat nu-ac ra song Dao, song Vi
Hoang, xuoi ve song Day Ngay nay, quy
hoach kien triic thai Nguyen con di tich Cot
ca (da phuc che), dia danh cac pho co va
Bac-Tir 1884 - 1945, sau Hiep u-ac
Pato-not, Viet Nam thanh thuoc dia ciia thu-c
dan Phap, quy hoach sau kien triic thanh
thj kieu do thi phong kien, dan dan bien doi
theo quy hoach kien triic thanh pho kieu
phu-ang Tay, tu- ban chii nghTa, nhat la sau
nam 1921, nai day co quyet dinh ten thanh
pho thir ba sau hai thanh pho Ha Noi, Hai
Phong.
Cuoi the ky XIX. thirc dan Phap lap dan
song VI Hoang, con de lai doan song Hong,
Phil - Long, Don - Thiiy, dao sau ke doan
song nay va dat ten la "song Nam Dinh"
cho ca dong song tir song Hong tai song
Day. Thanh co bi pha. Dinh Vpng Cung
thanh chua Vong, xay du-ng cac cong sa,
trai quan, toa an, nha thu-ang, trai giam va
mot so tru-ang hoc, nha may Biet thi/,
cong vien theo kien triic Phap mpc len. Co
them mot so cong trinh kien true nha may
dien, nha may va du-ang co cot dien, ong
dan nu-ac may, co cong ngam, ranh, via he.
Ho dat ten du-ang pho, so nha. . theo kieu
phu-ang Tay. Tuy nhien dia giai thanh pho
Ngay 1/7/1954. thanh pho Nam Dinh
d u a c hoan toan giai phong khoi ach chiem
dong ciia thuc dan Phap. Tir do den nam
1975. chiing ta con don sire cho cupc
khang chien chong My ciru nuac, viec quy
hoach kien triic thanh pho chi la tam thai,
chu yeu danh cho cac cong trinh nha may,
truang hoc, benh vien. Trong chien tranh
pha hoai, de quoc My da bo bom pha do
nhieu nha may, kho hang, nha a ciia nhan
dan. Cot Ca, chiia Vpng Cung bi pha do.
nhieu cong trinh, m a rong them ra ngoai vi
thanh pho, den cac xa Loc Ha, Lgc V u g n g ,
_^ Loc Hoa, My Trong, Loc An, Nam Phong,
:5 Nam Van.
,= Dau the ky XXI van con nhieu dau tich,
<i>Z cac khu chung c u , tap the mot thai bao </i>
5 dong 2, Thong nhat, 6 17, 6 18, O 19, O
<i>^ 20, Truang Thi, Van Mieu, khu tap the nha </i>
": may Lien hiep det, khu tap the tinh iiy, khu
'•= quan nhan, khu tap the dau khi... Cac cong
<i>t trinh ha tang, ben xe 6 to, nha ga, de ke </i>
song Dao, v u a n hoa, tuang dai. t h u vien,
nha hat, rapchi§u phim... dup-ctubd, nang
cap, xay dung M a them khu van hoa, giao
duo. di tfch thai Tran a phuang Loc Ha, Loc
V u a n g , khu cong nghiep, cum cong nghiep
6- ba xa Loc Hoa. My Trpng, Loc An; khu
lang xa do thi hoa a hai xa Nam Phong,
Nam Van va p h u a n g Cira Nam.
Tir con so han 50 d u a n g pho, thai
thuoc dia, nam 2012, thanh pho da co 210
d u a n g pho d u a c xay dung va dat ten, chat
luang d u a n g giao thong d u a c nang cao,
<b>Thanh pho Nam Dinh the ky 19 </b>
cay xanh d u a c trong a moi d u a n g pho...
Ljch sir quy hoach, kten triic thanh pho
Nam Dinh dang d u a c viet tiep nhung trang