Giáo án môn Ngữ văn lớp 10 (cơ bản) - Ra - Ma buộc tội

<span class='text_page_counter'>(1)</span>Ngµy so¹n: 27/9/2007 TiÕt theo PPCT: 17 Líp d¹y 10A3. Ra- Ma buéc téi ( TrÝch sö thi “Ra- ma-ya-na”-Van-Mi-Ki ). A. Môc tiªu bµi häc:. N¾m ®­îc cèt truyÖn " Ra-ma-y-a-na ", vÞ trÝ vµ ý nghÜa cña ®o¹n trÝch. HiÓu ®­îc diÔn biÕn t©m tr¹ng cña Ra- ma. N¾m ®­îc nghÖ thuËt vµ x©y dùng nh©n vËt qua ®o¹n trÝch. B. Các bước lên lớp: ổn định tổ chức: sĩ số. KiÓm tra bµi cò: Hỏi: Trình bày diễn biến tâm lí của Pê-lê-nốp trước tác động của nhũ mẫu và con trai? Em có suy nghĩ gì trước cảnh gia đình sum họp? Đ.A: - Trước tác động của hai người, tâm trạng của Pê...: +Nhò mÉu: ThËn träng, kh«ng tin -> Cã ph©n v©n -> S¾p gÆp: RÊt đỗi phân vân -> Gặp: Giằng xé dữ dội về lí trí. + Con trai: Phân vân cao độ , xúc động dữ dội. - Cảnh gia đình sum họp: + Khẳng định tấm lòng chung thuỷ sắc son của Pê... và sự khéo léo cña nµng khi x¸c minh sù thËt. + Trí tuệ sắc bén của Uy... khi vượt qua bao thử thách để được đoàn tụ cùng gia đình Giíi thiÖu bµi míi: Nếu người anh hùng Uy- lít-xổytng sử thi Hy- lạp được ca ngợi về sức mạnh của trí tuệ, lòng dũng cảm. Đăm-săn trong sử thi Tây nguyên VN là người anh hùng chiến đấu với các tù trưởng thù địch vì mục đích riêng giành lại vợ; đồng thời bảo vệ cuộc sống bình yên của buôn làng ; thì Ra-ma - người anh hùng trong sử thi ấn Độ lại được ngợi ca bởi sức mạnh của đạo đức, lòng từ thiện và danh dự cá nhân.Để thấy rõ điều đó , chúng ta cùng tìm hiểu đoạn trích " Ra-ma buộc tội ", trÝch sö thi " Ra-ma-ya-na" cña Van-mi-ki. Hoạt động của GV và HS. Yêu cầu cần đạt. I.T×m hiÓu chung ( Gọi HS đọc tiểu dẫn ) 1. TiÓu dÉn: VÒ t¸c gi¶ vµ t¸c phÈm: PhÇn tiÓu dÉn SGK tr×nh bµy - VÒ t¸c gi¶: néi dung g×? ( Tr×nh bµy + Theo truyÒn thuyÕt, Van- mi- ki sèng vµo. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> những nét cơ bản về tác giả, khoảng thế kỷ III trước CN, xuất thân từ đẳng cấp t¸c phÈm ) Bµlam«n. + BÞ cha mÑ ruång bá ph¶i trèn vµo rõng lµm nghề trộm cướp . ở đó ông được thánh Na-ra-đa khuyên răn , sau đó tu luyện trở thành đạo sĩ . + Van- mi-ki là người thông minh, có trí nhớ kì l¹, ¨n nãi l­u lo¸t, xuÊt khÈu lµ thµnh th¬ -> ®­îc th¸nh Na... truyÒn l¹i cho c©u chuyÖn vÒ chµng hoµng tö Ra- ma -> ¤ng ghi nhí vµ s¸ng t¸c thµnh tuyÖt t¸c Ra... ,; t¸c phÈm v¨n vÇn b»ng tiÕng X¨ng- c¬- rÝt. - VÒ t¸c phÈm: + Lµ mét trong hai bé sö thi næi tiÕng Ên §é vµ thÕ giíi ( Ma- ha-bra-ha-ta ) + Người ấn độ xem Ra... như Kinh Thánh và tin Em hãy tóm tắt ngắn gọn tác rằng: " Chừng nào sông chưa cạn, đá chưa mòn thì phÈm Ra....? Ra.. còn làm say mê lòng người và cứu họ ra khỏi vßng téi lçi ". + Tác phẩm gồm 24.000 câu thơ đôi . - Tãm t¾t t¸c phÈm : SGK * Gi¸ trÞ cña t¸c phÈm: - Néi dung: + Lµ bøc tranh réng lín vÒ XH Ên Độ cổ đại + Ca ngợi đức tính cao quý của con người + ThÓ hiÖn gi¸ trÞ nh©n v¨n. ( Học sinh đọc theo phân vai) - Nghệ thuật:+ Cách kể giản dị, lôi cuốn. + T©m lÝ ®­îc diÔn t¶ tinh tÕ. §o¹n trÝch cã thÓ chia lµm mÊy phÇn? Néi dung tõng phÇn?. 2. §o¹n trÝch: a.VÞ trÝ ®o¹n trÝch: - Nằm ở khúc ca thứ 6, chương 79 b. Bè côc ®o¹n trÝch: - §o¹n trÝch chia lµm 2 phÇn: + Phần 1: Từ đầu đến " Ra-va-na đâu có chịu ®­îc l©u " : Cuéc gÆp gì gi÷a Ra- ma vµ Xi- ta; vµ diÔn biÕn t©m tr¹ng cña Ra- ma. + PhÇn 2 ( cßn l¹i ): DiÔn biÕn t©m tr¹ng cña Xi- ta. c. §¹i ý:. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> - Miêu tả thái độ, hành động và diễn biến tâm trạng của Ra-ma và Xi- ta sau khi Ra- ma đã cứu ®­îc Xi- ta.. Cuéc gÆp gì gi÷a Ra-ma vµ Xi-ta lµ cuéc gÆp gì nh­ thÕ nµo?(Cã gièng cuéc gÆp cña II. §äc- hiÓu: Pª-lª-nèp vµ Uy-lÝt-x¬ 1. DiÔn biÕn t©m tr¹ng cña Ra- ma: kh«ng?) * Cuéc gÆp mÆt gi÷a Ra-ma vµ Xi- ta: + Xi-ta phải đứng trước mọi người trong cộng đồng như một bị cáo. + Ra-ma ngù trªn ng«i nh­ mét vÞ thñ lÜnh, * DiÔn biÕn t©m tr¹ng cña mét viªn quan toµ cã quyÒn kÕt ¸n. Ra-ma: => §©y kh«ng ph¶i lµ mét cuéc ®oµn tô mõng rì đầy yêu thương giữa 2 vợ chồng sau những ngày gian tru©n, xa c¸ch; mµ lµ mét " Phiªn toµ "thËt sù gay g¾t vµ c¨ng th¼ng. Sau chiến thắng quỷ vương Ra-va-na cøu ®­îc Xi-ta,Ra* T©m tr¹ng cña Ra-ma: ma đã nói những gì với ai? - Ra-ma nói với tất cả mọi người để : + Khẳng định chiến thắng và tài nghệ của mình . + Tuyên dương công trạng những người đã -Lêi lÏ cña Ra- ma víi Xi- ta thÓ hiÖn nh­ thÕ nµo? Nã cã gióp đỡ mình - những người bạn hảo hán ( Như tướng phï hîp víi t©m tr¹ng cña một người chồng xa vợ lâu khỉ Ha-nu-man và quỷ em Vi-phi-sa-na ...) -> Lêi lÏ rµnh m¹ch, trÞnh träng, tù hµo, l¹ng ngµy kh«ng? - Ra-ma còn bộc lộ mục đích lùng. chiến đấu của mình như thế ( Nói trước những người khác thể hiện tính công khai cña sö thi ). " Ta" nµo? - X­ng h« víi Xi- ta r»ng [ " Phu nh©n cao quý " -> C¸ch x­ng h« trÞnh träng, oai nghiªm( qu©n vương ), thiếu yêu thương, thân mật theo lẽ thường -Nhấn mạnh mục đích chiến đấu: + " KÎ nµo bÞ qu©n thï l¨ng nhôc mµ kh«ng đem tài nghệ của mình ra để trả thù là kẻ tầm thường". Em cã nhËn xÐt g× vÒ sù +"Ta làm điều đó vì nhân phẩm của ta, xoá bỏ khẳng định ấy? vết ô nhục để bảo vệ uy tín và danh dự của dòng hä. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> Ngoài đề cao lí tưởng chiến lừng lẫy tiếng tăm" đấu của cộng đồng , Ra- ma Kh«ng ph¶i v× Xi-ta còn bộc lộ thái độ gì? ( Ra- ma nghi ngê Xi- ta v× -> Mục đích [ V× danh dù, phÈm gi¸, nghÜa vô nh÷ng lÏ g×, buéc Xi- ta đẳng cấp. nh÷ng téi g×? ) {- > Ra- ma đúng là một Hoàng tử, một Quốc vương mẫu mực. Tính chất cộng đồng của sử thi biểu hiện ở sự khẳng định này. - Ra- ma cßn béc lé nghi ngê trinh tiÕt cña Xita, v×: Vì sao Ra- ma ra sức cứu Xi+" Nàng đã lưu lại lâu trong nhà một kẻ xa lạ" ta råi l¹i kÕt téi vµ ruång bá +" Nµng bÞ quÊy nhiÔu trong v¹t ¸o cña Ra- vanµng? na" + "Đôi mắt tội lỗi ...đă hau háu nhìn khắp người nµng " -> Đó là thái độ của một người ghen tuông, ích kØ-> Ra- ma đă lăng nhục Xi- ta trước mặt mọi người, kh«ng nhËn nµng lµm vî, ruång rÉy vµ ®uæi nµng. + " Ta không cần đến nàng nữa" + " Nµng muèn ®i ®©u tuú ý ".... + Có thể để tâm đến Lắc- ma-na... - Vì uy tín, danh dự của gia đình, dòng họ quyền quý cao sang; v× vinh quang chiÕn th¾ng , v× lßng tự hào của cả cộng đồng...Tất cả không cho phép Rama chÊp nhËn bÊt cø mét sù mê ¸m nµo cã thÓ làm tổn hại đến danh dự. Động cơ và thái độ - Mặt khác con người ghen tuông, mối nghi ngờ của Ra.. đúng hay sai? đức hạnh của Xi-ta đã nổi lên trong lòng chàng: Em cã suy nghÜ g× vÒ " Thấy người đẹp với gương mặt bông sen, với tâm trạng của Ra-ma ? những cuộn tóc lượn sóng đứng trước mặt mình , lßng Ra- ma ®au nh­ dao c¾t " §au v× ý thøc c¸ nh©n trçi dËy, tÝnh Ých kØ béc lé dÇn. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> -> Sự mâu thuẫn trong một con người: Chång ............... Yªu+ ®au. ><. Anh hïng ................... Danh dù. {-> Bu«ng ra nh÷ng lêi tµn nhÉn, gay g¾t, xóc Thái độ của Ra-ma thể hiện phạm thô bạo trước mặt mọi người . như thế nào khi Xi-ta bước => Thái độ bất bình thường của Ra- ma chứng tỏ lªn giµn ho¶ thiªu? lòng ghen đã bị dồn nén đến cao độ, lòng ghen tuông đó đã làm cho vị quân vương thiếu bình tĩnh và sáng suèt. ==> Ra- ma tuy lµ mét vÞ thÇn gi¸ng sinh, nhưng vẫn mang đặc điểm của con người trần tôc: Chµng yªu hÕt m×nh nh­ng còng Ých kØ, ghen tuông cực độ; Có lúc oai phong lẫm liệt nhưng cũng có lúc tầm thường nhỏ nhen ; Có lúc cương quyÕt r¾n rái nh­ng còng cã lóc mÒm yÕu. B¶n chÊt thiÖn- ¸c; s¸ng- tèi; tèt - xÊu lu«n lu«n tương phản trong tính cách của Ra- ma - Khi Xi-ta bước lên giàn hoả thiêu, Ra-ma: Câm lặng, không nói " mắt dán xuống đất lúc đó nom chàng khủng khiếp như thần chết vậy" -> Một tâm lí phức tạp giằng xé trong con người Ra- ma: Anh hùng, thủ lĩnh( cao thượng) §Æc ®iÓm [ ] nh©n vËt Con người(Tầm thường, yếu mềm) sử thi -> Hoàn cảnh của Ra-ma thật ngặt nghèo, đòi hỏi chµng ph¶i cã sù lùa chän quyÕt liÖt: T×nh yªu hay danh dự -> Chàng quyết định chọn danh dự . => Tác giả đã miêu tả một cách tinh tế, chân thực về thái độ ghen tuông, ngờ vực của Ra- ma - một vị thần thánh, một bậc quân vương, nhưng cũng có đủ mọi cung bậc tình cảm của một con người trần. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> tục. Những nét tính cách đó đã làm cho Ra- ma dù lµ mét nh©n vËt sö thi, nh­ng vÉn kh«ng hÒ c«ng thøc- ­íc lệ mà tràn đầy tính sinh động, cụ thể, hấp dẫn.. Hoạt động của GV và HS. Yêu cầu cần đạt. 2. Tâm trạng và thái độ cña Xi- ta: - Hoàn cảnh: Xa chồng + Quỷ vương dụ dỗ -> Xi- ta đã ở trong hoàn cảnh đấu tranh để giữ trinh tiết, lòng chung thuỷ. nh­ thÕ nµo? -> §­îc gi¶i cøu, nµng rÊt vui vµ h¹nh phóc . Trước những lời lẽ buộc tội của Ra-ma, Xi-ta thể hiện thái - Trước những lời buộc tội của Ra- ma, Xi-ta: + " Mở tròn đôi mắt đẫm lệ "- nàng ngạc độ và tâm trạng gì? nhiên đến sững sờ. + Nçi ®au t¨ng dÇn: . " Đau đớn đến nghẹt thở như một dây leo bÞ vßi voi quËt n¸t" . " Nµng muèn ch«n vïi h×nh hµi, th©n x¸c cña m×nh..." . " Mâi lêi nãi cña Ra- ma xuyªn vµo tr¸i tim nµng nh­ mét mòi tªn" . " Nước mắt nàng đổ ra như suối " . " Giäng nãi nghÑn ngµo nøc në " Xi-ta đã bênh vực mình như - Xi-ta bênh vực mình : " Số phận của thiếp đáng thế nào? Lời đáp và hành động của Xi-ta cho thấy phẩm chê trách " -> Nàng đổ cho số phận của mình. Bởi nàng làm sao có thể cưỡng lại khi quỷ vương chÊt g× cña nµng? Ra-va-na dùng mưu để bắt cóc nàng. ( Khi người ta không tự quyết định được cuộc sống của mình, con người thường đổ cho số phận - Xi-ta còng vËy ) - Xi-ta khẳng định : " Nhưng cái gì nằm trong sù kiÓm so¸t cña thiÕp , tøc tr¸i tim thiÕp ®©y lµ thuéc vÒ chµng " -> Nàng khẳng định trái tim và tình yêu của nµng vÉn dµnh cho Ra-ma.. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> ( Nếu thể xác của nàng Ra-va-na xúc phạm, đó là vì thân phận yếu hèn dưới quyền của hắn; Còn tr¸i tim kh«ng hÒ bÞ khuÊt phôc, vÉn mét mùc thuỷ chung , hướng về chồng ). Xi-ta đã trách móc Ra-ma như thế nào? Nàng là người phô n÷ nh­ thÐ nµo?. - Nµng tr¸ch mãc Ra-ma: + " Chàng chẳng cần mạo hiểm để có thể nguy hại đến thân mình và những người bạn hữu của chàng đã khỏi phải chịu những phiền muộn ®au khæ + " Như một người thấp hèn bị cơn dày vò, người đang nghĩ về thiếp như một phụ nữ tầm thường". + " Vì không thể suy xét cho đúng đắn, chàng đã không hiểu được bản chất của thiếp ... vì sao hòi thanh niên chàng đã cưới thiếp " -> Nµng kh«ng chØ tr¸ch mãc, mµ cßn phª phán mạnh mẽ Ra-ma -> Xi-ta là một người kh«ng dÔ dµng cam chÞu nh÷ng phò phµng, ngang tr¸i. Xi-ta Trong hoàn cảnh của Xi-ta là một con người mạnh mẽ, cương quyết . Nàng lúc này, nàng đã chọn cách thực sự chung thuỷ trong tình yêu. gi¶i quyÕt nh­ thÕ nµo? - Xi-ta nãi víi L¾c-ma-na( em trai cña Ra-ma) " ...H·y chuÈn bÞ cho chÞ mét giµn ho¶ thiªu....ChÞ kh«ng muèn sèng sau nh÷ng lêi tè c¸o lÇm l¹c nh­ vËy...ChÞ sÏ tõ bá tÊm th©n nµy cho ngän löa" ( ThÇn löa cã mÆt ë kh¾p mäi n¬i, biÕt tÊt c¶ những hành động tốt xấu mà con người đã làm ). T×m chi tiÕt mang tÝnh huyÒn tho¹i vµ nªu ý nghÜa?( Xi-ta nh¶y vµo löa vµ kÕt qu¶. -> Vì thế Xi-ta chỉ còn cách bước lên ngọn lửa để thể hiện lòng chung thuỷ của mình - Nàng bình thản bước vào giàn hoả thiêu -> Sự chung thuỷ, biÕt hy sinh v× chång . - Xi-ta nh¶y vµo löa- mét chi tiÕt huyÒn tho¹i .. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> ra sao?). Trang tuyệt thế giai nhân đã nộp mình cho lửa -> Nàng không chết - Bởi nàng đã được thần lửa Anhi che chở - Quả thật đã có yếu tố thần linh -> Xi-ta đã chứng minh được tình yêu và đức hạnh thuû chung. => T¸c gi¶ chän chi tiÕt nµy còng lµ c¸ch gi¶i quyÕt m©u thuÉn c¨ng th¼ng gi÷a t×nh yªu vµ nh©n phÈm.ChØ cã thÇn linh míi chøng gi¸m được, mới kiểm chứng được đức hạnh con người.. Em cã nhËn xÐt g× vÒ nghÖ thuËt kh¾c ho¹ nh©n vËt Xita?. - Tác giả đã khắc hoạ một Xi-ta trong sáng , chân thực, toàn vẹn - Một hình tượng người phụ n÷ Ên §é cổ đại hoàn thiện đáng được ngưỡng mộ -> III. Cñng cè: NghÖ thuËt miªu t¶ t©m lÝ nh©n vËt => TÝnh bi Häc xong bµi nµy cÇn ghi hïng cña sö thi . nhí nh÷ng g×? Ra- ma träng danh dù, hi sinh c¶ t×nh yªu - [ Xi-ta là người vợ chung thuỷ, trong sáng, => Cả 2 đều trọng danh dự và nhân phẩm, cả 2 đều hi sinh tình yêu. Vì vậy tác phẩm nặng tính giáo huấn, xung đột gay gắt về đạo lí trong tâm IV. Bµi tËp n©ng cao: tr¹ng nh©n vËt . Qua ®o¹n trÝch , t×m hiÓu vµi nét đặc trưng trong phong c¸ch thÓ hiÖn nh©n vËt a. hïng của sử thi ấn độ. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(10)</span>