Giáo án Ngữ văn 7 cả năm

<span class='text_page_counter'>(1)</span>TuÇn 1 Thø …ngµy … th¸ng 9 n¨m 2003 Bµi 1: Cổng trường mở ra (1 tiết) MÑ t«i (1 tiÕt) Liªn kÕt trong v¨n b¶n (1 tiÕt) TiÕt 1: Cổng trường mở ra Mục tiêu cần đạt. Gióp häc sinh: Cảm nhận và hiểu được những tình cảm thiêng liêng, đẹp đẽ của bố mẹ đối với con cái và vai trò to lớn của nhà trường đối với cuộc sống mỗi con người. Hiểu được đặc điểm của văn bản nhật dụng này: như những dòng nhật kí tâm tình, nhỏ nhẹ và sâu lắng. Từ đó có cách đọc phù hợp, diễn cảm, sáng tạo. Phương pháp: Khai thác nghệ thuật diễn biến tâm trạng của người mẹ, bảo đảm tiến trình khai thác bài văn theo lôgic giảng văn, chú ý đến các yếu tố tÝch hîp víi TiÕng viÖt vµ TLV. TiÕn tr×nh lªn líp: Hoạt động 1: A. ổn định lớp: GV ổn định nề nếp lớp. GV giới thiệu bài: gây không khí ngày khai trường đầu năm để dẫn dắt học sinh vµo bµi míi. Hoạt động 2: B. Dạy bài mới. T×m hiÓu chung §äc v¨n b¶n. Giáo viên nhắc lại nội dung của các văn bản nhật dụng mà học sinh đã được học ở lớp 6 với các chủ đề về di tích lịch sử, thắng cảnh thiên nhiên, môi trường. Giáo viên nêu nội dung văn bản “Cổng trường mở ra” nêu yêu cầu đọc v¨n b¶n nµy nh­ mét nhËt kÝ, giäng thñ thØ t©m t×nh. Bài văn ghi lịa, tâm trạng của một người mẹ trong một đêm chuẩn bị cho con bước vào ngày khai trường đầu tiên. Không có cốt truyện chủ yếu là tâm trạng hồi hộp, phấp phỏng đón chờ ngày khai trường. Người mẹ không ngủ, phần vi lo chuẩn bị cho con, nhưng phần vì cả tuổi thơ áo trắng đến trường của chính mình sống dậy: Cứ nhắm mắt lại là mẹ dường như nghe tiếng đọc bài trÇm bæng: “H»ng n¨m … dµi vµ hÑp”. Giáo viên cho một học sinh đọc trước, giáo viên nhận xét và đọc mẫu văn b¶n. T×m hiÓu chó thÝch: Giáo viên ch/s học sinh đọc trầm các chú thích ở SGK. Gi¶i thÝch c¸c tõ khã, c¸c tõ H¸n ViÖt. Nh¹y c¶m BËn, t©m ThiÕt gi¸p. Ph©n tÝch. C«ng viÖc cña thÇy C«ng viÖc cña trß 1 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> Hoạt động 3: 1, Giới thiệu nhân vật, tìm đại ý và tóm tắt v¨n b¶n. ? Trong v¨n b¶n nµy t¸c gi¶ viÕt vÒ ai, vÒ viÖc g×? ? Em h·y tãm t¾t ng¾n gän v¨n b¶n? ? Theo em đại ý của văn bản này lµ g×? Hoạt động 4: 2, Tâm trạng của người mẹ trong đêm trước ngày con vµo líp Mét. ? Đêm trước ngày khai trường tâm trạng của người mẹ và đứa con có gì khác nhau? Điều đó được biÓu hiÖn ë chi tiÕt nµo? ? Theo em, tại sao người mẹ lại không ngủ trong đêm trước ngày khai trường của con? Gîi ý: + V× mÑ lo cho con + N«n nao nghÜ vÒ ngµy khai trường năm xưa của mẹ? + Hay v× lÝ do kh¸c? ? Chi tiÕt nµo chøng tá ngµy khai trường đã để lại dấu ấn thật sâu đậm trong tâm hồn người mẹ? ? C©u nµo trong v¨n b¶n ë ®o¹n này cho ta thấy sự chuyển đổi tâm trạng của người mẹ một cách thật tù nhiªn. §ã chÝnh lµ sù liªn kÕt trong mét v¨n b¶n,  giê TLV h«m sau c¸c em sÏ t×m hiÓu râ h¬n. ? Trong bài văn có phải người mÑ ®ang nãi trùc tiÕp víi con không? Theo em người mẹ đang t©m sù víi ai? C¸ch viÕt nµy cã t¸c dông g×?. Hoạt đông 5: Vẻ đẹp tâm hồn của người mẹ.. Giíi thiÖu Học sinh làm việc độc lập, trả lời các c©u hái. Líp nhËn xÐt. Yªu cÇu: Văn bản viết về tâm trạng người mẹ trong đêm không ngủ trước ngày khai trường để đưa con vào lớp Một. Học sinh làm việc độc lập, trả lời câu hái. Yªu cÇu: MÑ thao thøc kh«ng ngñ. Con thanh th¶n nhÑ nhµng. Chi tiết: mẹ đắp mềm, lượm xe thiết gi¸p, xem l¹i vµi thø, tr»n träc. Häc sinh lµm viÖc theo nhãm (2 nhóm), cử đại diện trả lời, lớp nhận xét, bæ sung. Yªu cÇu: Vì mẹ nghĩ về ngày khai trường năm x­a cña mÑ: “H»ng n¨m …dµi vµ hÑp”. Chi tiết: ngày khai trường đầu tiên trong đời mẹ là nỗi chơi vơi hốt hoảng khi cổng trường đóng lại, bà ngoại đứng ở ngoài. Học sinh suy nghĩ độc lập, trả lời câu hái. Yªu cÇu: Câu liên kết: “Cái ấn tượng … lòng con”. Học sinh suy nghĩ độc lập, trả lời câu hái, yªu cÇu: Người mẹ nhìn con ngủ, như tâm sự víi con nh­ng thùc ra lµ ®ang nãi víi chÝnh m×nh, ®ang «n l¹i kØ niÖm thêi cắp sách tới trường của mẹ  Tác dông: Lµm næi bËt t©m tr¹ng, kh¾c häa ®­îc t©m t­ t×nh c¶m, nh÷ng ®iÒu s©u th¼m khã nãi b»ng lêi trùc tiÕp ®­îc. Học sinh suy nghĩ độc lập, trao đổi ch©n thµnh. Vẻ đẹp tâm hồn, tình cảm trong s¸ng: + Thương yêu, chăm chút, quan tâm đến con cái. + Con lu«n bÐ nhá trong m¾t mÑ. 2. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(3)</span> ? Qua ph©n tÝch ë trªn, em thÊy + Con lu«n lµ niÒm tin yªu cña mÑ. người mẹ trong bài văn là người mẹ (Học sinh phát biểu cảm tưởng về mẹ nh­ thÕ nµo? cña em) ? Em nghÜ thÕ nµo vÒ c©u nãi Thế giới kì diệu đó là tình cảm thầy cña mÑ: “ §i ®i con… sÏ më ra”? trß, b¹n bÌ. Là tình yêu quê hương qua những Em hiểu thế giới kì diệu đó là gì? trang s¸ch. Lµ tri thøc mµ em ®­îc tiÕp nhËn. Häc sinh b×nh. Ghi nhó: Sau khi phân tích xong, giáo viên cho học sinh đọc phần ghi nhớ trong SGK. Häc sinh ghi tãm t¾t phÇn ghi nhí vµo vë. Hoạt động 6: III. Tổng kết: Gi¸o viªn kÕt bµi b»ng viÖc l­u ý néi dung v¨n b¶n (t×nh c¶m, t©m hån cña người mẹ) và những nét nghệ thuật (ngôn ngữ, giọng điệu…). Những liên hệ vÒ t×nh mÑ con, thÇy trß… Hoạt động 7: IV. Luyện tập. Bài tập 1: Cho học sinh trao đổi trực tiếp những dấu ấn của ngày khai trường vào lớp Một. Bài tập 2: Cho học sinh viết đoạn văn ngắn về một kỉ niệm đáng nhớ của một ngày khai trường. Hoạt động 8: Hướng dẫn học ở nhà. §äc diÔn c¶m v¨n b¶n. Đọc văn bản “Trường học” rút ra bài học qua lời dạy của bố. Chuẩn bị bài “Mẹ tôi” (đọc, chú thích, câu hỏi) TiÕt 2: mÑ t«i Mục tiêu cần đạt. Giúp học sinh:- Qua bức thư người bố gửi cho con để thấm thía công lao và tình cảm của mẹ đối với người con có lỗi. Từ đó suy nghĩ đến trách nhiệm làm con của mình không để bố mẹ buồn phiềm. §äc v¨n b¶n nhËt dông nµy, häc tËp c¸ch dïng tõ ng÷ c¸ch nãi trùc tiÕp, gi¸n tiÕp cña mét bøc th­. Phương pháp: Khai thác NT của một bức thư mang tính văn học để thấy ®­îc sù thuyÕt phôc cña lêi th­, tÝch hîp víi TiÕng ViÖt vÒ tõ ghÐp vµ TLV ë liªn kÕt v¨n b¶n. TiÕn tr×nh lªn líp: Hoạt động 1: A. ổn định lớp. Kiểm tra bài cũ. Bài cũ: ? Bài học sâu sắc nhất mà em rút ra được từ bài “Cổng trường mở ra” lµ g×? GT bài mới: Trong cuộc đời của mỗi chúng ta, người mẹ có một vị trí và ý nghÜa hÕt søc lín lao, thiªng liªng vµ cao c¶. Nh­ng kh«ng ph¶i khi nµo ta cũng ý thức hết được điều đó, chỉ đến khi mắc những lỗi lầm, ta mới nhận ra tÊt c¶. Bµi v¨n “MÑ t«i” sÏ cho ta mét bµi häc nh­ thÕ. Hoạt động 2: B. Dạy bài mới. 3 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> T×m hiÓu chung §äc v¨n b¶n. Giáo viên nêu sơ lược nội dung, yêu cầu đọc văn bản này, gọi 2 học sinh đọc Giáo viên nhận xét, đọc mẫu. Chó thÝch: Giáo viên cho học sinh đọc chú thích trong sách giáo khoa, sau đó giới thiệu các từ khó, các từ Hán Việt: Lễ độ, trưởng thành, lương tâm, hối hận… Hoạt động 3: II. Phân tích văn bản. C«ng viÖc cña thÇy C«ng viÖc cña trß Yªu cÇu: Thao t¸c 1: 1. Lý gi¶i tªn truyÖn Tiêu đề là do chính tác giả A-mi-xi ? V¨n b¶n lµ mét bøc th­ cña người bố gửi cho con, nhưng tại sao đặt cho đoạn trích. Qua bức thư của người bố, hình tác giả lại lấy nhan đề là “Mẹ tôi”? (Giáo viên gợi ý cho học sinh độc ảnh người mẹ hiện lên với những chi tiÕt thÓ hiÖn sù cao c¶, lín lao, ©m lËp suy nghÜ). Thao t¸c 2: T©m tr¹ng vµ suy thÇm lÆng lÏ dµnh cho con m×nh. T¨ng tÝnh kh¸ch quan, thÓ hiÖn nghĩ của người bố. N1: ? Thái độ của người bố đối với được tình cảm và thái độ của người En-ri-cô qua bài văn là một thái độ kể. Học sinh hoạt động theo nhóm. Đại nh­ thÕ nµo? H·y t×m trong c¸c nguyên nhân sau cách trả lời đúng diện nhóm trình bày. Yªu cÇu: nhÊt: Thái độ: Nghiêm khắc và buồn bã. C¨m tøc BiÓu hiÖn: “Bè kh«ng thÓ nÐn ®­îc Ch¸n n¶n c¬n tøc giËn” Lo ©u. “Con mà lại xúc phạm đến mẹ con Nghiªm kh¾c vµ buån b·. N2: Dùa vµo ®©u mµ em biÕt ®­îc ­?”, “Thµ r»ng bè kh«ng cã con cßn h¬n lµ thÊy con béi b¹c víi mÑ”, thái độ đó của người bố? (Tìm những câu nói lên sự xúc “trong một thời gian con đừng hôn động của người bố khi nghe biết con bố”, “bố không thể vui lòng đáp lại c¸i h«n cña con ®­îc”. hçn l¸o víi mÑ?). Häc sinh th¶o luËn; ph¸t biÓu ? Lý do gì đã khiễn người bố thể Yªu cÇu: hiện thái độ ấy? Lí do: En-ri-cô đã phạm lỗi “lúc cô ? Ph©n tÝch tõ ghÐp “nh¸t dao” vµ sự so sánh đó đã nói lên nỗi đau của giáo đến thăm, khi nói với mẹ, tôi có nhỡ thốt ra một lời thiếu lễ độ”. người bố như thế nào? Bởi người mà En-ri-cô phạm lỗi đó Gi¸o viªn b×nh lµ mÑ. Thao tác 3: 3. Hình ảnh người Học sinh hoạt động độc lập mÑ. Yªu cÇu: ? T¹i sao thÓ hiÖn sù tiÕc giËn cña Nh÷ng chi tiÕt, h×nh ¶nh nãi vÒ mình mà người bố lại gợi đến mẹ? ? Em hãy tìm chi tiết, hình ảnh nói người mẹ: Thức suốt đêm, cúi mình trªn chiÕc n«i tr«ng chõng h¬i thë vÒ ng­ßi mÑ? hæn hÓn, qu»n qu¹i cña con…, khãc 4 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> ? Em hiÓu mÑ cña En-ri-c« lµ nøc në v× sî mÊt con. Mẹ là người âm thầm, lặng lẽ hy người thế nào? ? Người bố đã nêu ra nỗi đau gì khi sinh vì con, đó là tấm lòng cao cả và một đứa con mất mẹ để giáo dục En- đẹp đẽ. Häc sinh th¶o luËn ri-c«? ? H·y kÓ ra mét sè tõ ghÐp trong Tõ ghÐp: yÕu ®uèi, chë che, cay đoạn này nói đến nỗi đau của đứa con đắng, đau lòng, thanh thản, lương mÊt mÑ? t©m,… Thao tác 4: Nỗi lòng của En-riCả lớp trao đổi chung. Học sinh tự tr×nh bµy ý kiÕn cña m×nh c«. En-ri-cô xúc động vì: a, b, c, d, e. Theo em điều gì đã khiến En-ri-cô Häc sinh th¶o luËn, ph¸t biÓu “xúc động vô cùng, khi đọc thư của Học sinh hoạt động độc lập bè”? H·y lùa chän c¸c lÝ do nªu trong Yêu cầu : + Người bố tế nhị, kín SGK? ? Cuối thư, bố đã khuyên En-ri-cô đáo + Viết thư để mình En-ri-cô biết xin lçi mÑ nh­ thÕ nµo? + §©y lµ bµi häc vÒ øng xö trong ? Tại sao người bố không nói trực tiÕp víi En-ri-c« mµ l¹i viÕt th­? §iÒu cuéc sèng. đó có ý nghĩa gì? Hoạt động 4: III. Tæng kÕt Häc sinh suy nghÜ, th¶o luËn c¸c c©u hái: Câu 1: Tại sao nói bức thư là một nỗi đau của người bố, một sự tức giận cực độ nhưng cũng là những lời thương yêu vô cùng tha thiết? Nếu em đã từng có lỗi với mẹ, em có thấy bức thư này làm em xúc động không? C©u 2: H·y chän 1 ®o¹n v¨n trong th­ cña bè En-ri-c« cã néi dung thÓ hiÖn ý nghĩa vô cùng lớn lao của cha mẹ đối với con, học thuộc lòng đoạn đó? (PhÇn ghi nhí ë s¸ch gi¸o khoa) Câu 3: Tại sao nói câu: “Thật đáng xấu hổ và nhục nhã cho kẻ nào chà đạp lên tình thương yêu đó” là một câu thể hiện sự liên kết xúc cảm lớn nhất của người cha với 1 lời khuyên dịu dàng? Câu chuyển tâm trạng đó có hợp lý kh«ng? Hoạt động 5: Luyện tập Bµi tËp 1: - §äc l¹i - häc thuéc lßng phÇn ghi nhí Lµm bµi tËp 3 ë phÇn tæng kÕt Bµi tËp 2: KÓ l¹i 1 sù viÖc em lì g©y ra khiÕn bè mÑ buån phiÒn. Hoạt động 6: Hướng dẫn học ở nhà Thuéc lßng phÇn ghi nhí vµ ®o¹n th¬ “Th­ göi me” cña Hai-N¬ ChuÈn bÞ cho tiÕt häc vÒ “Tõ ghÐp” TiÕt 3: tõ ghÐp Mục tiêu cần đạt: + Gióp häc sinh: Nắm được cấu tạo của 2 loại từ ghép: từ ghép chính phụ và từ ghép đẳng lập Hiểu được cơ chế tạo nghĩa của từ ghép Tiếng Việt (đặc điểm về quan hệ, ý nghÜa cña tõ ghÐp) 5 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> BiÕt ph©n biÖt vµ sö dông c¸c lo¹i tõ ghÐp trong nh÷ng ng÷ c¶nh cô thÓ + Phương pháp: Vận dụng phương pháp quy nạp để hình thành tri thức, vận dụng các ví dụ đã được học sinh kiếm từ văn bản để làm ngữ liệu quy nạp thực hành tri thức vµ luyÖn tËp. TiÕn tr×nh lªn líp Hoạt động 1 A. ổn định lớp, kiểm tra bài cũ Bài cũ: - Tình cảm của người mẹ qua 2 văn bản ‘Cổng trường mở ra’ và ‘MÑ t«i’ §äc thuéc lßng phÇn ghi nhí B. D¹y bµi míi Giới thiệu bài mới: Giáo viên cho học sinh ôn lại định nghĩa về từ ghép đã häc ë líp 6 råi dÉn vµo bµi C«ng viÖc cña thÇy C«ng viÖc cña trß Học sinh làm việc độc lập Hoạt động 2: I. Các loại từ TiÕng chÝnh TiÕng phô ghÐp - Bµ - Ngo¹i Tõ ghÐp chÝnh phô Th¬m - Phøc Giáo viên cho học sinh đọc yêu Bæ xung nghÜa cho tiÕng chÝnh. cÇu 1 trong s¸ch gi¸o khoa - Đứng trước - §øng sau ? T×m c¸c tiÕng chÝnh, phô KÕt luËn: Tõ ghÐp chÝnh phô cã tiÕng trong c¸c tõ “Bµ ngo¹i”, “Th¬m chÝnh vµ tiÕng phô bæ sung ý nghÜa cho phøc”. ? Tiếng phụ bổ sung ý nghĩa tiếng chính; Tiếng chính thường đứng trước và tiếng phụ thường đứng sau. cho tiÕng chÝnh nh­ thÕ nµo? Học sinh làm việc độc lập ? NhËn xÐt vÒ trËt tù c¸c tiÕng C¸c tõ “quÇn ¸o”, “trÇm bæng” kh«ng đó ? Qua ph©n tÝch vÝ dô em h·y ph©n ra tiÕng chÝnh, phô bình đẳng về mặt ngữ pháp nªu kh¸i niÖm vÒ tõ ghÐp chÝnh Kết luận: Từ ghép đẳng lập có các phô? tiếng bình đẳng về mặt ngữ pháp Häc sinh ghi tãm t¾t phÇn ghi nhí vµo Từ ghép đẳng lập Giáo viên cho học sinh đọc yêu vở Học sinh suy nghĩ độc lập, từng em cÇu 2 s¸ch gi¸o khoa ? C¸c tõ “quÇn ¸o”, “trÇm tr×nh bµy ý kiÕn cña m×nh Yªu cÇu: bæng” cã ph©n ra tiÕng chÝnh, phô Bà ngoại: người sinh ra mẹ kh«ng? Bà nội: người sinh ra bố ? VËy em hiÓu thÕ nµo lµ tõ Bà: người đàn bà sinh ra mẹ hoặc bố ghép đẳng lập Giáo viên cho học sinh đọc nghĩa chung Thơm: thơm của hương hoa, dễ chịu phÇn ghi nhí vµ ghi tãm t¾t lªn  nghÜa chung b¶ng  chuyÓn môc II Th¬m phøc: cã mïi th¬m bèc lªn Hoạt động 3: II. Nghĩa của từ m¹nh vµ hÊp dÉn. ghÐp KÕt luËn: NghÜa cña tõ ghÐp eo hÑp ý nghÜa cña tõ ghÐp chÝnh phô h¬n nghÜa cña tiÕng chÝnh  cã tÝnh 6 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> Giáo viên cho học sinh đọc yêu chất phân nghĩa. cÇu 1 s¸ch gi¸o khoa vµ nh¾c l¹i Cả lớp cùng suy nghĩ, sau đó 1 số em c©u hái Gi¸o viªn tæ chøc cho häc sinh tr×nh bµy ý kiÕn, líp nhËn xÐt. tr×nh bµy râ ý kiÕn cña m×nh vµ + QuÇn ¸o: chØ quÇn ¸o nãi chung  nhận xét trao đổi. Kh¸i qu¸t + TrÇm bæng: chØ ©m thanh lóc trÇm, lóc bæng (nghÜa kh¸i qu¸t) KÕt luËn: Nghĩa của từ ghép đẳng lập khái quát h¬n nghÜa cña c¸c tiÕng t¹o nªn nã  cã ? Qua ph©n tÝch trªn em rót ra tÝnh chÊt hîp nghÜa. kÕt luËn g× vÒ nghÜa cña tõ ghÐp chÝnh phô? Nghĩa của từ ghép đẳng lập Giáo viên cho học sinh đọc yêu cầu 2 (sách giáo khoa), gợi ý để häc sinh ph©n tÝch ? Qua ph©n tÝch trªn em rót ra kÕt luËn g× vÒ nghÜa cña tõ ghÐp đẳng lập so với các tiếng tạo nên nã? Giáo viên cho học sinh đọc ghi nhớ và ghi tóm tắt vào vở Hoạt động 4 III. LuyÖn tËp Giáo viên tổ chức cho học sinh lần lượt làm các bài tập tại lớp Bµi tËp 1 : Gi¸o viªn giao viÖc cho tõng häc sinh lµm, tr×nh bµy, nhËn xÐt Yªu cÇu : Từ ghép chính phụ : lâu đời, xanh ngắt, nhà máy, nhà ăn, cười nụ Từ ghép đẳng lập : suy nghĩ, chái lưới, cây cỏ, ẩm ướt, đầu đuôi. Bài tập 2 : Điền thêm tiếng để tạo từ ghép chính phụ (giao việc cho từng häc sinh) Yêu cầu : Bút bi, thước kẻ, mưa rào, làm ruộng, ăn cơm, trắng tinh, vui quá, nh¸t gan. Bài tập 3 : Giao việc cho học sinh đứng tại chỗ trả lời, giáo viên nhận xét Yªu cÇu : núi sông, núi đồi ham muèn, ham thÝch xinh đẹp, xinh tươi mÆt mòi, mÆt mµy häc hái, häc hµnh tươi trẻ, tươi đẹp. Bài tập 4: Chia lớp làm 4 nhóm, cử đại diện nhóm trình bày: Yªu cÇu: 7 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Kh«ng ph¶i v× hoa hång kh¸c víi hoa mµu hång (hoa hång lµ tõ ghÐp chÝnh phô) Không đúng vì áo dài (từ ghép chính phụ) chỉ loại áo dài của phụ nữ. Kh«ng ph¶i v× cµ chua (tõ ghÐp chÝnh phô) cã nh÷ng gièng kh«ng chua. Nãi “cµ chua nµy ngät qu¸” ®­îc. Kh«ng ph¶i v× c¸ vµng lµ lo¹i c¸ c¶nh. Bài tập 6: Giáo viên hướng dẫn, chia nhóm để làm việc, trình bày Yªu cÇu: M¸t tay: chØ sù may m¾n, yªn t©m, hy väng + M¸t : chØ thêi tiÕt, kh«ng khÝ,.... m¸t mÎ, dÔ chÞu + Tay : mét bé phËn c¬ thÓ Nóng lòng : tâm trạng chờ đợi, trông ngóng, đứng ngồi không yên + Nóng : chỉ thời tiết, khí hậu,.... nóng nực (hay tính tình con người) + Lòng : bộ phận cơ thể người Gang thép : chỉ ý chí nghị lực của con người trong chiến đấu + Gang, thÐp lµ chÊt kim lo¹i Tay chân: chỉ sự thân tín, tin cậy, giúp việc đắc lực + Tay, chân: là bộ phận cơ thể con người. ? Qua viÖc gi¶i bµi tËp nµy em cã nhËn xÐt g× vÒ c¬ chÕ t¹o nghÜa cña c¸c từ ghép đẳng lập? Đây là câu hỏi khó, giáo viên nên gợi ý để các em suy nghĩ, trả lời, yêu cầu: Các tiếng trong từ ghép đẳng lập hoặc đồng nghĩa, hoặc trái nghĩa, hoặc cùng chỉ những sự vật, hiện tượng gần gũi nhau (cùng trường nghĩa). VÝ dô: bµn ghÕ, s¸ch vë, quÇn ¸o Nghĩa của các tiếng dung hợp với nhau để tạo ra nghĩa của từ ghép đẳng lËp. VÝ dô: m¸t tay, nãng lßng Nghĩa của từ ghép đẳng lập có khi chuyển trường nghĩa so với nghĩa của c¸c tiÕng. Ví dụ: từ gang thép, thuộc trường nghĩa sự vật nhưng từ ghép lại thuộc trường nghĩa tích chất. Bài tập 7: Giáo viên phân tích mẫu đã có, sau đó giao cho các nhóm, cử đại diÖn nhãm lªn tr×nh bµy, líp nhËn xÐt, gi¸o viªn kÕt luËn Yªu cÇu: M¸y. h¬i. nước. Than. tæ. ong. B¸nh. ®a. Hoạt động 5 C. Hướng dẫn học ở nhà Häc thuéc lßng phÇn ghi nhí Tìm các từ ghép chính phụ, đẳng lập trongn bài “Cổng trường mở ra” ChuÈn bÞ bµi “Liªn kÕt trong v¨n b¶n” 8 Lop11.com. nem.

<span class='text_page_counter'>(9)</span> TiÕt 4: Liªn kÕt trong v¨n b¶n Mục tiêu cần đạt Gióp häc sinh: Hiểu được sự cần thiết phải đảm bảo tính liên kết trong văn bản khi giao tiÕp (liªn kÕt ë 2 mÆt: h×nh thøc ng«n ng÷ vµ néi dung ý nghÜa). Bước đầu xây dựng được những văn bản có tính liên kết Phương pháp: Dùng mẫu để khái quát phần lý thuyết và phương pháp dùng bài tập để học sinh sử dụng các phương tiện liên kết. Tận dụng các dữ kiện có sẵn để liên kết với tiết học về văn bản cùng với sự vËn dông s¸ng t¹o c¸c yÕu tè tÝch hîp kh¸c. TiÕn tr×nh lªn líp Hoạt động 1: A. ổn định lớp, kiểm tra bài cũ Bµi cò : Néi dung : NghÜa cña tõ ghÐp Hình thức : Gọi 1 số học sinh đứng tại chỗ trả lời. Giáo viên nhận xét Giíi thiÖu bµi míi : Gi¸o viªn cho häc sinh nh¾c l¹i: - V¨n b¶n lµ g×? (Lµ c¸c t¸c phÈm v¨n häc vµ v¨n kiÖn ghi b»ng giÊy tê. Cã v¨n b¶n h¼n hoi) TÝnh chÊt cña v¨n b¶n lµ g×? (Lµ mét thÓ thèng nhÊt vµ trän vÑn vÒ néi dung ý nghÜa, hoµn chØnh vÒ h×nh thøc) Từ đó cho các em thấy: sẽ không thể thể hiểu được một cách cụ thể về văn b¶n khã cã thÓ t¹o lËp ®­îc nh÷ng v¨n b¶n tèt, nÕu chóng ta kh«ng t×m hiÓu kü 1 trong nh÷ng tÝch chÊt quan träng nhÊt cña nã lµ liªn kÕt. B. D¹y bµi míi C«ng viÖc cña thÇy C«ng viÖc cña trß Hoạt động 2: TÝnh liªn kÕt trong v¨n b¶n Häc sinh lµm viÖc theo nhãm, sau Liên kết và phương tiện liên kết đó đại diện nhóm trả lời, lớp nhận xét trong v¨n b¶n Yªu cÇu: Giáo viên cho học sinh đọc yêu En-ri-c« ch­a hiÓu ®­îc ®iÒu bè nãi cÇu c¸c môc a, b, c trong s¸ch gi¸o V× gi÷a c¸c c©u cßn ch­a cã sù liªn khoa Đọc mấy câu đó trong thư En-ri- kết, nối kết. ThiÕu sù liªn kÕt, thèng nhÊt, g¾n cô đã hiểu bố nói gì với mình chưa? NÕu En-ri-c« ch­a hiÓu ý bè th× bã vÒ néi dung Muèn cho ®o¹n v¨n cã thÓ hiÓu h·y cho biÕt v× lý do nµo trong c¸c ®­îc, ph¶i cã tÝnh liªn kÕt (néi dung lý do kể dưới đây (3 ý ở sgk) H·y so s¸nh víi nguyªn v¨n v¨n ph¶i thèng nhÊt g¾n bã) KÕt luËn : TÝnh chÊt liªn kÕt rÊt bản để thấy đoạn văn thiếu ý gì? Vậy muốn cho đoạn văn có thể quan trọng đối với một văn bản làm hiÓu ®­îc th× nã ph¶i cã tÝnh chÊt cho v¨n b¶n trë nªn cã nghÜa h¬n, dÔ hiÓu h¬n. gi? Phương tiện liên kết trong văn Gi¸o viªn lÊy chuyÖn “C©y tre trăm đốt” để minh họa thêm tính bản liªn kÕt trong v¨n b¶n Yªu cÇu: 9 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(10)</span> §o¹n trÝch thiÕu 1 sù liªn kÕt néi dung Gi¸o viªn kÕt luËn, chuyÓn ý 2 bªn trong (sợi dây tư tưởng) cho nên EnGiáo viên cho học sinh đọc yêu cÇu 2 s¸ch gi¸o khoa, yªu cÇu c¸c ri-c« kh«ng hiÓu ®­îc Học sinh làm việc độc lập nhãm theo dâi ®o¹n trÝch: Yªu cÇu: ? §o¹n v¨n trªn thiÕu ý g× mµ nã So víi v¨n b¶n gèc th× ®o¹n trÝch trë nªn khã hiÓu? thiÕu côm tõ “Cßn b©y giê” vµ thay tõ ? Học sinh đọc yêu cầu b Chỉ ra sự thiếu liên kết trong đoạn “con” bằng “đứa trẻ”. ViÖc thiÕu c¸c côm tõ trªn lµm cho v¨n Giáo viên chiếu đèn chiếu có ghi đoạn văn khó hiểu, khó xác định thời gian, đối tượng  giữa các câu không ®o¹n v¨n. Gi¸o viªn nhÊn m¹nh : §o¹n v¨n cã sù liªn kÕt. Học sinh suy nghĩ độc lập và rút ra kh«ng chØ cã sù liªn kÕt vÒ néi dung mà cần có cả sự liên kết về phương nội dung 2 của mục ghi nhớ. Sau đó học sinh đọc lại toàn bộ mục diÖn h×nh thøc ng«n ng÷ (tõ, c©u) ? VËy theo em mét v¨n b¶n cã ghi nhí. tính liên kết trước hết phải có điều kiÖn g× ? Cïng víi ®iÒu kiÖn Êy, c¸c c©u trong v¨n b¶n ph¶i sö dông c¸c phương tiện gì ? Hoạt động 3: III. LuyÖn tËp Gi¸o viªn tæ chøc cho häc sinh luyÖn tËp t¹i líp Bµi tËp 1 : Giao viÖc cho tõng häc sinh. Häc sinh tr×nh bµy, líp nhËn xÐt, gi¸o viªn kÕt luËn Thø tù hîp lý: c©u 1 - 4 - 2 - 5 - 3 Bµi tËp 2: Giao viÖc cho tõng häc sinh. Yªu cÇu: VÒ h×nh thøc c¸c c©u v¨n nµy cã vÎ rÊt liªn kÕt. Nh­ng gi÷a chóng kh«ng cã sù liªn kÕt vÒ néi dung: c¸c c©u kh«ng nãi vÒ cïng mét néi dung. Bdài tập 3: Học sinh làm việc độc lập. Yêu cầu: §iÒn tõ ng÷ thÝch hîp vµo chç trèng: bµ, bµ, ch¸u, bµ, bµ, ch¸u, thÕ lµ Bài tập 4: Học sinh làm việc độc lập. Yêu cầu: Tæng 2 c©u, nÕu t¸ch khái v¨n b¶n th× cã vÎ nh­ rêi r¹c. Nh­ng c¸c c©u tiÕp theo trong đoạn văn “Mẹ sẽ đưa con đến trường…” có tác dụng liên kết chúng với nhau, do đó 2 câu văn vẫn liên kết với nhau mà không cần sửa. Hoạt động 4: Hướng dẫn học ở nhà Häc sinh lµm bµi tËp 5 Häc thuéc lßng phÇn ghi nhí Viết đoạn văn ngắn về ngày khai trường vừa qua và chỉ ra tính chất liên kết về nội dung và phương tiện ngôn ngữ. So¹n bµi tuÇn sau: Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª. TuÇn 2: Thø 2 ngµy 8 th¸ng 9 n¨m 2003 Bµi 2:. 10 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª (2 tiÕt) Bè côc trong v¨n b¶n (1 tiÕt) M¹ch l¹c trong v¨n b¶n (1 tiÕt) TiÕt 5, 6 : Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª Mục tiêu cần đạt Néi dung: Häc sinh thÊy ®­îc sù g¾n bã t×nh c¶m v« cïng s©u s¾c cña 2 anh em ruột trong 1 gia đình và nỗi đau chia tay của hai em khi bố mẹ ly dị. Từ đó biết thông cảm với những bạn nào có nỗi đau như thế và biết được hạnh phúc mình đang có trong 1 gia đình đầm ấm để hăng say học tập và rèn luyện nhiÒu h¬n. Phương pháp: NghÖ thuËt kÓ chuyÖn theo ng«i thø nhÊt víi c¸c chi tiÕt thÓ hiÖn t©m tr¹ng nh©n vËt, sù s¸ng t¹o cña bè côc vµ c¸ch chuyÓn m¹ch trong v¨n b¶n nh­ lµ yÕu tè nghÖ thuËt. Rèn luyện đọc biểu cảm, đọc lời nhân vật. TÝch hîp víi tËp lµm v¨n ë bè côc m¹ch l¹c trong v¨n b¶n. TiÕn tr×nh lªn líp: Hoạt động 1: A. ổn định lớp, kiểm tra bài cũ KiÓm tra bµi cò: Cảm nhận của em về hình ảnh người mẹ sau khi học xong hai văn bản: Cổng trường mở ra và Mẹ tôi. (Häc sinh lªn b¶ng tr×nh bµy. Líp bæ sung). Gi¸o viªn nhËn xÐt, cho ®iÓm Giíi thiÖu bµi míi: Nêu 2 văn bản trên là niềm hạnh phúc của những đứa trẻ được bố mẹ quan t©m, ch¨m sãc vµ nçi buån khi lµm cha mÑ ®au lßng, th× ë v¨n b¶n nµy c¸c em sẽ thấy được nỗi niềm, tình cảm của những bạn trẻ trong một gia đình bất h¹nh. B. D¹y bµi míi Hoạt động 2: I. T×m hiÓu chung Xuất xứ, chủ đề, thể loại. ? Em h·y cho biÕt xuÊt xø cña truyÖn ‘Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bª’) cña t¸c gi¶ Kh¸nh Hoµi, ®­îc gi¶i nh×, trÝch ‘TuyÓn tËp th¬ v¨n ®­îc gi¶i thưởng’ cuộc thi viết về Quyền trẻ em, năm 1992. V¨n b¶n thuéc thÓ lo¹i v¨n nhËt dông. ? Chủ đề của truyện là gì ? Mượn cuộc chia tay của những con búp bê, tác giả thể hiện tình thương xót về nỗi đau buồn của những trẻ thơ trước bi kịch gia đình: bố mẹ bỏ nhau, anh em mỗi người một ngả, đồng thời khẳng định những tình cảm tốt đẹp, trong s¸ng cña tuæi th¬. §äc v¨n b¶n, tãm t¾t v¨n b¶n Gi¸o viªn cho häc sinh tãm t¾t c©u chuyÖn (chó ý nh©n vËt chÝnh, sù viÖc chi tiÕt, më ®Çu, kÕt thóc...) Líp nhËn xÐt, bæ sung Giáo viên cho 1, 2 em đọc mẫu một đoạn nào đó. T×m hiÓu chó thÝch 11 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Gi¸o viªn giíi thiÖu ý nghÜa cuéc thi viÕt vÒ quyÒn trÎ em vµ thùc hiÖn quyÒn trÎ em - Tõ khã : Vâ trang, « ¨n quan. Hoạt động 3: II. Ph©n tÝch C«ng viÖc cña thÇy C«ng viÖc cña trß Thao t¸c 1: Giíi thiÖu nh©n vËt vµ t×nh Học sinh làm việc độc lập, đứng tại huèng truyÖn chç ? TruyÖn viÕt vÒ ai? vÒ viÖc g×? Tr¶ lêi: Ai lµ nh©n vËt chÝnh? Nh©n vËt + TruyÖn viÕt vÒ hai anh em Thµnh Thñy + Khi bè mÑ bá nhau, hai anh em phải chia đồ chơi + Nh©n vËt chÝnh lµ hai anh em Học sinh làm việc theo nhóm, cử đại ? TruyÖn ®­îc kÓ theo ng«i thø diÖn nhãm tr¶ lêi: (líp nhËn xÐt, bæ mÊy? sung) ? ViÖc lùa chän ng«i kÓ nµy cã + Ng«i kÓ: thø nhÊt, sè Ýt  t¸c dông: t¸c dông g×? đảm bảo tính khách quan đánh giá của người kể, sâu sắc, có tính thuyết phục  tạo nên tính chân thực, cảm động của chuyÖn, diÔn t¶ s©u s¾c nh÷ng ®au khæ, t×nh c¶m trong s¸ng cña hai anh em. Häc sinh lµm viÖc theo nhãm. Nhãm ? Tại sao tên truyện lại là “Cuộc cử người trình bày. Lớp nhận xét, giáo chia tay cña nh÷ng con bóp bª” ? viªn bæ sung, yªu cÇu: * Tªn truyÖn: ? Tên truyện có liên quan đến ý + Những con búp bê là đồ chơi của nghÜa cña truyÖn kh«ng? trÎ nhá, gîi sù trong s¸ng, ng©y th¬, ngé Gîi ý: nghÜnh. + ? Nh÷ng con bóp bª gîi cho + Trong truyÖn, chóng trong s¸ng em suy nghÜ g×? kh«ng cã téi lçi g× nh­ng còng ph¶i chia + ? Trong truyÖn chóng cã chia tay nh­ 2 em Thµnh - Thñy tay kh«ng ? V× sao chóng ph¶i + Tên truyện gợi tình huống để người chia tay đọc phải theo dõi, liên quan đến ý nghĩa + ? ý nghÜa cña tªn truyÖn? của truyện (người lớn chia tay thì trẻ con và đồ chơi của chúng cũng chia tay ? Theo em truyÖn nµy cã thÓ nhau). chia thµnh mÊy phÇn ? Bè côc: 4 phÇn ChuyÓn tiÕp: H¹nh phóc biÕt Tõ ®Çu …. 1 giÊc m¬ th«i: Tõ lÖnh bao của những đứa trẻ thơ được chia đồ chơi của mẹ, Thành nghĩ về sống yên vui dưới mái ấm gia những kỷ niệm tuổi thơ của 2 anh em đình, trong tình thương của bố mẹ. TiÕp theo … chµo tÊt c¶ c¸c b¹n, t«i Đau khổ biết bao đối với những đi … Hai anh em chia tay với cô giáo và đứa con thơ khi bố mẹ phải sống các bạn cùng lớp học trong cảnh “Xẻ đàn, tan nghé”. Bé PhÇn cßn l¹i: Nh÷ng phót cuèi cïng 12 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(13)</span> Thành đã kể lại một cách xúc động những đau khổ của 2 anh em trước bi kịch của gia đình. Thao t¸c 2: T×nh c¶m cao c¶ trong s¸ng cña hai anh em Thµnh Thñy ? Lệnh chia đồ chơi của mẹ đã dẫn đến tâm trạng của Thành như thÕ nµo? ? T×m c¸c chi tiÕt trong truyÖn để thấy tình cảm của 2 anh em Thµnh - Thñy rÊt mùc gÇn gòi, thương yêu, chia sẻ và quan tâm tíi nhau ? ? Qua đó em có nhận xét gì về t×nh c¶m cña 2 anh em ? ViÖc ®­a vµo ®o¹n v¨n miªu t¶ buæi s¸ng lóc 2 anh em ®ang buån cã ý nghÜa g× ? ở đoạn này lệnh chia đồ chơi cña mÑ l¹i vang lªn gay g¾t h¬n, vËy t¹i sao 2 anh em kh«ng chÞu chia đồ chơi LÖnh mÑ l¹i vang lªn gay g¾t ? Hai anh em đã chia đồ chơi như thÕ nµo ? ? Lời nói và hành động của Thñy khi thÊy anh chia 2 con bóp bª VÖ sü vµ Em nhá ra hai bªn cã g× m©u thuÉn? ? Theo em có cách nào để giải quyÕt ®­îc m©u thuÉn Êy kh«ng? ? Kết thúc truyện Thủy đã lựa chän c¸ch gi¶i quyÕt nh­ thÕ nµo? ? Chi tiÕt nµy gîi lªn cho em nh÷ng suy nghÜ vµ t×nh c¶m g×?. cña cuéc chia tay gi÷a hai anh em nh­ng nh÷ng con bóp bª kh«ng ph¶i chia tay nhau. Nh÷ng kû niÖm tuæi th¬ Nhìn mắt em, nghĩ đến tiếng khóc của em trong đêm và rất thương em Học sinh làm việc độc lập, trình bày trước lớp. Lớp góp ý cho hoàn chỉnh: + Thñy mang kim chØ ra tËn s©n vËn động vá áo cho anh. + Thành nhường đồ chơi cho em, gióp em häc tËp, d¾t em d¹o ch¬i. + Thủy nhường con “vệ sỹ” để gác đêm cho anh… Đó là tình cảm chân thành, thương yêu, gần gũi, rất thương yêu quan tâm víi nhau. Cảnh được mô tả đối lập với nỗi đau trong lßng Thµnh Đó là kỷ niệm đẹp về tình anh em và càng thương em hơn. Chia tay víi bóp bª Cả hai anh em không muốn chia đồ chơi vì mỗi em đều muốn dành lại toàn bộ kỷ niệm cho người mình thương yêu, đó cũng là thể hiện sự gắn bó của hai anh em Thành, Thủy không chia đồ chơi cßn cã ý nghÜa lµ kh«ng muèn xa nhau. M©u thuÉn ë chç: Thñy võa rÊt giËn d÷ kh«ng muèn chia rÏ 2 con bóp bª, vừa lại thương anh và sợ đêm anh không cã con vÖ sü canh g¸c. C¸ch gi¶i quyÕt m©u thuÉn trªn lµ bè mÑ Thñy ®oµn tô, kh«ng ph¶i chia bóp bª, kh«ng ph¶i ®au khæ + Cuối cùng Thủy để con vệ sỹ cạnh con em nhỏ: gợi ý cho người đọc lòng thương cảm với Thủy, một em bé giàu lòng vị tha (thương anh, thương búp bê, thà mình chịu chia lìa chứ không để búp bê xa nhau, không để người anh thiếu v¾ng vÖ sü  Sù chia tay cña 2 anh em nhá lµ v« lý, kh«ng nªn cã.. Gi¸o viªn tiÓu kÕt:. 13 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(14)</span> Trước bi kịch gia đình, tình cảm của 2 anh em Thành - Thủy càng trở nên thiết tha, rất mực gần gũi, thương yêu, chia sẻ và quan tâm lẫn nhau. Cảnh chia đồ chơi đã nói lên một cách tuyệt đẹp tình anh em thắm thiết. Trước lệnh của mẹ hai anh em buộc phải chia đồ chơi. Con Vệ sỹ ở lại với anh trai, con Em nhỏ Thủy mang theo. Nhưng từ lúc giã biệt anh Thủy đã để lại con Em nhá víi lêi dÆn dß … C¸ch øng xö cña Thñy rÊt nh©n hËu, rÊt quan t©m s¨n sóc anh trai. Em không bao giờ phải để 2 con búp bê phải chia tay nhau và em còng chØ mong muèn anh em m×nh kh«ng bao giê ph¶i xa nhau. Víi nghÖ thuËt kÕt hîp kÓ vÒ hiÖn t¹i vµ håi øc vÒ qu¸ khø lµm cho c©u truyÖn trë nªn chân thật hơn, gây cảm động cảm xúc với người đọc hơn. ? Các bạn của Thủy có thái độ Ngạc nhiên, sau đó thông cảm với nh­ thÕ nµo khi c« gi¸o th«ng b¸o về tình hình gia đình của Thủy và nỗi đau bất hạnh của bạn. viÖc Thñy ph¶i theo mÑ vÒ quª ngo¹i. Nh÷ng tÊm lßng th«ng c¶m ? Chi tiÕt nµo trong cuéc chia tay Chi tiÕt bÊt ngê, bµng hoµng nhÊt lµ cña Thñy víi líp häc lµm c« gi¸o chi tiÕt khi Thñy cho biÕt: Em sÏ bµng hoµng, vµ chi tiÕt nµo khiÕn kh«ng ®­îc ®i häc n÷a, do nhµ bµ em cảm động nhất? Vì sao? ngoại xa trường học quá, nên mẹ bảo sắm cho em 1 thùng hoa quả để ra chợ ngåi b¸n. Chi tiết gây cảm động: Cô giáo Tâm tÆng Thñy cuèn vë, bót m¸y n¾p vµng vµ khi nghe Thñy nãi c« vµ c¶ líp thèt lªn “Trêi ¬i”, råi söng sèt, t¸i mÆt, nước mắt giàn giụa, khóc một to hơn. Hậu quả là sự ly dị của cha mẹ dẫn đến sự thất học, phải đi làm để kiếm sống, Gi¸o viªn s¬ kÕt vÒ t×nh c¶m cña mÊt quyÒn c¬ b¶n cña trÎ em lµ ®­îc nhà trường, bạn bè học sinh đối với nuôi nấng, chăm sóc, học tập khi còn c¸c em bÐ cã cha mÑ ly h«n, kh«ng nhá. chỉ là nỗi đau của gia đình, mà là sự bÊt h¹nh, mÊt cha, mÊt mÑ, cña nhiÒu em bÐ hiÖn nay. Thµnh thÊy kinh ng¹c v×: cuéc sèng ? Em hãy giải thích vì sao lúc dắt của con người, thiên nhiên vẫn bình em ra khỏi trường, tâm trạng của thường, yên ả, tươi đẹp trong khi Thµnh l¹i “kinh ng¹c khi thÊy mäi Thµnh - Thñy ph¶i chÞu c¶nh mÊt m¸t, người vẫn đi lại bình thường và đổ vỡ, phải chia tay với đứa em gái bé n¾ng vÉn vµng ­¬m trïm lªn c¶nh nhá, t©m hån em nh­ ®ang næi d«ng vËt” b·o  ®©y lµ 1 diÔn biÕn t©m lý ®­îc t¸c gi¶ m« t¶ rÊt chÝnh x¸c, hîp víi (Nã nh­ nh¾c khÏ: h·y l¾ng c¶nh ngé cña Thµnh, cµng lµm t¨ng nghe, chó ý nh÷ng g× diÔn ra xung thªm nçi buån s©u th¼m, tr¹ng th¸i thÊt quanh ta, để san sẻ nỗi đau cùng vọng, bơ vơ của nhân vật. đồng loại  không nên dửng dưng, Chi tiÕt nµy nãi lªn t×nh anh em cña 14 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(15)</span> v« t×nh) ? Cử chỉ Thủy để lại con búp bê Em nhá cho anh vµ nh÷ng lêi dÆn búp bê có làm em xúc động không ? T¹i sao?. Thµnh vµ Thñy hÕt søc s©u s¾c vµ dï trong hoµn c¶nh chia ly nµo t×nh c¶m Êy vÉn tån t¹i m·i m·i nh­ h×nh ¶nh 2 con bóp bª vÉn ë l¹i víi nhau. Ghi nhí: s¸ch gi¸o khoa.. Qua c©u truyÖn nµy, t¸c gi¶ muốn gửi gắm đến mọi người điều g×? Hoạt động 4: III. Tæng kÕt NghÖ thuËt ? Tại sao nói bố cục mạch lạc của câu chuyện là có tính sáng tạo và đã làm cho c©u chuyÖn thªm hÊp dÉn ? Em thÊy c¸ch kÓ chuyÖn theo ng«i thø nhÊt nµy gièng víi c¸ch kÓ chuyÖn nào trong các câu chuyện đã học. C¸ch kÓ b»ng sù m« t¶ c¶nh vËt xung quanh vµ c¸ch kÓ b»ng nghÖ thuËt miêu tả tâm lý nhân vật giúp người đọc dễ hiểu, phù hợp với tâm lý trẻ em, làm câu chuyện chân thật, cảm động, thể hiện sâu sắc tâm trạng của nhân vật. Néi dung ? Truyện đã phản ánh nội dung gì Tình cảm yêu thương sâu sắc của 2 anh em Thành - Thủy Nỗi đau khổ khi gia đình, bố mẹ chia tay TÊm lßng kh¸t khao h¹nh phóc trän vÑn cña nh÷ng em bÐ. ý nghÜa ? Câu chuyện đã để lại cho em ý nghĩa gì về hạnh phúc gia đình, về nhiệm vụ của cha mẹ đối với con cái Đọc truyện ngắn này ta càng thêm thấm thía: Tổ ấm gia đình, hạnh phúc gia đình là vô cùng quý giá, thiêng liêng, mỗi người, mỗi thành viên phải biết vun đắp, giữ gìn những tình cảm trong sáng thân thiết ấy. Học sinh đọc phần ghi nhớ Hoạt động 5: IV. LuyÖn tËp KÓ tãm t¾t c©u chuyÖn. C¸ch thÓ hiÖn bè côc, nh©n vËt, chi tiÕt cña v¶n b¶n ViÕt 1 ®o¹n v¨n ng¾n (5 dßng) chia sÎ víi nh©n vËt Thñy vÒ t×nh c¶m cña m×nh Hoạt động 6 : C. Hướng dẫn học ở nhà Đọc lại văn bản : Hình dung ra nhân vật Thành - Thủy ở cuộc đời Xem bài đọc thêm ở sách giáo khoa ChuÈn bÞ bµi cho tiÕt häc: “Bè côc trong v¨n b¶n”. TiÕt 7: Bè côc trong v¨n b¶n Mục tiêu cần đạt : Giúp học sinh: ThÊy ®­îc tÇm quan träng cña bè côc trong v¨n b¶n, gãp phÇn kh¾c phôc t×nh tr¹ng ng¹i x©y dùng bè côc khi t¹o lËp v¨n b¶n cña ®a sè häc sinh hiÖn nay. 15 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(16)</span> HiÓu râ h¬n 1 bè côc rµnh m¹ch, hîp lý vµ tÝnh phæ biÕn cña d¹ng bè côc 3 phần (Mở bài, thân bài, kết bài) để có ý thức xây dựng bố cục khi làm bài. TiÕn tr×nh lªn líp Hoạt động 1: A. ổn định lớp - kiểm tra bài cũ Bµi cò : Em h·y nªu bè côc cña v¨n b¶n ‘Cuéc chia tay cña nh÷ng con bóp bê’. Em có nhận xét gì về bố cục đó. Bµi míi B. D¹y bµi míi C«ng viÖc cña thÇy C«ng viÖc cña trß Hoạt động 2 : Bè côc vµ nh÷ng yªu cÇu vÒ bè côc trong v¨n b¶n Thao t¸c 1 : Học sinh đọc ví dụ 1a Bè côc trong v¨n b¶n ? Những nội dung trong đơn ấy Ph¶i tr×nh bµy theo 1 tr×nh tù (hä cã cÇn ®­îc s¾p xÕp theo 1 trËt tù tªn, quª qu¸n, líp, lý do xin vµo §éi kh«ng? Cã thÓ tïy thÝch muèn ghi TNTP - lêi høa)  tr×nh tù cña 1 l¸ nội dung nào trước cũng được hay đơn cũng là bố cục của 1 văn bản. kh«ng ? ? V¨n b¶n sÏ nh­ thÕ nµo nÕu c¸c V¨n b¶n sÏ trë nªn lén xén, khã ý trong đó không được sắp xếp theo hiểu. trËt tù, thµnh hÖ thèng? ? VËy thÕ nµo lµ bè côc cña v¨n V¨n b¶n kh«ng ®­îc viÕt 1 c¸ch tïy b¶n ? tiÖn mµ ph¶i cã bè côc râ rµng ? V× sao khi x©y dùng v¨n b¶n Bè côc lµ sù bè trÝ, s¾p xÕp c¸c phải quan tâm đến bố cục ? phÇn, c¸c ®o¹n theo 1 tr×nh tù, 1 hÖ thèng rµnh m¹ch vµ hîp lý. Khi x©y dùng v¨n b¶n ph¶i quan tâm đến bố cục để khi viết không bị lệch hướng, được viết theo 1 trình tự Häc sinh lµm bµi tËp 1 hîp lý. Thao t¸c 2: Nh÷ng yªu cÇu vÒ bè côc trong v¨n ? Học sinh đọc ví dụ 2 (1) Trang bản 29. V¨n b¶n ë VD1 lµ lén xén, khã tiÕp §ång thêi cho häc sinh xem l¹i cËn b¶n kÓ ë SGK Ng÷ v¨n 6 T1. ? Theo em 2 văn bản trên đều có nh÷ng c©u v¨n vÒ c¬ b¶n lµ gièng V¨n b¶n ë s¸ch ng÷ v¨n 6 dÔ tiÕp nhau? VËy v¨n b¶n nµo dÔ tiÕp cËn nhËn, g©y høng thó h¬n, v× cã bè côc g©y høng thó h¬n? V× sao? râ rµng, m¹ch l¹c. ? Em h·y cho biÕt trong vÝ dô gåm mÊy ®o¹n? C©u chuyÖn ë b¶n kÓ ng÷ v¨n 7 ? C¸c c©u v¨n trong mçi ®o¹n cã ch­a cã bè côc. V× c¸c ý, c¸c c©u v¨n tËp trung quanh mét ý thèng nhÊt kh«ng theo mét tr×nh tù hîp lÝ, kh«ng kh«ng? ý cña ®o¹n nµy vµ ®o¹n kia tËp trung biÓu hiÖn néi dung. cã ph©n biÖt ®­îc víi nhau kh«ng? ? Theo em câu chuyện trên đã có 16 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(17)</span> bè côc ch­a? ? Muèn v¨n b¶n ®­îc tiÕp nhËn dÔ dµng ph¶i cã ®iÒu kiÖn g×? VËy rµnh m¹ch cã ph¶i lµ yªu cÇu duy nhất đối với một bố cục không? Häc sinh t×m hiÓu VD2(2). ‘VB’ ®­îc nªu trong VD gåm mÊy ®o¹n v¨n? Néi dung c¸c ®o¹n văn ấy có tương đối tự nhiên không? ý c¸c ®o¹n v¨n cã ph©n biÖt nhau tương đối rõ ràng không? (cã ph¶i ®o¹n ®Çu: nãi viÖc mét anh ®ang khoe, ®ang muèn khoe mµ ch­a khoe ®­îc, cßn ®o¹n sau th× anh ta đã khoe được không? ? C¸ch kÓ trªn bÊt hîp lÝ ë chç nµo? V× sao vËy? ? So víi v¨n b¶n ë ng÷ v¨n 6 th× sự sắp đặt các câu, ý ở văn bản này có gì thay đổi? ? Sự thay đổi đó có phải  câu chuyện không bật được tiếng cười, kh«ng thÓ tËp trung vµo phª ph¸n nh©n vËt chÝnh ®­îc n÷a hay kh«ng? ? Vậy để bố cục một văn bản rành m¹ch, hîp lÝ cÇn cã ®iÒu kiÖn g×? Học sinh đọc ghi nhớ? Thao t¸c 3: ? Nªu nhiÖm vô cña ba phÇn: Më bµi, th©n bµi, kÕt bµi trong v¨n b¶n m« t¶ vµ v¨n b¶n tù sù? ? Cã cÇn ph©n biÖt râ rµng nhiÖm vô cña mçi phÇn kh«ng? V× sao? Häc sinh suy nghÜ môc c, d. - Gi¸o viªn kh¸i qu¸t  KÕt luËn.. KÕt luËn: §Ó cã bè côc rµnh m¹ch vµ hîp lÝ: Néi dung c¸c phÇn, c¸c ®o¹n trong v¨n b¶n ph¶i tù nhiªn chÆt chÏ víi nhau. §ång thêi gi÷a chóng l¹i ph¶i cã sù ph©n biÖt r¹ch rßi. Anh có áo mới lại đi khoe trước anh có lợn cưới làm cho truyện không còn bất ngờ, tiếng cười không bật ra được.. Bè côc ch­a râ rµng, hîp lÝ ?. KÕt luËn 2: Trình tự sắp xếp đặt các phần, các đoạn phải giúp cho người viết (người nói) dễ dàng đạt được mục đích giao tiếp đã đặt ra. C¸c phÇn cña bè côc Mở bài: không chỉ đơn thuần là sự thông báo đề tài của văn bản mà làm cho người đọc có thể tiếp nhận đề tài đó một cách dễ dàng, hứng thú… Th©n bµi KÕt bµi: kh«ng chØ cã nhiÖm vô nhắc lại đề tài (hứa hẹn, cảm tưởng,..) mà phải làm cho văn bản để lại được ấn tượng tốt đẹp  Bố cục 3 phần có kh¶ n¨ng gióp v¨n b¶n trë nªn rµnh mạch, hợp lí  Cần phải xác định, x©y dùng ®­îc bè côc cña mét v¨n b¶n khi t¹o lËp v¨n b¶n. ? VËy, cã ph¶i cø chia v¨n b¶n thµnh 3 phÇn (më bµi, th©n bµi, kÕt bµi) lµ bè côc cña nã sÏ tù nhiªn trë nªn rµnh m¹ch, hîp lÝ kh«ng? 17. Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(18)</span> - Học sinh đọc lại toàn bộ phần ghi nhí. Hoạt động 4 : II. LuyÖn tËp Bài tập 2 : Giáo viên chia lớp thành 4 nhóm, trao đổi, trình bày, nhận xét. Nªu bè côc (tõng phÇn) cña v¨n b¶n ‘Cuéc ... bóp bª’ Nhận xét : đã rành mạch và chặt chẽ Có thẻ sắp xếp theo bố cục khác, miễn là rành mạch, chặt chẽ (có thể đảo các chi tiết chào cô giáo và lớp, chia đồ chơi...) Bài tập 3 : Giáo viên cho nhóm trao đổi, trình bày tự nhận xét... Bè côc ch­a thËt hîp lÝ ë phÇn th©n bµi (môc 1, 2, 3 míi lµ häc nh­ thÕ nµo chø ch­a ph¶i lµ kinh nghiÖm, môc 4 kh«ng nãi vÒ häc tËp. S¾p xÕp theo tr×nh tù hîp lÝ lµ : Më bµi : Chµo mõng §H, giíi thiÖu vÒ b¶n th©n. Th©n bµi : Nªu kinh nghiÖp häc tËp (trªn líp, ë nhµ, häc hái b¹n bÌ, thÇy c«) KÕt qu¶ häc tËp tiÕn bé nh­ thÕ nµo ? Mong muốn hội nghị góp ý kiến trao đổi KÕt bµi : Lêi høa quyÕt t©m. Chóc héi nghÞ thµnh c«ng. Hoạt động 5 : C. Hướng dẫn học ở nhà Häc sinh häc thuéc phÇn ghi nhí. T×m hiÓu bµi : ‘M¹ch l¹c trong v¨n b¶n’ Xem l¹i bè côc cña v¨n b¶n ‘Cuéc chia tay... bóp bª’ TiÕt 8 : M¹ch l¹c trong v¨n b¶n Mục tiêu cần đạt. : Giúp học sinh : Bước đầu hiểu về tính mạch lạc trong văn bản (các phần, các đoạn đều nói về một chủ đề, chủ đề xuyên suốt văn bản, có tính hệ thống hợp lí, gây hứng thú cho người người nghe . . . ) Có ý thức làm bài đảm bảo bố cục chặt chẽ và có tính mạch lạc. ThiÕt kÕ bµi d¹y häc. Hoạt động 1 : A. ặn định lớp – Kiểm tra bài cũ. Gi¸o viªn kiÓm tra sù chuÈn bÞ bµi tËp cña häc sinh vÒ v¨n b¶n ‘Cuéc chia tay cña con bóp bª’. Gi¸o viªn giíi thiÖu bµi míi. Hoạt động 1 : B. D¹y bµi míi. Hoạt động của học sinh. Néi dung bµi häc. (Dưới sự hướng dẫn của giáo (Kết quả hoạt động của học sinh) viªn) Hoạt động 1 M¹ch l¹c vµ nh÷ng yªu cÇu vÒ (T×m hiÓu kh¸i niÖm m¹ch l¹c m¹ch l¹c trong v¨n b¶n. trong v¨n b¶n vµ nh÷ng yªu cÇu vÒ M¹ch l¹c trong v¨n b¶n. Gåm 3 tÝnh chÊt : m¹ch l¹c trong v¨n b¶n) 18 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(19)</span> Giáo viên cho học sinh đọc mục a : Häc sinh suy nghÜ tr¶ lêi néi dung trong SGK ? ? VËy theo em cã t¸n thµnh ý kiÕn b kh«ng ? VËy m¹ch l¹c trong v¨n b¶n lµ g× ? Gi¸o viªn chuyÓn tiÕp  ý 2. Học sinh đọc mục a. ? Toµn bé sù viÖc trong v¨n b¶n ‘Cuéc chia tay ... bóp bª’. Xoay quanh sù viÖc chÝnh nµo ?. Tr«i ch¶y thµnh c«ng, thµnh m¹ch tuÇn tù ®i qua c¸c phÇn, th«ng suèt vµ không đứt đoạn. KÕt luËn : M¹ch l¹c trong v¨n b¶n lµ sù tiÕp nèi cña c¸c c©u, c¸c ý theo mét tr×nh tù hîp lÝ. Các điều kiện để một văn bản có tÝnh m¹ch l¹c. Bµi tËp : a. C©u chuyÖn kÓ vÒ nhiÒu sự việc khác nhau, nhưng đều xoay quanh sù viÖc chÝnh lµ : bè mÑ chia tay, trÎ em ph¶i chia tay, nh÷ng con bóp bª còng ph¶i chia tay. Sù chia tay vµ nh÷ng con bóp bª đóng vai trò chủ đạo xuyên suốt toàn bé c©u chuyÖn. Hai anh em Thµnh vµ Thuû cã vai trß lµ nh©n vËt chÝnh trong truyÖn, c¸c sự việc diễn ra đều có hai nhân vật này chứng kiến tác động. Các phần đều nói về sự chia tay, Thµnh – Thuû buéc ph¶i chia tay. Hai con bóp bª, t×nh anh em th× kh«ng thÓ chia tay, chi tiÕt nµo còng thÓ hiÖn chñ đề chia tay : đau đớn và tha thiết. ở đây có sự TN giữa chủ đề và mạch l¹c. C¸c ®o¹n trong truyÖn ®­îc nèi víi nhau b»ng nh÷ng liªn hÖ vÒ thêi gian (qu¸ khø, hiÖn t¹i) kh«ng gian (ë nhµ, líp...) vÒ t©m lÝ, ý nghÜa. C¸c mèi liªn hÖ Êy tù nhiªn va hîp lÝ, theo tr×nh tù, theo diÔn biÕn t©m lÝ C¸c phÇn ®­îc tiÕp nèi theo mét tr×nh tù râ rµng, hîp lÝ. Ghi nhí.. ? ‘Sù chia tay’ vµ ‘nh÷ng con búp bê’ đóng vai trò gì trong truyÖn ? ? Hai anh em Thµnh vµ Thuû cã vai trß g× trong truyÖn ? ? Vậy điều kiện đầu tiên để một v¨n b¶n cã tÝnh m¹ch l¹c lµ c¸c phÇn ph¶i nh­ thÕ nµo ? ? Học sinh đọc yêu cầu b ở SGK ; ? C¸c tõ ng÷ nãi vÒ sù chia tay cïng víi nh÷ng tõ ng÷ nãi vÒ sù không chia tay có phải là chủ đề, là m¹ch l¹c cña v¨n b¶n kh«ng ? Gi¸o viªn chèt phÇn ghi nhí. Học sinh đọc mục c : ? C¸c ®o¹n Êy ®­îc nèi víi nhau theo mèi liªn hÖ nµo trong c¸c mèi liªn hÖ ë SGK ? ? Nh÷ng mèi liªn hÖ gi÷a c¸c ®o¹n Êy cã tù nhiªn vµ hîp lÝ kh«ng ? ? Vậy theo em để văn bản có tÝnh m¹ch l¹c th× c¸c phÇn cÇn ®­îc thÓ hiÖn nh­ thÕ nµo ? ? Giáo viên cho học sinh đọc phÇn ghi nhí. Hoạt động 3 : II. LuyÖn tËp Bµi tËp 1: TÝnh m¹ch l¹c ë trong v¨n b¶n : Mẹ tôi : Lí do nhận được thư  người bố nói về tình mẹ con  người bố nói về sự nhận thức về mẹ khi ta trưởng thành  người bố khuyên con chuộc lçi víi mÑ.. 19 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(20)</span> 1. ‘Lão nông và các con’ : Lao động là vàng – trình tự hợp lí hấp dẫn (vµng kh«ng thÊy mµ chØ cã mïa béi thu). V¨n b¶n trÝch trong ®o¹n v¨n cña T« Hoµi : S¾c vµng Êm no, h¹nh phuc, đầm ấm của làng quê và ngày đông, giữa ngày mùa.  Chủ đề ấy xuyên suốt toµn bé ®o¹n v¨n nh­ mét ‘m¹ch ch¶y’. C©u ®Çu : Giíi thiÖu bao qu¸t s¾c vµng thêi gian, kh«ng gian. TiÕp theo : Nh÷ng biÓu hiÖn cña s¾c vµng Êy. C©u cuèi : C¶m xóc vÒ mµu vµng. Bµi tËp 2 : Chủ đề là sự chia tay của 2 đứa trẻ, của những con búp bê (ý chủ đạo). việc thuật lại tỉ mỉ nguyên nhân dẫn đến cuộc chia tay của 2 người lớn sẽ làm cho ý chủ đạo bị phân tán, không tạo sự thống nhất của chi tiết, do đó sẽ lµm mÊt ®i tÝnh m¹ch l¹c cña c©u chuyÖn. Hoạt động 4 : C. Hướng dẫn học ở nhà. HiÓu mèi quan hÖ gi÷a bè côc vµ m¹ch l¹c trong v¨n b¶n qua c©u chuyÖn ‘Mẹ tôi’ và ‘Cuộc chia tay của những con bup bê’ Chuẩn bị để học tiết tạo lập v¨n b¶n. Chuẩn bị học bài 3. Soạn bài ‘Ca dao về tình cảm gia đình. Bµi 3 : Ca dao - d©n ca Tiết 9 : Những câu hát về tình cảm gia đình Mục đích yêu cầu. Gióp häc sinh : Nắm được khái niệm ca dao - dân ca với những đặc điểm nghệ thuật đặc tr­ng cña thÓ lo¹i tr÷ t×nh nµy. Hiểu được nội dung, nghệ thuật của những bài ca dao về tình cảm gia đình đồng thời biết thêm một số bài ca dao thuộc chủ đề này. Bồi dưỡng tình cảm gia đình tha thiết trong sáng. TiÕn tr×nh lªn líp. ổn định lớp. Kiểm tra bài cũ. KiÓm tra bµi cò. Giíi thiÖu bµi míi. D¹y bµi míi. Hoạt động của học sinh. Néi dung bµi häc. (Dưới sự hướng dẫn của giáo viên) (Kết quả hoạt động của học sinh) Hoạt động 1 : T×m hiÓu chung Hướng dẫn tìm hiểu chung. Kh¸i niÖm ca dao - d©n ca Giáo viên cho học sinh đọc chú Lµ tªn gäi chung c¸c thÓ lo¹i tr÷ t×nh thÝch. d©n gian, kÕt hîp lêi vµ nh¹c, diÔn t¶ ? Em hiÓu g× vÒ ca dao, d©n ca ? đời sống nội tâm của con người + D©n ca lµ nh÷ng s¸ng t¸c kÕt hîp lêi vµ nh¹c. ? D©n ca lµ g× ? (Ca dao cßn gåm c¶ nh÷ng bµi th¬, + Ca dao lµ lêi th¬ cña d©n ca. d©n gian mang phong c¸ch nghÖ thuËt Cã tÝnh ch©n thùc gîi c¶m, truyÒn chung với lời thơ dân ca), dùng để chỉ cảm nên lưu truyền trong nhân dân. 20 Lop11.com.

<span class='text_page_counter'>(21)</span>