NHỮNG NHÀ GIÁO ƯU TÚ NỔI TIẾNG NHẤT VIỆT NAM

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>15 nhà giáo nổi tiếng và ưu tú nhất lịch sử Việt Nam</b>

<b>1.Chu Văn An tên thật là Chu An, hiệu là Tiều Ân, tên chữ là Linh Triệt. Chu Văn</b>
An học rộng tài cao, ai ai cũng mến phục. Ơng khơng làm quan mà mở trường dạy
học ở làng Huỳnh Cung bên sông Tô Lịch (Hà Nội ngày nay). Có thời điểm ơng
được chính vua Trần Minh Tông mời đến dạy tại Quốc Tử Giám. Trở thành thầy
riêng cho thái tử Trần Vượng, sau này là vua Trần Hiến Tông. Thầy Chu Văn An
dâng “Thất trảm sớ”, yêu cầu vua Trần Dụ Tông chém đầu bảy tên gian thần song
bị vua từ chối.

Chán nản sự đời, Chu Văn An cáo lão, về ở ẩn gần núi Phượng Hồng, Chí Linh,
Hải Dương, làm một thầy giáo truyền thụ kiến thức cho đến khi mất.

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

Nguyễn Bỉnh Khiêm tự là Hạnh Phủ, hiệu là Bạch Vân cư sĩ hay Trạng Trình với
cuốn “sấm Trạng Trình” tiên đốn việc đời sau. Ơng là một nhà giáo nổi tiếng Việt
Nam thời kỳ Lê – Mạc phân tranh với tính tình cương trực, mạnh mẽ, khơng sợ
cường quyền.

Từ nhỏ ông đã có tướng mạo khôi ngô tuấn tú, có trí nhớ hơn người. Ơng khơng
hứng thú với chốn quan trường dù từng đỗ Trạng nguyên dưới thời vua Mạc Đăng
Doanh và từng dâng sớ hạch tội 18 tên gian thần nhưng bị từ chối.

Ông cũng từ quan về ở ẩn, trở thành một nhà giáo lỗi lạc. Học trò của ơng trong
thời điểm này có những người rất nổi tiếng như Nguyễn Dữ, Phùng Khắc Khoan…
<b>4. Nhà giáo Lê Quý Đôn (1726 – 1784)</b>

Nhà giáo Lê Quý Đôn tên thật là Lê Danh Phương có kiến thức uyên thâm, tài trí
hơn người. Lê Q Đơn đã để lại nhiều bộ sách có giá trị ở nhiều thể loại khác
nhau như lịch sử, địa lý, thơ văn, lý số…

Lê Quí Đơn cịn là một nhà nho, nhà giáo nổi tiếng Việt Nam về tài năng và đức

độ. Qua bàn tay dạy dỗ với những bài học về kiến thức, đạo đức làm người, học trị
của ơng có rất nhiều người đã thành tài và giữ chức vụ quan lớn trong triều đình
như Bùi Huy Bích, Bùi Bích Tựu…

<b>5. Nhà giáo “La Sơn Phu Tử” Nguyễn Thiếp (1723 – 1804)</b>

Nguyễn Thiếp là một danh sĩ, một trong những nhà giáo nổi tiếng nhất Việt Nam
đời hậu Lê và Tây Sơn. Nguyễn Thiếp sinh ra trong gia đình có dịng dõi q tộc,
năm 26 tuổi đỗ giải Hương, ông đi thi Hội vào tam trường sau đó lại từ quan lánh
chốn làng quê.

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

“Quân đức” (đại ý khuyên vua nên theo đạo Thánh hiền để trị nước); hai là “Dân
tâm” (đại ý khuyên vua nên dùng nhân chính để thu phục lòng người), và ba là
“Học pháp” (đại ý khuyên vua chăm lo việc giáo dục).

Ngày 6 tháng 2 năm 1804 (Quý Hợi), danh sĩ Nguyễn Thiếp không bệnh mà mất,
thọ 81 tuổi, và được an táng tại nơi ông ở ẩn.

<b>6. Nhà giáo Cao Bá Quát (1809-1854)</b>

Cao Bá Quát tự là Chu Thần, hiệu là Cúc Đường, biệt hiệu là Mẫn Hiên. Ông là
người tài năng, đức độ. Người đương thời thường nói rằng: “Văn như Siêu, Qt
vơ triều Hán”… (trước thời Hán khơng có ai văn giỏi như Siêu, Quát) hoặc “Thánh
Quát, Thần Siêu”… để chỉ tài năng văn chương lỗi lạc của ông và Nguyễn Văn
Siêu.

Cao Bá Quát cũng là một nhà giáo nổi tiếng, khi giáo thụ ở Quốc Oai cũng như
trong những thời gian khác ông đều rất quan tâm đến việc đào tạo nhân tài. Những
ghi chép và giai thoại dân gian cho biết rằng, nhà giáo nổi tiếng Việt Nam Cao Bá
Quát thường dẫn học trị du ngoạn núi sơng và đi sâu vào cuộc sống của dân

chúng.

<b>7. Nhà giáo Nguyễn Đình Chiểu (1822 – 1888)</b>

Nguyễn Đình Chiểu là một trong những nhà thơ, nhà văn hóa lớn ở thế kỷ 19 trong
lịch sử văn học Việt Nam. Được người dân gọi với cái tên thân mật là cụ đồ Chiểu.
Nguyễn Đình Chiểu có cuộc đời khá long đong, lận đận. Xuất thân trong một gia
đình nhà nho, ơng cũng có một tương lai tươi sáng khi đang rộng bước trên con
đường khoa cử và cịn được một gia đình giàu có hứa gả con gái.

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

Chính hồn cảnh này mới bộc lộ được tính cách của một nhà nho, nhà giáo nổi
tiếng Việt Nam, nhà yêu nước chân chính. Trong thời gian này, ông đã cho ra đời
tác phẩm nổi tiếng lưu danh hậu thế như Lục Vân Tiên với nhân vật chính là Lục
Vân Tiên lấy cảm hứng từ cuộc đời của ông hay Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc thể
hiện rõ tinh thần yêu nước, lòng căm thù giặc Pháp của ông.

<b>8. Nhà giáo Phan Bội Châu (1867–1940)</b>

Phan Bội Châu (1867–1940) là một danh sĩ và là nhà cách mạng Việt Nam, hoạt
động trong thời kỳ Pháp thuộc.

Gia cảnh khó khăn, ơng đi dạy học kiếm sống và học thi. Khoa thi năm Đinh Dậu
(1897) ông đậu vào trường nhì nhưng bạn ơng là Trần Văn Lương đã cho vào tráp
mấy cuốn sách nên ông bị khép tội hoài hiệp văn tự (mang văn tự trong áo) nên bị
kết án suốt đời không được dự thi nữa.

Sau sự cố này, Phan Bội Châu vào Huế dạy học, do mến tài ông nên các quan đã
xin vua Thành Thái xóa án. Nhờ vậy, ngay khoa thi hương tiếp theo, năm Canh Tý
(1900), ông đã đậu đầu (Giải nguyên) ở trường thi Nghệ An.

Đất nước bị giặc ngoại xâm, ông lập Duy Tân hội, sang Nhật cầu viện, rồi phát
động phong trào Đông Du nhưng thất bại. Phan Bội Châu mất ngày 29 tháng 12
năm 1940 tại Huế.

Tên ông đã được đặt cho nhiều trường học và nhiều con đường trên cả nước, trong
đó có trường chuyên của tỉnh Nghệ An và một con phố lớn tại Hà Nội, Hạ Long.
<b>9. Nhà giáo Nguyễn Tất Thành (1890-1969)</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

<i>Bác Hồ cũng là một nhà giáo nổi tiếng nhất, ưu tú nhất lịch sử Việt Nam.</i>
Nguyễn Tất Thành thường gặp gỡ một số nhà nho yêu nước đương thời, tham gia
cơng tác bí mật, nhận cơng việc liên lạc. Nguyễn Tất Thành đã có chí đuổi thực
dân Pháp, giải phóng đồng bào.

Nguyễn Tất Thành là một trong những người đặt nền móng và lãnh đạo cơng cuộc
đấu tranh giành độc lập, toàn vẹn lãnh thổ cho Việt Nam trong thế kỷ 20, một
chiến sĩ cộng sản quốc tế. Người còn là người Thầy tận tình chỉ bảo, đào tạo nên
những chiến sĩ cộng sản xuất sắc và có nhiều tác phẩm văn học xuất sắc.

<b>10. Nhà giáo nhân dân Đặng Thai Mai (1902-1984)</b>

Đặng Thai Mai (1902-1984), còn được biết đến dưới tên gọi Đặng Thái Mai và
những bút danh Thanh Tuyền, Thanh Bình. Đặng Thai Mai là giáo sư, nhà giáo,
nhà văn, nhà phê bình văn học Việt Nam; và nguyên là Bộ trưởng Bộ Giáo dục,
Viện trưởng đầu tiên của Viện Văn học Việt Nam.

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

nước tặng thưởng Hn chương Hồ Chí Minh. Năm 1996, ơng lại được Nhà nước
truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh (đợt I) về các cơng trình nghiên cứu văn học
Việt Nam và văn học thế giới.

<b>11. Thầy Lê Văn Thiêm (1918-1991)</b>

Thầy giáo Lê Văn Thiêm quê ở huyện Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh, nổi tiếng là một học
trị rất thơng minh. Ông từng đỗ tú tài toàn phần và được nhận vào học tại trường
Đại học Đông Dương.

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

Là nhà khoa học Việt Nam đầu tiên đạt được học vị Tiến sỹ quốc gia (học vị cao
nhất ở Pháp). Là người Việt Nam đầu tiên trở thành giáo sư toán học tại một
trường Đại học Châu Âu.

Là người đầu tiên trở thành Chủ tịch Hội toán học Việt Nam, Viện trưởng đầu tiên
của Viện Toán học Việt Nam. Là Tổng biên tập đầu tiên của hai tờ báo Toán học
Việt Nam là Vietnam Jaurnal of Mathematies và Acta Mathematica Vietnamica...
Giải thưởng Hồ Chí Minh, Huân chương độc lập hạng nhất cùng với các giải
thưởng dành cho ông là minh chứng xứng đáng cho điều đó.

<b>12. Giáo sư Đào Văn Tiến (1920-1995)</b>

Giáo sư Đào Văn Tiến sinh ngày 28 tháng 3 năm 1920 trong một gia đình nhà Nho
tại thành phố Nam Định. Sau khi học xong tiểu học ở Nam Định, ông ra học Trung
học ở Hà Nội rồi thi đậu vào trường Đại học khoa học Đông Dương.

Năm 1944 ông ra trường với tấm bằng cử nhân chuyên ngành động vật học. Lúc
mới 25 tuổi, Đào Văn Tiến từng viết cuốn "Danh từ khoa học vạn vật học'' - một
cuốn sách có đóng góp lớn vào việc giảng dạy ở bậc Đại học.

<b>13. Thầy Hoàng Xuân Hãn (1908-1996)</b>

Thầy là người làng Yên Hồ, huyện La Sơn (nay là huyện Đức Thọ, tỉnh Hà Tĩnh).
Thầy Hoàng Xuân Hãn là một trường hợp đặc biệt, là một nhà khoa học giáo dục
xuất sắc.

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

<i>Giáo sư Hoàng Xuân Hãn.</i>

Cơng lao của Hồng Xn Hãn là đã sưu tầm được đầy đủ hồ sơ về cuộc kháng
chiến chống Tống của Lý Thường Kiệt với rất nhiều số liệu, sự kiện. Đặc biệt, thầy
còn nghiên cứu nhiều về Hồ Xuân Hương, về truyện Song Tinh, về Nguyễn Biểu,
về cố Điện... được giới khoa học đánh giá cao.

</div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9>

Thầy Lê Thước sinh ra ở làng Trung Lễ, xã Ngu Lâm, huyện Đức Thọ, tỉnh Hà
Tĩnh. Gia đình ơng có truyền thống nổi tiếng về văn học lẫn võ nghiệp như Lê Văn
Huân, Lê Minh, Lê Nghệ, Lê Võ, Lê Trực... Xuất thân ở cái nơi văn hố, cái nơi
cách mạng, cậu bé Lê Thước sớm được tạo điều kiện để học hành và có được tài
năng xuất sắc khi ngồi ghế nhà trường.

Năm 27 tuổi ông đỗ đầu kỳ thi Hương và được mời làm quan. Tuy nhiên Lê Thước
đã từ chối quan trường để tiếp tục dấn thân vào sự học. Năm 30 tuổi ông tốt nghiệp
ban văn học trường Cao đẳng Sư phạm với bản luận văn “Việc học chữ Hán ở Việt
Nam”.

<i>Nhà giáo ưu tú Lê Thước.</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10>

hứng của thế hệ học trò tiếp tục phát huy tư tưởng của thầy để làm rạng danh sự
nghiệp giáo dục Việt Nam.

<b>15. Nhà giáo Nguyễn Ngọc Ký</b>

Cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng đã nói: "Thầy giáo Nguyễn Ngọc Ký là đại diện
cho sự phấn đấu phi thường và kỳ diệu, là tấm gương sáng cho các bạn trẻ hôm
nay, nhất là những người khuyết tật noi theo".

Trải qua nhiều khó khăn, vất vả thời đi học rồi đi dạy, ngày 20.11.1992, Nhà giáo
Nguyễn Ngọc Ký là nhà giáo viết bằng chân đầu tiên được nhận danh hiệu Nhà
giáo ưu tú. Cuộc đời của ông tưởng chừng như êm xuôi, nhưng bệnh tật vẫn luôn
thách thức. Năm 1993, sau khi đến TP HCM chữa bệnh viêm cầu thận, sức khoẻ
của ông suy giảm trầm trọng.

<i>Nhà giáo Nguyễn Ngọc Ký.</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11></div>

<!--links-->