Giáo án Ngữ văn Lớp 9 - Tuần 33 - Phạm Văn May

<span class='text_page_counter'>(1)</span>GIÁO ÁN NGỮ VĂN 9 (HKII) Tuaàn 33 Tieát 161,162: Baéc Sôn Tieát 163,164: Toång keát Taäp laøm vaên Tieát 165: Toâi vaø chuùng ta. TIEÁT : 161,162:. BAÉC SÔN Nguyễn Huy Tưởng I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: Giuùp HS: - Nắm được nội dung và ý nghĩa của đoạn trích hồi bốn vở kịch Bắc Sơn: xung đột cơ bản của vỡ kịch được bộc lộ gay gắt và tác động đến tâm lý của nhân vật Thơm, khiến cô đứng hẳn về phía cách mạng, ngay trong hoàn cảnh cuộc khởi nghĩa đang bị kẻ thù đàn áp khốc liệt. - Thấy được nghệ thuật viết kịch của Nguyễn Huy Tưởng, tạo doing tình huống, tổ chức đối thoại và hành động,thể hiện nội tâm và tính cách nhân vật. - Hình thành những hiểu biết sơ lược về thể loại kịch nói. II. TIEÁN TRÌNH DAÏY VAØ HOÏC: 1. OÅn ñònh 2. Bài cũ: Chứng minh trí tưởng tượng tuyệt vời và long yêu thương loài vật của nhà văn khi ñi saâu vaøo “taâm hoàn” con choù Baác. 3. Bài mới Bắc Sơn là vở kịch nói cách mạng đầu tiên trong nền văn học mới từ sau CMT8 1945. Vở kịch đã có tiếng cvang lớn lúc bấy giờ và tác động đáng kể đến sự chuyển biến của kịch trường. Với vở kịch này, lần đầu tiên hiện thực cáhc mạng và những con người mới của cách mạng đã được đưa lên sân khấu một cách thành công. 4. Tiến trình hoạt động HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VAØ TRÒ. GHI BAÛNG. * Hoạt động 1 : Giới thiệu về tác giả, loại hình kịch và các thể kịch Giới thiệu về tác giả (SGK), giới thiệu về kịch: - Kịch là một trong ba loại hình văn học (tự sự, trữ tình, kịch), đồng thời thuộc loại hình nghệ thuật sân khấu. Phương thức thể hiện củqa kịch bằng ngôn ngữ trực tiếp (đối thoại, độc thoại) và hành động của nhânvật mà không thông qua lời người kể chuyện. Kịch phản ánh đời sống qua nhưng mâu thuẫn, xung đột thể hiện ra hành động kịch. - Phân chia các thể loại trong kịch: ca kịch, kịch thơ, kịch nói: hài kịch, bi kòch, chính kòch: kòch ngaén, kòch daøi. - Cấu trúc của một vở kịch: hồi, lớp (cảnh); thời gian và không gian trong kòch.. I. Đọc và tìm hiểu chú thích 1. Taùc giaû: Nguyeãn Huy Tưởng (19121960) quê huyện Đông Anh Haø Noäi. Caùc taùc phẩm của ông đề cao tinh thaàn daân toäc vaø giàu cảm hứng lịch sữ , laø nhaø vaên chuû choát cuûa neàn vaên hoïc caùch. Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(2)</span> HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VAØ TRÒ. GHI BAÛNG. * Hoạt động 2 : Tóm tắt nội dung vở kịch, đọc đoạn trích và tìm hiểu diễn biến hành động kịch trong đoạn trích. ? Em haõy toùm taét noäi dung kòch Baéc Sôn - SGK - Cho HS đọc phân vai hai lớp đầu của đoạn trích, sau đó GV tóm tắt sự việc trong hai lớp còn lại. GV nhắc lại các khái niệm xung đột kịch và hành động kịch. ?Em hãy cho biết xung đột và hành động kịch trong các lớp kịch này - Xung đột cơ bản trong lớp kịch Bắc sƠn là giữa lực lượng các mạng và kẻ thù, xung đột cơ bản ấy được thể hiện thành những xung đột cụ thể giữa các nhân vật và trong nội tâm một số nhân vật (Thơm, bà cụ Phöông). Xung đột kịch diễn ra trong chuỗi các hành động kịch có quan hệ gắn kết với nhau. Trong hồi IV xung đột giữa cách mạng và kẻ thù được thể hiện trong sự đối đầu giữa Ngọc cùng đồng bọn với Thái, Cửu. Xung đột ấy lại diễn ra trong hoàn cảnh cuộc khởi nghĩa đã bị đàn áp, kẻ thù đang truy lùng những chiến sỹ cách mạng. Nhưng xung đột ở hồi kịch này còn diễn ra trong nhân vật Thơm và đã có bước ngoặc quyết định, khiến cô lựa chọn cách đứng hẳn về phía cách mạng. * Hoạt động 3: Phân tích tâm trạng và hành động của nhân vật Thơm ? Nhân vật Thơm đã có biến chuyển như thế nào trong các lớp kịch này GV nêu những nét chính về nhân vật Thơm ở các hồi trước để HS hiểu được tâm trạng va 2hoàn cảnh của nhân vật ở hồi IV. - Thơmlà vợ Ngọc, một nho lại trong bộ mái cai trị của bọn thực dân Pháp. Thơm đã quen với cuộc sống an nhàn, được chồng chiều chuộng lại thích sắm sửa , ăn diện. Vì thế, cô đứng ngoài phong trào khi cuộc khởi nghĩa nổ ra, mặc dù cha và em trai là những quần chúng tích cực tham gia khởi nghĩa. Nhưng ở Thơm chưa bị mất đi bản chất trung thực, lòng tự trọng và tình thương người, một cô gái từng lớn lên trong 1 gia đình nông dân lao động. Chính vì thế Thơm quý trọng ông giáo Tháingười cán bộ cách mạng đến củng cố phong trào sau khi cuộc khởi nghĩa nổ ra. Khi lực lượng cách mạng bị đàn áp, cả cha và em trai đều hy sinh, Thơm ân hận và càng bị giày vò khi dần dần biết được rằng Ngọc làm tai sai cho địch, dẫn quân Pháp về đánh úp lực lượng khởi nghóa. ? Tâm trang và hành động của Thơm. ? Thơm ở trong hoàn cánh nào. - Cuộc khởi nghĩa bịđàn áp, cha và em của Thơm bị hy sinh, mẹ bỏ đi. Như vậy, Thơm chỉ còn người thân duy nhất là Ngọc, nhưng y đã dần lộ rõ bộ mặt Việt gian. Nhưng bằng số tiền thưởng của bọn Pháp , Ngọc sẵn sàng và dễ dàng thỏa mãn những nhu cầu ăn diện của vợ. ? Thơm có những day dứt ân hận gì - Hình ảnh người cha trong lúc hy sinh, những lời cuối của ông, khẩu súng trao cho Thơm, sự hy sinh của em trai, nhất là tình cảnh thương tâm của người mẹ dường như hóa điên, bỏ nhà đi lang thang, tất cả những hình ảnh và sự việc ấy luôn ám ảnh giày vò tâm trí cô. Trong hồi kịch này, nhiều lúc Thơm biểu lộ ân hận, đau khổ ra thành những lời tự trách dưới dạng những lời nói với cha mẹ.. maïng. 2. Taùc phaåm: Kịch Bắc Sơn được saùng taùc 1946, trong khoâng khí soâi suïc cuûa những năm đầu cách maïng, laáy boái caûnh laø cuộc khở nghĩa Bắc Sôn (1940-1941). Lop4.com. II. Tìm hieåu vaên baûn: 1. Nhaân vaät Thôm -…Thơm nghe được nhiều người nó Ngọc daãn quaân Phaùp vàođánh trường Vũ Laêng…nhieàu ñeâm ñi lùng bắt những người caùch maïng. -…Chuù ôi, Meù ôn ! chæ taïi con thoâi! -…Đã chắc gì những lời đồn?...Nhưng itền thì laáy ñaâu maø laém theá?... -…Hai ông đừng đi hãy taïm vaøo ñaây may ra. Taâm traïng aân aähn đau khổ , sự băn khoăn, nghi ngờ về Ngọc và thái độ dứt khoát đứng về phía caùch maïng baûo veä cho hai caùn boä cuûa Thôm trong moät tình huoáng bất ngờ..

<span class='text_page_counter'>(3)</span> HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VAØ TRÒ ? Sự băn khoăn nghi ngờ của cô đối với Ngọc ngày càng tăng như thế naøo -Sự nghi ngờ khiến Thơm luôn tím cách dò xét ý nghĩ và hành động của chồng để tìm hiểu sự thật. Còn Ngọc thì luôn tìm cách lãng tránh. Tuy sự nghi ngờ ngày càng tăng nhưng Thơm vẫn cố níu lấy một chút hy vọng. Thơm không dễ dàng gì từ bỏ cuộc sống nhàn nhã và những đồng tiền của chồng đưa cho để may sắm. ? Tình huống nào bất ngờ xảy ra với Thơm, buộc cô phải lựa chọn thái độ dứt khoát - Thái và Cưu bị bọn Ngọc truy lùng, đã chạy nhằm vào chính nhà Thơm. Bản chất trung thực và lương thiện của Thơm, cùng với sự quý mean sẵn có với Thái, và cả sự hồi hận, tất cả những điều đó đã khiến cho Thơm hành động một cách mau lẹ và khôpn ngoan, không sợ nguy hiểm để che giấu Thái và Cưu ngay trong buồng của mình. Ở lớp III kho Ngọc quay về nhà, Thơm đã không ngoan bình tĩnh che mắt Ngọc để bảo vệ cho 2 người cách mạng. Đồng thời, cũng chính là đến lúc này, Thơm đã nhận rõ bộ mặt Việt gian cùng sự xấu xa của chồng. ? Đặt nhân vật vào tình huống gay can và hoàn cảnh căng thẳng tác giả có những thành công gì - Nhân vật trong tình huống đó đã bộc lộ được đời sống nội tâm với những nỗi day dứt, đau sót và ân hận của Thơm, để rồi nhân vật đã hành động dứt khoát, đứng hẳn về phía cách mạng. ? Qua nhaân vaät Thôm taùc giaû muoán khaúng ñònh ñieàu gì - Ngay khi cả cuộc đấu tranh cách mạng gặp khó khăn , bị kẻ thù đàn ápkhốc liệt, cách mạng vẫn không thể bị tiêu diệt, nó vẫn có thể thức tỉnh quần chúng, cả với những người ở vị trí trung gian. * Hoạt động 4: Phân tích các nhân vật Ngọc, Thái, Cửu ? Nhaän xeùt cuûa em veà nhaân vaät Ngoïc - Ngoïcvoán chæ laø moät anh nho, ñòa vò thaáp keùm trong boä maùy cai trò cuûa bọn thực dân, Ngọc nuôi tham vọng ngoi lên để thỏa mãn long tham muốn địa vị , quyền lực và tiền tài. Khi cuộc khởi nghĩa nổ ra, bộ máy cai trị của thực dân ở Bắc Sơn bị đánh đổ. Ngọc thù hận cách mạng. Y đã rắp tâm làm tai sai cho giặc, dẫn quân Pháp về căn cứ của lực lượng khởi nghĩa. Ngọc ra sức truy lùng những người cách mạng đang lẫn trốn trong vùng đặt biệt là Thái và Cửu. Mặt khác Ngọc lại cố che giấu Thơm bản chất và hành động của y, và vì thế Ngọc lại càng ra sức chiều chuộng vợ. Tâm địa và tham vọng của Ngọc vẫn cứ lộ ra trước Thơm. Xây dựng một nhân vật phản diện như Ngọc , tác giả không chỉ tập trung vào nhân vật những cái xấu, cái ác mà vẫn chú ý khắc hoạ tính cách của một loại người, nhất quán nhưng không đơn giản. ? Nhận xét về tính cách của hai nhân vật Thái, Cửu - Ñaây laø hai nhaân vaät phuï chæ xuaát hieän trong choác laùt. Trong tình theá nguy kòch, bò giaëc truy ñuoåi, laïi chaïy nhaèm vaøo chính nhaø teân Ngoïc, Thái vẫn bình tĩnh sách suốt , củng cố được long tin của Thơmvào những người cách mạng và thể hiện long tin vào bản chất của cô. Còn Cửu thì hăng hái nhưng nóng nảy,thiếu sự chính chắn, anh đã nghi ngờ Thơm, còn định bắn cô. Mãi đến lúc cuối, khi đã được Thơmcứu thoát, Cửu mới hiểu mà tin Thơm.. Lop4.com. GHI BAÛNG. 2. Nhaân vaät Ngoïc -…Maët toâi theá naøy maø toâi ñi laøm caùi vieäc aáy aø… -…Bắt được hai thằng ấy thì cũng được vài ngàn đồng…tậu được maáy maãu ruoâng chaïy được cái hàm cửu phaåm…  Duø coá che giaáu Thôm nhöng baûn chaát Vieát gian, taâm ñòa, tham voïng cuûa Ngoïc vẫn cứ bộc lộ rõ 3. Nhaân vaät Thaùi, Cửu(nhân vật phụ) a) Thái: …Anh đừng nghi ngờ dòng máu cụ Phöông. Toâi tin…  Bình tónh, saùng suoät b) Cửu: Tôi không tin  Nóng nảy, thiếu sự chín chaén.

<span class='text_page_counter'>(4)</span> HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VAØ TRÒ * Hoạt động 5: Nhận xét về nghệ thuật kịch của đoạn trích ? Kịch có những thành công nào về nghệ thuật (thảo luận) - Thể hiện xung đột: Thể hiện xung đột cơ bản của vở kịch đến hồi IV đã bộc lộ gay gắt trong sự đối đầu giữa Ngọc với Thái, Cửu, trong hoàn cảnh cuộc khởi nghĩa bị đàn áp và Ngọc cùng đồng bọn đang truy lùng những người cách mạng. Đồng thời xung đột kịch cũng diễn ra trong nội tâm nhân vật Thơm, thúc đẩy diễn biến tâmtrang nhân vật để đi tới bước ngoặc quan trọng. - Xây dựng tình huống : Tình huống éo le, bất ngờ, bộc lộ rõ xung đột và thúc đẩy hành động kịch phát triển . - Ngôn ngữ đối thoại: Tác giả đã tổ chức được các đối thoại với những nhịp điệu, giọng điệu khác nhau, phù hợp với từng đoạn của hành động kịch. Đối thoại đã bộc lộ rõ nội tâm và tính cách nhân vật. * Hoạt động 6: Tổng kết - Dựa vào phần ghi nhớ GV tổng kết về giá trị nội dung và nghệ thuật của đoạn trích - GV củng cố kiến thức chung về kịch qua việc học đoạn trích kịch Bắc Sôn. * Hoạt động 7: Luyện tập Bài tập 1: Cho Hs tập đọc theo cách phân vai một đoạn trích kịch Bắc Sôn. Bài tập 2: HS làm ở nhà. Tieát 165,166:. GHI BAÛNG. III. Toång keát Ghi nhớ SGK trang 209 IV. Luyeän taäp Baøi taäp 1,2. TOÅNG KEÁT TAÄP LAØM VAÊN. I. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT: - Giúp học sinh ôn lại để nắm vững các kiểu văn bản đã học từ lớp 6 đến lớp 9, phân biệt các kiểu văn bản và nhận biết sự phối hợp của chúng trong thực tế làm văn. -. Phân biệt kiểu văn bản và thể loại văn học. - Biết đọc các văn bản tùy theo đặc trưng kiểu văn bản của chúng, nâng cao năng lực đọc vaø vieát caùc vaên baûn thoâng duïng. II. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY VAØ HỌC: 1. OÅn ñònh 2. Kieåm tra baøi cuõ. 3. Giới thiệu bài mới: Học tốt các kiểu văn bản trong chương trình có ý nghĩa cơ bản đối với việc phát triển năng lực biểu đạt của học sinh trong tương lai. Do đó với bài học này ngày hôm nay “Tổng kết tập. Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(5)</span> làm văn” sẽ giúp các em nắm vững các kiểu văn bản và nhận biết sự phối hợp của chúng trong thực tế làm văn. 4. Tiến trình hoạt động: HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VAØ TRÒ. GHI BAÛNG. * Hoạt động 1: I. Các kiểu văn bản đã học trong - Cho học sinh đọc bảng tổng kết trong SGK/213  Hướng chương trình ngữ văn TTCS: 1. Văn bản tự sự daãn hoïc sinh oân taäp 1. Gọi tên các kiểu văn bản đã học 2. Vaên baûn mieâu taû  Văn bản tự sự 3. Vaên baûn bieåu caûm  Vaên baûn mieâu taû 4. Vaên baûn thuyeát minh  Vaên baûn bieåu caûm 5. Vaên baûn nghò luaän  Vaên baûn thuyeát minh 6. Vaên baûn ñieàu haønh (haønh chính,  Vaên baûn nghò luaän coâng vuï)  Vaên baûn ñieàu haønh (haønh chính, coâng vuï) 2. Nêu phương thức biểu đạt của các loại văn bản?  Tự sự trình bày các sự việc ( sự kiện) có quan hệ nhân quả dẫn đến kết cuộc với mục đích biểu hiện con người, quy luật đời sống bày tỏ thái độ.  Miêu tả các tái hiện tính chất thuộc tính sự vật, hiện tượng, giúp con người cảmnhận và hiểu được chúng.  Biểu cảm: bày tỏ trực tiếp hoặc gián tiếp tình cảm , cảm xúc của con người đối với con người, thiên nhiên, xã hội, sự vật.  Thuyeát minh trình baøy thuoäc tính caáu taïo,nguyeân nhaân, kết quả có ích hoặc có hại của sự vật hiện tượng để giúp người đọc có tri thức khách quan và thái độ đủng đắn đối với chúng.  Nghị luận: Trình bày tư tưởng, chủ trương, quan điểm của con người đối với tự nhiên, xã hội, con người qua các luận điểm, có luận cứ và lậpluận thuyết phục.  Vaên baûn ñieàu haønh: Trình baøy theo maãu chung vaø chòu traùch nhieäm veà phaùp lyù caùc yù kieán, nguyeän voïng cuûa caù nhân tập thể đối với cơ quan quản lý hoặc ngược lại bày tỏ yêu cầu, quyết định của người cóthẩm quyền đối với người có trách nhiệm thực thi, hoặc thỏa thuận giữa công dân với nhau về lợi ích và nghĩa vụ. 3. Các kiểu văn bản trên có thể thay thế cho nhau đựơc khoâng? Vì sao?  Không  Vì mỗi kiểu văn bản có một phương thức biểu đạt riêng. 4. Hãy cho biết kiểu văn bản và thể loại tác phẩm văn học coù gì gioáng vaø khaùc nhau?  Kiểu văn bản hình thức cơ bản nhất của mọi biểu đạt.  Thể loại tác phẩm văn học là sự thống nhất giữa một loại nội dung với một dạng hình thức văn bản và phương thức chiếm lĩnh đời sống.  Mỗi thể loại thường sử dụng một kiểu văn bản để làm cơ sở. Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(6)</span> 5. Các phương thức biểu đạt trên có thể phối hợp với nhau trong moät vaên baûn cuï theå hay khoâng? Vì sao?  Các phương thức biểu đạt có thể phối hợp với nhau trong moät vaên baûn  Tăng sức thuyết phục  Ví dụ chuyện bến quê có sự kết hợp tự sự, trữ tình và trieát lyù. * Hoạt động 2: - GV ôn lại tinh thần thích hợp trong phần tập làm văn. 1. Phần đọc, hiểu văn bản và tập làm văn có mối quan hệ với nhau như thế nào?  Moâ phoûng  Hoïc phöông phaùp keát caáu  Học diễn đạt  Gợi ý sáng tạo  Đọc nhiều để học tốt cách viết, không đọc, đọc ít, thì vieát khoâng toát, khoâng hay. 2. Phần tiếng việt có quan hệ như thế nào với phần đọc – Hieåu vaên baûn vaø phaàn taäp laøm vaên  Phần Tiếng Việt góp phần nâng cao năng lực và viết các văn bản tập làm văn và nhận biết được sự phối hợp cần thiết của chúng trong thực tế làm văn. 3. Các thao tác miêu tả, tự sự, nghị luận, biểu cảm thuyết minh có ý nghĩa như thế nào đối với việc rèn luyện kỹ năng taäp laøm vaên?  Phát triển năng lực biểu đạt và để tự khẳng định mình trong cuoäc soáng. * Hoạt động 3: - GV hướng dẫn học sinh tìm hiểu lại 3 kiểu văn bản mà các em đã học ở lớp 9  Vaên baûn thueáyt minh  Văn bản tự sự  Vaên baûn nghò luaän - Dựa vào các câu hỏi của SGK/215-216  Giúp HS nắm lại kiến thức cũ. II. Phaàn taäp laøm vaên trong chöông trình ngữ văn THCS:  Cần kết hợp phần đọc – phần hieåu vaên baûn vaø taäp laøm vaên  Kết hợp phần Tiếng việt với phần đọc hiểu văn bản và phần taäp laøm vaên.  Kết hợp các thao tác miêu tả, tự sự, nghị luận, biểu cảm, thuyết minh.  Tính tích hợp. III. Ba kiểu văn bản học ở lớp 9: 1. Vaên baûn thuyeát minh 2. Văn bản tự sự 3. Vaên baûn nghò luaän. 5. Hướng dẫn học ở nhà:  Xem laïi baøi toång keát taäp laøm vaên  Soạn bài “Tôi và chúng ta”. Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(7)</span> TIEÁT 165:. TOÂI VAØ CHUÙNG TA Luu Quang Vuõ A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT : Giuùp HS : - Cảm nhận được tính cách cuả các nhân vật, tiêu biểu Hoàng Việt, Nguyễn Chính. Từ đó thấy được cuộc đấu tranh gay gắt giữa những con người mạnh dạn đổi mới, có tinh thần dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm với những kẻ mang tư tưởng bảo thủ, lạc hậu trong sự chuyeån mình maïnh meõ cuaû xaõ hoäi ta. - Hiểu thêm đặc điểm thể loại kịch như về cách tạo tình huống, phát triễn mâu thuẩn, cách miêu tả hành động và ngôn ngữ. B.PHƯƠNG THỨ THỰC HIỆN: Sử dụng đèn chiếu. Hình ảnh : chân dung Lưu Quang Vũ, cảnh vở kịch. Hình vẽ : một cảnh trong đoạn trích. C. TIẾN TRÌNH THỰC HIỆN : 1. Kieåm tra baøi cuõ: 2. Giới thiệu bài mới: 3. Tổ chức các hoạt động: Hoạt động giáo viên. Hoạt đông học sinh. *Hoạt đông 1: Đọc và tìm hiểu chú thích: Bước 1 : Tìm hiểu chú thích về tác giả : ? Hãy đọc thầm phần chú thích về tác giả Lưu Quang Vũ. Em sẽ lưu ý về những điểm nào về tác giả này? Dùng đèn chieáu phoùng aûnh chaân dung Löu Quang Vũ đồng thời bổ sung vài nét về tác giả? Lưu Quang Vũ trở thành nhà thơ khi còn maëc aùo lính. Naêm 1970, xuaát nguõ, anh tieáp tuïc laøm thô, vieát baùo, vieát kòch . Teân tuổi của anh được đông đảo công chúng biết đến với sự trân trọng, ngưỡng mộ. Và đến giữa năm 1980, Lưu Quang Vũ trở thành hiện tượng đặc biệt trong đời soáng saân khaáu . Kòch cuûa anh luoân theå hiện trăn trở khát vọng hoàn thiện cuộc sống , hoàn thiện con người và mang tính dự báo làm rung động bao trái tim người xem. Thaùng 8-1988, Löu Quang Vuõ cuøng với vợ – nhà thơ nữ tài hoa Xuân Quỳnh và bé Quỳnh Thơ, 8 tuổi đột ngột ra đi trong 1 vuï tai naïn thaûm khoác khieán coâng chúng cả nước hoàn toàn thương tiếc . Giáo viên dùng đèn chiếu phóng ảnh đám tang Lưu Quang Vũ – Xuân Quỳnh. HS đọc SGK và rút ra những điểm chính về tác giaû.. Lop4.com. Ghi baûng I.Đọc và tìm hiểu chú thích : 1.Taùc giaû : Löu Quang Vuõ (1948 – 1988). Queâ : Phuù Thoï . Nhaø thô , nhaø vieát kòch . Từng tham gia khaùng chieán choáng Myõ Đạt nhieàu thành công trong đời soáng saân khaáu Vieät Nam những năm 1980. 50 kòch baûn . Ngoì buùt kòch nhaïy beùn, saùc saûo , mang tính thời sự nóng hoåi ..

<span class='text_page_counter'>(8)</span> Hoạt động giáo viên. Hoạt đông học sinh. Ghi baûng. * Bước 2 : Tìm hiểu chú thích về vở kịch : “Toâi vaø chuùng ta”. Mời các em đọc phần chú thích thứ 2 về taùc phaåm kòch “ Toâi vaø chuùng ta “ .. ? Theo SGK , qua vở kịch, Lưu Quang Vũ đặt ra 2 vấn đề xã hội, buôïc chúng ta phải suy nghĩ. .Đó là những vấn đề nào ? ? Vị trí đoạn trích ta sẽ học? GV giới thiệu qua về thành công của vở kòch. Lưu Quang Vũ hoàn thành kịch bản này vào muà hè năm 1984 và ngay lập tức , Đoàn kịch nói Hà Nội đã tập trung dàn dựng với 1 khí thế hừng hực. Ra mắt khaùn giaû Tp.HCM trong Hoäi dieãn saân khấu chuyên nghiệp toàn quốc năm 1985, giaønh huy chöông vaøng hoäi dieãn cũng là gìanh tuyệt đối sự ngưỡng mộ của quần chúng . “Tôi và chúng ta “ đã caát leân tieáng noùi khaùt khao cuûa caû coäng đồng , như hồi kèn khởi động cho cả nước bước vào thời kỳ đổi mới, Đến năm 2003, vở kịch được dàn dựng lại với êkíp diễn viên trẻ, đã làm sống laïi giaù trò cuûa “ Toâi vaø chuùng ta “. *Hoạt động 2 : Tái hiện cảnh 3 của vở kòch : Phaân coâng chuaån bò: * Nhóm 1 : diễn kịch : cảnh đầu của buổi họp – Giám đốc Hoàng Việt với việc mở roäng quy moâ saûn xuaát. * Nhóm 2 : Tóm tắt phần giữa. Giám đốc Hoàng Việt với việc tổ chức lại nhân sự. * Nhóm 3 : đọc phân vai đoạn kịch còn lại . Giám đốc Hoàng Việt đối đầu với Phó giám đốc Nguyễn Chính. * Nhóm 4 : Tóm tắt toàn cảnh 3.  01 HS nhoùm 4 ñieàu khieån chung .  Các nhóm lần lượt thực hiện các hoạt động của mình.  GV nhận xét, đánh giá. *Hoạt động 3 : Hướng dẫn HS phân tích tình huoáng kòch _ Maâu thuaån cô baûn. ?Ở cảnh này tác giả dựng tả sự việc gì ? Sự việc đó diễn ra ở đâu? Như ta thấy ở ban đầu, trong “Tôi và chuùng ta” , Löu Quang Vuõ ñaët ra 2 vaán. HS dựa vào SGK để trả lời : + Không thể giử mãi các nguyeân taéc , phöông phaùp của thời cũ trước sự biến chuyển sinh động của cuoäc soáng . + Quan tâm đến quyền lợi , hạnh phúc con người.. - Vị trí đoạn trích : Cảnh 3 (trong 9 cảnh của vở kòch).. Lop4.com. 2. “ Toâi vaø chuùng ta” . a.Vấn đề cơ bản của vở kòch -Phải thay đổi những nguyeân taéc , cô cheá laïc hậu , cứng nhắc để thúc đẩy sản xuất . -Phải quan tâm đến quyền lợi và hạnh phúc caù nhaân . b.Vò trí phaân tích : caûnh 3 (trong 9 cảnh của vở kòch) ..

<span class='text_page_counter'>(9)</span> Hoạt động giáo viên. Hoạt đông học sinh. đề bức xúc cuả xí nghiệp Thắng Lợi nói rieâng , cuûa caû xaõ hoäi noùi chung laø : phaûi thay đổi những nguyên tắc, cơ chế lạc hậu , cứng nhắc để thúc đẩy sản xuất; phải quan tâm đến quyền lợi , hạnh phúc của con ngươì. Và bây giờ , 2 vấn vấn đề đó được đặt lên bàn giám đốc Hoàng Việt – người vừa nhận chức được 1 năm. Chúng ta theo dõi xem người ta giải quyết 2 vấn đề đó như thế nào ? (GV ghi bảng đề mục thứ nhất “Một cuộc đối đầu công khai”.) ? Kể tên , chức vụ các nhân vật có mặt trong caûnh 3? ? Qua lới thoại của các nhân vật , ta có thể được hiện trạng cuả xí nghiệp Thắng Lợi ra sao? GV bình : Đó là 1 xí nghệp luôn thất bại , luôn ở tình trạng “lỗ thật , lãi giả” , công nhaân khoâng coù vieäc laøm, soáng lay laét bằng đồng lương chết đói : mỗi ngày coâng nhaân laøm vieäc 5 tieáng , nhieâu phaân xưởng phải nghỉ việc mà vẫn hưởng 70% lương , và lương tháng của mỗi người chỉ sống được 1 tuần . Không ai tha thiết gì đến công việc .Xí nghiệp làm ra 1 triệu phải tiêu tốn của nhà nước 4 triệu . Vậy mà nó vẫn tồn tại trong sự bao cấp của nhà nước.Hiện trạng này không phải chỉ riêng xí nghiệp Thắng Lợi trong vở kịch mà là khá phổ biến với nhiều nhà máy , xí nghiệp của ta lúc bấy giờ ,ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống toàn xaõ hoäi vaø neàn kinh teá quoác daân. ? Trước hiện trạng của xí nghiệp do mình tiếp nhận quản lí , giám đốc Hoàng Việt đặt ra vấn đề gì trong buổi họp này ? ? Phải thay đổi là yêu cầu cấp bách của xí nghiệp Thắng Lợi trong lúc này. Cụ thể là thay đổi gì, bắt đầu từ đâu?( Khi đề nghị kỹ sư Lê Sơn trình bày dự án ? Khi đề nghị trưởng phòng tổ chức tuyển dụng công nhân ?Khi đề nghị công nhân Dũng tu sửa máy móc , thiết bị ?) Muốn thay đổi tình trạng xí nghiệp , muốn giải quyết 2 vấn đề cơ bản ( mà vở kịch đặt ra ) trước mắt mở rộng sản xuất, cũng có nghĩa là có nhiều thay đổi mạnh. =>Cuộc đối đầu gay gắt , công khai đầu tiên giữa phái khát khao đổi mới và phái bảo thủ tại cuộc họp ở phòng giám đốc Hoàng Việt .. =>HS coù theå neâu khoâng đầy đủ, GV bổ sung và ghi baûng .. Lop4.com. Ghi baûng. II.Đọc và tìm hiểu văn baûn : 1.Cuộc đối đầu công khai đầu tiên :. a.Hieän traïng xí nghieäp Thắng Lợi : - Maùy moùc cuõ kyõ , laïc haäu , quy moâ saûn xuaát bị thu nhỏ . tổ chức phân công lao động không hợp lý . - Cô cheá quaûn lyù nguyên tắc , cứng nhắc . - Đời sống công nhân khoù khaên ..

<span class='text_page_counter'>(10)</span> Hoạt động giáo viên. Hoạt đông học sinh. mẽ và đồng bộ ( người – máy móc , vật tö). ? Khi giám đốc Hoàng Việt quyết định thực hiện sự thay đổi mạnh mẽ . đồng bộ trong xí nghieäp cuaû mình , cuõng coù nghóa là nhân vật này được đặt trong tình huống khá căng thẵng . Đó là tình huống naøo ? ? Những người phản đối kế hoạch của Hoàng Việt là ai ? Phản ứng của họ như thế nào ? Mời các em đọc lại lời thoại .GV lưu ý HS các cặp đối thoại giữa giám đốc Hoàng Việt với các nhân vật liên quan để thấy những đề nghị của anh đều bị phản đối dù anh ở cương vị giám đốc . ? Phản ứng của phó giám đốc Nguyễn Chính khi giám đốc đề nghị tuyển dụng thêm nhân công : Phản ứng của bà Trưởng phòng tài vụ khi giám đốc đề nghị sử dụng thợ hợp đồng ? ? Phản ứng của trưởng phòng tài vụ khi giám đốc ra lệnh cấp tiền cho tổ sửa chữa máy móc , thiết bị ? ? Phản ứng cuả Nguyễn Chính khi giám đốc đề nghị lương công nhân phải tặng ít nhaát 4 laàn ? ? Phản ứng của quản đốc Trương khi giám đốc quyết định từ nay xí nghiệp sẽ không có chức quản đốc nữa ? ? Những người phản đối các kế hoạch của giám đốc Hoàng Việt là những người coù vò trí nhö theá naøo trong xí nghieäp ? Qua đó , em nhận xét gì về họ ? ? Cả 5 lần đề nghị của giám đốc đều bị cấp dưới phản dối cả 5 lần . Trong tình huống ấy , giám đốc Hoàng Việt có thaí độ quyết định ra sao ? ? Nhận xét tình huống kịch được xây dựng ở cảnh này ?. GV bình : giám đốc Hoàng Việt đã công khai “tuyên chiến” với cơ chế quản lí , phương thức tổ chức đã trở nên lỗi thời. Những công bố của Hoàng Việt liên tục gây bất ngờ với nhiều người , nhất là những người có chức vụ trong xí nghiệp .Tất nhiên ,. Ghi baûng => Phải thay đổi .. =>Phải thay đổi , không để hiện trạng này kéo daøi.. Phải thay đổi hiện trạng aáy .. -. Mở rộng quy mô sản xuaát.. Nhân lực , Vật lực , tài lực (người) (máy móc) =>Giám đốc Hoàng Việt vấp phải sự chống đối khaù quyeát lieät cuûa 1 soá người trong xí nghiệp.. Lop4.com. b.Cuộc đối đầu công khai : -Kế hoạch sẽ tăng lên.

<span class='text_page_counter'>(11)</span> Hoạt động giáo viên. Hoạt đông học sinh. anh phải đối đầu với những phản ứng gay gaét cuûa hoï .Nhöng anh khoâng ñôn độc khi “tuyên chiến” với những kẻ baûo thuû , maùy moùc , beân caïnh anh coøn coù kyõ sö Leâ Sôn , coù oâng Quyùt , baø Bông , những người lao động bình thường . Anh và họ là số đông , là “ ehúng ta” ; còn những kia , chỉ khư khư giữ lấy những nguyên tác cứng nhắc , hoặc chăm chăm vì quyền lợi caù nhaân cuaû mình . Hoï laø soá ít , hoï chæ laø caùi “toâi” caù nhaân.. - Kế hoạch sẽ tăng lên ít nhaát 5 laàn . =>TPLÑ : Laáy ñaâu ra người làm hả đồng chí? -Xí nghieäp chuùng ta seõ sử dụng hợp đồng . =>TPTV : Khoâng coù quyõ lương cho thợ hợp đồng . -Lệnh của tôi phải được thi haønh :caáp tieàn cho toå sửa chữa. =>TPTV : Toâi phaûi laøm đúng những quy định -Löông cuûa coâng nhaân phaûi taêng ít nhaát 4 laàn . =>PGÑ : Chuùng ta chöa làm được đã vội lãnh löông cao sao ? -Từ nay, xí nghiệp sẽ không có chức quản đốc nữa. =>Xưa nay phân xưởng vẫn phải có quản đốc . =>Đó là những kẻ có chức vụ trong xí nghiệp với tư tưởng bảo thủ ,maùy moùc .. Ghi baûng ít nhaát 5 laàn . =>Lấy đâu ra người làm hả đồng chí? -Tuyeån duïng khaù ñoâng coâng nhaân =>Chæ tieâu chæ coøn 15 bieân cheá -Sử dụng thợ hợp đồng =>Khoâng coù quyõ löông cho thợ hợp đồng -Cấp tiền cho tổ sữa chữa. =>Tôi phải làm đúng những quy định. -Xí nghieäp khoâng coù chức quản đốc nữa. =>Xưa nay phân xưởng vẫn có chức quản đốc. =>Tình huoáng caêng thẳng ,đầy kịch tính với những xung đột gay gắt giữa nhân vật .. 2.Nhân vật – Những tính cách đối đầu : -GĐ Hoàng Việt : thẳng thắn , trung thực , khát khao đổi mới . -KS Lê Sơn :có trình độ chuyeânmoân cao, duõng cảm đấu tranh cho cái mới . -PGÑ Nguyeãn Chính :cô hoäi baûo thuû , laïc haäu a. =>Thái độ quyết đoán ,dứt khoát ,mạnh mẽ, có. Lop4.com. II.Ghi nhớ.

<span class='text_page_counter'>(12)</span> Hoạt động giáo viên. Hoạt đông học sinh. Ghi baûng. những quyết định phù hợp với những ý kiến phản đối. =>Tình huoáng caêng thẳng ,đầy kịch tính với những xung đột gay gắt giữa nhân vật . ? Đến đây , em hiểu gì về nhan đề của vở kịch “Tôi và chúng ta” ? Có thể HS có nhiều ý kiến chưa hoàn chỉnh . GV định hướng lại. Giám đốc Hoàng Việt muốn bức phá , cải tạo hoàn toàn phương thức sản xuất , kinh doanh của xí nghiệp với cùng cách mới. Có lần anh nói với công nhân của mình rằng “ xây dựng chủ nghĩa xã hội là cái gì các đồng chí biết không ? Là đi từ thế giới của cái tôi sang thế giới của chúnh ta.Không còn tiền của tôi, quyền lợi của riêng tôi mà là quyền lợi của chúng ta, củ cải của chúng ta ! Và cái ấy chúng ta phải được làm bằng khả năng, phẩm chất , và quyền lợi của cái tôi cụ thể “. Đó chính là ý nghĩa của nhan đề “Tôi và chúng ta” .Theo đó, tác giả Lưu Quang Vũ khẳng định rằng ,không thể có cái “chúng ta” chung chung , cái “chúng tôi” được tạo thành từ những cái tôi cụ thể .Vì thế, cần phải quan tâm 1 cách thiết thực đến cuộc sống , quyền lợi của mỗi cá nhân con người. * Hoạt động 4: Phân tích tính cách các nhân vật tiêu biểu: . Lop4.com.

<span class='text_page_counter'>(13)</span>