ĐỀ ÁN
XÂY DỰNG BÁO LẠNG SƠN THEO MƠ HÌNH TỊA SOẠN HỘI TỤ
GIAI ĐOẠN 2019 - 2025
Phần thứ nhất
SỰ CẦN THIẾT VÀ CƠ SỞ PHÁP LÝ XÂY DỰNG ĐỀ ÁN
I - SỰ CẦN THIẾT XÂY DỰNG ĐỀ ÁN
Sự bùng nổ của Internet, đặc biệt là cuộc Cách mạng Công nghiệp lần thứ Tư
(4.0) đã tác động mạnh mẽ đến đời sống xã hội và ảnh hưởng sâu sắc đến sự phát triển
của báo chí thế giới. Theo hình thức truyền thơng thơng thường, một loại hình báo chí
thơng tin được truyền tải mang tính đơn nhất, cơng chúng chỉ có thể tiếp cận bằng
cách đọc hoặc nghe hoặc xem, nhưng với phương thức truyền thông đa phương tiện –
báo điện tử, tính chất đơn nhất ấy bị phá vỡ.
Trên báo điện tử, ngôn ngữ được thể hiện dưới dạng “siêu văn bản”: vừa thể
hiện bằng chữ viết (text), vừa trình bày hoặc minh họa bằng hình ảnh (picture, video),
âm thanh (audio) – đây là phương thức truyền tải thông tin đặc thù của truyền thông
đa phương tiện. Với cách truyền tải này, công chúng không chỉ tiếp nhận thông tin mà
còn thỏa mãn các giác quan khác nhau, tạo nên hiệu ứng tương tác mạnh mẽ, đó là ưu
thế nổi trội của truyền thơng đa phương tiện. Vì vậy, chỉ trong một thời gian ngắn,
loại hình truyền thơng đa phương tiện đã chiếm ưu thế, được bạn đọc đón nhận hào
hứng, trở thành xu hướng của truyền thông hiện nay.
Báo chí Việt Nam đã có sự phát triển mạnh mẽ, phần lớn các cơ quan báo in
đều có trang thơng tin điện tử hoặc báo điện tử. Sự pha trộn thông tin giữa báo in và
báo điện tử, nguyên lý “một đầu vào”, “nhiều đầu ra” đang được các cơ quan báo chí
tận dung tối đa để đáp ứng cao nhất nhu cầu thông tin đa dạng của công chúng thời
đại cơng nghệ số. Hiện các hãng thơng tấn, tịa báo lớn ở trung ương như Thông tấn
xã Việt Nam, các báo: Nhân dân, Công an Nhân dân, Quân đội Nhân dân, Tiền phong,
Đại biểu Nhân dân… và ở địa phương, hầu hết báo đảng các tỉnh đều đang tổ chức tịa
soạn theo mơ hình hội tụ. Đặc biệt đã có nhiều báo thực hiện mơ hình này rất hiệu
quả, như: Nghệ An, Bình Dương, Thừa Thiên - Huế, Quảng Ngãi, Quảng Bình,
1
Quảng Ninh và Bắc Giang…
Tổ chức tòa soạn hội tụ, các cơ quan báo chí đều khẳng định lợi ích mang lại
rất lớn:
Thứ nhất, thực hiện tòa soạn hội tụ sẽ giảm được nguồn nhân lực (các phịng
chun mơn thực hiện 2 nhiệm vụ: xuất bản báo in và báo điện tử; các phóng viên tác
nghiệp “4 trong 1” – viết tin bài, chụp ảnh, làm clip, audio - tác phẩm đa phương
tiện), giảm thiểu chi phí, phát huy tiềm lực và khai thác triệt để thế mạnh từng loại
hình truyền thơng.
Thứ hai, thực hiện tịa soạn hội tụ sẽ nâng cao chất lượng các ấn phẩm, đồng
thời tạo được sự tương tác, hỗ trợ mạnh mẽ giữa các loại hình báo chí để tạo nên hiệu
ứng truyền thơng mạnh mẽ, hiệu quả.
Thứ ba, tòa soạn hội tụ đòi hỏi và là động lực để xây dựng được một đội ngũ
cán bộ, phóng viên, biên tập viên năng động, đa năng, chuyên nghiệp.
Thứ tư, xây dựng tòa soạn hội tụ là cách tận dụng, phát huy nguồn lực cộng tác
viên, công cụ mạng xã hội để nghiên cứu, thu thập tin tức, sản xuất và truyền tải thơng
tin. Từ đó, báo in, báo điện tử trên các thiết bị di động có sự tương hỗ, quảng bá lẫn
nhau, tăng tính tương tác giữa tòa soạn và độc giả bằng các yếu tố công nghệ, thu hút
độc giả đến với các sản phẩm báo chí của đơn vị.
Thứ năm, khi tịa soạn hội tụ đi vào hoạt động, chất lượng sản phẩm báo chí
được nâng lên, tầm lan tỏa được mở rộng, cơ quan báo chí sẽ thu hút được các nguồn
quảng cáo từ các doanh nghiệp, tăng nguồn thu cho cơ quan báo chí. Như vậy, đó
cũng là yếu tố giúp cơ quan báo chí từng bước thực hiện tốt cơ chế tự chủ tài chính
đang đặt ra.
Báo Lạng Sơn – cơ quan của Đảng bộ tỉnh, tiếng nói của Đảng bộ, chính quyền,
diễn đàn của nhân dân trong tỉnh, những năm qua được sự quan tâm của Tỉnh ủy,
HĐND, UBND tỉnh và sự giúp đỡ của các sở, ban, ngành đã có bước phát triển cả về
quy mơ, số lượng và chất lượng. Hiện báo có 2 ấn phẩm gồm báo in thường kỳ, phát
hành 5 kỳ/tuần và báo điện tử tiếng Việt (đang triển khai phiên bản tiếng Trung, tiếng
Anh). Quy trình làm báo in và báo điện tử được thực hiện trên môi trường Internet,
được tin học hóa một số cơng đoạn. Số lượng phát hành báo in đạt hơn 8.000 tờ/kỳ; số
2
lượng bạn đọc truy cập báo điện tử hằng ngày càng tăng, trung bình khoảng 1 vạn
lượt/ngày, đến từ trong nước và nhiều quốc gia trên thế giới.
Tuy nhiên, một số công đoạn trong quản lý, điều hành, tổ chức sản xuất và xuất
bản báo vẫn thủ công, lạc hậu, chưa có phần mềm chuyên dụng cho làm báo nên mất
nhiều nhân lực, thời gian. Do vậy, để bắt nhịp với nhiệm vụ làm báo thời kỳ Cách
mạng Công nghiệp 4.0 và xu thế phát triển báo chí hiện đại trong nước và thế giới,
Báo Lạng Sơn cần sớm tiếp cận quy trình làm báo hiện đại, có hướng đi và lộ trình
phù hợp với yêu cầu phát triển, để đổi mới báo điện tử nói riêng và tịa soạn nói chung
theo phương châm: Nâng cao chất lượng các ấn phẩm của Báo Lạng Sơn cũng như
quy trình xuất bản, phát hành, thu hút quảng cáo, đồng thời khai thác và tận dụng triệt
để được nguồn nhân lực.
Đặc biệt, Báo Lạng Sơn cũng cần mở rộng tầm ảnh hưởng, sự lan tỏa của tờ báo
đến với bạn đọc trong và ngồi nước. Vì vậy, việc triển khai xây dựng và thực hiện Đề
án “Xây dựng Báo Lạng Sơn theo mô hình Tịa soạn hội tụ, giai đoạn 2019 - 2025” là
nhu cầu cấp thiết, nhằm định hướng thông tin, định hướng dư luận một cách rộng rãi,
nhanh chóng và hiệu quả của tờ báo Đảng trong bối cảnh bùng nổ thông tin nhiều
chiều.
II. CƠ SỞ PHÁP LÝ XÂY DỰNG ĐỀ ÁN
Đề án được xây dựng căn cứ vào các văn bản của Đảng Cộng sản Việt Nam,
Quốc hội, Chính phủ và tỉnh Lạng Sơn về cơng tác báo chí như:
- Nghị quyết số 18-NQ/TW, ngày 25/10/2017 của Ban chấp hành Trung ương
Đảng về một số vấn đề về tiếp tục đổi mới, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống
chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả;
- Quy định số 338-QĐ/TW ngày 26/11/2010 của Ban Bí thư Trung ương Đảng
về chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy cơ quan báo của Đảng bộ tỉnh, thành phố
trực thuộc Trung ương;
- Luật Công nghệ thông tin số 67/2006/QH ngày 29/6/2006 của Quốc hội;
- Luật An tồn thơng tin số 86/2015/QH ngày 19/11/2015 của Quốc hội;
- Luật Báo chí số 103/2016/QH13 ngày 5/4/2016 của Quốc hội;
3
- Nghị định số 12/2009/NĐ-CP ngày 12/02/2009 của Chính phủ về Quản lý dự
án đầu tư xây dựng cơng trình;
- Nghị định số 102/2009/NĐ-CP ngày 6/11/2009 của Chính phủ về quản lý đầu
tư ứng dụng công nghệ thông tin sử dụng nguồn vốn ngân sách nhà nước.
- Nghị định số 72/2013/NĐ-CP ngày 15/7/2013 của Chính phủ quy định về
quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ Internet và thông tin trên mạng; Nghị định số
27/2018/NĐ-CP ngày 01/03/2018 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của
Nghị định số 72/2013/NĐ-CP ngày15/7/2013 của Chính phủ quy định về quản lý,
cung cấp, sử dụng dịch vụ Internet và thông tin trên mạng;
- Quyết định số 246/2005/QĐ-TTg, ngày 06/10/2005 của Thủ tướng Chính phủ
phê duyệt Chiến lược phát triển cơng nghệ thơng tin và truyền thông Việt Nam đến
năm 2010 và định hướng đến năm 2020;
- Quyết định số 169/2006/QĐ-TTg ngày 17/7/2006 của Thủ tướng Chính phủ
về quy định đầu tư, mua sắm các sản phẩm công nghệ thông tin của các cơ quan, tổ
chức sử dụng nguồn vốn ngân sách nhà nước;
- Quyết định số 362/QĐ-TTg ngày 3/4/2019 của Thủ trướng Chính phủ phê
duyệt Quy hoạch phát triển và quản lý báo chí tồn quốc đến năm 2025;
- Thơng tư số 09/2014/TT-BTTTT ngày 19/8/2014 của Bộ trưởng Bộ Thông tin
và Truyền thông quy định chi tiết về hoạt động quản lý, cung cấp, sử dụng thông tin
trên trang thông tin điện tử và mạng xã hội;
- Thông tư số 48/2016/TT-BTTTT ngày 26/12/2016 của Bộ trưởng Bộ Thông
tin và Truyền thông quy định chi tiết và hướng dẫn việc cấp giấy phép hoạt động báo
in và báo điện tử, xuất bản thêm ấn phẩm, mở chuyên trang của báo điện tử, xuất bản
phụ trương, xuất bản bản tin, xuất bản đặc san;
- Quyết định số 1250-QĐ/TU ngày 25/11/2013 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy
Lạng Sơn về chức năng, tổ chức bộ máy của cơ quan Báo Lạng Sơn.
- Quyết định số 36/QĐ-UBND, ngày 27/12/2015 của UBND tỉnh Lạng Sơn ban
hành quy định về chế độ nhuận bút trong lĩnh vực báo chí, xuất bản, bản tin, đài
truyền thanh – truyền hình các huyện, thành phố trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn.
4
Phần thứ hai
THỰC TRẠNG BÁO LẠNG SƠN
I – THỰC TRẠNG CƠ CẤU TỔ CHỨC BỘ MÁY, NGUỒN NHÂN LỰC
1. Cơ cấu tổ chức
Báo Lạng Sơn hiện có 58 cán bộ, viên chức, lao động. Tổ chức bộ máy gồm
Ban Biên tập và 6 phòng chức năng, cụ thể như sau:
- Ban Biên tập gồm: Tổng Biên tập và 2 Phó Tổng Biên tập.
- Phòng Thư ký tòa soạn: 7 người, gồm 2 lãnh đạo phịng (1 đồng chí đang học
cao cấp lý luận chính trị hệ khơng tập trung), 1 họa sĩ, 2 kỹ thuật viên, 2 biên tập viên.
- Phịng Hành chính – Trị sự: 7 người, gồm có trưởng phòng, 1 chuyên viên,
còn lại là nhân viên.
- Phòng Phóng viên Kinh tế: 15 người; gồm trưởng phịng, 1 phó trưởng phịng
và 13 phóng viên (trong đó có 4 biên chế, 11 hợp đồng thỏa thuận sử dụng tác phẩm
báo chí).
- Phịng Phóng viên Văn hóa Xã hội: 15 người, gồm trưởng phịng, 1 phó
trưởng phịng và 13 phóng viên (trong đó có 4 biên chế, 11 hợp đồng thỏa thuận sử
dụng tác phẩm báo chí).
- Phịng Báo Điện tử: 5 người (khơng có lãnh đạo phịng mà 1 đồng chí lãnh
đạo phịng Thư ký Tịa soạn kiêm phụ trách phòng Báo Điện tử), gồm 1 quản trị
mạng, 1 kỹ thuật, 3 phóng viên (trong đó có 2 biên chế, 1 hợp đồng lao động, 2 hợp
đồng thỏa thuận sử dụng tác phẩm báo chí).
- Phịng Bạn đọc – Tư liệu: 6 người, gồm trưởng phịng, 5 phóng viên, nhân
viên (trong đó có 4 biên chế, 2 hợp đồng thỏa thuận sử dụng tác phẩm báo chí).
2. Thực trạng nhân lực
Tổng số cán bộ, viên chức, lao động của Báo Lạng Sơn là 58 người, trong đó
biên chế được giao năm 2019 là 32 người, số còn lại là 26 phóng viên theo diện hợp
đồng thỏa thuận sử dụng tác phẩm báo chí (số phóng viên này thực hiện viết được tác
phẩm báo chí nào thì hưởng nhuận bút tác phẩm đó, khơng gắn quyền lợi với cơ quan.
Tuy nhiên, do đặc thù công việc làm báo phải chủ động số lượng tin, bài theo kế
5
hoạch đăng tải từng số báo in và báo điện tử cập nhật tin tức 24/24 giờ, nên số hợp
đồng thỏa thuận sử dụng tác phẩm này đều được đưa về các phịng chun mơn để
quản lý, giao nhiệm vụ với định mức tin, bài cụ thể cho từng người).
Đội ngũ cán bộ, viên chức, lao động có trình độ chun mơn, nghiệp vụ, lý luận
chính trị cụ thể như sau:
Số lượng
(Người)
Tỷ lệ (%)
Đội tuổi
Số lượng
(Người)
Tỷ lệ (%)
Tổng số
Trình độ chuyên môn, nghiệp vụ
cán bộ
viên
Trên Đại
Cao
Sơ cấp Đại
chức
đại
học
đẳng
và học
biên chế học
tương
báo
đương chí
Trình độ lý luận
chính trị
Cao
Trung Sơ
cấp
cấp
cấp
32
3
27
10
100%
Dưới 30
0
9,3%
84,3% 6,3%
Từ 30 dưới 40
12
6,3%
46,9%
Từ 40- dưới 50
10
31% 28%
Từ 50 trở lên
10
38%
31%
31%
0
2
2
15
9
13
41%
Từ bảng số liệu trên cho thấy, trong tổng số 32 cán bộ, viên chức thì có 15
người có bằng đại học báo chí, bằng 46,9% tổng số cán bộ, viên chức biên chế của
đơn vị. Đội ngũ này chỉ cần bồi dưỡng kỹ năng làm báo đa phương tiện là có thể đáp
ứng được yêu cầu làm báo hội tụ.
Số còn lại 17 người, trong đó có 5 cán bộ, viên chức ở các vị trí: kế tốn, lái xe,
văn thư, tạp vụ không liên quan đến chuyên môn làm báo, do vậy không cần đào tạo,
bỗi dưỡng nghiệp vụ làm báo đa phương tiện; 12 người còn lại (37,5%) là cán cán bộ,
viên chức có liên quan, gián tiếp làm báo sẽ phải bồi dưỡng, đào tạo nghiệp vụ báo
chí và cách thức làm báo đa phương tiện để hỗ trợ tích cực cho các bộ phận chun
mơn.
Cũng từ bảng thống kê số liệu trên cho thấy, số cán bộ có tuổi đời dưới 50
chiếm 69% tổng số cán bộ, viên chức biên chế của Báo Lạng Sơn. Số 26 phóng viên
hợp đồng thỏa thuận sử dụng tác phẩm báo chí tuổi đời đều dưới 30 tuổi. Đây chính là
một lợi thế quan trọng trong việc ứng dụng công nghệ vào tác nghiệp và quy trình
xuất bản báo. Vì đội ngũ trẻ này có ưu điểm là tiếp cận cơng nghệ mới, đặc biệt là
công nghệ thông tin rất nhanh nhạy và ứng dụng rất hiệu quả.
6
Nhìn chung, đội ngũ cán bộ, phóng viên, biên tập viên của Báo Lạng Sơn cơ
bản có phẩm chất đạo đức tốt, có tinh thần đồn kết, trách nhiệm cao, tâm huyết với
công việc làm báo. Tuy nhiên, do số lượng biên chế được giao ngày càng giảm nên rất
khó khăn trong tổ chức thực hiện nhiệm vụ được giao.
Theo Quy định 338-QĐ/TW ngày 26/11/2010 của Ban Bí thư Trung ương
Đảng, cơ quan báo đảng bộ các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương xuất bản từ 5
kỳ/tuần trở lên có biên chế từ 41 đến 45 cơng chức, viên chức, thì Báo Lạng Sơn cịn
thiếu biên chế.
II – THỰC TRẠNG QUY TRÌNH XUẤT BẢN BÁO
1. Quy trình xuất bản báo in
Hiện các phịng chun mơn phụ trách tun truyền các lĩnh vực được Ban Biên
tập phân công và chịu trách nhiệm biên tập các trang nội dung báo in. Cụ thể: Phòng
Kinh tế chịu trách nhiệm tin, bài các trang Kinh tế (trang 3) và trang Xây dựng Đảng
(trang 4); Phịng Văn hóa - Xã hội phụ trách trang Văn hóa - Xã hội (trang 5), Phịng
Bạn đọc - Tư liệu phụ trách trang Nhịp cầu bạn đọc, tin bài của cộng tác viên (trang
6); Phòng Thư ký tòa soạn phối hợp với các phịng chun mơn, lựa chọn tin, bài bố
trí các trang 1, 2, 7, 8.
Phóng viên các phịng viết bài, đưa tin theo sự phân cơng của Ban Biên tập.
Lãnh đạo các phịng chun mơn biên tập bước một tin, bài của phóng viên do phịng
phụ trách và tin, bài của cộng tác viên, hoàn thành các tin, bài theo trang báo in (3, 4,
5, 6) do mình phụ trách rồi chuyển về Phịng Thư ký tòa soạn.
Phòng Thư ký tòa soạn tiếp nhận, chọn lọc, xử lý, biên tập bước hai và tổ chức
tờ báo hồn chỉnh. Sau khi tổ chức trang báo xong, Phịng Thư ký tịa soạn trình Ban
Biên tập duyệt (2 Phó Tổng Biên tập luân phiên duyệt báo theo tuần, Tổng Biên tập
duyệt tổng thể cuối cùng), sau đó chỉnh sửa lần cuối và chuyển nhà in.
2. Quy trình xuất bản tin, bài trên báo điện tử
Hiện nay, tin, bài, ảnh, video clip đăng trên báo điện tử của Báo Lạng Sơn gồm
có 3 nguồn chủ yếu:
+ Tin, bài, video clip do phóng viên, cộng tác viên của tịa soạn sản xuất mới.
+ Tin, bài, ảnh lấy từ báo in lên.
7
+ Tin, bài, ảnh khai thác từ các báo mạng điện tử khác.
Quy trình sản xuất nội dung cụ thể như sau:
+ Đối với tin, bài, video clip do phóng viên, cộng tác viên sản xuất mới: Phóng
viên, cộng tác viên thực hiện tin, bài, video clip chuyển cho lãnh đạo phịng mình (tin,
bài của cộng tác viên gửi về phòng Bạn đọc – Tư liệu) biên tập bước một chuyển lãnh
đạo phòng Báo điện tử biên tập bước hai rồi chuyển cho Ban Biên tập duyệt. Sau khi
Ban Biên tập ký duyệt thì kỹ thuật viên sẽ ắp-đết tin, bài, video clip đó lên mạng.
+ Đối với tin, bài, ảnh lấy từ báo in lên: Hằng ngày, vào buổi sáng, sau khi báo
in phát hành, Phòng Báo điện tử được Ban Biên tập ủy quyền chọn lọc những tác
phẩm phù hợp với Báo mạng điện tử chuyển kỹ thuật viên của phòng ắp-đết lên báo
mạng.
+ Đối với tin, bài, ảnh, video clip khai thác từ các báo điện tử khác: Kỹ thuật
viên phòng Báo điện tử được ủy quyền chủ động truy cập vào các trang báo điện tử
chính thống (có chọn lọc) lựa chọn mỗi ngày từ 50 đến 55 tin, bài, video clip,
infographic... và đưa lên báo điện tử của Báo Lạng Sơn. Cuối mỗi ngày, phòng Báo
điện tử đều tổng hợp danh sách đầu tin, bài chuyển cho lãnh đạo phịng Báo điện tử
trình lãnh đạo Ban Biên tập trực ký duyệt.
III. THỰC TRẠNG CƠ SỞ VẬT CHẤT, TRANG THIẾT BỊ, HẠ TẦNG
CÔNG NGHỆ
1. Trụ sở làm việc
Báo Lạng Sơn là cơ quan trực thuộc Tỉnh uỷ Lạng Sơn quản lý; có tổng diện
tích đất sử dụng là 990 m2.
Trụ sở Báo Lạng Sơn được xây dựng và đưa vào sử dụng từ cuối năm 1996 gồm
5 tầng, với tổng diện tích sàn xây dựng (cả sảnh) là 1.104 m2, trong đó tổng diện tích
sàn sử dụng là 572 m2. Tịa nhà gồm có 20 phịng, trong đó có 1 phịng hội trường lớn
với sức chứa 50 chỗ ngồi, 1 phòng họp sức chứa 20 người, 1 phòng chuyên dùng làm
kho lưu trữ, còn lại là các phịng làm việc chun mơn.
Về tổng thể, nhà làm việc đã cũ, xuống cấp, lạc hậu, thiết kế không phù hợp với
việc bố trí vận hành tịa soạn hội tụ. Hơn thế, hiện tại Báo Lạng Sơn có số lao động
làm việc theo hình thức hợp đồng thỏa thuận sử dụng tác phẩm báo chí đơng (26
người) nên khơng đủ chỗ làm việc.
8
2. Tài sản, trang thiết bị
Trong những năm qua, Báo Lạng Sơn đã được Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh
quan tâm đầu tư trang thiết bị, máy móc, phương tiện làm việc và bản thân các cá
nhân trong cơ quan cũng chủ động trang bị máy móc, thiết bị cho mình để đáp ứng
được cơ bản yêu cầu công việc đặt ra. Cụ thể hiện trạng trang thiết bị, máy móc như
sau:
Tên tài sản
Máy ảnh
Máy tính xách tay
Máy tính để bàn
Máy photo
Máy quay phim
Tủ chống ẩm
Ổ cứng ngồi
Bộ ghi hình phịng thu
Máy in
Xe ô tô (1 xe 7 chỗ và 1 xe 4 chỗ)
ĐVT: Cái
05
18
34
02
03
02
02
01
07
02
Niên hạn sử dụng
6/18 cái hết khấu hao
12/34 cái hết khấu hao
1 cái hết khấu hao
1 máy in khổ A3, 6 máy in A4
Xe 7 chỗ hết niên hạn sử dụng
Mặc dù đã được trang bị số lượng máy tính bàn, máy tính xách tay đủ theo đầu
người và một số máy ảnh, camera (như biểu thống kê) phục vụ tác nghiệp nhưng hệ
thống máy tính đa số có cấu hình thấp, chủ yếu để làm máy tính văn phịng nên khơng
đáp ứng được u cầu nhiệm vụ mới. Báo Lạng Sơn chưa có các thiết bị hiện đại như:
máy quay kỹ thuật số đời cao (nhỏ, nhẹ nhưng nhiều tính năng, tiện ích, tính tương
thích cao); máy ảnh dành cho chụp sự kiện thể thao; flycam… do vậy đã ảnh hưởng
rất lớn đến chất lượng, hiệu quả cơng việc.
Nhiều phóng viên mặc dù đã chủ động đầu tư máy móc, thiết bị, phương tiện
tác nghiệp cho mình nhưng do nguồn đầu tư ban đầu lớn nên cũng chưa trang bị được
máy móc hiện đại. Hiện trạng máy móc, trang thiết bị, phương tiện như vậy đã ảnh
hưởng không nhỏ tới năng suất lao động, dẫn đến hiệu quả công việc mang lại chưa
cao.
3. Hạ tầng công nghệ
Cùng với được quan tâm đầu tư về cơ sở vật chất, trang thiết bị, phương tiện,
máy móc làm việc, Báo Lạng Sơn cũng được đầu tư hạ tầng công nghệ để đáp ứng
9
yêu cầu công việc làm báo đặt ra theo từng giai đoạn, cụ thể là hệ thống phần mềm
báo điện tử, hệ thống phần mềm chuyên dụng văn phòng – phần mềm eOffice.
Đối với hệ thống phần mềm báo điện tử (từ 1/7/2008 đến 15/8/2018, giấy phép
hoạt động là trang thông tin điện tử; từ ngày 16/8/2018 đến nay là báo điện tử), Báo
Lạng Sơn đầu tư xây dựng và vận hành chính thức từ năm 2008. Trong phần mềm báo
điện tử đã tích hợp hệ thống phần mềm CMS để biên tập và xuất bản nội dung cho
riêng báo điện tử. Đến năm 2013, phần mềm báo điện tử đã được nâng cấp với các
tính năng quản trị và bảo mật tối ưu hơn, nhưng hiện tại phần mềm quản trị này đã
bộc lộ nhiều hạn chế cần thiết phải được đầu tư mới, để tương thích và cập nhật theo các
cơng nghệ tiên tiến, hiện đại. Ví như, phần mềm phải có khả năng chịu tải phục vụ số
lượng người truy cập lớn, khả năng tương thích với các trình duyệt mới; các tính năng
tiên tiến như truyền hình trực tuyến; quản trị comment, tối ưu hóa giao diện theo các
thuật tốn tìm kiếm (SEO); tối ưu hóa từ khóa; chấm nhuận bút; tích hợp quản trị
quảng cáo trên cùng hệ thống...
Đối với phần mềm eOffice, từ tháng 12/2007, Báo Lạng Sơn đã ứng dụng vào
xử lý công việc văn phòng rất hiệu quả và đến tháng 6/2016, tiếp tục tận dụng khai
thác các tính năng ứng dụng vào xử lý một số cơng đoạn trong quy trình xuất bản báo.
Cụ thể, đã ứng dụng vào công đoạn: tin bài từ phóng viên chuyển cho lãnh đạo phịng
phóng viên biên tập bước một, sau đó chuyển bộ phận thư ký tịa soạn biên tập bước
hai; cịn các cơng đoạn khác như dàn trang, đọc duyệt hay điều hành hoạt động tác
nghiệp... thì phần mềm này khơng đáp ứng được, vẫn phải làm thủ công, mất nhiều
nhân lực, thời gian, cơng sức. Khơng những thế, trong q trình vận hành xử lý công
việc, phần mềm này thường xuyên bị lỗi, khơng tương thích được với các phần mềm
khác, dung lượng cài đặt lớn, dẫn đến không đồng bộ với các máy móc, thiết bị làm
việc hiện có của Báo Lạng Sơn.
Nhìn chung, hạ tầng cơng nghệ của Báo Lạng Sơn tuy đã được đầu tư bước
đầu, phát huy được hiệu quả ở giai đoạn đầu ứng dụng, nhưng cơ bản chưa được tích
hợp các tính năng ưu việt, hiện đại nên khơng cịn phù hợp với u cầu của việc làm
báo giai đoạn hiện nay. Trước thực trạng này, việc cần có một phần mềm chuyên
dùng, hữu dụng, tiện tích, hiện đại, phù hợp với thực tiễn làm báo ngày nay là cấp
thiết.
10
IV. ĐÁNH GIÁ CHUNG
1. Kết quả đạt được
Kể từ ngày 1/5/1964, Báo Lạng Sơn xuất bản số báo đầu tiên đến nay, đã có
nhiều đổi mới về cơ cấu bộ máy, tổ chức, nâng cao chất lượng về nội dung, hình thức
tờ báo, tăng thêm số lượng phát hành, số kỳ xuất bản báo/tuần, phát triển báo mạng
điện tử.
Về nhân lực, Báo Lạng Sơn ưu tiên bố trí lực lượng trực tiếp làm báo chiếm
khoảng 82%. Hiện tại, đội ngũ phóng viên, biên tập viên, kỹ thuật viên tham gia sản
xuất nội dung cho báo in và báo điện tử của Báo Lạng Sơn có 48 người, trong đó 40
người làm cơng việc của phóng viên (bao gồm cả trưởng, phó các phịng phóng viên);
8 người cịn lại gồm biên tập viên, kỹ thuật viên và họa sĩ.
Quy trình sản xuất nội dung hiện nay của Báo Lạng Sơn đã có sự phân chia
tương đối rõ ràng chức năng, nhiệm vụ của từng phịng chun mơn trực tiếp tham gia
làm báo, có sự phân chia mảng, lĩnh vực cụ thể. Hằng tháng, hằng tuần, tòa soạn đều
xây dựng kế hoạch xuất bản nhằm chủ động về tin, bài, ảnh, video clip... cho các ấn
phẩm.
Đối với báo in, quy trình sản xuất nội dung cơ bản chặt chẽ từ phóng viên đến
phịng phóng viên đến Phịng Thư ký tịa soạn và cuối cùng là Ban Biên tập. Tin, bài,
ảnh được xử lý, chọn lọc qua 4 bước biên tập: phóng viên -> lãnh đạo phịng phóng
viên -> Phịng Thư ký tịa soạn -> Ban Biên tập nên chất lượng từng bước được nâng
lên, hạn chế tối đa sai sót.
Đối với báo mạng điện tử, một phần tin, bài được chuyển từ báo in lên nên đảm
bảo nội dung đã được kiểm soát. Một lượng tin, bài và các video clip do các phịng
phóng viên nói chung, phịng Điện tử nói riêng sản xuất phù hợp với báo điện tử được
biên tập qua 3 bước: Phóng viên tự biên tập -> lãnh đạo Phòng Điện tử biên tập ->
Ban Biên tập duyệt, đăng.
Với 55 năm xây dựng và phát triển, qua nhiều thời kỳ khác nhau, với mơ hình
hoạt động này, Báo Lạng Sơn đã nâng dần xuất bản từ 2 kỳ lên 3, 4 rồi 5 kỳ/tuần như
hiện nay (từ thứ hai đến thứ sáu), phát hành ổn định trên 8.000 tờ/kỳ. Báo được phát
hành đến 226/226 xã, phường, thị trấn trên địa bàn toàn tỉnh và hầu hết các chi, đảng
bộ thôn, khối phố, cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp, trường học, trưởng, thôn bản khối
11
phố và người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số.
Cùng với ấn phẩm báo in, trang tin điện tử Báo Lạng Sơn đã đi vào hoạt động
từ ngày 1/7/2008 với tên miền: WWW. baolangson.vn. Từ đó đến nay, trang tin điện
tử của Báo Lạng Sơn đã 2 lần thay đổi giao diện và chuyển từ tên gọi trang tin điện tử
Báo Lạng Sơn sang tên gọi Báo Lạng Sơn điện tử theo Giấy phép hoạt động báo điện
tử số 310/GP-BTTTT do Bộ Thông tin và Truyền thông cấp ngày 16/8/2018. Hiện
nay, mỗi ngày Báo Lạng Sơn điện tử đăng tải từ 60 đến 65 tin, bài (bao gồm cả tin,
bài do phóng viên của báo sản xuất và tin, bài khai thác từ các nguồn báo điện tử
khác); mỗi tuần đăng tải từ 2 đến 4 video clip. Lượng truy cập báo điện tử trung bình
đạt hơn 1 triệu lượt/năm.
2. Một số hạn chế
Mặc dù đã đạt được những kết quả nêu trên, nhưng hiện nay để đáp ứng xu thế
phát triển chung thì mơ hình tổ chức bộ máy, quản lý cũng như vận hành và cơ sở hạ
tầng của Báo Lạng Sơn ở thời điểm hiện tại đã bộc lộ những hạn chế, bất cập.
Thứ nhất, Chưa khai thác, tận dụng triệt để được các nguồn lực đầu tư. Các loại
hình báo chí trong tịa soạn còn tách biệt, rời rạc (2 ấn phẩm là 2 quy trình xuất bản
tương đối biệt lập, riêng rẽ, song song tồn tại như những tòa soạn con trong một tòa
soạn lớn), chưa hỗ trợ đắc lực được cho nhau để thúc đẩy nhau cùng phát triển. Phòng
Thư ký tịa soạn chỉ làm cơng việc của báo in là chính, một phần đề xuất tin, bài, ảnh
lên báo mạng điện tử theo tính thời sự của thơng tin. Vì vậy, Phòng Thư ký tòa soạn
chưa trở thành trung tâm của tòa soạn, quản lý đầu vào và đầu ra của nguồn tin.
Thứ hai, Mặc dù phóng viên được phân công theo mảng, lĩnh vực nhưng chưa
năng động, nhạy bén, nội dung thông tin phản ánh chưa sâu sắc. Đội ngũ phóng viên
chưa thực sự đa năng, để viết cho cả 2 ấn phẩm. Hiện nay phóng viên chủ yếu vẫn là
viết bài đảm bảo lịch xuất bản báo in hằng ngày. Vì thế, phần lớn chỉ có số lượng
phóng viên ít ỏi của phịng báo điện tử đảm nhận việc viết tin, bài, quay video clip…
đưa lên báo điện tử, dẫn đến một số sự kiện, mảng, lĩnh vực chưa được cập nhật kịp
thời lên báo điện tử, chưa đáp ứng được nhu cầu tiếp cận thông tin của cơng chúng.
Khơng những thế, đội ngũ lãnh đạo các phịng chun mơn, các biên tập viên,
phóng viên chưa hiểu hết về mơi trường báo chí đa phương tiện; cách làm việc của
nhiều người còn giản đơn, mới chú trọng cho báo in, ít dành sự quan tâm cho báo điện
tử. Chưa có nhiều phóng viên sử dụng thành thạo các trang thiết bị kỹ thuật như máy
12
quay, máy ảnh hiện đại. Văn phong, cách viết câu, viết đoạn, đặt tít, viết sapo... trên
Báo Lạng Sơn chưa thực sự hấp dẫn bạn đọc, nhất là trên báo điện tử; ảnh chưa đẹp,
chưa sinh động. Phóng viên khi viết tin, bài chưa phân biệt cách viết tin, bài cho báo
in và tin, bài cho báo điện tử.
Thứ ba, Cơ sở vật chất, trang thiết bị, hạ tầng công nghệ bất cập, thiếu đồng bộ
dẫn đến sự không tương thích, kém hiệu quả; mơi trường làm việc chật trội, thiếu
chuyên nghiệp.
Thứ tư, công tác quảng cáo - phát hành chưa mở rộng được thị trường ngoài
tỉnh và ở các điểm bán báo lẻ trong tỉnh. Lượng truy cập của Báo Lạng Sơn điện tử
hằng ngày khá cao nhưng khó cạnh tranh được với các trang báo mang tính tồn quốc.
Thu hút quảng cáo của Báo Lạng Sơn gặp nhiều khó khăn, cơng nghiệp của tỉnh chưa
phát triển...; doanh nghiệp chủ yếu là nhỏ và vừa; nhiều doanh nghiệp chưa có thói
quen quảng bá sản phẩm do chưa xây dựng được thương hiệu, kể cả những doanh
nghiệp lớn đã có thương hiệu thì vẫn chưa đầu tư cho chiến lược quảng bá sản phẩm;
người dân chưa có thói quen quảng cáo những thông tin rao vặt trên báo...
3. Nguyên nhân của những hạn chế
- Chưa có phần mềm chuyên dụng cho làm báo và xử lý các công việc: quản lý,
điều hành, hành chính, tác nghiệp của phóng viên, quy trình xuất bản báo in và báo
điện tử… trên cùng một hệ thống dựa trên cùng phần mềm để nâng cao tính chuyên
nghiệp, hiệu quả.
- Do biên chế ít nên chưa đào tạo, bồi dưỡng được đội ngũ cán bộ có tính
chun nghiệp sâu, thật sự tinh thơng nghiệp vụ, chưa xây dựng được đội ngũ phóng
viên, biên tập viên đa năng.
- Quy trình sản xuất tin, bài quy định khá chặt chẽ, song cịn tình trạng đùn đẩy
trong biên tập, các phịng phóng viên hầu hết chỉ biên tập qua loa rồi chuyển cho
Phòng Thư ký tòa soạn, do vậy, chất lượng tác phẩm có lúc chưa đáp ứng được yêu
cầu.
Phần thứ ba
13
QUAN ĐIỂM, MỤC TIÊU, MƠ HÌNH VÀ GIẢI PHÁP
THỰC HIỆN TÒA SOẠN HỘI TỤ
I– QUAN ĐIỂM, MỤC TIÊU CỦA ĐỀ ÁN
1. Quan điểm
- Xây dựng Báo Lạng Sơn hiện đại, vững mạnh về mọi mặt, thực hiện tốt chức
năng là cơ quan ngôn luận của Đảng bộ tỉnh, là cầu nối thơng tin giữa Đảng bộ, chính
quyền với nhân dân các dân tộc trong tỉnh. Tổ chức và hoạt động của Báo Lạng Sơn
đặt dưới sự lãnh đạo trực tiếp và tồn diện của Tỉnh ủy, hoạt động trong khn khổ
Hiến pháp và pháp luật.
- Hoạt động báo chí phải coi trọng phục vụ nhiệm vụ chính trị, đáp ứng nhu cầu
thơng tin chính đáng, phản ánh tâm tư nguyện vọng của nhân dân; đảm bảo tính tư
tưởng, định hướng dư luận xã hội, góp phần tăng cường sự đồn kết, thống nhất về tư
tưởng và hành động trong quần chúng nhân dân.
- Xây dựng và phát triển Báo Lạng Sơn theo hướng khơng ngừng nâng cao chất
lượng chính trị, văn hóa, khoa học, cộng nghệ, hiện đại. Phát triển đi đôi với quản lý,
đảm bảo cho Báo Lạng Sơn phát triển đúng hướng, chống ”thương mại hóa”, tiêu cực
trong hoạt động báo chí.
2. Mục tiêu
2.1. Mục tiêu chung
Đề án nhằm xây dựng Báo Lạng Sơn thành một tòa soạn hiện đại, khai thác và
tận dụng triệt để được mọi nguồn lực đầu tư, phù hợp với xu thế phát triển của báo chí
trong bối cảnh cuộc Cách mạng Cơng nghiệp lần thứ Tư, góp phần xây dựng mơi
trường làm việc truyền thông đa phương tiện, xây dựng những nhà báo đa kỹ năng.
Thơng qua đó nâng cao chất lượng các ấn phẩm, thực hiện hiệu quả nhiệm vụ tuyên
truyền, phát huy tối đa vai trò là cơ quan của Đảng bộ tỉnh, tiếng nói của Đảng bộ,
chính quyền, nhân dân các dân tộc tỉnh Lạng Sơn, góp phần mở rộng tầm ảnh hưởng,
sự lan tỏa của tờ báo đến với bạn đọc trong và ngoài nước.
2.2. Mục tiêu cụ thể
- Nâng cao chất lượng 2 ấn phẩm báo in, báo điện tử, đồng thời tạo được sự
tương tác, hỗ trợ giữa các loại hình báo chí để tạo nên hiệu ứng truyền thông mạnh
14
mẽ, hiệu quả.
- Xây dựng được đội ngũ cán bộ, phóng viên, biên tập viên năng động, đa năng,
chuyên nghiệp. 100% phóng viên, biên tập viên, kỹ thuật viên sử dụng thành thạo,
hiệu quả các thiết bị kỹ thuật làm báo hiện đại; vừa tác nghiệp được cho báo in, vừa
tác nghiệp cho báo điện tử với cả 4, 5 kỹ năng: viết, chụp ảnh, quay hình, làm audio,
làm đồ họa, sáng tạo tác phẩm báo chí đa phương tiện.
- Tận dụng, phát huy nguồn cộng tác viên, công cụ mạng xã hội để nghiên cứu,
thu thập tin tức, sản xuất và truyền tải thơng tin. Từ đó, báo in, báo điện tử trên các
thiết bị di động có sự tương hỗ quảng bá lẫn nhau, tăng tính tương tác giữa tòa soạn
với độc giả, thu hút độc giả đến với các sản phẩm của Báo Lạng Sơn, bắt kịp với xu
thế báo chí hiện đại.
- Đầu tư, sử dụng cơ sở vật chất, hạ tầng cơng nghệ, máy móc, trang thiết bị,
phương tiện kỹ thuật phát huy tính năng, hiệu quả cao nhất.
- Thực hiện từng bước các nội dung hội tụ, hiệu quả tuyên truyền được nâng
lên, tầm lan tỏa được mở rộng, Báo Lạng Sơn sẽ thu hút được các nguồn quảng cáo từ
các doanh nghiệp, tăng nguồn thu cho báo, thực hiện tốt cơ chế tự chủ.
II - MƠ HÌNH HỘI TỤ
1. Khái niệm Tịa soạn hội tụ
Tịa soạn hội tụ là một mơ hình tịa soạn hiện đại, trong đó có sự hợp nhất giữa
các phịng chun mơn trong tịa soạn, các phóng viên, biên tập viên cũng như lãnh
đạo cùng làm việc trong một không gian mở trên một mặt phẳng, lấy trung tâm sản
xuất và phân phối tin tức đa phương tiện làm hạt nhân - nơi có thể giúp lãnh đạo tịa
soạn đưa ra chỉ thị nhanh nhất và thống nhất về nội dung đến từng nhân viên trong tòa
soạn.
Các nội dung hội tụ gồm: hội tụ về nguồn nhân lực, hội tụ về nội dung và hội tụ
về không gian làm việc.
2. Hội tụ về nguồn nhân lực
2.1. Những điều kiện để đảm bảo thực hiện
Với thực trạng chuyên trang, chuyên mục và các phịng chun mơn như hiện có
của Báo Lạng Sơn, để phục vụ cho tòa soạn hội tụ, các phịng chun mơn sẽ phụ
trách các chun trang, chun mục thuộc nội dung, lĩnh vực được Ban Biên tập phân
công trên các sản phẩm báo điện tử và báo in.
- Phóng viên đa phương tiện: Những người làm việc trong tòa soạn hội tụ trước
15
nhất phải có tư duy tích hợp, vừa viết cho báo in, vừa làm tin, chụp ảnh, quay video
clip, làm audio cho báo điện tử; phải làm chủ các thiết bị công nghệ mới, hiện đại, đặc
biệt là các thiết bị di động và thiết bị cầm tay khác (ghi âm, chụp ảnh, quay phim, xử
lý kỹ thuật cơ bản, truyền - phát dữ liệu…).
- Lãnh đạo phịng chun mơn, biên tập viên phụ trách các chuyên mục: Tin, bài,
chùm ảnh, video clip, audio… do phóng viên, cộng tác viên chuyển về tòa soạn, các
biên tập viên phòng hội tụ (lãnh đạo các phịng chun mơn) sẽ lựa chọn và xử lý
phần nội dung do mình phụ trách; chủ động tương tác với các phóng viên và cộng tác
viên để làm rõ thơng tin, sau đó chuyển đến các chun mục ở báo điện tử và chuyên
trang báo in do phịng mình phụ trách. Lãnh đạo các phịng chun mơn chịu trách
nhiệm xuất bản các chuyên mục của báo điện tử, chuyên trang của báo in.
- Hội đồng biên tập: Là thành viên đại diện Ban Biên tập, các cán bộ được lựa
chọn từ các phịng chun mơn, có khả năng tiếp nhận, tổng hợp nguồn tin từ kế
hoạch công tác, từ đề tài đăng ký của các phòng chuyên mơn, cộng tác viên…; phân
tích, đánh giá về các ý tưởng, đề tài, từ đó có quyết định nhanh phương án thực hiện,
sử dụng, đăng tải thông tin trên các ấn phẩm.
- Lãnh đạo Phịng Hành chính – Trị sự: Là những cán bộ có khả năng lập kế
hoạch, đề án, tiểu đề án; các kế hoạch hoạt động của cơ quan; tổ chức quản lý điều
hành, đôn đốc các bộ phận làm việc khoa học, tiết kiệm, hiệu quả.
2.2. Tiêu chí, tiêu chuẩn cán bộ, nhân viên các phịng chun mơn
Khi đi vào thực hiện theo mơ hình tịa soạn hội tụ, đội ngũ cán bộ, nhân viên
các phòng chun mơn (từ phóng viên, biên tập viên, kỹ thuật viên, nhân viên phát
hành, quảng cáo…) phải được đào tạo, đào tạo lại để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ được
giao, nắm bắt và sử dụng thành thạo công nghệ làm báo hiện đại, xử lý công việc một
cách nhanh chóng, hiệu quả. Tiêu chí, tiêu chuẩn cán bộ, nhân viên các phịng chun
mơn sẽ được quy định cụ thể trong quy chế của cơ quan.
2.3. Bố trí, sắp xếp các phòng trong tòa soạn
Cơ cấu lại và thay đổi tên gọi các phịng trong tịa soạn, phân cơng lại chức
16
năng nhiệm vụ phù hợp theo quy trình xuất bản mới. Thay đổi môi trường làm việc
tập trung theo mô hình tịa soạn hội tụ. Cụ thể như sau:
- Phịng Thư ký Tịa soạn: Gồm có trưởng phịng và 2 phó trưởng phịng, 2 biên
dịch viên (tiếng Anh, tiếng Trung), 1 biên tập viên, 1 họa sỹ, 1 quản trị mạng và 1 tổ
kỹ thuật với 3 kỹ thuật viên (thực hiện công việc cho cả báo in và báo điện tử).
Trưởng phịng Thư ký tịa soạn điều phối cơng việc giữa các bộ phận chun
mơn trong tịa soạn, 1 phó trưởng phịng phụ trách báo in, 1 phó trưởng phòng phụ
trách báo điện tử, các thành viên còn lại thực hiện nhiệm vụ theo chức năng được quy
định trong quy chế cơ quan và quy chế phịng.
- Phịng Phóng viên Kinh tế: Có trưởng phịng, 1 phó trưởng phịng và 13
phóng viên phụ trách tuyên truyền mảng kinh tế - nội chính. Trong đó, trưởng phịng
là biên tập viên chính, phụ trách chung, trực tiếp biên tập lĩnh vực kinh tế; phó trưởng
phịng biên tập lĩnh vực nội chính. Các phóng viên đảm nhận phụ trách theo mảng,
lĩnh vực được phân cơng.
- Phịng Phóng viên Chính trị - Xã hội: Có trưởng phịng, 1 phó trưởng phịng
và 13 phóng viên phụ trách tuyên truyền mảng chính trị, xây dựng Đảng - văn hóa –
xã hội. Trong đó, trưởng phịng là biên tập viên chính, phụ trách chung, trực tiếp biên
tập lĩnh vực chính trị - xây dựng Đảng; phó trưởng phịng phụ trách biên tập lĩnh vực
văn hóa – xã hội. Các phóng
- Phịng Bạn đọc - Tư liệu: Có trưởng phịng, 2 phóng viên, 1 chun viên tiếp
dân và tổ quảng cáo. Lãnh đạo phòng thực hiện quản lý chung, kết nối với bạn đọc,
thông tin viên, cộng tác viên; xử lý, biên tập thông tin từ các nguồn này cung cấp.
Phóng viên của phịng sẽ thực hiện các loạt bài viết phản ánh theo thư bạn đọc.
Tổ quảng cáo (có từ 2 đến 3 người): chịu trách nhiệm thu hút, tiếp nhận và tổ
chức trình bày, thiết kế quảng cáo. Phối hợp với Phòng Thư ký tòa soạn thực hiện
quảng cáo cả trên báo in và báo điện tử.
- Phịng Hành chính - Trị sự: Gồm có trưởng phịng, 1 phó trưởng phịng và 6
chun viên, nhân viên cơ bản giữ nguyên chức năng nhiệm vụ, công việc.
17
Mơ hình Tịa soạn hội tụ Báo Lạng Sơn
3. Hội tụ về nội dung
3.1.
Quy trình xuất bản
Nếu như ở các tịa soạn báo truyền thống, quy trình xuất bản các sản phẩm báo
chí được thực hiện theo kiểu “tịa soạn con” riêng rẽ, độc lập thì ở tịa soạn hội tụ mọi
khâu trong quy trình tập trung vào 1 đầu mối từ tiếp nhận đến phát hành.
Thông thường, sau khi có tin, bài do phóng viên (cộng tác viên) khai thác, thể
hiện theo từng loại hình báo chí sẽ chuyển về phòng hội tụ (đầu vào). Khi tin, bài tập
18
trung ở trung tâm tin của tòa soạn, các biên tập viên hội tụ sẽ lọc bước một rồi chuyển
đến bàn siêu biên tập. Bàn siêu biên tập là chiếc bàn đặt ở giữa trung tâm tin của tòa
soạn - nơi các biên tập viên chính có thể nắm bắt một cách nhanh nhất và đầy đủ nhất
các thông tin, sự kiện gửi về. Tại phòng hội tụ, các thành viên Hội đồng biên tập tiến
hành trao đổi, phân loại, điều phối và đưa ra quyết định nên sử dụng tin, bài đó ở loại
hình truyền thơng nào.
Đây là cách cung cấp gói thơng tin một cách nhất qn về mặt nội dung cho các
phương tiện truyền thông (báo in, báo mạng, phát thanh, truyền hình...). Sau khi các
biên tập viên ở bàn siêu biên tập xử lý và phân loại; tin, bài sẽ được đẩy lên hệ thống
để Tổng biên tập hoặc Phó Tổng biên tập phụ trách nội dung duyệt, xuất bản.
Với mơ hình tổ chức như trên, Tòa soạn Báo Lạng Sơn là tòa soạn 2 phiên bản
(báo in và báo mạng điện tử), lấy Phòng Thư ký tòa soạn làm trung tâm. Tổ chức theo
cách này sẽ khơng cịn tình trạng “tịa soạn con” riêng rẽ của từng ấn phẩm mà tất cả
hội tụ về một đầu mối là Phịng Thư ký tịa soạn. Quy trình sản xuất nội dung đó chặt
chẽ, thống nhất, tránh sự chồng chéo hoặc tình trạng “vênh” nhau về nội dung thơng
tin giữa hai ấn phẩm.
So với mơ hình hiện tại thì với mơ hình đề xuất này, quy trình sản xuất nội
dung vẫn qua các khâu: phóng viên sản xuất tin, bài, ảnh, video clip… chuyển cho
lãnh đạo phịng phóng viên biên tập, sau đó chuyển cho Phịng Thư ký tòa soạn để
chọn lọc, xử lý và tổ chức trang báo, rồi đến Ban Biên tập duyệt cuối cùng. Tuy nhiên,
thay vì xử lý riêng rẽ cho từng ấn phẩm hoặc lấy từ báo in đưa lên báo điện tử như
hiện nay thì cả tin, bài, ảnh… cho báo in và báo điện tử được hội tụ về một đầu mối là
Phòng Thư ký tòa soạn xử lý, chọn lọc trước khi chuyển đến Ban Biên tập phê duyệt.
Cụ thể như sau:
Tin, bài, chùm ảnh, video clip, audio… do phóng viên, cộng tác viên thực hiện
từ các phịng chun mơn chuyển về Phòng Thư ký tòa soạn. Tại Phòng Thư ký tịa
soạn, đồng chí lãnh đạo phịng phụ trách đầu vào thực hiện lọc bước đầu rồi chuyển
đến bàn siêu biên tập (super desk). Tại đây, Thư ký tòa soạn, Phó Thư ký tịa soạn phụ
trách đầu ra sẽ trao đổi, phân loại và quyết định sử dụng tin, bài đó ở loại hình báo chí
nào (báo in hay báo mạng điện tử, hay cả hai) và giao cho các biên tập viên xử lý. Sau
khi các biên tập viên xử lý tin, bài đó cho phù hợp với từng loại hình báo chí thì sẽ
được đẩy lên hệ thống để Tổng Biên tập hoặc Phó Tổng Biên tập phụ trách nội dung
duyệt xuất bản.
19
Có thể thấy, đây là quy trình sản xuất nội dung hội tụ cơ bản với hai phiên bản
báo in và báo mạng điện tử, đòi hỏi các cơ quan báo chí nói chung, báo Đảng địa
phương như Báo Lạng Sơn nói riêng phải cơ cấu, thiết lập lại tổ chức bộ máy cũng
như xây dựng quy trình cụ thể. Các nhân viên ở các bộ phận phục vụ khác thực hiện
theo quy chế cơ quan.
Báo điện tử
Xuất bản
lên báo
điện tử
Tổng biên tập,
Phó TBT
7
Cho phép xuất bản
6
PV, CTV
viết bài
Chuyển
1
Nhà in
Xem bản trình bày,
chuyển TBT, PTBT
Duyệt
Trực tịa
soạn
2
(Thư ký, Phó
Thư ký TS )
4
Biên tập
lần 2
KT chuyển
nhà in
5
Biên tập
viên
3
Biên tập1
lần 1
Kiểm tra chính tả,
lỗi kỹ thuật
Họa sĩ
Dàn trang,
chế bản, morat
Mơ hình nghiệp vụ hệ thống
3.2 Cơ chế sử dụng tác phẩm giữa 2 ấn phẩm
Với 2 sản phẩm (báo in hằng ngày, báo điện tử), cơ chế sử dụng tác phẩm được
quy định như sau:
Đối với các tác phẩm chỉ đăng tải trên 1 trong 2 ấn phẩm thì được trả 100%
nhuận bút theo quy định.
Đối với các tác phẩm đăng được ở cả 2 sản phẩm, thì khi đăng lần đầu ở ấn
phẩm nào trước thì được hưởng 100% nhuận bút, đăng lại trên ấn phẩm cịn lại thì
được tính thêm một phần nhuận bút theo quy định.
20
4. Hội tụ về khơng gian làm việc
Theo mơ hình tịa soạn hội tụ, để có thể thực hiện hội tụ về khơng gian làm việc
thì cần có phịng hội tụ - không gian làm việc chung cho Hội đồng biên tập và cán bộ,
biên tập viên Phòng Thư ký Tịa soạn.
Phịng hội tụ có bàn siêu biên tập (super desk) nơi tập trung lãnh đạo Ban Biên
tập trực duyệt, lãnh đạo phòng Thư ký tòa soạn, lãnh đạo phòng phóng viên đồng thời
là biên tập viên chính. Cũng tại phịng hội tụ bố trí khu vực dành cho bộ phận kỹ
thuật, biên dịch viên nhằm đảm bảo sự hỗ trợ, tích hợp đa phương tiện trong cùng một
khơng gian làm việc.
III – GIẢI PHÁP
1. Quản trị, điều hành
Tòa soạn hội tụ mang lại những hiệu quả rõ rệt như: cung cấp được nội dung
trên nhiều loại hình, phương tiện, thiết bị tiếp nhận, tạo nên các hiệu ứng tương tác
mạnh mẽ nhất, thỏa mãn tối đa nhu cầu của cơng chúng. Tuy nhiên, để thực hiện được
theo mơ hình này, trước hết, lãnh đạo tịa soạn phải có tư duy “tích hợp” và hiểu rõ về
những lợi ích mà tồ soạn tích hợp, đa phương tiện mang lại.
Xây dựng quy trình vận hành của mơ hình và trên cơ sở quy trình đó, các bộ
phận, các phịng đến từng phóng viên cần tuân thủ và thực hiện nghiêm túc để việc
vận hành được đồng bộ, hiệu quả.
Mặt khác, cần phải tăng cường hoạt động trao đổi quản lý chuyên môn, nghiệp
vụ, kỹ thuật… để học hỏi kinh nghiệm hay, cách làm hiệu quả của các báo bạn.
Một vấn đề hết sức quan trọng đó là lãnh đạo cơ quan báo khơng ngừng nâng
cao trình độ quản lý nhà nước về báo chí, đồng thời phải được bồi dưỡng nhiều hơn
những kỹ năng quản lý trong môi trường truyền thông đa phương tiện, tạo đột phá
trong tư duy tổ chức và quản lý tòa soạn.
2. Nguồn nhân lực
Năm 2019, Báo Lạng Sơn được giao 32 biên chế, đến năm 2021 giảm xuống
còn 31 biên chế. Đội ngũ cán bộ biên chế, những người trong độ tuổi quy hoạch mà
có triển vọng thì đều đã đưa vào quy hoạch hoặc đã bổ nhiệm. Do đó, trong khoảng 3
đến 5 năm nữa nếu tòa soạn chưa được bổ sung thêm biên chế thì sẽ bị thiếu hụt về
nguồn quy hoạch cán bộ, lãnh đạo quản lý. Theo Quy định 338-QĐ/TW, ngày
26/11/2010 của Ban Bí thư Trung ương Đảng, quy định về chức năng, nhiệm vụ, tổ
21
chức bộ máy cơ quan của đảng bộ tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương có ghi rõ:
các cơ quan báo chí phát hành từ 5 đến 6 kỳ/tuần, biên chế từ 41 đến 45 công chức,
viên chức. Căn cứ trên tình hình thực tế, Báo Lạng Sơn có ấn phẩm báo in ra 5
kỳ/tuần và có báo điện tử cập nhật 24/24 giờ; Ban Biên tập Báo Lạng Sơn đề xuất với
Tỉnh ủy từ sau năm 2021 bố trí thêm biên chế cho báo để hoàn thành tốt nhiệm vụ
trong giai đoạn mới. Lộ trình thêm biên chế cụ thể như sau:
- Năm 2022: thêm 1 biên chế
- Năm 2023: thêm 1 biên chế
- Năm 2024: thêm 1 biên chế
- Năm 2025: thêm 1 biên chế.
Như vậy, tổng biên chế của Báo Lạng Sơn năm 2025 sẽ là 35 cán bộ, viên chức.
Tổ chức xuất bản theo phương thức tòa soạn hội tụ là một bước chuyển quan
trọng mà đào tạo nhà báo đa phương tiện là khâu then chốt. Trước mắt, Báo Lạng Sơn
tập trung đào tạo, bồi dưỡng theo các hình thức:
- Tự học nâng cao trình độ nghiệp vụ
Để thích nghi với mơi trường làm việc đa phương tiện, lãnh đạo các phịng,
biên tập viên, phóng viên phải tự học tập nâng cao trình độ, kỹ năng nghiệp vụ của
mình như kỹ năng biên tập, viết tin, bài theo phong cách hiện đại; kỹ năng chụp ảnh,
xử lý ảnh, kỹ năng quay camera, kỹ năng dựng phim; kỹ năng xử lý, biên tập tin bài
trên hệ thống xuất bản báo điện tử; kỹ năng mi trang, trình bày trang trên báo in.
- Đào tạo tại chỗ
Báo Lạng Sơn chủ động mở các lớp tập huấn, mời giảng viên hoặc các đồng
nghiệp truyền thụ lại những kiến thức cần thiết cho đội ngũ phóng viên, biên tập viên,
cộng tác viên của báo hoặc của từng phòng chuyên mơn.
- Đào tạo ngồi cơ quan
Báo Lạng Sơn tổ chức các đợt tham quan học tập; gửi cán bộ phóng viên tham
gia các lớp tập huấn nghiệp vụ báo chí; cử đi thực tập, làm việc tại các tòa soạn trong
và ngoài nước.
- Đào tạo ngắn hạn, dài hạn về chun mơn, chính trị và quản lý
Gửi cán bộ, phóng viên tham gia các lớp học ngắn hạn, dài hạn về chun mơn,
chính trị, quản lý báo chí tùy theo nhu cầu thực tiễn hằng quý, hằng năm của đơn vị.
- Thu hút nhân lực có chất lượng từ các trường đại học, các cơ quan báo chí
22
khác và các ngành
Bên cạnh việc tự đạo tạo, đào tạo lại, nâng cao trình độ chun mơn, chính trị,
quản lý cho cán bộ, phóng viên trong tịa soạn, để nâng chất lượng nguồn nhân lực
phục vụ tòa soạn hội tụ, Báo Lạng Sơn quan tâm thu hút tuyển chọn các phóng viên,
kỹ thuật viên giỏi về làm việc tại đơn vị theo cơ chế chính sách ưu đãi của tỉnh.
3. Hạ tầng công nghệ thông tin
Trước hiện trạng chưa có phần mềm chuyên dụng làm báo và phần mềm quản
trị nội dung Báo Lạng Sơn điện tử lạc hậu về mọi mặt, việc đầu tư phần mềm tòa soạn
hội tụ tích hợp xử lý các cơng việc trong tịa soạn là cấp thiết. Hệ thống sẽ tuân thủ
theo các tiêu chuẩn cơng nghệ mới nhất, tích hợp, bổ sung các tính năng tiên tiến, đảm
bảo bảo mật thơng tin đồng thời cũng thân thiện hơn với người sử dụng. Cụ thể:
- Nâng cao khả năng tiếp nhận thông tin, xử lý thơng tin, biên tập hiệu đính và
xuất bản tin bài của báo. Cơng nghệ thơng tin hóa tồn bộ quy trình hoạt động nghiệp
vụ của phóng viên, biên tập viên và cơng tác quản lý của Tịa soạn.
- Đa dạng hóa thơng tin trên báo in bằng nhiều cửa sổ và báo điện tử bằng các
tác phẩm báo chí đa phương tiện với sự kết hợp hài hồ giữa các yếu tố văn bản, hình
ảnh (ảnh, video), âm thanh (audio), đồ hoạ, infographic… theo loại hình mega story.
- Mở rộng khả năng tương tác giữa Tòa soạn với bạn đọc bằng các hình thức
như: thiết lập các diễn đàn, các cuộc giao lưu, bàn tròn, phỏng vấn trực tuyến… tăng
mối quan hệ giữa Tòa soạn với độc giả, thông tin trao đổi giữa các độc giả với nhau,
tạo cơ hội cho độc giả có thể giao lưu, trao đổi với nhân vật mình quan tâm, u thích.
- Việc tích hợp tất cả các module Tịa soạn hội tụ sẽ cơ bản giúp Báo Lạng Sơn
thành tòa soạn báo “khơng giấy tờ”. Đây là xu thế chung các tịa soạn ở Việt Nam đã
và đang tổ chức thực hiện, giúp tiết kiệm chi phí thường xun, tối ưu hóa tồn bộ
quy trình.
23
Biểu đồ tổng quát các trường hợp sử dụng
4. Trang thiết bị, cơ sở vật chất, kinh phí
- Trang thiết bị, cơ sở vật chất
Khi đi vào hoạt động, một trong những đòi hỏi quan trọng với tòa soạn hội tụ
đó chính là đầu tư hạ tầng. Đây được coi là yếu tố then chốt, tịa soạn cần có khơng
gian rộng đủ để tổ chức theo mơ hình hội tụ; phải được trang bị các phương tiện kỹ
thuật hiện đại cho các phóng viên (thiết bị di động, truyền phát các gói tin, các thiết bị
phục vụ tác nghiệp hiện trường như máy tính, máy quay, máy ghi âm...). Tại phịng
hội tụ - trung tâm xử lý thơng tin địi hỏi phải có hệ thống quản lý nội dung dựa trên
nền tảng của Internet, đảm bảo tin, bài có thể được khai thác bằng tất cả các thiết bị có
24
thể và được truyền tải đến nhiều loại hình báo chí.
+ Về đầu tư trang thiết bị:
Đề nghị được đầu tư kinh phí mua một số trang thiết bị thiết yếu kèm theo phần
mềm chuyên dụng như thuyết trình ở Phần thứ tư (Tổ chức thực hiện) của Đề án.
+ Về cơ sở vật chất:
Để có đủ phịng làm việc cho cán bộ, phóng viên và một số phịng chức năng
khi thực hiện Đề án như phòng hội tụ, phòng studio – phòng dựng của báo mạng điện
tử, phòng thư viện và phòng truyền thống của cơ quan, Báo Lạng Sơn đề nghị được
đầu tư xây dựng đơn nguyên nhà làm việc mới, diện tích 130m2, 4 tầng tại diện tích
đất hiện có của cơ quan.
+ Kinh phí đào tạo, tập huấn cán bộ, phóng viên:
Kinh phí do cá nhân tự bỏ ra học tập để nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp
vụ, đáp ứng yêu cầu công việc được phân cơng.
Kinh phí do cơ quan bỏ ra để tổ chức tập huấn, tổ chức các lớp học ngắn ngày
hoặc dài ngày.
Kinh phí do ngân sách cấp tổ chức học tập, tập huấn về chính trị, quản lý và
nghiệp vụ báo chí (Có mục khái tốn kinh phí ở phần thứ tư).
Phần thứ tư
TỔ CHỨC THỰC HIỆN
I– LỘ TRÌNH THỰC HIỆN ĐỀ ÁN
1. Giai đoạn 1: Từ năm 2019 - 2021
- Năm 2019:
+ Tháng 1/2019 – 5/2019: Xây dựng, thông qua đề án.
+ Tháng 6 – 7/2019: Chờ phê duyệt.
+ Tháng 8 – 12/2020: Đầu tư phần mềm tòa soạn hội tụ và trang thiết bị đi kèm;
25