Bài soạn kE CHUYEN VE MEO (2011)

NHỮNG MẪU CHUYỆN VỀ MÈO
Mèo chỉ nhớ được trong 10 phút
Một nghiên cứu mới tìm thấy mèo chỉ có thể nhớ được những thông tin nhất định
trong vòng 10 phút. Nghiên cứu ban đầu nhằm so sánh trí nhớ hành động của mèo với trí
nhớ hình ảnh và tìm thấy mèo nhớ bằng cơ thể tốt hơn là bằng mắt, khi chúng gặp một vật
thể trên đường.
Khi một con mèo bước qua một đồ chơi hoặc chiếc giày đặt ở cửa trên đường tới đĩa thức
ăn, nó phải phối hợp bước đi của cả chân sau và chân trước.
"Động vật, cũng như con người, ghi nhớ một cách vô thức vị
trí đồ vật theo sự tương xứng với cơ thể khi họ bước đi, sự
ghi nhớ này phụ thuộc phần lớn vào các tín hiệu liên quan tới
sự chuyển động cơ thể", nhà nghiên cứu Keir Pearson tại Đại
học Alberta, Canada, nói.
Mặc dù các nhà nghiên cứu đã biết được điều này, họ vẫn băn khoăn làm thế nào mà mèo
nhớ chính xác phải nhấc chân sau lên sau khi chân trước đã tránh một vật cản.
Để tìm hiểu sự phối hợp của mèo, các nhà nghiên cứu tìm hiểu chúng có thể nhớ việc mình
vừa bước qua một cản trở trong bao lâu. Họ khiến con mèo dừng lại khi chân trước đã
bước qua vật cản, nhưng chân sau chưa bước tới.
Tiếp đến họ đánh lạc hướng con mèo bằng đồ ăn và dịch chuyển chướng ngại vật để xem
con vật phản ứng thế nào. Mèo nhớ được mình vừa bước qua vật cản trở trong ít nhất 10
phút, nên nhấc chân sau lên để tránh đồ vật, kể cả khi nó không còn ở đó.
Để so sánh trí nhớ hoạt động của mèo với trí nhớ hình ảnh, họ lặp lại thí nghiệm nhưng lần
này dừng con mèo ngay khi chúng chuẩn bị nhấc chân trước qua vật cản. Kết quả cho thấy
chỉ sau vài giây, con mèo không thể nhớ những gì chúng đã nhìn thấy nhưng chưa kịp làm:
khi vật thể bị bỏ đi, con mèo quên mất là nó đã ở đó và tiếp tục đi.
Nghiên cứu trên ngựa và chó cũng cho kết quả tương tự. Trí nhớ này đóng vai trò trong
khả năng con người định vị vật thể trong bóng tối hoặc nhớ lại họ đã để xe ở chỗ nào trong
bãi đỗ xe vào buổi sáng. Bằng việc đi bộ từ chỗ để xe vào văn phòng, bạn đã củng cố ký
ức về vị trí của chiếc xe trong trí não và không phải mất nửa tiếng để tìm nó.
Mèo luôn khiến con người thán phục khi bị rơi hoặc ngã từ trên cao xuống mà
vẫn tiếp đất nhẹ nhàng bằng 4 chân. Có một cơ chế tinh xảo cho phong cách

ngã nghệ thuật này.
Mèo có cảm giác cân bằng rất cao và có bộ xương sống rất linh hoạt, điều này cho
phép chúng vặn người để điều chỉnh lại tư thế khi ngã xuống - một khả năng bẩm
sinh gọi là "phản xạ vặn mình".
Khi một con mèo nhảy hay ngã xuống từ trên cao, nó sử dụng hệ thống tiền đình
hoặc thị giác để xác định trên dưới, rồi vặn nửa trên thân mình để quay mặt xuống.
Tiếp đến, nửa dưới cơ thể vặn theo sau.
Kể cả mèo con ngã xuống cũng không biết sợ, hầu hết làm chủ kỹ năng ngay từ khi
chúng được 7 tuần tuổi.
Mèo cũng được hỗ trợ bởi thân hình nhỏ gọn, cấu trúc xương nhẹ và bộ lông dày,
giúp giảm vận tốc và giảm thiểu tác động. Một số còn mèo còn làm dẹt cơ thể, giúp tạo ra
hình một cái dù cản không khí khiến chúng rơi xuống chậm hơn.
Nếu bạn nuôi mèo, hãy cẩn thận với những chiếc cửa sổ mở, bởi một con chim hoặc con
sóc cũng có thể làm con mèo sao nhãng khiến chúng mất cân bằng và tiếp đất bị thương.
Rơi từ độ cao thấp, như tầng 1-2, nguy hiểm hơn khi rơi từ trên cao, bởi chúng không có
đủ thời gian để vặn mình trở lại đúng tư thế.
Tìm ra tổ tiên của mèo nhà
Chú mèo nhà đầu tiên là một kẻ săn chuột năng nổ và có mối quan hệ thân thiết lâu
bền với những người nông dân sống tại Trung Đông vào 10.000 năm trước. Bằng
công nghệ ADN, các nhà nghiên cứu tìm ra tổ tiên của mèo nhà, đó là mèo hoang
vùng cận Đông (Felis silvestris lybica) sống tại nơi mà ngày nay là Iraq, Syria,
Lebanon và Israel.
Mèo hoang bắt đầu xuất hiện tại những khu rừng nơi người nông dân định cư và dựng nên
các kho chứa thóc làm mồi ngon cho chuột. Con vật này tỏ ra thân thiện hơn so với các
thành viên khác của họ nhà mèo. "Mèo hoang vẫn được biết đến là những kẻ săn mồi đáng
sợ, cực kỳ nguy hiểm, dữ tợn, và tấn công mọi loài, kể cả con người", tác giả nghiên cứu
Stephen O'Brien tại Viện Ung thư quốc gia Mỹ cho biết. "Riêng chú mèo này lại rất thân
thiện và đồng thời là một tay săn chuột tài ba".
Con mèo hoang này có thể mang tới hai
lợi ích cho người nông dân. Một là nó

giúp đuổi hàng nghìn con chuột tấn
công kho thóc và hai là trở thành một
công cụ giải trí cho gia đình và trẻ em.
"Chính vì vậy, đó là thời kỳ đầu của một trong những cuộc thử nghiệm sinh học thành
công nhất, một loài ăn thịt hung dữ đã thay đổi thái độ và trở nên thân thiện với con
người".
Tuy nhiên chưa có bằng chứng hoá thạch cho thấy con người đã thuần hoá mèo từ thời đó.
Tại Ai Cập cổ, mèo rất được con người coi trọng. Một bộ xương được khai quật tại Cyprus
vào năm 2004 cho thấy con người đã nuôi mèo từ hơn 9.000 năm trước.
Các nhà nghiên cứu đã phân tích mẫu ADN của 979 con mèo để tìm hiểu mối liên quan
giữa mèo nhà và mèo hoang đến từ 3 lục địa, trong đó có vùng cận Đông. Họ đã loại bỏ
các vùng châu Âu, Trung Á, Nam Phi, Trung Quốc và tìm thấy Trung Đông là xuất xứ của
mèo nhà.
Hậu duệ của nó đã được con người đưa đi khắp thế giới. "Mọi con mèo nhà dường như có
chung một tổ tiên duy nhất", Carlos Driscoll tại Đại học Oxford, Anh, nói.
Những con mèo hoang ở vùng cận Đông ngày nay có thể cũng giống tổ tiên của chúng,
hung dữ, ẩn dật và thích ăn chim, chuột.
Khả năng kỳ lạ của mèo
Loài mèo có thể không cần quan sát kỹ và ghi nhận con đường vào trí nhớ khi rời
khỏi nhà mà sau đó chúng vẫn trở về "mái nhà xưa" một cách bình thường! Người ta
vẫn thường biết rằng loài mèo có năng lực bí ẩn và khác thường - đây chính là loại thế giới
ngoại cảm mà thú vật hay sử dụng để phục vụ cho sự sống còn của chúng.
Theo nhà khoa học Konrad Lorenz, loài mèo tuy sống chung với con người song chúng
vẫn giữ được bản sắc hoang dã. Do đó, mèo thuần hóa vẫn duy trì được khả năng khác
thường để nhận thức thế giới như là đồng loại chưa được thuần hóa.
Mèo nhìn thấy được bề mặt bao phủ bởi một mạng năng lượng do các trường địa từ
phát ra từ mặt đất. Trường địa - từ này giống như tấm thảm với các hoa văn rắc rối. Một
số nhân vật ngoại cảm nói rằng, đây là một mạng được sắp đặt rất ngăn nắp tựa như tổ ong.
Số người khác cho rằng bề mặt trái đất
được kẻ thành các ô vuông; và cũng không

loại trừ trường hợp cũng có những đường
song song đôi khi cắt ngang các khu vực
lân cận. Các nhà động vật học tin rằng, loài
ếch, thằn lằn, cá heo mỏ và chắc chắn cả
loài mèo đều có năng lực tự định hướng rất
tốt với sự hỗ trợ của mạng nói trên.
Ngày xưa, con người thường hoài nghi
trước những phóng sự báo chí kể rằng,
mèo có thể trở về nhà cho dù trước đó bị
bắt đi khỏi nhà đến hàng trăm kílômét! Ví
dụ, con mèo mang tên Sugar ở California
đã phóng khỏi xe chủ nhân trong một chuyến du lịch rồi mất tích; nhưng sau đó 1 năm
Sugar đã tìm được đường trở về “mái nhà xưa” qua một khoảng cách lên đến... 2.400 km!
Trường hợp khác, con mèo mun tên gọi Suti đã cùng với nữ chủ nhân dọn đến một căn nhà
mới, song có lẽ do không khoái chỗ ở mới nên Suti đã quyết định phải quay về căn nhà cũ.
Điều kỳ diệu là sau 5 tháng vượt quãng đường bộ dài trên 150 km, con Suti đã đặt chân
đến “cố hương” của nó!
Ngày nay, các nhà khoa học đã đạt được các tiến bộ rất lớn trong nghiên cứu và khám phá
bí ẩn của thế giới loài mèo. Ký ức thị giác của mèo là rất tuyệt vời song chúng chỉ sử dụng
khả năng này để tìm đường về nhà trong các khoảng cách ngắn, tại khu vực chúng sinh
sống.
Một khi ký ức thị giác tỏ ra bất lực, mèo ta sẽ được dẫn đường bởi mạng địa - từ trên bề
mặt trái đất. Điều lý thú là loài mèo không cần phải nhìn con đường để ghi nhận vào ký ức
khi chúng rời khỏi căn nhà. Một con mèo có khả năng nhớ con đường một cách dễ dàng
ngay cả khi nó bị nhốt trong một cái túi trong lúc di chuyển đến một nơi nào đó cách nhà
rất xa.
Vậy thì, làm thế nào mà mèo nhà ta có thể cảm nhận được mạng các trường từ và điện từ
của trái đất?
Các nhà nghiên cứu khám phá hạt phân tử từ cực nhỏ trên các phần “cổ” của vuốt chân
trước và sau của mèo nhà ta. Phân tử từ này chỉ nhìn thấy được qua kính hiển vi điện tử.

Các nhà nghiên cứu ở Nhà bảo tàng tự nhiên ở Stockholm cũng phát hiện “vòng” từ tính
trên hai chân mèo và các con thú khác cũng có khả năng tìm đường về nhà dễ dàng (ví dụ:
con chó). Điều ngạc nhiên là chính nơi con người có lẽ cũng có vài cơ quan nhạy cảm từ:
các phân tử từ cực nhỏ dạng vòng trong xương! Ngoài ra, loài mèo dễ thương còn có khả
năng cảm nhận nguy hiểm rất tuyệt vời mà mọi người đều biết nhưng vẫn chưa giải thích
được; do đó đôi khi mèo có thể cứu mạng con người.
Nhà khoa học Konrad Lorenz
Đơn cử một trường hợp: Li Shuhua sống ở thành phố Fulin
(Trung Quốc) giật mình thức giấc lúc 4 giờ sáng vì những
âm thanh gừ gừ của con mèo: nó phóng từ cửa cái lên cửa
sổ nhà, vừa cào mạnh cửa và rèm cửa.
Không mấy chốc sau cả nhà phải chồm dậy vì những tiếng
kêu la của con mèo nhà. Con mèo bất ngờ nhảy xổ đến cào vào người đứa cháu trai của
chủ nhà. Sau đó, nó quay sang tấn công vợ chủ nhà và buộc người đàn bà sợ hãi phải lùi ra
cửa cái. Ngay lúc đó, Li Shuhua nghe thấy tiếng răng rắc trên trần và tường nhà - căn nhà 2
tầng sụp đổ chỉ vài giây sau khi con mèo và cả gia đình đã bỏ chạy ra ngoài đường!
Loài mèo nhận thức được áp lực phát sinh trong nhiều kết cấu xây dựng khác nhau
cũng như con người có thể thấy được một miếng vải đầu tiên bị kéo căng ra hết mức đến
mỏng đi trước khi rách toạc. Có một điều chắc chắn rằng, loài mèo có thể có “linh cảm”
trước các cơn địa chấn cũng như các thiên tai khác. Nhiều người nuôi mèo chú ý thấy con
vật cưng của họ bắt đầu tỏ vẻ bồn chồn khi động đất sắp xảy ra. Không chỉ có mèo, mà các
con vật khác - ví dụ, chó, ngựa và dê - cũng “dự đoán” được động đất. Do đó, con người
có thể chú ý đến một vài hành vi của thú vật để biết trước tai họa sắp ập đến. Loài mèo
cảm giác được động đất nhờ mạng địa - từ bao phủ trên bề mặt trái đất; và mạng này sẽ
mỏng dần đi bởi vì lớp vỏ cứng của trái đất căng ra trước khi có động đất. Trong những
trường hợp như thế mèo nhà ta sẽ mang các con của chúng đến nơi an toàn hơn.
Không loại trừ khả năng có sự thay đổi trong các trường từ dẫn đến sự thay đổi về tĩnh
điện. Nhiều quốc gia tin rằng, những con mèo phải được đưa vào các tòa nhà mới xây
dựng để kiểm tra xem chúng có an toàn để con người sinh sống hay không. Thực tế, mèo
“thấy” được phân tử địa - từ của sàn nhà và cũng cảm nhận được độ căng của trần và

tường nhà. Nhiều chuyên gia ghi nhận rằng, mèo không bao giờ tự chuốc nguy hiểm cho
bản thân và chỉ ngủ tại nơi an toàn mà thôi. Do đó, con vật nuôi này có thể giúp con người
kiểm tra xem góc nhà nào an toàn và góc nhà nào có vấn đề.
Một số nhà nghiên cứu cho biết mèo không chỉ dự đoán được động đất, mà còn cảm giác
được các thiên tai khác như bão tố, hay thậm chí lửa và bom. Do khả năng ngoại cảm ngoại
hạng này của mèo mà trong Thế chiến II quân đội Anh đã dành huy chương đặc biệt
thưởng cho những con mèo cứu mạng người...
Tại sao mắt mèo một ngày biến đổi 3 lần?
Dân gian Trung Quốc có câu vè về sự giãn nở ngày 3 lần của đồng tử mắt m