Đo lường GDP, tăng trưởng kinh tế và lạm phát (KINH tế vĩ mô SLIDE)

Chương 3

Đo lường GDP, tăng
trưởng kinh tế,
và lạm phát


Mục tiêu của chương


Xây dựng khái niệm GDP



Xây dựng biểu đồ vòng chu chuyển và phương pháp đo lường
GDP



Xây dựng khái niệm GDP thực tế và tính tốn tăng trưởng kinh
tế



Giải thích những hạn chế của chỉ tiêu GDP với vai trò là thước
đo về mức sống

2


Mục tiêu của chương



Xây dựng khái niệm lạm phát



Trình bày cách thức đo lường Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) và
cách tính lạm phát



So sánh sự giống nhau và khác nhau giữa CPI và chỉ số điều
chỉnh GDP



Giải thích một số hạn chế của CPI trong vai trò đo lường lạm
phát.

3


Mục tiêu của chương


Xây dựng khái niệm GDP



Xây dựng biểu đồ vòng chu chuyển và phương pháp đo lường

GDP



Xây dựng khái niệm GDP thực tế và tính tốn tăng trưởng kinh
tế



Giải thích những hạn chế của chỉ tiêu GDP với vai trò là thước
đo về mức sống

4


Tổng sản phẩm trong nước


Tổng sản phẩm trong nước (GDP – Gross Domestic
Product) là giá trị thị trường của tất cả hàng hóa và
dịch vụ cuối cùng được sản xuất ra trong một nước
và trong một thời kỳ nhất định.

5


Tổng sản phẩm trong nước


Giá trị thị trường…

–

Sử dụng tiền tệ (giá cả) để tính tốn

–

1 gà trống + 1 vịt mái = 2 con ?

–

1 ngựa đực + 1 lừa cái = 2 con hay 3 con? 

–

80.000VND*1 gà trống + 60.000VND*1 vịt mái = 140.000
(VND)

6


Tổng sản phẩm trong nước


…Hàng hóa và dịch vụ…
–

Chỉ tính những sản phẩm được đem ra trao đổi

–

Khơng tính những sản phẩm tự cung tự cấp


–

VD: nhà nuôi gà vịt rồi tự mổ ăn

Có một số sản phẩm khơng được đem ra trao đổi nhưng
vấn được ước tính theo giá thị trường.


VD: ở nhà riêng nhưng vẫn được tính là đang thuê nhà và trả
tiền nhà cho chính bản thân.

7


Tổng sản phẩm trong nước


…Hàng hóa và dịch vụ Cuối cùng…
–

Tính các sản phẩm tới tay người tiêu dùng cuối
cùng.

–

Khơng tính các sản phẩm trung gian được dùng
làm đầu vào để sản xuất ra sản phẩm cuối cùng

một cách độc lập

–

8

Mục đích là tránh việc tính trùng


Tổng sản phẩm trong nước
–

VD: cơng ty máy tính mua ổ cứng $100, mainboard $200,
màn hình $150, phụ kiện khác $50 về lắp ráp và bán máy
tính tới tay người tiêu dùng với giá $600.

–

Sản phẩm trung gian là các bộ phận kể trên, sản phẩm cuối
cùng là chiếc máy tính hồn chỉnh tới tay người tiêu dùng

–

Chúng ta chỉ tính giá trị chiếc máy tính cuối cùng $600 và
khơng cần phải tính lại các bộ phận một cách độc lập vào
GDP.

9

Tổng sản phẩm trong nước
–

VD: một công ty lắp ráp ôtô mua dây chuyển lắp
ráp từ công ty khác với giá 1 triệu USD và tuổi thọ
dây chuyển là 10 năm.

–

Năm 1: cơng ty mua các bộ phận ngồi với giá
1.5 triệu USD và lắp ráp ơtơ hồn chỉnh và bán
cho người tiêu dùng với giá 2 triệu USD.

10


Tổng sản phẩm trong nước
–

GDP = 2 triệu USD (ôtô hoàn chỉnh) + 1 triệu USD (dây chuyền) =
3 triệu USD => Đúng/Sai???


ơtơ hồn chỉnh cũng hàm chứa cả $100.000 (1 triệu USD/10 năm),



Giá trị dây chuyền bằng 1 triệu USD cũng hàm chứa phần này => tính
trùng



Tuy nhiên, GDP khơng trừ đi phần khấu hao này và do đó vẫn có một
phần tính trùng bằng giá trị hao mịn của tư bản trong GDP.



11

GDP = 3 triệu USD là đúng


Tổng sản phẩm trong nước


…Sản xuất ra…
–

Chúng ta quan tâm tới thời điểm sản xuất chứ không quan
tâm tới thời điểm tiến hành mua bán sản phẩm đó trên thị
trường khi tính GDP


VD: chiếc ơtơ sản xuất ra 31/12/2005 và bán cho khách hàng
vào 15/1/2006 thì giá trị chiếc ơtơ này được tính vào năm
2005.

12

Tổng sản phẩm trong nước


…Trong một nước…
–

chỉ những hoạt động sản xuất diễn ra trong chữ S
mới được tính vào GDP Việt Nam
 VD:

chiếc ôtô Ford Việt Nam của công ty Ford 100%

vốn nước ngồi có giá $35.000 => tính vào GDP VN
 VD:

bức họa của người Việt Nam đang cư trú ở Pháp

vẽ và rao bán $2000=> khơng tính vào GDP VN

13


Tổng sản phẩm trong nước


…Trong một thời kỳ nhất định
–

Mọi hoạt động sản xuất diễn ra từ ngày 1/1/2006
tới 31/12/2006 sẽ được tính vào GDP năm 2006.

14


Tổng sản phẩm trong nước


GDP là biến kỳ (flow): phản ánh lượng tạo ra trong một khoảng
thời gian



15

Biến điểm (stock) phản ánh lượng tồn tại tại một thời điểm.
–

VD: lượng của cải mà một gia đình hiện có là 1 tỷ => biến điểm

–

VD: thu nhập của một gia đình một năm là 100 triệu => biến kỳ.


Mục tiêu của chương


Xây dựng khái niệm GDP



Xây dựng biểu đồ vòng chu chuyển và phương pháp đo lường
GDP



Xây dựng khái niệm GDP thực tế và tính tốn tăng trưởng kinh
tế



Giải thích những hạn chế của chỉ tiêu GDP với vai trò là thước
đo về mức sống

16


Đo lường GDP


3 phương pháp
–

Phương pháp giá trị gia tăng (Value Added
Approach )

17

–

Phương pháp thu nhập (Income Approach)

–

Phương pháp chi tiêu (Expenditure Approach)


Đo lường GDP
Doanh nghiệp A
Lương

15.000

Doanh thu

35.000

Hàng bán cho công chúng

10.000

Hàng bán cho DN B

25.000

Lợi nhuận

20.000

Doanh nghiệp B

18

Chúng ta có thể làm sáng
tỏ tại sao cả ba cách tiếp
cận đều cho chúng ta kết
quả giống nhau về tình hình
hoạt động kinh tế bằng một
bài tập đơn giản

Lương

10.000

Hàng mua từ DN A

25.000

Doanh thu

40.000

Lợi nhuận

5.000

Hãy tưởng tượng một nền
kinh tế chỉ với hai DN. Bảng
bên trái cho biết các giao
dịch của mỗi DN trong một

năm.


Đo lường GDP
Doanh nghiệp A
Lương

15.000

Cách tiếp cận giá trị gia tăng đo

Doanh thu

35.000

lường bằng cách cộng giá trị gia

Hàng bán cho công chúng

10.000

tăng của mỗi doanh nghiệp (cái

Hàng bán cho DN B

25.000

mà DN tạo ra thêm).

Lợi nhuận

20.000

VAB = 40.000-25.000 = 15.000

Doanh nghiệp B

19

VAA = 35.000

Lương

10.000

Hàng mua từ DN A

25.000

Doanh thu

40.000

Lợi nhuận

5.000

GDP = VAA + VAB = 35.000 +
15.000 = 50.000

Đo lường GDP
Doanh nghiệp A
Lương

15.000

Doanh thu

35.000

Hàng bán cho công chúng

10.000

Hàng bán cho DN B

25.000

Lợi nhuận

20.000

Cách tiếp cận thu nhập đo lường
hoạt động kinh tế bằng cách
cộng tất cả thu nhập mà các nhà
sản xuất nhận được
Tổng mức lương mà hai DN trả
là $25.000

Doanh nghiệp B

20

Lương

10.000

Tổng lợi nhuận của hai DN là

Hàng mua từ DN A

25.000

$25.000

Doanh thu

40.000

Lợi nhuận

5.000

Chúng ta có tổng số là $50.000


Đo lường GDP
Doanh nghiệp A

Cách tiếp cận chi tiêu đo lường

Lương

15.000

hoạt động kinh tế bằng cách

Doanh thu

35.000

cộng số tiền chi ra của những

Hàng bán cho công chúng

10.000

người sử dụng sản phẩm cuối

Hàng bán cho DN B

25.000

cùng

Lợi nhuận

20.000

Người sử dụng cuối cùng mua
$10.000 từ DN A và $40.000 từ

Doanh nghiệp B

21

Lương

10.000

Hàng mua từ DN A

25.000

Doanh thu

40.000

Lợi nhuận

5.000

DN B.
Tổng chi tiêu cộng lại bằng
$50.000


Đo lường GDP


Phương pháp giá trị gia tăng:
–

GDP = ΣVAi

–

VAi là giá trị gia tăng của doanh nghiệp i trong
nền kinh tế

22


Phương pháp Giá trị gia tăng
Nông dân

Thợ xay gạo

VA

VA
nông dân
Giá trị
Lúa mỳ

Chi tiêu
trung gian
VA thợ
Xay gạo

Thợ làm bánh

Giá trị bột mỳ

Cửa hàng
bán bánh

Giá bán buôn bánh mỳ

Người
tiêu dùng

Giá bán lẻ chiếc bánh
Chi tiêu cuối cùng

Chi tiêu
cuối cùng
VA thợ
Làm bánh
VA chủ cửa
hàng bánh


Đo lường GDP


Phương pháp thu nhập
– GDP = w + r + i + π + Te + D
 w:

thu nhập từ tiền lương
 r: thu nhập từ cho thuê đất đai và đầu vào khác
 i: thu nhập từ vốn
 π: thu nhập từ lợi nhuận
 Te: thuế gián thu (VAT, tiêu thụ đặc biệt)
 D: khấu hao

24


Đo lường GDP


Phương pháp chi tiêu
– GDP = C + I + G + NX
 C:

tiêu dùng của hộ gia đình gồm hàng trong nước và
hàng nhập khẩu
 I: chi tiêu đầu tư của doanh nghiệp
 G: chi tiêu mua hàng của chính phủ
 NX: xuất khẩu rịng

25