Bài soạn tiét 56 văn 12- ngọc

Ngày dạy 12C3……….vắng:…………………………….
12C5………..vắng......................................
Tiết 56
VỢ CHỒNG A PHỦ ( Tiếp)
(Tô Hoài)
A. Mục tiêu bài học
1. Kiến thức: Hiểu được cuộc sống cơ cực, tối tăm của đồng bào các dân tộc thiểu số
vùng cao dưới ách áp bức kìm kẹp của thực dân và chúa đất thống trị: quá trình người
dân các dân tộc thiểu số thức tỉnh cách mạng và vùng lên tự giải phóng đời mình, đi
theo tiếng gọi của Đảng. Nắm được những đóng góp riêng của nhà văn trong nghệ
thuật khắc hoạ tính cách các nhân vật, sự tinh tế trong diễn tả cuộc sống nội tâm; sở
trường của nhà văn trong quan sát những nét lạ về phong tục, tập quán và cá tính người
Mông: Nghệ thuật trần thuật linh hoạt, lời văn tinh tế, mang màu sắc dt và giàu chất
thơ.
2. Kĩ năng: Rèn luyện kĩ năng đọc – hiểu với tác phẩm thành công ở khả năng phân
tích tâm lí nhân vật.
3. Thái độ: Thêm trân trọng trước những vẻ đẹp trong tâm hồn con người. Biết đấu
tranh chống lại những điều bất công, ngang trái trong cuộc sống.
B. Chuẩn bị của GV- HS
- GV: Sách giáo khoa, sách giáo viên, bài soạn.TLTK.
- HS: Sách giáo khoa, vở soạn, vở ghi, bảng phụ.
C. Tiến trình bài giảng
1. Kiểm tra bài cũ: Không thực hiện.
2. Bài mới:
Hoạt động của GV-HS Nội dung chính
HĐ1:Hướng dẫn đọc - hiểu văn
bản
Hs: Hoạt động nhóm (sử dụng
bảng phụ)
Những chi tiết thể hiện diễn biến
tâm trạng của Mị trong đêm tình

mùa xuân ?
Gv: Nhận xét mở rộng kiến thức
II. ĐỌC HIỂU
1. Nhân vật Mị:
c. Mị - sự trỗi dậy của lòng ham sống và khát vọng
hạnh phúc:
* Diễn biến tâm trạng Mị trong đêm tình mùa xuân:
- Dấu hiệu đầu tiên của việc sống lại đó là Mị nhớ lại
quá khứ, nhớ về hạnh phúc ngắn ngủi trong cuộc đời
tuổi trẻ của mình và niềm ham sống trở lại "Mị thấy
phơi phới trở lại, lòng đột nhiên vui sướng như những
đêm tết ngày trước". "Mị còn trẻ lắm. Mị vẫn còn trẻ
lắm. Mị muốn đi chơi".
- Phản ứng đầu tiên của Mị là: "nếu có nắm lá ngón
trong tay Mị sẽ ăn cho chết". Mị đã ý thức được tình
cảnh đau xót của mình. Những giọt nước mắt tưởng
đã cạn kiệt vì đau khổ đã lại có thể lăn dài.
- Từ những sôi sục trong tâm tư đã dẫn Mị tới hành
động "lấy ống mỡ sắn một miếng bỏ thêm vào đĩa
(?) Qua diễn biến tâm trạng của
nhân vật Mị tác giả muốn thể
hiện với người đọc tư tưởng gì ?
dầu". Mị muốn thắp lên ánh sáng cho căn phòng bấy
lâu chỉ là bóng tối. Mị muốn thắp lên ánh sáng cho
cuộc đời tăm tối của mình.
- Hành động này dẫn tới hành động tiếp: Mị "quấn
tóc lại, với tay lấy cái váy hoa vắt ở phía trong vách".
- Mị quên hẳn sự có mặt của A Sử, quên hẳn mình
đang bị trói, tiếng sáo vẫn dìu tâm hồn Mị "đi theo
những cuộc chơi, những đám chơi".

-> Tô Hoài đã đặt sự hồi sinh của Mị vào tình huống
bi kịch: khát vọng mãnh liệt - hiện thực phũ phàng
khiến cho sức sống ở Mị càng thêm phần dữ dội.
=> Qua đây, nhà văn muốn phát biểu một tư tưởng:
sức sống của con người cho dù bị chà đạp, bị trói
buộc nhưng vẫn không thể chết mà luôn luôn âm ỉ,
chỉ gặp dịp là bùng lên mãnh liệt.
*) Hoạt động 2: tìm hiểu về Mị
trước cảnh A Phủ bị trói.
- Thầy: định hướng cho HS phân
tích diễn biến tâm trạng Mị trước
cảnh A Phủ bị trói.
(?) Phản ứng tâm lí của Mị khi
nhìn thấy cảnh A Phủ bị trói ?
Khi nhìn thấy dòng nước mắt của
A Phủ ?
- Trò: trả lời.
(?) Hành động cắt dây trói cho A
Phủ đã thể hiện điều gì trong con
người Mị ?
- Trò: trả lời.
- Thầy: nhận xét.
- Trò: rút ra nhận xét tổng quát về
nhân vật Mị và nghệ tuật miêu tả
của tác giả.
d. Mị trước cảnh A Phủ bị trói:
- Trước cảnh A Phủ bị trói, ban đầu Mị hoàn toàn vô
cảm: "Mị vẫn thản nhiên thổi lửa hơ tay" – cảnh
tượng như vậy đã diễn ra nhiều lần.
- Thế rồi, "Mị lé mắt trông sang thấy một dòng nước

mắt lấp lánh bò xuống hai hỏm má đã xám đen lại
của A Phủ". Giọt nước mắt tuyệt vọng của A Phủ đã
giúp Mị nhớ lại mình, nhận ra mình, xót xa cho
mình. Thương người và thương mình đồng thời nhận
ra tất cả sự tàn ác của nhà Thống lí, tất cả đã khiến
cho hành động của Mị mang tính tất yếu.
- Mị cũng rất lo lắng, hoảng sợ. Mị sợ mình bị trói
thay vào cái cọc ấy, "phải chết trên cái cọc ấy".
Nhưng cuối cùng Mị đã cắt dây trói cho A Phủ.
+ Khi A Phủ đã chạy đi, Mị chạy theo với ý nghĩ: "ở
đây thì chết mất". Nỗi lo lắng của Mị cũng là một
khía cạnh của lòng ham sống, nó đã tiếp thêm cho Mị
sức mạnh vùng thoát khỏi số phận mình.
-> Đây là phản ứng tất yếu của người đã ý thức được
sự sống.
=> Mị là cô gái trẻ đẹp, bị đẩy vào tình cảnh bi đát,
triền miên trong kiếp sống nô lệ, Mị dần dần bị tê
liệt. Nhưng trong Mị vẫn tiềm tàng sức sống. Sức
sống ấy đã trỗi dậy, cho Mị sức mạnh dẫn tới hành
động quyết liệt, táo bạo. Điều đó cho thấy Mị là cô
gái có đời sống nội tâm âm thầm mà mạnh mẽ.
Nhà văn đã dụng công miêu tả diễn biến tâm lí nhân
vật Mị rất tỉ mỉ, đặc sắc. Qua đó để thể hiện tư tưởng
nhân đạo sâu sắc, lớn lao.
*) Hoạt động 3: tìm hiểu về nhân 2. Nhân vật A Phủ:
vật A Phủ.
(?) Sự xuất hiện của A Phủ có
điều gì đáng chú ý ?
(?) Thân phận và tính cách của A
Phủ được tác giả miêu tả như thế

nào ?
- Trò: trả lời.
- Thầy: nhận xét.
(?) Cảm nhận của em về cảnh xử
kiện A Phủ ?
- Trò: trả lời.
- Thầy: nhận xét.
a. Sự xuất hiện của A Phủ:
- A Phủ xuất hiện trong cuộc đối đầu với A Sử: "Một
người to lớn chạy vụt ra vung tay ném con quay rất to
vào mặt A Sử. Con quay gỗ ngát lăng vào giữa mặt.
Nó vừa kịp bưng tay lên, A Phủ đã xộc tới nắm cái
vòng cổ, kéo dập đầu xuống, xé vai áo đánh tới tấp".-
> Hàng loạt các động từ chỉ hành động nhanh, mạnh,
dồn dập thể hiện một tính cách mạnh mẽ, gan góc,
một khát vọng tự do được bộc lộ quyết liệt.
b. Thân phận của A Phủ:
- Cha mẹ chết trong trận dịch đậu mùa.
- A Phủ là một thanh niên nghèo.
- Cuộc sống khổ cực đã hun đúc ở A Phủ tính cách
ham chuộng tự do, một sức sống mạnh mẽ, một tài
năng lao động đáng quý: "biết đúc lưỡi cày, đục
cuốc, cày giỏi và đi săn bò tót rất bạo". -> A Phủ là
đứa con của núi rừng, tự do, hồn nhiên, chất phác.
c. Cảnh xử kiện quái đản, lạ lùng:
- Cuộc xử kiện diễn ra trong khói thuốc phiện mù mịt
tuôn ra các lỗ cửa sổ như khói bếp. "Người thì đánh,
người thì quỳ lạy, kể lể, chửi bới. Xong một lượt
đánh, kể, chửi, lại hút. Cứ thế từ trưa đến hết đêm".
Còn A Phủ gan góc quỳ chịu đòn chỉ im như tượng

đá.
- Hủ tục và pháp luật trong tay bọn chúa đất nên kết
quả: A Phủ trở thành con ở trừ nợ đời đời kiếp kiếp
cho nhà Thống lí Pá Tra.
-> Cảnh xử kiện quái đản, lạ lùng và cảnh A Phủ bị
đánh, bị trói vừa tố cáo sự tàn bạo của bọn chúa đất
vừa nói lên tình cảnh khốn khổ của người dân.
*) Hoạt động 4: tìm hiểu giá trị
của tác phẩm.
- Thầy: định hướng cho HS rút ra
những giá trị nội dung tư tưởng
của tác phẩm.
(?) Giá trị hiện thực của tác phẩm
được thể hiện trên những phương
diện nào ?
(?) Tác phẩm đã thể hiện giá trị
nhân đạo ra sao ?
- Trò: trả lời.
3. Giá trị của tác phẩm:
a. Giá trị hiện thực:
- Bức tranh đời sống xã hội của dân tộc miền núi Tây
Bắc, một thành công có ý nghĩa khai phá của Tô
Hoài ở đề tài miền núi.
- Bộ mặt của chế độ phong kiến miền núi: khắc
nghiệt, tàn ác với những cảnh tượng hãi hùng như địa
ngục giữa trần gian.
- Phơi bày tội ác của bọn thực dân Pháp.
- Những trang viết chân thực về cuộc sống bi thảm
của người dân miền núi.
b. Giá trị nhân đạo:

- Cảm thông sâu sắc đối với người dân.
- Phê phán gay gắt bọn thống trị
- Ngợi ca những gì tốt đẹp ở con người.
- Thầy: nhận xét. - Trân trọng, đề cao những khát vọng chính đáng của
con người.
- Chỉ ra con đường giải phóng người lao động có
cuộc đời tăm tối và số phận thê thảm.
*) Hoạt động 5: tìm hiểu những
nét đặc sắc về nghệ thuật của tác
phẩm.
- Thầy: định hướng cho HS nhận
xét về:
(?) Nghệ thuật xây dựng nhân
vật, miêu tả tâm lí ?
(?) Nét độc đáo về việc quan sát
và miêu tả nếp sinh hoạt, phong
tục tập quán của người dân miền
núi ?
(?) Nghệ thuật miêu tả thiên
nhiên ?
- Trò: thảo luận nhóm.
- Đại diện các nhóm trình bày, bổ
sung.
- Thầy: nhận xét và nhấn mạnh
những ý cơ bản.
4. Tìm hiểu những nét đặc sắc về nghệ thuật của
tác phẩm:
- Nghệ thuật xây dựng nhân vật, miêu tả tâm lí: nhân
vật sinh động, có cá tính đậm nét (với Mị, tác giả ít
miêu tả hành động, dùng thủ pháp lặp lại có chủ ý

một số nét chân dung gây ấn tượng sâu đậm, đặc biệt
tác giả miêu tả dòng ý nghĩ, tâm tư, nhiều khi là tiềm
thức chập chờn,… với A Phủ, tác giả chủ yếu khắc
họa qua hành động, công việc, những đối thoại giản
đơn).
- Nghệ thuật miêu tả phong tục tập quán của Tô Hoài
rất đặc sắc với những nét riêng (cảnh xử kiện, không
khí lễ hội mùa xuân, những trò chơi dân gian, tục
cướp vợ, cảnh cắt máu ăn thề,…).
- Nghệ thuật miêu tả thiên nhiên miền núi với những
chi tiết, hình ảnh thấm đượm chất thơ.
- Nghệ thuật kể chuyện tự nhiên, sinh động, hấp dẫn.
- Ngôn ngữ tinh tế mang đậm màu sắc miền núi.
*) Hoạt động 6: tổng kết.
- Thầy: định hướng cho HS rút ra
những giá trị cơ bản của tác
phẩm.
- GV định hướng.
- HS phát biểu và tự viết phần
tổng kết.
- Trò: đọc ghi nhớ.
IV. TỔNG KẾT
- Qua việc miêu tả cuộc đời, số phận của Mị và A
Phủ, nhà văn đã làm sống lại quãng đời tăm tối, cơ
cực của người dân miền núi dưới ách thống trị dã
man của bọn chúa đất phong kiến, đồng thời khẳng
định sức sống tiềm tàng, mãnh liệt không gì hủy diệt
được của những kiếp nô lệ, khẳng định chỉ có sự
vùng dậy của chính họ, được ánh sáng cách mạng
soi đường sẽ dẫn tới cuộc đời tươi sáng.

- Đó chính là giá trị hiện thực sâu sắc, giá trị nhân
đạo lớn lao, tiến bộ của Vợ chồng A Phủ. Những giá
trị này đã giúp cho tác phẩm của Tô Hoài đứng vững
trước thử thách của thời gian và được nhiều thế hệ
bạn đọc yêu thích.
* Ghi nhớ: SGK.
3. Củng cố luyện tập: viết đoạn văn ngắn (khoảng 10 dòng) nêu cảm nhận về vẻ đẹp
của nhân vật Mị.
4. Hướng dẫn học sinh học ở nhà: Giờ sau học bài: Nhân vật giao tiếp./.