Tải THỐNG KÊ TÓM TẮT CÁC TÁC PHẨM VĂN HỌC LỚP 9 Ôn Thi Vào Lớp 10

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (126.88 KB, 8 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

HỆ THỐNG HOÁ CÁC TÁC PHẨM TRUYỆN VIỆT

NAM

Tác phẩm 
-Tác giả

Thể loại và
PTBĐ

Năm

sáng tác Nội dung Nghệ thuật

Chuyện
người con
gái Nam
Xương
Nguyễn Dữ

- Truyện
truyền kì.
- Tự sự,
biểu cảm

- Thế kỉ
16

Khẳng định vẻ đẹp tâm hồn
truyền thống của người phụ nữ
Việt Nam, niềm cảm thương số
phận bi kịch của họ dưới chế

độ phong kiến.

-Truyện truyền kì viết bằng
chữ Hán; kết hợp các yếu tố
hiện thực và yếu tố hoang
đường kì ảo với cách kể
chuyện, xây dựng nhân vật
rất thành công.

Chuyện cũ
trong phủ
chúa Trịnh
(Vũ trung
tuỳ bút)
Phạm Đình
Hổ

- Tuỳ bút - Thế kỉ
18

Phản ánh đời sống xa hoa vô
độ, sự nhũng nhiễu nhân dân
của bọn vua chúa quan lại
phong kiến thời vua Lê chúa
Trịnh suy tàn.

- Tuỳ bút chữ Hán, ghi chép
theo cảm hứng sự việc, câu
chuyện con người đương
thời một cách cụ thể, chân

thực, sinh động

Hồng Lê
nhất thống
chí (hồi 14)
Ngơ gia văn
phái

- Thể chí -
Tiểu thuyết
lịch sử
- Tự sự,
miêu tả

- Thế kỷ
18

Hình ảnh người anh hùng dân
tộc Nguyễn Huệ- Quang Trung
với chiến công thần tốc đại phá
quân Thanh; sự thất bại thảm
hại của quân Thanh và số phận
bi đát của vua tôi Lê Chiêu
Thống phản nước hại dân.

Tiểu thuyết lịch sử chương
hồi viết bằng chữ Hán; cách
kể chuyện nhanh gọn, chọn
lọc sự việc, khắc hoạ nhân
vật chủ yếu qua hành động

và lời nói.

Truyện
Kiều
Nguyễn Du

- Truyện
thơ Nôm
- Tự sự,
miêu tả,
biểu cảm.

- Cuối
thế kỷ
18 , đầu
19

- Thời đại, gia đình và cuộc đời
của Nguyễn Du.

- Tóm tắt Truyện Kiều.
- Giá trị hiện thực và giá trị
nhân đạo.

- Truyện thơ Nơm lục bát.
- Ngơn ngữ có chức năng
biểu đạt, biểu cảm và thẩm
mĩ.

- Nghệ thuật tự sự: dẫn

chuyện, xây dựng nhân vật,
miêu tả thiên nhiên…

Chị em
Thuý Kiều
Trích
Truyện
Kiều của
Nguyễn Du

-Tự sự,
miêu tả,
biểu cảm
(nổi bật là
miêu tả)

- Cuối
thế kỷ
18-, đầu
19

- Trân trọng ngợi ca vẻ đẹp của
chị em Thuý Kiều, dự cảm về
số phận nhân vật, thể hiện cảm
hứng nhân văn sâu sắc.

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

Cảnh ngày
xuân
Trích
Truyện

Kiều của
Nguyễn Du

- Tự sự,
miêu tả
(nổi bật là
miêu tả)

- TK

18-19 Bức tranh thiên nhiên, lễ hội mùa xuân tươi đẹp, trong sáng. Từ ngữ bút pháp miêu tả giàu chất tạo hình.

Kiều ở lầu
Ngưng Bích
Trích
Truyện
Kiều của
Nguyễn Du

- Tự sự,
biểu cảm,
miêu tả
(nổi bật là
biểu cảm)

- TK
18-19

Cảnh ngộ cô đơn, buồn tủi và
tấm lòng thuỷ chung, hiếu thảo

của Thuý Kiều.

Nghệ thuật tả cảnh ngụ
tình, miêu tả nội tâm, sử
dụng ngôn ngữ độc thoại,
điệp từ, điệp cấu trúc…

Lục Vân
Tiên Cứu
Kiều
Nguyệt Nga
Trích truyện
Lục Vân
Tiên của
Nguyễn
Đình Chiểu

- Truyện
thơ Nơm.
- Tự sự,
miêu tả,
biểu cảm

- TK
18-19

Khắc hoạ những phẩm chất
đẹp đẽ của hai nhân vật: Lục
Vân Tiên tài ba dũng cảm,
trọng nghĩa khinh tài; Kiều

Nguyệt Nga hiền hậu, nết na,
ân tình.

Ngơn ngữ giản dị mộc mạc
mang màu sắc Nam Bộ; xây
dựng nhân vật qua hành
động, cử chỉ lời nói.

Lục Vân
Tiên gặp
nạn
Trích
Truyện Lục
Vân Tiên
của Nguyễn
Đình Chiểu

- Truyện
thơ Nơm.
- Tự sự,
miêu tả,
biểu cảm

- TK
18-19

Sự đối lập giữa cái thiện và cái
ác, giữa nhân cách cao cả và
những toan tính thấp hèn, đồng
thời thể hiện thái độ q trọng

và niềm tin của tác giả

Ngơn ngữ giàu cảm xúc,
khống đạt, bình dị, dân dã;
nghệ thuật kể chuyện theo
mơ típ dân gian, miêu tả
nhân vật qua hành động, lời
nói; cảm hứng thiên nhiên
trữ tình, dạt dào…

HỆ THỐNG HỐ CÁC TÁC PHẨM TRUYỆN HIỆN

ĐẠI VIỆT NAM

Tác
phẩm 
-Tác giả

Thể loại

và PTBĐ HCST (xuất xứ) Nội dung Nghệ thuật

Làng-

Kim Lân - Truyện

ngắn - Năm 1948. Thời kì đầu của cuộc kháng

Qua tâm trạng đau xót, tủi
hổ của ơng Hai ở nơi tản cư
khi nghe tin đồn làng mình

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

- Tự sự,
miêu tả,
biểu cảm

chiến chống thực dân
Pháp.

- Tác phẩm được rút
từ tập truyện cùng
tên của Kim Lân

theo giặc, truyện thể hiện
tình yêu làng quê sâu sắc
thống nhất với lòng yêu
nước và tinh thần kháng
chiến của người nông dân.

tâm lí nhân vật sâu
sắc, tinh tế; ngơn ngữ
nhân vật sinh động,
giàu tính khẩu ngữ, thể
hiện cá tính của nhân
vật; cách trần thuật
linh hoạt, tự nhiên.

Lặng lẽ
Sa Pa-
Nguyễn
Thành

Long
- Truyện
ngắn
- Tự sự,
miêu tả,
biểu cảm,
nghị luận.

- Sáng tác năm 1970,
là kết quả của
chuyến thực tế ở Lào
Cai của tác giả, khi
miền Bắc tiến lên
xây dựng CNXH,
xây dựng cuộc sống
mới. Rút từ tập
truyện “Giữa trong
xanh” (1972).

Cuộc gặp gỡ tình cờ của
ơng hoạ sĩ, cô kĩ sư mới ra
trường với người thanh niên
làm việc một mình tại trạm
khí tượng trên núi cao Sa
Pa. Qua đó, truyện ca ngợi
những người lao động thầm
lặng, có cách sống đẹp,
cống hiến sức mình cho đất
nước.

Truyện xây dựng tình
huống hợp lí, cách kể
chuyện hợp lí, tự
nhiên; miêu tả nhân
vật từ nhiều điểm
nhìn; ngơn ngữ chân
thực giàu chất thơ và
chất hoạ; có sự kết
hợp giữa tự sự, trữ
tình với bình luận.

Chiếc
lược
ngà-
Nguyễn
Quang
Sáng
- Truyện
ngắn.
- Tự sự,
miêu tả,
biểu cảm,
nghị luận.

- Sáng tác năm 1966,
khi tác giả đang hoạt
động ở chiến trường
Nam Bộ, tác phẩm
được đưa vào tập
truyện cùng tên.

- Tác phẩm được rút
từ truyện ngắn cùng
tên của NQS.

Câu chuyện éo le và cảm
động về tình cảm của hai
cha con: ông Sáu và bé Thu
trong lần ông về thăm nhà
và ở khu căn cứ. Qua đó
truyện ca ngợi tình cha con
thắm thiết trong hồn cảnh
chiến tranh.

Nghệ thuật miêu tả
tâm lí, tính cách nhân
vật, đặc biệt là nhân
vật trẻ em; xây dựng
tình huống truyện bất
ngờ mà tự nhiên.

Những
ngôi sao
xa xôi
Lê Minh
Khuê
- Truyện
ngắn.
- Tự sự,
miêu tả,
biểu cảm.

- Sáng tác năm 1971,
khi cuộc kháng chiến
chống Mĩ của dân
tộc đang diễn ra ác
liệt trên tuyến dường
TS.

- Tác phẩm được in
trong tập truyện ngắn
của Lê Minh Khuê,
NXB Kim Đồng, Hà
Nội 2001.

Cuộc sống chiến đấu của 3
cô gái TNXP trên một cao
điểm ở tuyến đường Trường
Sơn trong những năm chiến
tranh chống Mĩ cứu nước.
Truyện làm nổi bật tâm hồn
trong sáng, giàu mơ mộng,
tinh thần dũng cảm, cuộc
sống chiến đấu đầy gian
khổ, hi sinh nhưng rất hồn
nhiên lạc quan của họ.

Sử dụng vai kể là nhân
vật chính; cách kể
chuyện tự nhiên, ngơn
ngữ sinh động trẻ

trung; nghệ thuật miêu
tả tâm lí nhân vật sắc
tinh tế, sắc sảo.

Bến
quê-Nguyễn
Minh
Châu
- Truyện
ngắn.
- Tự sự,
miêu tả,
biểu cảm.

- Truyện ngắn thức
tỉnh ở mọi người sự
trân trọng những giá
trị và vẻ đẹp bình dị,
gầngũi của cuộc
sống của quê hương.
- Tác phẩm được in
trong tập “Bến quê”

Qua cảm xúc và suy ngẫm
của nhân vật Nhĩ vào lúc
cuối đời trên giường bệnh
truyện thức tỉnh ở mọi
người sự trân trọng những
giá trị và vẻ đẹp bình dị,
gầngũi của cuộc sống của

quê hương.

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

của Nguyễn Minh
Châu năm 1985

BẢNG HỆ THỐNG HOÁ CÁC TÁC PHẨM THƠ VIỆT

NAM HIỆN ĐẠI VIỆT NAM

Tác phẩm

Tác giả Thể thơPTBĐ Hoàn cảnh sáng tác Nội dung cơ bản Nghệ thuật

Đồng chí
Chính
Hữu

Tự do-
biểu cảm,
tự sự,
miêu tả

- Được viết đầu năm 1948, sau
khi tác giả tham gia chiến dịch
Việt Bắc (thu đông 1947).
- Bài thơ rút từ tập “Đầu súng
trăng treo” (1966)

Bài thơ ca ngợi tình
đồng chí, đồng đội
thiêng liêng của những

người lính vào thời kì
đầu của cuộc kháng
chiến chống Pháp.

- Hình ảnh thơ
mộc mạc, giản
dị, có sức gợi
cảm lớn.
- Sử dụng bút
pháp tả thực, có
sự kết hợp hài
hồ giữa yếu tố
hiện thực và lãng
mạn

Bài thơ
về tiểu
đội xe
KK
Phạm
Tiến Duật

Kết hợp
thể thơ 7
chữ và thể
tám chữ -
Biểu cảm,
tự sự,
miêu tả

- Viết năm 1969 khi cuộc
kháng chiến chống Mĩ đang
trong gian đoạn vô cùng ác
liệt trên tuyến đường Trường
Sơn.

- Bài thơ rút rừ tập “Vầng
trăng quầng lửa”

Hình ảnh những chiến
sĩ lái xe trên tuyến
đường Trường Sơn
trong những năm chống
Mĩ với tư thế hiên
ngang, tinh thần lạc
quan, dũng cảm, bất
chấp khó khăn nguy
hiểm và ý chí chiến đấu
giải phóng Miền Nam.

- Giọng điệu
ngang tàng,
phóng khống
pha chút nghịch
ngợm.

- Hình ảnh thơ
độc đáo, ngơn từ
có tính khẩu ngữ
gần với văn

xi.

- Nhan đề độc
đáo.

Đồn
thuyền
đánh cá
Huy Cận.

Thất ngôn
trường
thiên -
Biểu cảm,
miêu tả

- Bìa thơ được sáng tác năm
1958, trong chuyến đi thực tế
dài ngày ở vùng mỏ Quảng
Ninh của nhà thơ Huy Cận.
- Bài thơ được rút trong tập
“Trời mỗi ngày lại sáng”

Bài thơ là sự kết hợp
hài hoà giữa cảm hứng
về thiên nhiên vũ trụ và
cảm hứng về lao động
và cuộc sống mới. Qua
đó, bộc lộ niềm vui,
niềm tự hào của con

người lao động được
làm chủ thiên nhiên và
làm chủ cuộc sống của
mình.

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

cách.

- Nhiều hình ảnh
tráng lệ, trí
tưởng tượng
phong phú.

Bếp lửa-
Bằng Việt

Kết hợp 7
chữ và 8
chữ- Biểu
cảm, miêu
tả, tự sự,
nghị luận.

- Được viết năm 1963, khi tác
giả đang là sinh viên học
ngành Luật ở nước ngồi
(Liên Xơ cũ). Bài thơ được
đưa vào tập “Hương cây- Bếp
lửa” (1968) tập thơ đầu tay
của Bằng Việt- Lưu Quang
Vũ.

Gợi lại những kỉ niệm
đầy xúc động về người
bà và tình bà cháu,
đồng thời thể hiện lịng
kính u trân trọng và
biết ơn của cháu đối
với bà và cũng là đối
với gia đình, quê
hương, đất nước.

- Hình tượng thơ
sáng tạo “Bếp
lửa” mang nhiều
ý nghĩa biểu
tượng.

- Giọng điệu và
thể thơ phù hợp
với cảm xúc hồi
tưởng và suy
ngẫm.

Khúc hát
ru ...
Nguyễn
Khoa
Điềm

Chủ yếu là

8 chữ-
Biểu cảm,
tự sự

- Được viết năm 1971, khi tác
giả đang công tác ở chiến khu
miền Tây Thừa Thiên.

Thể hiện tình yêu
thương con của người
mẹ dân tộc Tà-ôi gắn
với lòng yêu nước, tinh
thần chiến đấu và khát
vọng về tương lai.

Giọng điệu ngọt
ngào, trìu mến,
mang âm hưởng
của lời ru.

Con cò-
Chế Lan
viên

Thể thơ tự
do - Biểu
cảm, tự
sự, miêu
tả.

- Được sáng tác 1962, in trong
tập “Hoa ngày thường - Chim
báo bão” (1967)

Từ hình tượng con cị
trong những lời hát ru,
ngợi ca tình mẹ và ý
nghĩa của lời ru đối với
đời sống của mỗi con
người.

- Vận dụng sáng
tạo hình ảnh và
giọng điệu lời ru
của ca dao.
- Liên tưởng,
tưởng tượng
phong phú, sáng
tạo.

- Hình ảnh biểu
tượng hàm chứa
ý nghĩa mới có
giá trị biểu cảm,
giàu tính triết lí.
Mùa xuân

nho nhỏ-
Thanh
Hải

- Thơ 5
chữ
- Biểu
cảm, miêu
tả.

- Được viết vào tháng

11/1980, khi tác giả đang nằm
trên giường bệnh không bao
lâu trước khi nhà thơ qua đời.
Tác phẩm được in trong tập
thơ “Thơ Việt Nam 1945-
1985” NXB-GD Hà Nội.

Cảm xúc trước mùa
xuân của thiên nhiên và
đất nước, thể hiện tình
yêu tha thiết với cuộc
đời và ước nguyện
chân thành góp mùa
xuân nho nhỏ của đời
mình vào cuộc đời
chung, cho đất nước.

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

- Hình ảnh tiêu
biểu, sử dụng
biện pháp
chuyển đổi cảm

giác và thay đổi
cách xưng hơ
hợp lí.

Viếng
lăng Bác
-Viễn
Phương

Thơ 8 chữ
- Biểu
cảm, miêu
tả

- Năm 1976, sau khi cuộc
kháng chiến chống Mĩ kết thúc
thắng lợi, đất nước thống nhất,
lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh
cũng vừa khánh thành, Viễn
Phương ra thăm miền Bắc, vào
lăng viếng Bác Hồ. Bài thơ
“Viếng lăng Bác” được sáng
tác trong dịp đó và in trong tập
thơ “Như mây mùa xuân”
(1978)

Niềm xúc động thành
kính, thiêng liêng, lịng
biết ơn, tự hào pha lẫn
đau xót của tác giả khi

vào lăng viếng Bác

- Giọng điệu
trang trọng, tha
thiết, sâu lắng.
- Nhiều hình ảnh
ẩn dụ đẹp, giàu
tính biểu tượng
vừa gần gũi thân
quen, vừa sâu
sắc.

Sang thu-
Hữu
Thỉnh

Thơ 5 chữ
- Biểu
cảm, miêu
tả.

-Viết vào năm 1977, được in
lần đầu trên báo Văn nghệ, sau
được in trong tập thơ “Từ
chiến hào đến thành phố”

Cảm nhận tinh tế về
những chuyển biến nhẹ
nhàng mà rõ rệt của đất
trời từ hạ sang thu, qua

đó bộc lộ lịng u
thiên nhiên gắn bó với
quê hương đất nước
của tác giả.

- Dùng những từ
ngữ độc đáo,
cảm nhận tinh tế
sâu sắc.

- Từ ngữ, hình
ảnh gợi nhiều
nét đẹp về cảnh
về tình.

Nói với
con- Y
Phương

Tự do -
Biểu cảm,
miêu tả

- Sau 1975.

- In trong tập thơ “Việt Nam
1945- 1985”

Là lời tâm tình của
người cha dặn con thể

hiện tình yêu thương
con của người miền
núi, về tình cảm tốt đẹp
và truyền thống của
người đồng mình và
mong ước con xứng
đáng với truyền thống
đó.

- Thể thơ tự do
thể hiện cách nói
của người miền
núi, hình ảnh
phóng khống
vừa cụ thể vừa
giàu sức khái
quát vừa mộc
mạc nhưng cũng
giàu chất thơ.
- Giọng điều
thiết tha trìu
mến, lời dẫn dắt
tự nhiên.

Ý NGHĨA NHAN ĐỀ CỦA MỘT SỐ TÁC PHẨM

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

- Là cuốn tiểu thuyết ghi chép về sự thống nhất của vương triều nhà Lê vào thời điểm Tây
Sơn diệt Trịnh, trả lại Bắc Hà cho vua Lê.

Văn bản 2: ĐỒNG CHÍ - CHÍNH HỮU

- Đồng chí: Những người có cùng chí hướng, lí tưởng - đây được coi là tên gọi của một tình
cảm mới, đặc biệt xuất hiện và phổ biến trong những năm cách mạng và kháng chiến.

- Tình đồng chí là cốt lõi, là bản chất sâu xa của sự gắn bó giữa những người lính cách mạng.
Tình đồng chí đã gúp người lính vượt lên trên mọi huỷ diệt của chiến tranh, bom đạn quân
thù.

Văn bản 3: BÀI THƠ VỀ TIỂU ĐỘI XE KHƠNG KÍNH - PHẠM TIẾN DUẬT

- Nhan đề dài tưởng như có chỗ thừa, nhưng lại thu hút người đọc ở cái vẻ lạ, độc đáo của
nó. Nhan đề bài thơ đã làm nổi bật một hình ảnh rất độc đáo của tồn bài và đó là hình ảnh
hiếm gặp trong thơ - hình ảnh những chiếc xe khơng kính.

- Vẻ khác lạ cịn ở hai chữ “ Bài thơ” như sự khẳng định chất thơ của hiện thực, của tuổi trẻ 
hiên ngang, dũng cảm, vượt lên nhiều thiếu thốn, hiểm nguy của chiến tranh. Hai chữ bài thơ
cho thấy rõ hơn cách nhìn, cách khai thác hiện thực của tác giả.

Văn bản 4: MÙA XUÂN NHO NHỎ - THANH HẢI

- Tên bài thơ là một sáng tạo độc đáo, một phát hiện mới mẻ của nhà thơ. Nó thể hiện quan

điểm về sự thống nhất giữa cái riêng và cái chung, giữa cái cá nhân và cái cộng đồng. Mùa

xuân nho nhỏ còn thể hiện nguyện ước chân thành của Thanh Hải, ông muốn sống đẹp, sống

với tất cả sức sống tươi trẻ của mình, muốn được cống hiến những gì tinh túy nhất, tốt đẹp
nhất của mình cho cuộc đời chung.

Văn bản 5: LÀNG - KIM LÂN

Tại sao Kim Lân lại đặt tên cho văn bản của mình là Làng chứ không phải là Làng chợ

Dầu ?

- Đặt tên “Làng” mà không phải là “Làng chợ Dầu” vì nếu thế thì vấn đề tác giả đề cập tới chỉ
nằm trong phạm vi nhỏ hẹp của một làng cụ thể. Đặt tên là “Làng” vì truyện đã khai thac một
tình cảm bao trùm, phổ biến của người nơng dân Việt Nam thời kì đầu của cuụoc kháng chiến
chống Pháp: Tình u làng q gắn liền với lịng u nước và tinh thần kháng chiến

Văn bản 6: LẶNG LẼ SA PA- NGUYỄN THÀNH LONG

- Lặng lẽ Sa Pa, đó chỉ là cái vẻ lặng lẽ bên ngồi của một nơi ít người đến, nhưng thực ra nó
lại không lặng lẽ chút nào, bởi đằng sau cái vẻ lặng lẽ của Sa Pa là cuộc sống sôi nổi của
những con người đầy trách nhiệm đối với công việc, đối với đất nước, với mọi người mà tiêu
biểu là anh thanh niên làm cơng tác khí tượng một mình trên đỉnh núi cao. Trong cái khơng
khí lặng im của Sa Pa. Sa Pa mà nhắc tới người ta chỉ nghĩ đến chuyện nghỉ ngơi lại có những
con người ngày đêm lao động hăng say, miệt mài lặng lẽ, âm thầm, cống hiến cho đất nước.

Văn bản 7: ÁNH TRĂNG - NGUYỄN DUY

- Ánh trăng chỉ một thứ ánh sáng dịu hiền, ánh sáng ấy có thể len lỏi vào những nơi khuất lấp
trong tâm hồn con người để thức tỉnh họ nhận ra những điều sai trái, hướng con người ta đến
với những giá trị đích thực của cuộc sống. Nhan đề bài thơ mang ý ngiã biểu tượng - ánh

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

sự ngủ quên của con người về nghiã tình thuỷ chung với quá khứ, với những năm tháng gian
lao nhưng rất hào hùng của cuộc đời người lính.

Văn bản 8: NHỮNG NGÔI SAO XA XÔI - LÊ MINH KHUÊ

- Nhan đế Những ngôi sao xa xôi mang ý nghĩa ẩn dụ. Hình ảnh Những ngơi sao gợi liên
tưởng về những tâm hồn hôn nhiên đầy mơ mộng và lãng mạn của những nữ thanh niên xung
phng trẻ tuổi chiến đấu trên tuyến đường Trường Sơn trong những năm kháng chiến chống
Mỹ. Những nữ thanh niên xung phong như những ngôi sao xa xôi toả ánh sáng lấp lánh trên
bầu trời. Phần cuối truyện ngắn, hình ảnh Những ngôi sao xuất hiện trong cảm xúc hồn nhiên
mơ mộng của Phương Định - Ngôi sao trên bầu trời thành phố, ánh điện như những ngôi sao
trong xứ sở thần tiên của những câu chuyện cổ tích.

Văn bản 9: CHIẾC LƯỢC NGÀ - NGUYỄN QUANG SÁNG

</div>