Chăm sóc bé có mẹ viêm gan siêu vi b (điều DƯỠNG cơ sở SLIDE)

Chăm sóc bé có mẹ
viêm gan siêu vi B

1


Mục tiêu học tập

•
•
•

Trình bày được đường lây lan và diễn biến của bệnh viêm gan
siêu vi B
Trình bày được lịch chủng ngừa viêm gan siêu vi B cho trẻ sơ
sinh
Biết được những dấu hiệu bất thường của trẻ sau chích ngừa

Chăm sóc bé có mẹ HBV (+)

2


Đại cương (1)

•
•

Viêm gan do virus B (Hepatitis B Virus) gọi tắt là HBV, là bệnh
khá phổ biến ở nước ta, tần suất nhiễm khá cao chiếm15-20%
dân số

Hiện nay có khoảng 10% dân số có phản ứng (+) với kháng
nguyên bề mặt của virus HBV (HBsAg)

Chăm sóc bé có mẹ HBV (+)

3


Đường lây truyền

Chăm sóc bé có mẹ HBV (+)

4


Diễn biến bệnh (1)

•

Sau khi nhiễm virus HBV, khoảng 1-3 tháng, kháng nguyên HBsAg mới
hiện diện trong máu, sau đó từ 2 tuần đến 2 tháng sau người bệnh mới
có triệu chứng đầu tiên: buồn nôn, nôn, nhức đầu, mệt mỏi, sau đó vàng
da

•

Hầu hết NB tự khỏi, các triệu chứng lâm sàng mất dần, kháng thể HBs
được tạo nên và lưu hành trong huyết thanh người bệnh

Chăm sóc bé có mẹ HBV (+)

5


Diễn biến bệnh (1)

•

Có khoảng 10% các BN khơng loại bỏ HBsAg do không tạo được kháng
thể→trở thành người mang mầm bệnh mãn tính với nhiều nguy cơ phát
sinh các bệnh nặng về sau: xơ gan, ung thư tế bào gan

•

Khi người mẹ nhiễm HBV trong thời gian mang thai, nếu mắc bệnh trong
tam cá nguyệt 1 và 2 thì nguy cơ truyền cho trẻ thấp, nhưng nếu mắc
bệnh trong những tháng cuối thai kỳ thì khả năng truyền cho con rất cao

Chăm sóc bé có mẹ HBV (+)

6


Dự phịng lây truyền (1)

•

Hạn chế sự lây nhiễm siêu vi B qua da và niêm mạc, vì vậy tránh làm xay
sát da niêm trẻ khi sanh cũng như khi chăm sóc rất quan trọng, đặc biệt
khi mẹ nhiễm siêu vi B.

•

Muốn thực hiện tốt điều này thì ngồi nhân viên y tế đảm bảo các thao
tác đúng kĩ thuật vơ trùng thì những người nhà trực tiếp chăm sóc bé
cũng cần tuân thủ đúng. Tốt nhất là những người chăm sóc bé nên có
chủng ngừa viêm gan siêu vi B.

7


Dự phịng lây truyền

•
•

(1)

Do HBV là một bệnh có thể diễn biến thành những bệnh lý rất nghiêm
trọng, việc chích ngừa HBV rất cần thiết
Ở các nước có tần suất HBV thấp, chỉ chích ngừa sau khi xét nghiệm,
cịn ở nước ta có tần suất HBV cao, nên thực hiện sớm mà khơng cần
xét nghiệm trước, vì tác dụng bảo vệ của thuốc ngừa càng cao khi trẻ
được chích càng sớm

Chăm sóc bé có mẹ HBV (+)

8

Chương trình chích ngừa VGB (1)

•
•

Vaccin HBV được đưa vào chương trình tiêm chủng mở rộng quốc gia từ
nhiều năm nay
Trẻ sẽ được chích vaccin HBV liều 1 vào lúc sinh (0 tháng tuổi), liều 2
vào 2 tháng tuổi và liều 3 vào 4 tháng tuổi

Chăm sóc bé có mẹ HBV (+)

9


Chương trình chích ngừa VGB (1)

•
•

Đối với bà mẹ có HBsAg (+), ngồi vaccin HBV trẻ cịn cần phải chích
thêm một liều kháng thể kháng virus HBV tốt nhất trong vịng 12 giờ
đầu sau sinh. Kháng thể này bé khơng bị lây nhiễm trong những tuần lễ
đầu tiên khi vaccin chưa kịp có tác dụng bảo vệ
Thường chích tại phịng sanh, được gọi là miễn dịch thụ động giúp trẻ
có thể chống lại siêu vi B trong thời gian đầu (tại bệnh viện Hùng Vương
hiện nay tiêm Hepabig).

10

Chương trình chích ngừa HBV (1)

•
•

Các bà mẹ có HBsAg (+) sẽ được chích vaccin HBV (tại bv Hùng Vương
đang tiêm là Engerix), đây là miễn dịch chủ động giúp trẻ tạo dần
kháng thể để bảo vệ về lâu dài.
Sau xuất viện thì những trẻ này sẽ chích tiếp những mũi cịn lại theo
hướng dẫn của lịch chủng ngừa.

Chăm sóc bé có mẹ HBV (+)

11


Những điểm lưu ý sau chích ngừa (1)

•

Cần phải tạm hỗn chích ngừa trong các trường hợp sau đây: trẻ sốt, trẻ
nằm điều trị tại khoa sơ sinh, trẻ có cân nặng <2500g lúc sinh

•

Sau chích ngừa các bà mẹ cần theo dõi trẻ trong vòng 30 phút đầu tiên vì
các phản ứng với thuốc ngừa, nếu có

•

Trẻ có thể quấy khóc, sốt nhẹ trong vịng 24-48 giờ sau chích ngừa,các
bà mẹ cần báo cho NVYT, để BS nhi khám và xử trí phù hợp

12


Ni con bằng sữa mẹ (5)

•
•

Trẻ sơ sinh phải được tiêm ngừa viêm gan B trong vòng 12-24
giờ đầu sau sinh, có thể cho con bú sữa mẹ.
Điều này khiến cơ hội không bị mắc bệnh cũng như lây nhiễm
virus viêm gan B từ mẹ của trẻ lên tới 95%.

Chăm sóc bé có mẹ HBV (+)

13


Ni con bằng sữa mẹ (5)

•
•
•

Người mẹ bị nhiễm viêm gan B đang trong thời kỳ cho con bú cần cũng
cần phải có một chế độ ăn uống và sinh hoạt hợp lý

Ăn uống đầy đủ các chất dinh dưỡng nhằm cung cấp một nguồn sữa đầy
đủ chất cho con và để phục hồi chức năng cho gan bị viêm nhiễm.
Tuyệt đối không được sử dụng rượu, bia, thuốc lá, các chất hóa học độc
hại, thuốc khi chưa có sự hướng dẫn của bác sĩ.

Chăm sóc bé có mẹ HBV (+)

14


15


Chăm sóc bà mẹ nhiễm HIV

16


Mục tiêu học tập

•
•
•

Trình bày được đường lây truyền của bệnh HIV/AIDS
Biết được các biện pháp phòng ngừa HIV/AIDS
Thực hiện được phác đồ dự phòng lây truyền từ mẹ qua con trong thời
gian mang thai và sau sinh

Chăm sóc bà mẹ nhiễm HIV

17


Đại cương

Human Immunodeficiency Virus

18


Đại cương (2)

•
•
•

HIV (Human Immunodeficiency Virus): Virus gây suy giảm miễn dịch ở
người
AIDS (Acquired Immuno Deficiency Syndrome): Hội chứng suy giảm miễn
dịch mắc phải
Nhiễm HIV gây suy giảm miễn dịch, tiến triển tiềm tàng và làm mất sức
đề kháng của cơ thể, cuối cùng dẫn tới nhiễm trùng cơ hội hoặc bệnh lý
ung thư (giai đoạn AIDS) và tử vong

Chăm sóc bà mẹ nhiễm HIV

19


Đại cương (2)

•
•

Thời gian trung bình từ khi nhiễm HIV đến khi tiến triển thành AIDS khoảng
10 năm.
Một số BN có thể tiến triển nhanh đến giai đoạn AIDS trong vài tháng. Một
số khác (5%) có thể kéo dài trên 15 năm vẫn khơng có triệu chứng AIDS
và số lượng tế bào CD4 khơng giảm

Chăm sóc bà mẹ nhiễm HIV
20


Đại cương

•

Bệnh tiến triển qua nhiều giai đoạn, mỗi giai đoạn liên quan đến số lượng
tế bào CD4 (2)

•

Người nhiễm HIV được gọi là AIDS khi có biểu hiện lâm sàng 3, 4 (4) và
số lượng tế bào Lympho TCD4< 200/mm3 (2)

Chăm sóc bà mẹ nhiễm HIV
21

Các đường lây lan

Chăm sóc bà mẹ nhiễm HIV
22


Xác nhận nhiễm HIV

Chăm sóc bà mẹ nhiễm HIV
23


Các biện pháp phịng chống HIV/AIDS

KHƠNG NÊN:

Chăm sóc bà mẹ nhiễm HIV

24


NÊN:

Chăm sóc bà mẹ nhiễm HIV

25