bai 38 cac yeu to anh huong den sinh truong va phat trien o dong vat

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

Trường Đại Học Đà Lạt<i> Ngày soạn: 20/02/2009</i>

Lớp Sinh Học K29. <b> </b><i>Ngày dạy: 23/02/2009</i>
GVHD: Cô Nguyễn Thị Vinh.

SVTH : Hàn Thị Thanh Tâm.
MSSV: 0510630.

Bài 38: <b>CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT</b>
<b>TRIỂN Ở ĐỘNG VẬT</b>

I. MỤC TIÊU:
1. Kiến thức :

Sau khi học bài này, học sinh phải:

- Liệt kê được các loại hoocmon ảnh hưởng đến sự sinh trưởng của động
vật.

- Giải thích được cơ chế tác động của nhóm hoocmon sinh trưởng (tuyến
yên) và Tiroxin (tuyến giáp) đối với sự sinh trưởng.

- Liệt kê được các nhóm hoocmon và vai trò của chúng trong sự điều hòa
biến thái ở sâu bọ, ếch nhái; điều hịa các tính trạng sinh dục thứ sinh, điều
hịa chu kì sinh sản.

-Giải thích được sơ đồ các hiện tượng trong chu kì sinh sản
2. Kỹ năng:

- Phân tích, giải thích sơ đồ, hình ảnh.
- Hệ thống hóa kiến thức.

- Hoạt động độc lập và hoạt động theo nhóm nhỏ.
3. Thái độ (liên hệ thực tế):

- Vận dụng kiến thức đã học để giải thích các bất thường ở cơ thể người
(lùn, khổng lồ).

- Sử dụng muối Iốt trong bữa ăn để phòng ngừa bệnh đần độn.
- Hiểu biết về những biến đổi ở tuổi dậy thì.

<b>- </b>Nâng cao ý thức bảo vệ sức khỏe sinh sản.
II. NỘI DUNG TRỌNG TÂM:

- Điều hoà sinh trưởng:Hoocmon sinh trưởng (GH),tiroxin.

- Điều hoà sự phát triển qua biến thái: Ecđixơn, Juvenin (sâu bọ), tiroxin
(ếch).

- Điều hoà chu kì động dục ở động vật, chu kì kinh nguyệt ở người: FSH, LH,
Ơstrogen, Prôgestêron…

III. CHUẨN BỊ:
- Phiếu học tập

IV. HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC:

Hoocmôn Nơi sinh sản hoocmôn Tác dụng

Kích nang trứng (FSH)
Tạo thể vàng (LH)

Progesterone

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

1. Kiểm tra bài cũ:

Câu 1<b>:</b> Nêu khái niệm sinh trưởng, phát triển ở động vật? Mối liên hệ giữa
sinh trưởng và phát triển?

2. Đăt vấn đề vào bài mới:

- Ngày 16/07/2007, tại vùng Nội Mông, Trung Quốc đã diễn ra một cuộc gặp
gỡ giữa nhân vật chính là người cao nhất thế giới - Bao Xishun (56 tuổi, cao
2.36m) và ứng cử viên của kỉ lục người thấp nhất thế giới - Ping Ping (19
tuổi, cao 73cm).Đây được coi là cuộc hội ngộ giữa “người khổng lồ” và “tí
hon” thời hiện đại, một phiên bản “kì khơi” của chuyện cổ tích!

Tại sao lại có những hiện tượng …lạ lùng như thế? Tại sao có người khổng lồ
như Bao Xishun, lại có người lùn như Ping Ping? Bài học hơm nay sẽ giúp
chúng ta tìm ra lời giải đáp!

3. Tiến trình bài học:

Hoạt động 1: <b>TÌM HIỂU ẢNH HƯỞNG CỦA CÁC NHÂN TỐ BÊN </b>

<b>TRONG ĐẾN SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT</b> TRIỂN.

Mục tiêu:

-Chỉ ra ảnh hưởng của các nhân tố như giới tính, hoocmơn sinh trưởng.
- Phân tích ảnh hưởng của từng loại hoocmôn.

- Vận dụng vào thực tiễn.

Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung
- Đọc thông tin trong SGK

trả lời các câu hỏi sau:
+ Theo em, những yếu tố
nào có ảnh hưởng đến sinh
trưởng và phát triển ở
động vật?

+ So sánh tầm vóc của
nam và nữ trong cùng độ
tuổi.

+Tuổi thọ của nam và nữ
có gì khác nhau?

+ Tất cả những hiện tượng
trên chứng tỏ điều gì?
- Nhận xét đánh giá giúp
HS hồn thiện kiến thức.
- Quan sát sơ đồ đọc thông
tin trong SGK trả lời các
câu hỏi sau:

+ So sánh tốc độ sinh
trưởng giữa con trai và con
gái.

+ Tốc độ sinh trưởng của

- Đọc thông tin trong
SGK trả lời các câu hỏi:
- 1-2 HS trả lời.

- Các em khác bổ sung.

Quan sát sơ đồ đọc thông
tin trong SGK trả lời
- 1-2 HS trả lời.

- Các em khác bổ sung.

1.Giới tính:

Trong cùng một lồi, sự sinh
trưởng và phát triển của con đực
và con cái có thể khác nhau về:
+ Tốc độ lớn

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

các cá thể trọng cùng một
lồi như thế nào? Cho ví
dụ?

- Nhận xét đánh giá giúp
HS hoàn thiện kiến thức.
- Giảng giải thêm:Tùy theo
lồi, có thể con cái có tốc
độ lớn nhanh hơn, tầm vóc

lớn hơn và sống lâu hơn
con đực; hoặc ngược lại.
- Đọc thông tin trong SGK
thảo luận nhóm lớn trả lời
lệnh và các câu hỏi sau:
+ Cos những hoocmon
sinh trưởng và phát triển
nào?

- Hoocmôn sinh trưởng
(GH) tiết ra từ đâu? Chúng
có tác dụng như thế nào?
- Nhận xét đánh giá giúp
HS hoàn thiện kiến thức.
- Giảng giải thêm: GH làm
cho xương trẻ em dài ra,
nhưng không có tác dụng
với xương người lớn.Muốn
chữa lùn, cần tiêm GH ở
giai đoạn trẻ em .

<b>- </b>Đọc thông tin trong SGK
trả lời các câu hỏi sau:
+ Hoocmon tioxin được
tiết ra từ đâu? Nó có
những tác dụng gì?
+ Ở trẻ em thiếu tiroxin
dẫn đến hậu quả gì?
- Nhận xét đánh giá giúp
HS hoàn thiện kiến thức.

Giảng giải thêm: Iốt là
thành phần cấu tạo nên
Tiroxin.

+ Vì sao ở người lại mắc
bệnh bướu cổ ?

- Đọc thông tin trong SGK

Đọc thông tin trong SGK
thảo luận nhóm lớn trả lời
lệnh và các câu hỏi:

- 1→2 HS trả lời.
- Các học sinh khác bổ
sung.

-Trả lời lệnh: Thông qua
tăng tổng hợp Protein,
GH thúc đẩy sinh trưởng
nhanh

-Thừa GH gây khổng lồ
(có thể cao tới 2,4m)
-Thiếu GH dẫn đến lùn
(chỉ cao tối đa 0,7 – 1m
khi trưởng thành)

Người lùn nhất hành tinh:
- Cậu bé người Nepal, 14

tuổi. Cao50cm, nặng
4,5kg.

- Đọc thông tin trong
SGK trả lời các câu hỏi:
- 1→2 HS trả lời.

- Các học sinh khác bổ
sung.

- Thiếu tiroxin gây đần
độn ở trẻ em.

2. Các hoocmon sinh trưởng và
phát triển

a. Hoocmon điều hòa sinh trưởng
:

α. Hoocmon sinh trưởng (GH)
+ Được tiết ra từ: thùy trước
tuyến yên

+ Tác dụng: tăng cường tổng hợp
protein trong tế bào, mô và cơ
quan

β.Tiroxin:

- Được tiết ra từ: tuyến giáp

- Tác dụng: làm tăng tốc độ
chuyển hóa cơ bản à sinh trưởng
bình thường của cơ thể.

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

thảo luận nhóm nhỏ thực
hiện lệnh và trả lời các câu
hỏi sau:

+ Ở sâu bọ những hoomôn
nào điều hịa sự biến thái?
+ Nêu tác dụng của

hoocmơn Ecđixơn và
Juvenin?

- Nhận xét đánh giá giúp
HS hoàn thiện kiến thức.
<b>- </b>Đọc thông tin trong SGK
trả lời các câu hỏi sau:
+ Hoocmơn nào điều hịa
biến thái ở ếch?

+ Nêu tác dụng của
hoocmôn Tiroxin?

- Nhận xét đánh giá giúp
HS hoàn thiện kiến thức.
- Đọc SGK trả lời các câu
hỏi sau:

+ Thế nào là tính trạng
sinh dục thứ sinh?

+ Tính trạng sinh dục thứ
sinh được điều hịa bởi
những hoocmơn nào?
+ Nêu tác dụng của các
hoocmơn đó?

- Nhận xét đánh giá giúp
HS hoàn thiện kiến thức.
Giảng giải thêm:Bờm sư
tử đực chính là tính trạng
sinh dục thứ sinh (thứ cấp)
ở sư tử, giúp ta phân biệt
giới tính của chúng.
Sự hình thành các tính
trạng này (ở giai đoạn
trưởng thành) của động vật
cũng nằm trong sự điều
hịa của hoocmon

- Đọc thơng tin trong SGK
thảo luận nhóm nhỏ trả lời
các câu hỏi sau:

<b>+ </b>Tuổi dậy thì? Đặc điểm

- Đọc thông tin trong
SGK thảo luận nhóm nhỏ

trả lời lệnh và các câu
hỏi:

- 1→2 HS trả lời.
- Các học sinh khác bổ
sung.

<b>- </b>Đọc thông tin trong
SGK trả lời các câu hỏi:
- 1→2 HS trả lời.

- Các học sinh khác bổ
sung

- Đọc thông tin trong
SGK trả lời các câu hỏi:
- 1-2 HS trả lời.

- Các em khác bổ sung

- Đọc thông tin trong
SGK thảo luận nhóm nhỏ
trả lời các câu hỏi

triển

α Điều hòa sự biến thá<b>i</b> :
+ Ở sâu bọ:

- Ecđixon: Gây lột xác ở sâu

bướm, kích thích sâu biến thành
nhộng và bướm

- Juvenin: Phối hợp với ecđixon
gây lột xác ở sâu bướm, ức chế
quá trình sâu biến đổi thành
nhộng và bướm

<b>+ </b>Ở ếch nhái:

- Tiroxin: Thiếu tiroxin làm nịng
nọc khơng thành ếch, thừa tiroxin
nịng noc nhanh chóng biến thành
ếch.

β. Điều hồ các tính trạng sinh
dục thứ sinh:

+ Ơstrogen (hoocmon sinh dục
cái):

- Tiết ra từ: buồng trứng

- Tác dụng: điều hịa phát triển
các tính trạng sinh dục cái.

+ Testostêrôn (hoocmon sinh dục
đực):

- Tiết ra từ: tinh hồn

- Tác dụng: điều hịa phát triển
các tính trạng sinh dục đực.

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

của tuổi dậy thì?

+ Vì sao khơng nên làm bố
mẹ khi cịn ở tuổi dậy thì?
- Nhận xét đánh giá giúp
HS hồn thiện kiến thức.

- Quan sat sơ đồ, đọc
thong tin trong SGK thảo
luận nhóm lớn trong 3
phút hồn thành phiếu học
tập sau:

- 1-2 HS trả lời.

- Các em khác bổ sung

- Đọc thơng tin trong
SGK thảo luận nhóm lớn
hoàn thành phiếu học tập:

Là giai đoạn phát triển, trong đó
trẻ em đã phát triển thành người
lớn có khả năng sinh sản.

- Đối với nữ: khoảng 13 – 14 tuổi

- Đối với nam: khoảng 14 – 15
tuổi

-Đặc điểm:

Đặc điểm sinh dục thứ sinh
Tuổi Hoocmon

dậy thì sinh dục
Biến đổi cơ quan sinh dục
<b>+</b>Điều hịa chu kì kinh nguyệt
Tiểu kết:

Hoocmơn Nơi sinh sản hoocmơn Tác dụng

Kích nang trứng (FSH) Tuyến yên Kích thích phát triển nang
trứng

Tạo thể vàng (LH) Tuyến yên Gây rụng trứng

Progesterone thể vàng ức chế tiết FSH và LH phát

triển dạ con chuẩn bị cho sự
làm tổ của phơi

Kích dục nhau thai (HCG) nhau thai Duy trì thể vàng tiết
Progesteron

V. KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ:

Câu 1. Sinh trưởng được điều hịa bởi hoocmơn<b>: </b>
a. GH và ecdixơn b. tiroxin và juvennin.
<b>c.</b> GH và tiroxin d. ecdixơn và juvennin
Câu 2: Hoocmôn nào sau đây điều hòa sự biến thái ở ếch?
a. Ơstrogen b.Testostêron <b>c</b>.Tirôxin d. Juvenin

Câu 2: Hoocmơn nào sau đây điều hịa sự biến thái ở sâu bọ?
a. GH và ecdixơn b. Tiroxin và juvennin

c. GH và tiroxin <b>d.</b> Ecdixơn và juvennin
Câu 3: điều hòa chu kỳ kinh nguyệt gồm:

a. 2 hoocmôn b. 3 hoocmôn <b>c</b>.4 hoocmôn d. 5 hoocmôn
Câu 4. Trẻ em thiếu GH sẽ dẫn đến bệnh:

a. khổng lồ b. to đầu xương chi c. dần độn <b>d</b>. lùn
Câu 5: Bệnh bướu cổ do thiếu:

a. tiroxin b. Juvennin c. Testostêron d. ecdixơn
VI. DĂN DÒ:

- Về nhà học bài và trả lời câu hỏi trong SGK.

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

- Đọc mục « Em có biết » trang 148-149.

Nhận xét của giáo viên hướng dẫn:

</div>

<!--links-->