chương 5 giải phẩu – sinh lý hệ bài tiết p1 anatomy and physiology of urinary system chương 5 giải phẩu – sinh lý hệ bài tiết p1 anatomy and physiology of urinary system bài tiết là quá trình

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (2.02 MB, 28 trang )

<b>Chương 5:</b>

<b>GIẢI PHẨU – SINH LÝ </b>

<b>HỆ BÀI TiẾT (P1)</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

Bài tiết

là quá trình thải các

chất cặn bã

,

các chất thừa... ra khỏi cơ thể, giúp cho cơ thể

không bị

nhiễm độc

và luôn giữ được cân bằng

nội môi. Tham gia vào chức năng này có nhiều

cơ quan khác nhau như

hệ hơ hấp

,

tuần hồn

,

tiêu hóa

,

da

,

thận

... Vì vậy, khi nghiên cứu

chức năng của từng hệ cơ quan trong cơ thể,

các

sản phẩm bài tiết

khác nhau của quá trình

trao đổi chất đã được đề cập đến. Trong

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

<b>I. SƠ LƯỢC VỀ SỰ BÀI TIẾT</b>

Các chất không tham gia trao đổi chất

(muối, chất độc, thuốc…) gọi là chất bài tiết.

<i> Tác dụng của sự bài tiết:</i>

+

Duy trì ổn định pH, áp suất thẩm thấu, cân bằng

nội môi (máu, bạch huyết…)

+ Thải các chất độc (ure, uric), cặn bã bài tiết:

phổi, tuyến mồ hôi, nước tiểu hoặc phân.

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

Sản phẩm

phân giải

protein và

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

Thận là cơ quan lọc máu để tạo nước tiểu và bài
tiết nước tiểu, nhờ đó cân bằng được nội mơi trong cơ
thể. Thận được hình thành từ lá trung bì. Trong quá
trình phát triển chủng loại và cá thể thận phát triển
qua 3 giai đoạn:

+ Nguyên thận là giai đoạn thấp nhất. Một số loài cá,
lưỡng cư nguyên thận hoạt động ở giai đoạn ấu trùng.
+ Trung thận hay thận sơ cấp xuất hiện trong hầu hết
bào thai của động vật có xương sống, khi trưởng

thành trung thận chỉ tồn tại ở động vật có xương sống
bậc thấp.

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

Nguyên thận Trung thận

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7></div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8></div>
<span class='text_page_counter'>(9)</span><div class='page_container' data-page=9></div>
<span class='text_page_counter'>(10)</span><div class='page_container' data-page=10></div>
<span class='text_page_counter'>(11)</span><div class='page_container' data-page=11>

1. Cấu tạo thận

</div>
<span class='text_page_counter'>(12)</span><div class='page_container' data-page=12></div>
<span class='text_page_counter'>(13)</span><div class='page_container' data-page=13>

<i><b> + Cắt thận theo </b></i>

chiều dọc

và nhìn mặt cắt

bằng mắt thường, ta thấy thận chia làm hai lớp :

-

Lớp vỏ

màu nâu có nhiều nốt chấm

-

Lớp tủy

màu trắng đục, có các đường tia

của

tháp Manpighi

</div>
<span class='text_page_counter'>(14)</span><div class='page_container' data-page=14></div>
<span class='text_page_counter'>(15)</span><div class='page_container' data-page=15>

Lớp vỏ

Lớp tủy

</div>
<span class='text_page_counter'>(16)</span><div class='page_container' data-page=16>

1. Đơn vị thận

Mỗi đơn vị thận gồm có cầu thận và ống thận.

+ Cầu thận gồm quản cầu Malpighi và nang Bowman

là một túi bọc quản cầu, thành nang có nhiều lỗ nhỏ. Quản
cầu Malpighi gồm khoảng 50 mao mạch xếp song song
thành khối hình cầu. Ngăn cách giữa nang và mao mạch
là một màng lọc mỏng để lọc các chất từ mao mạch sang
nang.

+ Ống thận gồm ống lượn gần, quai Henle và ống
lượn xa:

- Dịch lọc từ nang đổ vào ống lượn gần (uốn khúc).
- Quai Henle là một ống hình chữ U.

</div>
<span class='text_page_counter'>(17)</span><div class='page_container' data-page=17></div>
<span class='text_page_counter'>(18)</span><div class='page_container' data-page=18></div>
<span class='text_page_counter'>(19)</span><div class='page_container' data-page=19></div>
<span class='text_page_counter'>(20)</span><div class='page_container' data-page=20>

Ống lượn gần

Ống lượn xa

Quay Henle

</div>
<span class='text_page_counter'>(21)</span><div class='page_container' data-page=21>

3. Tuần hoàn ở thận

+ Tuần hoàn máu ở thận đi quan hai lần mao mạch

sau đó mới tập hợp vào tĩnh mạch thận:

- Động mạch thận sau khi đi vào thận chia ra các
nhánh đi vào tiểu cầu thận đó là động mạch tiểu cầu
thận. Động mạch này chia ra thành nhiều vòng mao
mạch, các mao mạch này lại tập hợp thành động mạch
đi ra.

</div>
<span class='text_page_counter'>(22)</span><div class='page_container' data-page=22>

Tuần hoàn ở thận

Động mạch đi vào
Động mạch đi ra

</div>
<span class='text_page_counter'>(23)</span><div class='page_container' data-page=23>

Động mạch đi vào

Động mạch đi ra

</div>
<span class='text_page_counter'>(24)</span><div class='page_container' data-page=24>

+

Động mạch đi vào

tiểu cầu thận có đường

kính

lớn

, cịn

động mạch đi ra

dài và đường kính

nhỏ,

do đó:

- Áp lực máu trong nang Bowman

rất cao

tạo

điều kiện cho huyết tương thấm vào màng

Bowman

.

- Áp lực máu trong mao mạch xung quanh ống

thận nhỏ

hạ xuống rất thấp

nên thuận lợi cho việc

tác hấp thu

các chất trở lại máu

.

</div>
<span class='text_page_counter'>(25)</span><div class='page_container' data-page=25></div>
<span class='text_page_counter'>(26)</span><div class='page_container' data-page=26>

4. Thần kinh chi phối thận

+ Thần kinh chi phối thận là TK giao cảm và phó
giao cảm:

- TK giao cảm chi phối thận xuất phát từ nhánh TK
phó giao cảm nằm cạnh nó đi ra theo TK nội tạng.

- TK phó giao cảm xuất phát từ TK mê tẩu

Các sợi TK giao cảm và phó giao cảm chi phối đến
tất cả đơn vị thận: chi phối cơ trơn ở tiểu cầu thận và tế
bào biểu mô vách ống thận nhỏ

+ Tủy sống vùng lưng hơng có trung khu điều hòa
hoạt đội của thận còn vùng khum điều hòa hoạt động

</div>
<span class='text_page_counter'>(27)</span><div class='page_container' data-page=27></div>
<span class='text_page_counter'>(28)</span><div class='page_container' data-page=28></div>