slide 1 chương 3 lập trình cơ bản dùng ngôn ngữ pascal minh họa chương 3 lập trình cơ bản 3 1 thuật toán 3 2 giới thiệu ngôn ngữ lập trình pascal 3 3 các thành phần của ngôn ngữ 3 4 các kiểu dữ liệu

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (346.93 KB, 50 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

Chương 3

LẬP TRÌNH CƠ BẢN

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

Chương 3

LẬP TRÌNH CƠ BẢN



3.1. Thuật tốn



3.2. Giới thiệu ngơn ngữ lập trình Pascal



3.3. Các thành phần của ngơn ngữ



3.4. Các kiểu dữ liệu cơ bản



3.5. Các cấu trúc điều khiển trong Pascal



3.8. Chương trình con

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3></div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

3.2. Giới thiệu ngơn ngữ lập trình Pascal



3.2.1. Đặc điểm của ngơn ngữ Pascal



Pascal là ngơn ngữ lập trình có ngữ pháp, ngữ

nghĩa đơn giản có tính logic, cấu trúc chương trình

rõ ràng, dễ hiểu, dễ sửa chữa cải tiến



Pascal là ngôn ngữ đầu tiên đưa ra và thể hiện

được khái niệm

lập trình có cấu trúc.



Pascal là một ngôn ngữ không chỉ chặt chẽ về mặt

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

3.2. Giới thiệu ngôn ngữ lập trình Pascal

3.2. Giới thiệu ngơn ngữ lập trình Pascal



3.2.2. Mơi trường TP



TURBO PASCAL

là sản phẩm của hãng Borland

được dùng rất phổ biến vì: tốc độ nhanh, các cải

tiến so với Pascal chẩn phù hợp với yêu cầu người

dùng.



Các tập tin chính của TP

Turbo.exe: Chương trình dịch và soạn thảo, liên kết CT
Turbo.tpl: Tập tin thư viện lưu các đơn vị chuẩn để chạy

Turbo.exe

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

3.2. Giới thiệu ngơn ngữ lập trình Pascal



Khởi động TP

Chạy tập tin Tubor.exe hoặc BP.exe



Các phím chức năng chính của TP

F2: Lưu chương trình trong khi soạn thảo.
F3: Tạo một file mới hoặc mở một file cũ.
F9: Dịch thử chương trình để kiểm tra lỗi.
Ctrl - F9: Chạy chương trình.

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

3.2. Giới thiệu ngơn ngữ lập trình Pascal



3.2.3 Các vấn đề cơ bản



Các bước cơ bản khi viết chương trình

B1: Soạn thảo chương trình

B2: Dịch và kết nối chương trình
Biên dịch (Compiler)

Thông dịch (Interpreter)

B3: Chạy thử và sửa lỗi chương trình



Cấu trúc chương trình Pascal đơn giản nhất phải

có hai từ khoá

Begin

và

End

như sau:

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

Begin

Dùng ch ơng trình
soạn thảo văn bản

(EDITOR)
vit v sa li
ch ng trỡnh

Gọi ch ơng trình dịch
COMPILER
và ch ơng trình kết nối LINKER

Có lỗi cú pháp

Chạy thử ch ơng trình
vừa đ ợc dịch xong

Cú li thut gii ?
Cú mun sa lại cho đẹp ?

End

Cã

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

3.2. Giới thiệu ngôn ngữ lập trình Pascal

3.2. Giới thiệu ngơn ngữ lập trình Pascal



Phương pháp khai báo và tổ chức cấu trúc một

chương trình Pascal

Program

ProgName;

Uses

UnitName1, UnitName2, UnitNameN;

Label

LabelName1, LabelName2, LabelNameN;

Const

Const1 = n, Const2 = m, ConstN = k;

Type

Type1 = AnyType;

Var

Var1, Var2, VarN : Type;

Begin

{ Các lệnh của chương trình }

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

3.2. Giới thiệu ngơn ngữ lập trình Pascal



Program

:

Từ khố khai báo tên chương trình

 ProgName: Tên chương trình, tn theo quy tắc
Khơng có ký tự trống xen giữa

Không đặt số ở ký tự đầu tiên.

Trong phần tên không chứa các ký tự đặt biệt như: ‘!’, ‘@’,

‘#’, ‘$’, ‘%’, ‘^’,‘&’, ‘* ’, ‘(‘, ‘)’, ‘-‘, ‘+’, ‘/’, ‘\’, ‘.’, ’,’,.v.v.

Kết thúc phải có dấu ‘;’.
Phần này có thể khơng có.

 Ví dụ: Program TimUSCLN;

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

3.2. Giới thiệu ngơn ngữ lập trình Pascal



Uses:

Từ khố khai báo việc sử dụng

Unit (thư

viện)

cho chương trình.

Ex: Uses CRT, GRAPH;



Label

:

Khai báo các nhãn cho chương trình

Ex: Label TH1, N2;



Const

:

Khai báo các hằng số sử dụng trong

chương trình

Ex: Const k = 5, Max = 500, Ten = ‘Nam’;



Type

:

Khai báo các kiểu hằng dữ liệu sử dụng

cho chương trình

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

3.2. Giới thiệu ngơn ngữ lập trình Pascal



Var:

Từ khoá dùng để khai báo các biến số được

sử dụng trong chương trình.

Ex: Var HoDem, Ten : String;
N : Integer ;



Chú ý:

Thứ tự các khai báo trên là điều bắt buộc

Trong chương trình Pascal, để tạo lời chú thích,

ta sử dụng cặp dấu {...} hoặc (*...*) lồng các
câu chú thích vào bên trong nó.

Trên một dịng có thể viết một hoặc nhiều câu

lệnh.

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

3.2. Giới thiệu ngôn ngữ lập trình Pascal

3.2. Giới thiệu ngơn ngữ lập trình Pascal

Program DonXinPhep;
Uses CRT;

Begin

ClrScr;

Writeln ( ‘ ********************************** ’ );
Writeln ( ‘ * Cong hoa Xa hoi Chu nghia Viet Nam * ‘ );
Writeln ( ‘ * Doc Lap - Tu Do - Hanh Phuc * ‘ );
Writeln ( ‘ * DON XIN PHEP NGHI HOC * ‘ );
Writeln ( ‘ ********************************** ’ );
Writeln ( ‘... ‘ );

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>

3.3. Các thành phần của ngôn n

gữ

gữ



3.3.1 Các ký hiệu và từ khoá



Tập ký tự cơ bản

Các chữ cái la tinh: A, B, C,...,Z, a, b, c,..., z
Các chữ số :0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9

Các ký hiệu đặc biệt: +, -, *, /, =, <, {, }, [, ], %, $, &,

#, ...

Ký tự gạch nối ‘_’ và ký tự trắng ‘ ‘ ( space)


Từ khóa (key word)

Các từ khoá là các từ dùng để khai báo, đặt tên cho đối

tượng trong Pascal, khi ta đặt tên cho đối tượng nào đó,
khơng được đặt trùng tên với các từ khoá

</div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

3.3.1 Các ký hiệu và từ khoá



Tên – định danh (Identfier)



Định danh là tên các biến, hằng, hàm, thủ tục, ...

được sử dụng trong chương trình, khơng phân biệt

chữ hoa hay thường, khơng trùng với từ khóa, độ

dài lớn nhất 127 ký tự.

Ex1: Delta, X1, X2, i, j , Chuc_vu, Luong, So_luong,
Don_gia.

Ex2: 3ABC, In, Chu vi, Ma-so ???



Trong Pascal có một số tên đã được đặt sẵn gọi là

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16>

3.3. Các thành phần của ngôn n

gữ

gữ



3.3.2 Biến hằng và biểu thức



Hằng số

Hằng số là các giá trị không thay đổi trong quá trình chạy
chương trình

Khai báo hằng:
Const

Tên_hằng = giá_trị_hằng;

Ex: Const Pi = 3.1416, Max = 500;
Chú ý:

</div>
(17)<div class='page_container' data-page=17>

3.3.2 Biến hằng và biểu thức



Biến số:

 Là đại lượng mà giá trị của nó có thể thay đổi trong q
trình thực hiện chương trình.

 Biến là tên của một vùng bộ nhớ lưu trữ dữ liệu.

 Biến được truy xuất trong chương trình thơng qua tên biến.
 Biến là một cấu trúc ghi nhớ dữ liệu vì vậy phải được quy

định theo một kiểu dữ liệu nào đó.
 Khai báo:

VAR Tên_biến_1, Tên_biến_2, Tên_biến_n :

Kiểu_dữ_liệu_của_biến;

</div>
(18)<div class='page_container' data-page=18>

3.3.2 Biến hằng và biểu thức



Biểu thức



Một biểu thức được tạo bởi các

toán tử (phép toán)

và các

toán hạng

dùng để thể hiện một cơng thức

tốn học.

Tốn hạng

có thể là

hằng, hàm

hoặc

biến

.



Ex: Sau khi khai có báo:

Const Max = 120;
Var x: Integer;

Ta có biểu thức sau: 5 + Max * Exp(x);



Trong đó:

+

và

*

là hai toán tử, các hằng số

5 ,

Max

</div>
(19)<div class='page_container' data-page=19>

3.3.2 Biến hằng và biểu thức



Thứ tự thực hiện các phép toán

Ex: (4+5)*2 div 7 + sin(pi/6) = 9 * 2 div 7 + 0.5

= 18 div 7 + 0.5 = 2 + 0.5 = 2.5
Cấp ưu tiên Phép toán

1 Biểu thức trong ngoặc đơn (...)

2 Các hàm

3 NOT, - (phép lấy dấu âm)
4 * , /, DIV, MOD, AND

5 Shl, Shr

6 +, - (trừ), OR, XOR

</div>
(20)<div class='page_container' data-page=20>

3.3.2 Biến hằng và biểu thức



Các phép toán so sánh



Ex: 5*2=10 :TRUE

6 div 2 > 10 div 3 : FALSE.

Ký hiệu Ý nghĩa Ví dụ

= bằng nhau x=y

<> khác nhau x<>y

< nhỏ hơn x<y

<= nhỏ hơn hoặc bằng x<=y

> lớn hơn x>y

</div>
(21)<div class='page_container' data-page=21>

3.3. Các thành phần của ngôn n

gữ

gữ



3.3.3. Kiểu dữ liệu cơ bản



Một kiểu dữ liệu được xác định bởi 2 yếu tố

Một tập hợp các giá trị mà một biến thuộc kiểu đó có thể
nhận đc.

Định nghĩa các phép tốn trên tập giá trị đó



Các kiểu dữ liệu trong Pascal chia làm 2 loại

Các kiểu dữ liệu đơn giản : kiểu nguyên, kiểu thực, kiểu
lôgic, kiểu ký tự, kiểu liệt kê và kiểu đoạn con.

</div>
(22)<div class='page_container' data-page=22>

3.3.3. Kiểu dữ liệu cơ bản



Kiểu logic (Boolean)



Có hai giá trị True (1), False (0)



Các phép toán: AND, OR, XOR, NOT

X Y A AND Y X OR Y X XOR Y
FALSE FALSE FALSE FALSE FALSE
FALSE TRUE FALSE TRUE TRUE

</div>
(23)<div class='page_container' data-page=23>

Tên kiểu Phạm vi giá giá trị Số byte Ví dụ

ShortInt -128 .. 127 1 112, -34

Byte 0..255 1 23, 255

Integer -32768 .. 32767 2 -32767, 432

Word 0 .. 65535 2 672

LongInt -2147483648 ..

2147483647

4 2222222222

3.3.3. Kiểu dữ liệu cơ bản



Kiểu nguyên

</div>
(24)<div class='page_container' data-page=24>

Kiểu nguyên



Các phép toán số học trên số nguyên



Phép cộng và trừ : ký hiệu + và

-

Phép nhân : ký hiệu bằng dấu *

Ex: 4*2 = 8



Phép chia : ký hiệu bằng dấu /

 Ex: 6/4 = 1.5.



Phép chia lấy phần nguyên : ký hiệu

DIV

21 DIV 6 = 3.



Phép chia lấy phần dư: ký hiệu

MOD

</div>
(25)<div class='page_container' data-page=25>

Kiểu nguyên



Chú ý:



Chú ý: kết quả phép chia phải là kiểu thực



Các số nguyên hệ thập lục phân (hệ 16) được

biểu diễn bằng cách viết thêm dấu $ ở trước

 Ex : $A , $FF và $10 (10, 255, 16)



Số nguyên N là chẵn nếu N mod 2 = 0, là lẻ

nếu N mod 2 <> 0. (dấu <>: Khác).

</div>
(26)<div class='page_container' data-page=26>

Kiểu nguyên



Một số phép toán và hàm với số nguyên



N SHR

k :dịch phải k bit.

120 shr 4 = 7 (120 shr 4 = 120 div 24 = 120 div 16 = 7)



N SHL

k : dịch trái k bit.

120 shl 3 = 960 (120 shl 3 = 120 * 23 = 120 * 8 = 960)



Hàm

PRED(k)

:đối số k nguyên, trả về số nguyên

đứng ngay trước k, tức là k-1 .

Pred (5) = 4, Pred (-6) = -7.



Hàm

SUCC(k)

: đối số k nguyên, trả về số nguyên

đứng ngay sau k, tức là k+1 .

</div>
(27)<div class='page_container' data-page=27>

Kiểu nguyên



Hàm

ODD(k)

: đối số k nguyên, trả về giá trị

logic là TRUE nếu k lẻ, là FALSE nếu k chẵn.

Odd(15) = True , Odd(4) = False.



Thủ tục

INC(k)

: tăng k lên một đơn vị

Inc(5) = 6;



Thủ tục

DEC(k)

: giảm k đi một đơn vị

Dec(7) = 6;



Ví dụ:

Bài toán đổi tiền

</div>
(28)<div class='page_container' data-page=28>

3.3.3. Kiểu dữ liệu cơ bản



Kiểu số thực



Khai báo: Var a, b: Real;

Tên kiểu Phạm vi giá trị Số byte

Real 2.9*10-39 .. 1.7*1038 6

Single 1.5*10-45 .. 3.4*1038 4

Double 5.0*10-324 .. 1.7*10308 8

Extended 3.4*10-4932 .. 1.1*104932 10

</div>
(29)<div class='page_container' data-page=29>

Số thực



Có 2 cách viết

Cách 1: Viết bình thường, dấu phẩy thập phân được thay
bằng dấu chấm thập phân (dấu chấm thập phân cố định)

 Ex: 45.0 -256.45 122.08

Cách 2: Viết số dưới dạng khoa học, gồm 2 phần: trước E
là phần định trị, sau E phần bậc ( dấu chấm thập phân di
động)

 1.257E+01 (có giá trị = 1.257*101 = 12.57 )

 1257.0E-02 (có giá trị = 1257*10-2 = 12.57 )



Các phép tốn trên số thực

Khơng sử dụng phép MOD, DIV và phép toán logic

Chú ý: Một số hạng của phép tốn là số thực thì kết quả

</div>
(30)<div class='page_container' data-page=30>

Số thực



Các hàm có đối số nguyên hoặc thực

Hàm ABS(x): tính trị tuyệt đối của x :|x|. Kiểu dữ liệu
của kết quả cùng kiểu với đối số.

Abs(5 - 8) = 3

Hàm SQR(x): tính bình phương của x: x2 . Kiểu dữ liệu

của kết quả cùng kiểu với đối số.
Sqr(4.0) = 16.0

 Sqr(7 div 3) = 4

 Các hàm dưới đây giá trị trả về luôn luôn là kiểu thực:
Hàm SQRT(x): tính , (x > 0)

Hàm EXP(x) : tính en

Hàm LN(x): tính lnx, (x > 0)

xx

</div>
(31)<div class='page_container' data-page=31>

Số thực

 Các hàm SIN(x), COS(x), và ARCTAN(x): tính sinx, cosx
và arctgx.

 Hàm INT(x) : cho số thực bằng phần nguyên của x.
 Int(12.55) = 12.0

 Hàm FRAC(x) : cho số thực bằng phần lẻ của X
 Frac(12.55) = 0.55

 Hàm TRUNC(x): cho số nguyên là phần nguyên của x
Trunc(12.55) = 12

</div>
(32)<div class='page_container' data-page=32>

3.3.3. Kiểu dữ liệu cơ bản



Kiểu ký tự (Char)

KT

ASCII KT ASCII KT ASCII KT ASCI

I

KT

ASCII

32 A 65 a 97 N 78 n 110

0 48 B 66 b 98 O 79 o 111

1 49 C 67 c 99 P 80 p 112

2 50 D 68 d 100 Q 81 q 113

3 51 E 69 f 101 R 82 r 114

4 52 F 70 e 102 S 83 s 115

5 53 G 71 g 103 T 84 t 116

6 54 H 72 h 104 U 85 u 117

7 55 I 73 i 105 V 86 v 118

8 56 J 74 j 106 W 87 w 119

9 57 K 75 k 107 X 88 x 120

L 76 l 108 Y 89 y 121

</div>
(33)<div class='page_container' data-page=33>

Kiểu Char



Khai báo

Var ch, ch1: Char



Các hàm liên quan đến ký tự

Hàm PRED(ch): cho ký tự đứng ngay trước ký tự ch
trong bảng mã

Pred(‘B’)=‘A’

Hàm SUCC(ch): cho ký tự đứng ngay sau ký tự ch trong
bảng mã.

Succ(‘A’)=‘B’.

Hàm UpCase(ch): đổi ký tự ch thành chữ hoa.

 Upcase( ‘a’ ) = ‘A’, Upcase( ‘b’ ) = ‘B’, Upcase( ‘A’ ) = ‘A’ .
Hàm ORD(ch) : cho mã của ký tự ch.

</div>
(34)<div class='page_container' data-page=34>

Kiểu Char



Hàm

CHR(k) :

đối số k nguyên, 0



k



255, cho

ký tự có mã bằng k

 Chr (65)= ‘A’ ,

 Chr(32) là ký tự trắng.



Có một số ký tự khơng có trên bàn phím, để viết

chúng lên màn hình ta phải dùng lệnh Write và hàm

CHR

Lệnh Writeln(Chr(201)) ; in ra ký tự : +

 Ký tự có mã là 7 gọi là ký tự BEL (chng), và lệnh:
Write( Chr(7) ) ; hay Write(#7) ; {có tác dụng phát ra một tiếng

</div>
(35)<div class='page_container' data-page=35>

Kiểu Char



Ví dụ:

Nhập một ký tự, nếu là chữ hoa thì đổi ra chữ

thường, nếu là chữ thường thì đổi ra chữ hoa.

 PROGRAM VIDU;

 { Ðổi chữ hoa ra thường và ngược lại}
 Var ch, ch1 : Char;

 Begin

 Write(‘ Nhập một ký tự :’); Readln(ch);

 If (ch>=‘A’) and ( ch<=‘Z’) then ch1:=Chr( Ord (ch)

+32)

 Else ch1:= Upcase(ch);

 Writeln(ch, ‘ đã đổi ra: ‘ , ch1);
 Readln

</div>
(36)<div class='page_container' data-page=36>

Chương 3

LẬP TRÌNH CƠ BẢN



3.4 Lệnh và cấu tạo lệnh



3.4.1 Phân loại câu lệnh

 Câu lệnh là một dãy các ký tự cơ bản được xây dựng

theo một quy tắc nhất định (gọi là cú pháp) nhằm chỉ thị
cho máy thực hiện một công việc xác định. Các câu lệnh
được chia ra hai loại:

Câu lệnh đơn giản: Lệnh gán, lời gọi thủ tục

</div>
(37)<div class='page_container' data-page=37>

3.4 Lệnh và cấu tạo lệnh



Lệnh gán



Cú pháp:

TênBiến := Biểuthức ;



Ý nghĩa : Tính tốn biểu thức bên phải, rồi

lưu kết qủa tính được vào tên biến ở vế trái.

 Ví dụ, cho khai báo :

Var A, B : Real; K : Integer;

Lệnh: K := 10 ; B := K* K+5.5; ?
K:= 3.5 ; ?

 Chú ý:

Sự tương thích kiểu, 1 số ngun có thể gán cho 1 biến thực

nhưng ngược lại không đúng.

</div>
(38)<div class='page_container' data-page=38>

3.4 Lệnh và cấu tạo lệnh



3.4.2 Nhập dữ liệu, thủ tục Readln



Nhập dữ liệu kiểu số

Cú pháp: Readln(biến1, biến2, ..., biếnk);

Trong đó biến1, biến2,..., biếnk đã được khai báo và có
kiểu dữ liệu là nguyên hay thực.

 Khi gặp lệnh này, chương trình tạm dừng, chờ ta gõ đủ
k số từ bàn phím và kết thúc bằng Enter, rồi gán lần

</div>
(39)<div class='page_container' data-page=39>

3.4 Lệnh và cấu tạo lệnh

Var

I, J: integer;
 XX, ZZZ: Real;
Begin

Readln(I, XX, ZZZ, 
J);

...
End.

Begin

Readln(I);

Readln(XX);

Readln(ZZZ);

Readln(J);

</div>
(40)<div class='page_container' data-page=40>

3.4 Lệnh và cấu tạo lệnh



Nhập dữ liệu kiểu ký tự hay kiểu chuỗi



Cú pháp:

Readln( biến );



Chú ý:

Sự tương thích kiểu

Lệnh Readln; lệnh dừng màn hình để xem kết

quả

Kiểu logic khơng nhập được từ bàn phím

Lệnh Read, có cơng dụng như lệnh Readln,

</div>
(41)<div class='page_container' data-page=41>

3.4 Lệnh và cấu tạo lệnh

 Ví dụ, cho khai báo :

 Var

 Ho_ten: String[18];
 Phai: String[3];

 Khoi_thi : Char;

 Muốn nhập dữ liệu ta phải dùng ba lệnh
 Readln(Ho_ten);

 Readln(Phai);

 Readln(Khoi_thi);
 Khi nhập, ta gõ:

 Tran Van Thanh 
 nam

 A

</div>
(42)<div class='page_container' data-page=42>

3.4 Lệnh và cấu tạo lệnh



Xuất dữ liệu, thủ tục Write và Writeln



Cú pháp: Writeln( bt1, bt2 , ... , btk );

Write( bt1, bt2 , ... , btk );



bt1, bt2, ..., btk là các biểu thức cần phải in giá trị

lên màn hình, có thể là biến, hằng, hàm…



Các biểu thức được in liên tiếp theo thứ tự.



Sự khác nhau giữa lệnh Writeln và Write sau khi in

xong giá trị của các biểu thức:

</div>
(43)<div class='page_container' data-page=43>

3.4 Lệnh và cấu tạo lệnh



Ví dụ:



Writeln

(‘

Lập trình

‘);

Writeln

(‘P

ascal

’);



Kết qủa trên màn hình sẽ hiện hai dịng :



Lập trình



Pascal



Nếu dùng lệnh:



Write

(‘

Lập trình

‘);

Writeln

(‘P

ascal

’);



thì kết qủa trên màn hình sẽ hiện ra chỉ một

</div>
(44)<div class='page_container' data-page=44>

3.4 Lệnh và cấu tạo lệnh



In không định dạng



Ðối với các biểu thức kiểu

nguyên

, kiểu

ký tự

, kiểu

logic h

ay kiểu

chuỗi

, thì lệnh :

Writeln( biểuthức ) ;



sẽ in nguyên văn giá trị của biểu thức.



Ví dụ:



Lệnh Writen(‘ket qủa x=‘ , 4+15); sẽ in ra: ket qua

x=19



Lệnh Writeln(‘A’ , ‘=‘ , 2*3<5); sẽ in ra: A=FALSE vì

biểu thức 2*3< 5 có kết qủa là FALSE.

</div>
(45)<div class='page_container' data-page=45>

3.4 Lệnh và cấu tạo lệnh



Ðối với các biểu thức kiểu số thực thì lệnh:

Writeln( biểuthức );

sẽ in giá trị của biểu thức ra dưới dạng dấu

chấm thập phân di động có cả thảy 17 ký

</div>
(46)<div class='page_container' data-page=46>

3.4 Lệnh và cấu tạo lệnh



In số thực có định dạng:



Writeln( biểuthức : n : k );



n và k là các số tự nhiên, ấn định dùng n cột để in

giá trị của biểu thức, trong đó có k cột dành cho

phần thập phân.



Nếu số cần in có ít hơn n chữ số thì nó sẽ được in

</div>
(47)<div class='page_container' data-page=47>

3.4 Lệnh và cấu tạo lệnh



Ví dụ:

Cho x, y là các biến kiểu thực và: x:=100/4;
y:=-123.4824;

Hai lệnh sau : Writeln(‘ x=‘, x:6:2);

Writeln(‘ y=‘, y:10:3); sẽ in lên màn hình:
 x= 25.00 ( trước số 2 có 1 ký tự trắng)

 y= -123.482 (trước dấu - có 2 ký tự trắng)



Nếu n nhỏ hơn chiều dài của số cần in thì số sẽ

được in ra với đầy đủ các chữ số trong phần

nguyên.

</div>
(48)<div class='page_container' data-page=48>

3.4 Lệnh và cấu tạo lệnh



In kiểu nguyên, ký tự, chuỗi và lôgic có định dạng :



Writeln(biểuthức : n);



Ví dụ

 Lệnh Write(5+40:4); in ra: 45 (có 2 ký tự trắng trước số
45)

 Lệnh Write(5+40:1); in ra:45 (in nguyên văn giá trị 45)

 Lệnh Write(‘Pascal’ :9); in ra: Pascal (có 3 ký tự trắng trước
chữ Pascal)

 Lệnh Write(‘Pascal’ :2); in ra:Pascal (in nguyên văn)

</div>
(49)<div class='page_container' data-page=49>

3.4 Lệnh và cấu tạo lệnh



Chú ý

 Nhóm ba lệnh: Write(x); Write(y); Write(j); chỉ có tác dụng như

một lệnh: Write(x,y,j); (writeln tương tự)

 Lệnh: Writeln; khơng in gì cả, chỉ đưa con trỏ xuống dòng dưới
 Muốn in dữ liệu ra máy in ta dùng lệnh Write hoặc Writeln với

tham số LST vào trước. Biến LST được khai báo trong thư viện

Printer.

 Ví dụ:

Uses Printer;

Begin

Writeln(Lst,’ Welcome to Turbo Pascal Language ! ‘ );
End.

</div>
(50)<div class='page_container' data-page=50>

slide 1 chương 3 lập trình cơ bản dùng ngôn ngữ pascal minh họa chương 3 lập trình cơ bản 3 1 thuật toán 3 2 giới thiệu ngôn ngữ lập trình pascal 3 3 các thành phần của ngôn ngữ 3 4 các kiểu dữ liệu

<b>Chương 3</b>

<b>Chương 3</b>

<b>LẬP TRÌNH CƠ BẢN</b>

<b>LẬP TRÌNH CƠ BẢN</b>

<b>Chương 3</b>

<b>Chương 3</b>

<b>LẬP TRÌNH CƠ BẢN</b>

<b>LẬP TRÌNH CƠ BẢN</b>

3.1. Thuật tốn

3.2. Giới thiệu ngơn ngữ lập trình Pascal

3.3. Các thành phần của ngơn ngữ

3.4. Các kiểu dữ liệu cơ bản

3.5. Các cấu trúc điều khiển trong Pascal

3.8. Chương trình con

3.2. Giới thiệu ngơn ngữ lập trình Pascal

3.2. Giới thiệu ngơn ngữ lập trình Pascal

3.2.1. Đặc điểm của ngơn ngữ Pascal

Pascal là ngơn ngữ lập trình có ngữ pháp, ngữ

nghĩa đơn giản có tính logic, cấu trúc chương trình

rõ ràng, dễ hiểu, dễ sửa chữa cải tiến

Pascal là ngôn ngữ đầu tiên đưa ra và thể hiện

được khái niệm

<b>lập trình có cấu trúc.</b>

Pascal là một ngôn ngữ không chỉ chặt chẽ về mặt

3.2. Giới thiệu ngôn ngữ lập trình Pascal

3.2. Giới thiệu ngơn ngữ lập trình Pascal

3.2.2. Mơi trường TP

<b>TURBO PASCAL</b>

là sản phẩm của hãng Borland

được dùng rất phổ biến vì: tốc độ nhanh, các cải

tiến so với Pascal chẩn phù hợp với yêu cầu người

dùng.

Các tập tin chính của TP

3.2. Giới thiệu ngơn ngữ lập trình Pascal

3.2. Giới thiệu ngơn ngữ lập trình Pascal

Khởi động TP

Các phím chức năng chính của TP

3.2. Giới thiệu ngơn ngữ lập trình Pascal

3.2. Giới thiệu ngơn ngữ lập trình Pascal

3.2.3 Các vấn đề cơ bản

Các bước cơ bản khi viết chương trình

Cấu trúc chương trình Pascal đơn giản nhất phải

có hai từ khoá

Begin

và

End

như sau:

3.2. Giới thiệu ngôn ngữ lập trình Pascal

3.2. Giới thiệu ngơn ngữ lập trình Pascal

Phương pháp khai báo và tổ chức cấu trúc một

chương trình Pascal

<i>Program </i>

ProgName;

<i>Uses </i>

UnitName1, UnitName2, UnitNameN;

<i>Label </i>

LabelName1, LabelName2, LabelNameN;

<i>Const</i>

Const1 = n, Const2 = m, ConstN = k;

<i>Type </i>

Type1 = AnyType;

<i>Var </i>

Var1, Var2, VarN : Type;

<i>Begin </i>

{ Các lệnh của chương trình }

3.2. Giới thiệu ngơn ngữ lập trình Pascal

3.2. Giới thiệu ngơn ngữ lập trình Pascal

<b>Program</b>

<i>:</i>

Từ khố khai báo tên chương trình

3.2. Giới thiệu ngơn ngữ lập trình Pascal

3.2. Giới thiệu ngơn ngữ lập trình Pascal

<b>Uses:</b>

Từ khố khai báo việc sử dụng

Unit (thư

viện)

cho chương trình.

<b>Label</b>

: