Đề tài thực trạng phát hành chứng khoán ở việt nam và tác động của việc phát hành đến giá chứng khoán

HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
Bộ mơn Thị trường chứng khốn

HỌC VIỆN NGÂN HÀNG

Đề tài:
THỰC TRẠNG PHÁT HÀNH CHỨNG KHOÁN Ở VIỆT NAM VÀ TÁC ĐỘNG
CỦA VIỆC PHÁT HÀNH ĐẾN GIÁ CHỨNG KHỐN

Bộ mơn

: Thị trường chứng khốn

Giảng viên

: Trần Anh Tuấn

Nhóm thực hiện

:
1. Lưu Thị Liên
2. Nguyễn Thị Hằng
3. Phạm Quốc Cường
4. Đặng Văn Điệp
5. Phạm Đức Thắng

Email

:

Lớp

: Ca 1 Thứ 3

Giảng đường

: H309

Nhóm 10 []

Page 1


HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
Bộ mơn Thị trường chứng khốn

THỰC TRẠNG PHÁT HÀNH CHỨNG KHOÁN Ở VIỆT NAM VÀ TÁC ĐỘNG
CỦA VIỆC PHÁT HÀNH ĐẾN GIÁ CHỨNG KHOÁN

I.

Thực trạng của phát hành chứng khoán tại Việt Nam

1. Khái niệm về phát hành chứng khoán
Phát hành chứng khoán là việc chào bán chứng khốn mới phát hành. Tổ chức phát hành có
thể sử dụng phương thức phát hành riêng lẻ hoặc phát hành ra công chúng. Việc sử dụng phương
thức nào tùy thuộc vào khả năng thỏa mãn điều kiện phát hành, khả năng huy động vốn, mong
muốn thay đổi cơ cấu sở hữu của tổ chức phát hành.
Theo Trung tâm NCKH&ĐTCK : Việc chào bán lần đầu tiên chứng khoán mới gọi là phát
hành chứng khoán. Nếu đợt phát hành dẫn đến việc đưa một loại chứng khoán của một tổ chức
lần đầu tiên ra cơng chúng thì gọi là phát hành lần đầu ra công chúng. Nếu việc phát hành đó là

việc phát hành bổ sung bởi tổ chức đã có chứng khốn cùng loại lưu thơng trên thị trường thì gọi
là đợt phát hành chứng khốn bổ sung. Tuy nhiên, không phải mọi đối tượng đều được phát hành
chứng khốn mà chỉ những chủ thể mới có quyền này.
2. Các phương thức phát hành chứng khoán và thực trạng
a) Phát hành chứng khoán riêng lẻ
<> Phát hành riêng lẻ: là việc cơng ty phát hành chào bán chứng khốn của mình trong
phạm vi một số người nhất định (thơng thường là cho các nhà đầu tư có tổ chức có ý định nắm
giữ chứng khốn một cách lâu dài) như cơng ty bảo hiểm, quỹ hưu trí... với những điều kiện hạn
chế chứ không phát hành rộng rãi ra cơng chúng. Các ngân hàng đầu tư cũng có thể tham gia vào
việc phát hành riêng lẻ với tư cách nhà phân phối để hưởng phí phát hành. Đa số các đợt phát
hành trái phiếu đều thực hiện dưới hình thức phát hành riêng lẻ, việc phát hành cổ phiếu thường cổ phiếu phổ thơng ít khi được thực hiện dưới hình thức này.
Số lượng nhà đầu tư tối đa mua chứng khoán trong đợt phát hành riêng lẻ là bao nhiêu còn
tùy thuộc vào quy định của từng nước. Ở Việt Nam, chào bán chứng khoán riêng lẻ là việc tổ
chức chào bán chứng khoán cho dưới một trăm nhà đầu tư, khơng kể nhà đầu tư chứng khốn
chun nghiệp và không sử dụng phương tiện thông tin đại chúng hoặc Internet.
Theo quy định của pháp luật, việc xác định chào bán cổ phiếu riêng lẻ như sau:
-

Chào bán cổ phiếu riêng lẻ là việc chào bán cổ phiếu cho một số nhà đầu tư xác định,
dưới 100 NĐT không kể NĐT chuyên nghiệp. (bao gồm các tổ chức theo quy định tại
Khoản 11 Điều 6 Luật Chứng khoán), khơng thơng qua các phương tiện thơng tin đại
chúng.

Nhóm 10 []

Page 2


HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
Bộ mơn Thị trường chứng khốn

-

Việc chào bán cổ phiếu với giá ưu đãi cho cán bộ công nhân viên được thực hiện theo các
quy định về phát hành cổ phiếu theo chương trình lựa chọn cho người lao đọng trong
công ty tại Thông tư số 18/2007/TT-BTC ngày 13/3/2007 của Bộ Tài chính.

<>Việc phát hành chứng khốn riêng lẻ tại Việt Nam
Khi TTCK còn nhiều bất ổn như hiện nay, các doanh nghiệp đã hoặc sẽ phát hành cổ phiếu
riêng lẻ cho nhà đầu tư chiến lược đang là một xu thế mới. Điều này giúp DN tăng nguồn vốn, ổn
định sản xuất kinh doanh cũng như có cơ hội bắt tay với nhiều đối tác tiềm năng mới.
Trong tình hình TTCK hiện nay, việc gia tăng đột biến các nhà đầu tư mới chưa có kinh
nghiệm sẽ nảy sinh hình thức đầu tư theo kiểu phong trào. Do vậy, các tổ chức đầu tư không
muốn mua chứng khốn theo phương thức khớp lệnh, vì số lượng mua từng phiên không được
nhiều, nhất là khi thị trường nóng, và các nhà đầu tư cá nhân thường hăng hái mua để hưởng
chênh lệch giá.
Thời gian qua, khơng ít doanh nghiệp đã tiến hành bán cổ phiếu riêng lẻ cho các đối tác chiến
lược như: Bảo Việt, Vinare, Đạm Phú Mỹ… Còn gần đây nhất, Ngân hàng Thương mại Cổ phần
Xuất nhập khẩu Việt Nam (Eximbank) phát hành riêng lẻ 12.890.216 cổ phiếu cho các đối tác
chiến lược nước ngoài. Tuy nhiên, việc phát hành CP riêng lẻ cũng tồn tại những mặt trái. Cụ
thể: thời gian vừa qua, nhiều công ty đã lợi dụng danh nghĩa phát hành cổ phiếu cho cổ đông
chiến lược để chào bán với giá rẻ, đây là vấn đề gây bức xúc đối với thị trường, ảnh hưởng trực
tiếp đến quyền lợi của cổ đông hiện hữu.
Trong 3 tháng cuối năm 2007, rất nhiều cơng ty cổ phần có tên tuổi trên thị trường “âm thầm
nhưng “gấp gáp” phát hành cổ phiểu riêng lẻ để thành lập những công ty cổ phần mới ăn theo
thương hiệu cơng ty mẹ. Làn sóng phát hành riêng lẻ nhiều nhất trong ngành dầu khí, điện xây
dựng và bất động sản. Có cơng ty ngay sau khi công bố chuyển từ doanh nghiệp Nhà nước sang
công ty cổ phần đã đẻ ra 1 lúc 5 công ty cổ phần con với những ngành nghề kinh doanh tương tự
như công ty mẹ. Nhằm lách luật, những công ty cổ phàn con mới thành lập chỉ có dưới 100 cổ
đơng vì nếu trên con số này sẽ trở thành công ty cổ phần đại chúng và bị bắt buộc phải công bố

thông tin công khai và đăng ký với Ủy ban Chứng khoán Nhà nước.
Phương thức phát hành riêng lẻ nhanh nhất đang được các công ty áp dụng như sau: đầu tiên
là những cổ đông lớn ở công ty mẹ và những người thân của họ đứng ra thành lập cơng ty cơ
phần mới với cái tên có thương hiệu của cơng ty mẹ nằm trong đó. Ngay sau khi có giấy phép
kinh doanh, cơng ty con bắt đầu âm thầm bán cổ phiếu cho công chúng với giá gấp 2-3 lần mệnh
giá. Muôn bán thật nhanh với giá cao, họ dùng phương thức truyền miệng, đồn thổi thông tin lên
mây do những công ty cổ phần này chưa phải là công ty đại chúng nên không bị bắt buộc công
bố thông tin công khai trên các phương tiện thông tin đại chúng như công ty cổ phần đại cúng và
các công ty niêm yết trên thị trường chứng khốn.
Khi Đại hội Cổ đơng thơng qua phương án phát hành cho đối tác chiến lược, tỷ lệ sở hữu của
các cổ đông sẽ bị giảm đi và cổ phiếu đang lưu hành sẽ bị pha loãng. Quy định chưa chặt chẽ về
Nhóm 10 []

Page 3


HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
Bộ mơn Thị trường chứng khốn

việc phát hành cho cổ đông chiến lược khiến nhiều tổ chức mang danh nghĩa chiến lược đã bán
ngay cổ phiếu khi giá cao mà khơng gắn bó với doanh nghiệp. Vì vậy, UBCKNN đang trong quá
trình soạn thảo Nghị định về kiểm soát việc phát hành riêng lẻ cổ phiếu của công ty đại chúng.
Hai năm trở lại đây, phát hành riêng lẻ đang được các DN coi là vốn huy động khả thi nhất.
Theo số liệu tháng 6 năm 2012 về việc phát hành chứng khoán riêng lẻ tại các DN, CTCP Cơng
nghiệp Khống sản Bình Thuận (KSA) vừa nộp hồ sơ lên Ủy ban Chứng khoán Nhà nước
(UBCK) liên quan đến việc chào bán 12.354.048 cổ phần riêng lẻ. Trao đổi với ĐTCK, ông
Nguyễn Văn Dũng, Chủ tịch HĐQT KSA cho biết, dự kiến vào cuối tháng 8, Công ty sẽ thực
hiện việc phát hành hơn 12 triệu cổ phiếu trên cho 3 đối tác chiến lược là Wanji Holding Group
Co. Ltd, Chengde Tianfu Titamium Co., Ltd và CTCP Đầu tư Đại Á Châu theo Nghị quyết
ĐHCĐ thường niên năm 2012. Ơng Dũng cho biết, hiện Cơng ty và các đối tác đang đàm phán

về giá nhưng dự kiến giá phát hành tối thiểu là 20.000 đồng/CP, trong khi cổ phiếu KSA đang
giao dịch trên thị trường với giá 13.000 đồng/CP. “Chúng tơi phải tìm cách phát hành riêng lẻ để
huy động vốn, bởi trong năm 2011, Công ty bị vỡ kế hoạch phát hành cho cổ đông hiện hữu”,
ơng Dũng nói.
Tuy nhiên, khơng phải DN nào cũng có thể phát hành cổ phiếu cao hơn thị giá. Trước đó,
CTCP Tập đồn Thái Hịa Việt Nam (THV) đã phải chọn phương án phát hành riêng lẻ hơn 42,2
triệu cổ phần, với giá chỉ 6.000 đồng/CP cho đối tác chiến lược, để tăng vốn điều lệ lên 1.000 tỷ
đồng. Nhưng phương án phát hành riêng lẻ với mức giá thấp hơn mệnh giá của THV xem ra vẫn
khả thi hơn nhiều so với việc phát hành rộng rãi cho cổ đông hiện hữu, trong điều kiện thiếu hụt
thanh khoản trầm trọng của THV. Nếu được UBCK chấp thuận, THV sẽ thực hiện kế hoạch phát
hành này ngay trong quý III/2012.
CTCK Sacombank (SBS) cũng vừa công bố kế hoạch phát hành ít nhất 10 triệu cổ phiếu hạn
chế chuyển nhượng trong 1 năm, giá bán tối thiểu bằng mệnh giá cho các NĐT chiến lược. Theo
SBS, sau khi tiến hành nghiên cứu, thăm dị thị trường về khả năng góp vốn đầu tư vào Công ty,
HĐQT Công ty nhận thấy, việc huy động vốn bằng cách phát hành riêng lẻ là khả thi trong thời
điểm hiện tại. Nhiều ý kiến cho rằng, khơng ai khác ngồi Sacombank (STB) sẽ đứng ra mua hết
số cổ phần này.
Chỉ trong tháng 7/2012, UBCK nhận được hồ sơ xin phát hành riêng lẻ của 5 DN, gồm cả
DN niêm yết và công ty đại chúng chưa niêm yết.
ĐHĐCĐ bất thường tổ chức sáng ngày 18/08 của CTCP Dịch vụ và Xây dựng Địa ốc Đất
Xanh (HOSE: DXG) đã thông qua phương án tăng vốn lên 420 tỷ đồng
Theo đó, các cổ đơng thống nhất phương án phát hành riêng lẻ 10 triệu cp cho nhà đầu tư
chiến lược với giá chào bán không thấp hơn mệnh giá.
CTCK Sacombank (SBS) phát hành ít nhất 10 triệu cổ phiếu hạn chế chuyển nhượng trong 1
năm, giá bán tối thiểu bằng mệnh giá cho các NĐT chiến lược. Cuối tháng 8, CTCP Cơng nghiệp
Khống sản Bình Thuận (KSA) thực hiện việc phát hành riêng lẻ hơn 12 triệu cổ phiếu cho 3 đối
Nhóm 10 []

Page 4

HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
Bộ mơn Thị trường chứng khốn

tác chiến lược là Wanji Holding Group Co. Ltd, Chengde Tianfu Titamium Co., Ltd và CTCP
Đầu tư Đại Á Châu.
Tuy nhiên có thể nhận thấy rằng, những thương vụ trên chủ yếu được thực hiện bởi các
doanh nghiệp lớn và đều phát hành cổ phiếu riêng lẻ cho các đối tác chiến lược. Hoạt động chào
bán cổ phiếu ra công chúng diễn ra hết sức trầm lắng, kể cả đối với các DN Nhà nước, các
NHTM lớn,…..Thị trường cũng đã chứng kiến rất nhiều cuộc thoái lui của các doanh nghiệp
muốn phát hành cổ phiếu, mặc dù đã có sự chuẩn bị rất kỹ càng.
Bên cạnh đó, trước áp lực về vấn đề nợ xấu quá cao và nguy cơ bị thâu tóm, sáp nhập, nội
dung "tăng vốn điều lệ" xuất hiện trong tờ trình Đại hội cổ đơng thường niên năm 2012 của hầu
hết các ngân hàng. Không chỉ các NH chọn thời điểm năm nay như Vietinbank, ACB,
Sacombank, Eximbank, Techcombank, Maritime Bank, mà cịn có các NH tiếp tục thực hiện kế
hoạch từ năm ngối do khó khăn của thị trường như DongABank, TrustBank,…Chính vì vậy, dự
kiến thị trường cổ phiếu cuối năm sẽ tràn ngập cổ phiếu của các ngân hàng (Chủ yếu là phát
hành cho cổ đông chiến lược).
Với việc Nghị định 58/2012/NĐ-CP hướng dẫn Luật Chứng khoán và Luật Chứng khốn sửa
đổi có hiệu lực từ ngày 15/9/2012, những bất cập trong quy định về phát hành cổ phần riêng lẻ
để tăng vốn cho DN đang dần được tháo gỡ. Hy vọng với cơ sở pháp lý mới, các DN cổ phần sẽ
dễ dàng hơn trong việc gọi vốn từ các nhà đầu tư chiến lược thông qua hình thức phát hành riêng
lẻ cho đối tượng này.
<>Thuận lợi và khó khăn trong phát hành chứng khốn riêng lẻ
Thuận lợi
-

Huy động vốn một cách linh hoạt mà ít phải thơng qua các tổ chức trung gian tài chính
khác.

-

Dễ thực hiện, các quy định về điều kiện thủ tục đơn giản

-

Nguồn vốn huy động từ chào bán riêng lẻ là nguồn vốn có khả năng sử dụng lâu dài, các
DN có thể chủ động trong việc hồn trả.

-

Là nguồn huy động vốn quan trọng, đặc biệt với các doanh nghiệp vừa và nhỏ.

-

Khi chào bán cổ phần có thể làm thay đổi vốn cố phẩn của DN từ đó nâng cao hiệu quả
quản lý DN

-

Có thể thực hiện với một số mục đích khác như duy trì mối quan hệ kinh doanh(khách
hàng lâu năm, nhà cung cấp, phân phối...) hoặc chào bán cho cán bộ cơng nhân viên...

-

Chi phí của phương thức chào bán chứng khoán riêng lẻ thấp hơn

Hạn chế
-

Về số lượng nhà đầu tư nên cũng hạn chế về số vốn huy động,

Nhóm 10 []

Page 5


HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
Bộ mơn Thị trường chứng khốn

-

Một số vấn đề trong luật định gây khó khăn cho hoạt động của thị trường ck riêng lẻ

-

Nghị định 1
+ Về giới hạn chuyển nhượng (tối thiểu 1 năm) có thể gây cho DN khó khăn trong việc
thu hút vốn đầu tư mở rộng SX kinh doanh cũng như làm mất đi sức hấp dẫn của thị
trường chứng khoán riêng lẻ.
+ Bởi vì thị trường chúng khốn VN hiện tại, nhận định diễn biến trong 1 năm không hề
dễ, nên với việc yêu cầu nắm giữ cổ phiếu trên 1 năm, làm tính thanh khoản của chứng
khốn ko cao, nên DN sẽ khóa khăn hơn trong việc tìm được người góp vốn.
+ Về quy định giới hạn thời gian phát hành cách nhau ít nhất 6 tháng gây khó khăn cho
việc huy động vốn đáp ứng nhu cầu vốn liên tục của DN.
+ Vd khi DN cần vốn đầu tư cho 1 dự án, họ chào bán cố phần để nắm bắt cơ hội đầu tư,
nhưng sau đó, có một cơ hội đầu tư khác cần vốn để triển khai, họ cần phải chờ 6 tháng
sau để chào bán huy động vốn. Rõ ràng quy định này triệt tiêu cơ hội đầu tư của DN.

b) Phát hành chứng khốn ra cơng chúng

Hoạt động phát hành huy động vốn trên TTCK thực tế chỉ mới phát sinh từ năm 2006 trở lại
đây. Trong năm 2006, có 44 cơng ty cổ phần thực hiện việc chào bán hơn 203 triệu cổ phiếu và
đến năm 2007, hoạt động phát hành mới thực sự bùng nổ, khi có gần 200 đợt phát hành của 192
cơng ty và 4 ngân hàng thương mại được đăng ký với UBCKNN với tổng lượng vốn huy động
lên đến gần 40.000 tỷ VND. Trong năm 2008, do sự suy giảm của TTCK, tổng số vốn huy động
chỉ đạt hơn 14.300 tỷ đồng thông qua hơn 100 đợt chào bán chứng khốn ra cơng chúng. Thị
trường hồi phục vào năm 2009 đã tạo điều kiện cho hoạt động phát hành qua thị trường chứng
khoán, đặc biệt là phát hành cổ phiếu. Tổng số vốn huy động qua phát hành cổ phiếu năm 2009
đã tăng hơn 50% so với 2008, đạt 21.724 tỷ đồng.
B1) Phát hành chứng khốn lần đầu ra cơng chúng (IPO)
<>Định nghĩa: phát hành chứng khoán lần đầu ra công chúng là việc 1 doanh nghiệp cổ
phần lần đầu tiên thực hiện phát hành chứng khốn của mình tới cơng chúng đầu tư ở bên ngồi
cơng ty và phương thức thực hiện để chào bán chứng khoán phải tiến hành công khai trên các
phương tiện thông tin đại chúng.
<>Điều kiện phát hành chứng khốn lần đầu ra cơng chúng của các DN Việt Nam
Theo điều 12 của bộ luật chứng khốn được Quốc hội thơng qua vào ngày 29/6/2006 thì điều
kiện để cháo bán chứng khốn lần đầu ra cơng gồm:
-

Doanh nghiệp có mức vốn điều lệ đã góp tại thời điểm đăng ký cháo bán từ 10 tỷ Việt
Nam trở lên tính theo giá trị ghi trên sổ kế tốn

Nhóm 10 []

Page 6


HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
Bộ mơn Thị trường chứng khốn

-

Hoạt động kinh doanh của năm liền trước năm đăng ký chào bán phải có lãi, đồng thời
khơng có lỗ lũy kế tính đến năm đăng ký chào bán

-

Có phương án phát hành và phương án sử dụng vốn thu được từ đợt cháo bán được Đại
hội đồng cổ đơng thơng qua

Nói một cách cụ thể, tiêu chuẩn mà các công ty phải đáp ứng trước khi được phép phát hành
chứng khoán ra cơng chúng được chia ra làm hai nhóm tiêu chuẩn bao gồm nhóm các tiêu chuẩn
định lượng và nhóm các tiêu chuẩn định tính
<>Thực trạng IPO tại Việt Nam
Thị trường chứng khốn Việt Nam nóng lên từ 7/2006, thị trường chứng khoán tăng 67%
trong năm 2006, nhà nước kêu gọi các công ty tiến hành IPO doanh nghiệp từ đó đến nay, nhìn
chung, tình hình khá sơi động, hàng loạt công ty tiến hành IPO, lượng cung cổ phần ra thị trường
vô cùng lớn.
(i)

Cuôi năm 2006

Liên tiếp các công ti đấu giá cổ phiếu lần đầu với lượng cổ phần tương đối. Chỉ riêng
trong tháng 11/2006, một số công ti đã hồn thành IPO.
Ví dụ như: cơng ty cổ phần khu công nghiệp Tân Tạo – Itaco với 45 triệu cổ phiếu. Công
ty cổ phần Cát Lợi với 8,4 triệu cổ phiếu. Cơng ty cổ phần văn hóa Tân Bình đem đến cho thị
trường hơi khiêm tốn, chỉ có 1.334.700 cổ phiếu. Trong tháng 12, công ty cổ phần Bóng đèn
phích nước Rạng Đơng với 7,9 triệu cổ phiếu. Công ty cổ phần Sao Ta (Fimex Việt Nam),
tương đương 6 triệu cổ phiếu.
Từ đầu năm đến nay có hơn 40 DN đã tổ chức đấu giá gần 451 triệu cổ phần. Chưa kể

công ty cổ phần bảo hiểm dầu khí (PVI) tổ chức đấu giá 10 triệu cổ phần vào 26/6. Đầu
tháng 7, công ty Vincom cũng bán đấu giá 5 triệu cổ phần với giá khởi điểm 80.000 đồng/cổ
phần.
(ii)

Từ 9/2006 đến 2/2007

Hầu hết các công ty IPO đều rất thành công, thu được một lượng vốn lớn. Dẫn đầu về chỉ
tiêu thu nhập trên cổ phiếu (EPS) trong 9 tháng đầu năm là các cổ phiếu SJS (12.422 đồng),
NKD (5.808 đồng), AGF (5.791 đồng), REE (5.280 đồng)…
Ngày nay khi nhiều công ty tiến hành IPO giá bán cổ phiếu đã được các NĐT đưa ra
những mức giá cao ngất ngưởng so với mức giá khởi điểm. Điển hình, cổ phiếu công ty
Nhiệt điện Phả Lại được đấu với mức giá cao nhất 50 triệu đồng/cổ phiếu, đưa mức giá trung
bình lên 69.710 đồng/cổ phiếu, trong khi giá khởi điểm chỉ là 43.000 đồng/cổ phiếu.
Trước đó, cổ phiếu của Thủy điện Thác Mơ được mua cao nhất với giá 56 triệu/cổ phiếu,
trong khi giá khởi điểm chỉ là 20.000 đồng/cổ phiếu, đã đẩy mức giá bình quân lên là 67.929
đồng/cổ phiếu, cổ phiếu của Nhiệt điện Bà Rịa cũng có giá 40 triệu/cổ phiế và giá bình qn
lên đến 78.528 đồng/cổ phiếu trong khi giá khởi điểm chỉ có 15.750 đồng/cổ phiếu.
Nhóm 10 []

Page 7


HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
Bộ mơn Thị trường chứng khốn

Ngồi ra cũng cịn khá nhiều cổ phiếu khác có mức giá cao nhất ở mức khơng tưởng, ví
dụ cổ phiếu của Cadivi có giá 44,6 triệu đồng, cổ phiếu Khu cơng nghiệp Hiệp Phước là 20,1
triệu đồng, cổ phiếu Kido là 80 triệu đồng… (tháng 4/2007)
(iii)

Từ tháng 3/2007 đến 2010

Một số ít cơng ty đấu giá thành cơng cịn lại nhiều công ty tiến hành IPO kết quá đấu giá
ế ẩm, và không được như mong muốn
Những đợt IPO được xem là khủng trong nửa đầu năm nay gồm: công ty phân đạm và
hóa chất dầu khí (PVECCo) mở màn với gần 1.300 tỷ đồng mệnh giá được bán ra vào cuối
gần tháng 4 thu gần 7000 tỷ đồng, 60 triệu cổ phần của Tập đoàn Bảo Việt đã được đấu giá
thu trên 4000 tỷ đồng, 6 triệu cổ phần của công ty thủy sản Nam Việt đấu thu được gần 700
triệu đồng… Theo thống kê của HASTC, kết thúc phiên đấu giá (3/6), Bảo Việt tổng số phiếu
tham gia hợp lệ là 20.158 phiếu, tổng khối lượng cổ phần tham gia hợp lệ là 388.136.300 cổ
phần (99,77%), giá đấu thành công nhất 250000 đồng/cổ phiếu và giá đấu thành công bình
qn là 73.910 đồng/cổ phần.
Khơng như những đợt IPO vào cuối năm ngối, mức giá đấu thành cơng bình qn của
các đợt IPO từ tháng 3 đến nay đều chỉ hơn mức giá khởi điểm một chút. Điều này khiến số
tiền thặng dư phát hành nhà nước thu đươc không cao như dự kiến.
Việc phát hành cổ phiếu của Đạm Phú Mỹ hay Bảo Việt là những phát súng hiệu mở màn
cho đợt IPO của các ông lớn, tuy kết quả đấu giá cổ phiếu không được như các DN mong đợi
nhưng theo phân tích của chính các DN đang có kế hoạch phat hành IPO đợt này thì đó
khơng phải là dấu hiệu bi quan vì đó là hiệu ứng tâm lý băn khoăn nhất thời của NĐT trong
tình trạng thị trường trầm lắng chứ không phải do thị trường khơng đủ năng lực tài chính như
một số lo ngại. Tất cả các công ty lớn khi IPO đều phải qua tư vấn định giá với chi phí cao,
có thể lên đến hàng triều USD. Nhà tư vấn có trách nhiệm đưa ra một mức giá cổ phiếu có
thể mua bán được. Thường thì nhà tư vấn đưa ra mức giá chỉ chênh lệch khoảng 20-30% so
với giá thực. Trên thế giới việc chênh lệch hơn tỷ lệ này rất hiếm. Do đó, sớm muộn gì thì
các cổ phiếu này sẽ trở về với giá trị đích thực của nó.
Nhiều cơng ty phải tổ chức đấu giá lần 2 do NĐT đấu giá trúng nhưng bỏ cọc khơng đóng
tiền thuê. Cụ thể 4,8 triệu cổ phần của Nhiệt điện Phú Mỹ chưa được bán hết trong tổng số
hơn 12 triệu cổ phần đưa ra IPO trong đợt 1. Số cổ phần bị bỏ lại của Thủy điện Thác Mơ
cũng chiếm 38%...

Theo dự kiến, NĐT còn tiếp tục được tham dự các cuộc IPO lớn sắp đến như NHTM VN
(Vietcombank) với số vốn điều lệ lên đến 10.000 tỷ đồng và được thực hiện trong những
tháng cuối năm, Ngân hàng phát triển nhà đồng bằng sông Cửu Long (MHB) cũng dự kiến
thực hiện IPO trong tháng 10, Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) có vốn điều
lệ khoảng 14.000 tỷ đồng sẽ được IPO trong quý 4, Mobifone, tổng Công ty bia rượu và
nước giải khát Sài Gịn (Sabeco), Tổng cơng ty bia rượu nước giải khát Hà Nội…
Nhóm 10 []

Page 8


HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
Bộ mơn Thị trường chứng khốn

Theo thống kê về đợt chào bán chứng khốn ra cơng chúng của các DN, Công ty cổ phần
Dược phẩm Viễn Đông (DVD) tự chào bán 7,09 triệu cổ phiếu phổ thông (mệnh giá 10.000
đồng/cổ phiếu), trong đó, 6.550.500 cổ phiếu chào bán cho cổ đông hiện hữu; 539.500 cổ
phiếu chào bán cho cán bộ, công nhân viên. Tổng giá trị cổ phiếu chào bán tính theo mệnh
giá là 70,9 tỷ đồng.
Các NHTM cũng không chịu thua kém, Ngân hàng thương mại cổ phần Đệ Nhất đã trực
tiếp phát hành 200 triệu cổ phiếu phổ thông. Việc tăng vốn của Ngân hàng Đệ Nhất được
chia thành 2 đợt. Đợt 1, có 100 triệu cổ phiếu được phân phối vào thời gian cuối tháng
11/2010. Đợt 2, 100 triệu cổ phiếu nữa được chào bán nốt vào cuối năm 2010. Tổng giá trị cổ
phiếu chào bán tính theo mệnh giá là 2.000 tỷ đồng.
Vào tháng 10/2010 Công ty Quốc Cường Gia Lai đã cho tiếp tục phát hành trực tiếp 800
tỷ đồng trái phiếu chuyển đổi sau đợt phát hành hơn 61,3 triệu cổ phiếu thu về gần 1.000 tỷ
đồng. Trước đó, Cơng ty Hoàng Anh Gia Lai cũng bán 1.100 tỷ đồng trái phiếu chuyển đổi
cho Tập đồn Temasek.
Ngày 11/10/2010 Cơng ty cổ phần Đầu tư và Xây dựng công nghiệp (ICIC) đã chào bán
1 triệu cổ phiếu ra cơng chúng. Trong đó, 760.000 cổ phiếu chào bán cho cổ đông hiện hữu,

240.000 cổ phiếu phát hành cổ phiếu thưởng. Tổng giá trị cổ phiếu chào bán tính theo mệnh
giá là 10 tỷ đồng.
Giống với SPC JSC, công ty cổ phần Cavico Xây dựng thủy điện (CAVICO HC.,JSC)
phát hành 3.134.667 cổ phiếu, với tổng giá trị hơn 31,3 tỷ đồng. Trong đó 463.839 cổ phiếu
trả cổ tức năm 2009 cho cổ đông hiện hữu; 1.932.666 cổ phiếu chào bán cho cổ đông hiện
hữu; 193.266 cổ phiếu thưởng cho cán bộ công nhân viên; 544.896 cổ phiếu chào bán cho
đối tác chiến lược.
Các công ty chứng khốn cũng khơng chịu kém khi thi nhau tung ra các đợt phát hành
tương tự. Công ty chứng khoán VNDirect đã tự phát hành 500 tỷ đồng trái phiếu chuyển đổi;
Cơng ty chứng khốn Thăng Long phát hành 500 tỷ đồng trái phiếu kỳ hạn 2 năm trả lãi 3
tháng một lần với lãi suất kỳ đầu là 11,7% một năm; Cơng ty chứng khốn Sài Gịn – Hà Nội
bán 250 tỷ đồng trái phiếu có kỳ hạn 1 năm với lãi suất 14%.
Bên cạnh việc tự phát hành cổ phiếu, nhiều doanh nghiệp cũng lựa chọn phương thức
phát hành trực tiếp trái phiếu để huy động vốn. Tập đồn Sơng Đà là DN phát hành TPDN
bằng tiền VND đầu tiên trên thị trường vốn nợ VN trong năm 2010, với tổng giá trị 1.500 tỉ
đồng (tương đương 79 triệu USD); Tập đoàn Điện lực Việt Nam phát hành 2.000 tỉ đồng trái
phiếu; TCty cổ phần XNK và Xây dựng VN (VCG) phát hành 2.000 tỉ đồng; CTCP Long
Hậu (LHG) phát hành 200 tỉ đồng trái phiếu (mệnh giá 1 tỉ đồng) để huy động vốn cho dự án
khu dân cư Long Hậu; CTCP Vincom (VIC) phát hành 1.000 tỉ đồng trái phiếu DN, với kỳ
hạn trái phiếu là 5 năm.

Nhóm 10 []

Page 9


HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
Bộ mơn Thị trường chứng khốn

Năm 2010 đánh dấu sự phát triển của thị trường trái phiếu doanh nghiệp với nhiều đợt

phát hành thành công, tổng giá trị trong năm đạt 47.000 tỷ đồng, tăng 76% so với năm 2009.
Trong đó, trái phiếu doanh nghiệp của các doanh nghiệp sản xuất, thương mại và bất động
sản chiếm tỷ trọng 55%; các ngân hàng thương mại chiếm khoảng 45%. Do rủi ro biến động
lãi suất cao nên đa phần các đợt phát hành trái phiếu có cấu trúc lãi suất thả nổi chiếm
khoảng 75% và lãi suất cố định 25%.
(iv)

Hai năm trở lại đây

Đến thời điểm gần cuối 2012, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt hầu hết các phương án
sắp xếp, đổi mới DNNN tại các bộ, địa phương. Theo đó, hiện cả nước cịn 1.309 DN 100%
vốn nhà nước. Từ nay đến năm 2015, có 692 DN được Nhà nước giữ 100% vốn, còn lại sẽ
thực hiện cổ phần hóa…
Theo vị lãnh đạo Vụ Đổi mới DN, trên cơ sở các phương án đã được Thủ tướng Chính
phủ phê duyệt, các bộ, địa phương đang tiến hành sắp xếp, cổ phần hóa các DN. Tuy nhiên,
ngồi yếu tố khách quan là diễn biến vĩ mô, TTCK không thuận lợi cho việc triển khai các
đợt chào bán cổ phần lần đầu ra cơng chúng (IPO), thì những đặc thù của giai đoạn cổ phần
hóa này cũng đang làm chậm tiến trình chuyển đổi sở hữu các DNNN.
Trong số DN thuộc diện cổ phần hóa cịn lại, nhiều DN có quy mơ vốn lớn, cơ cấu tài
sản, đặc biệt là trụ sở, đất đai, công nợ… phức tạp, nên khó hồn tất xác định giá trị DN
trong thời gian ngắn.
Như thông lệ hàng năm, quý I/2012 là thời điểm các bộ, địa phương tập trung chỉ đạo DN
hoàn tất khâu xác định giá trị DN. Quá trình này đang diễn ra khẩn trương, nhưng do đây là
các khâu chuẩn bị cho việc chốt phương án cổ phần hóa, nên chưa được các bộ, địa phương
công bố. Điều này phần nào giải thích tại sao thị trường và NĐT cảm nhận q trình cổ phần
hóa từ đầu năm đến nay diễn ra trầm lắng.
“Với nhiều DN đã cơ bản hoàn tất khâu xác định giá trị DN và chuẩn bị công bố, nếu bối
cảnh vĩ mô cũng như TTCK ủng hộ các đợt IPO, thì nhiều khả năng bắt đầu từ quý III/2012
sẽ diễn ra nhiều đợt IPO. Qua đó, làm nóng trở lại tiến trình cổ phần hóa vốn bị chậm trễ
trong suốt thời gian qua…”, vị lãnh đạo Vụ Đổi mới DN nhận định.

Tuy nhiên, trong khi sức nóng của tiến trình cổ phần hóa phần nhiều được thị trường,
NĐT đo lường bằng số lượng các đợt IPO, thì rõ ràng, các khâu “tiền” IPO như xác định,
công bố giá trị DN, đặc biệt là với các DN có quy mơ lớn, hoạt động hiệu quả và có tiềm
năng phát triển bền vững… rất cần được các bộ, địa phương công khai, để hỗ trợ NĐT trong
và ngồi nước chủ động có định hướng đầu tư.
Theo chun gia kinh tế Lê Đăng Doanh, nếu mọi thông tin được “nén” lại và chỉ được
công bố trước thời điểm tiến hành IPO, thì khơng chỉ khiến NĐT có cảm giác tiến trình cổ
phần hóa đang bị nguội, mà cịn khiến họ bị động trong việc lên kế hoạch tham gia IPO.
B2) Phát hành chứng khốn thêm
Nhóm 10 []

Page 10


HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
Bộ mơn Thị trường chứng khốn

Năm 2008: Trái ngược với sự tăng trưởng tích cực của thị trường chứng khoán (TTCK) trong
năm 2006 và 2007, TTCK bốn tháng đầu năm 2008 suy giảm khá mạnh mẽ, bộc lộ nhiều yếu tố
không thuận lợi cho triển vọng vào cuối năm. Chỉ số VNIndex và HASTC-Index đã giảm hơn
40% kể từ đầu năm. Thực trạng này đang đòi hỏi các cơng ty niêm yết (CtyNY) phải nhìn nhận
lại về nhu cầu phát hành thêm cổ phiếu để huy động vốn cũng như cách thức chi trả cổ tức cho
các cổ đông sao cho hợp lý nhất.
Hai năm vừa qua, thị trường đã chứng kiến rất nhiều đợt tăng vốn điều lệ của các CtyNY trên
cả hai sàn giao dịch Hồ Chí Minh và Hà Nội dưới các hình thức thưởng cổ phiếu, trả cổ tức bằng
cổ phiếu, bán cổ phiếu phát hành thêm cho cổ đông hiện hữu, đối tác chiến lược (chào bán riêng
lẻ), bán đấu giá cổ phiếu phát hành thêm ra công chúng. Các CtyNY phần lớn khơng gặp khó
khăn khi làm thủ tục xin phép tăng vốn và các đợt phát hành thêm cổ phiếu hầu hết là thành
công. Lý giải cho việc phát hành thêm cổ phiếu thuận lợi như vậy là do giá bán thấp hơn nhiều
so với giá thị trường hiện hành ở trên sàn giao dịch (giá bán chủ yếu dao động từ 10.000 đến

80.000 đồng một cổ phiếu). Trong thời điểm này, các nhà đầu tư đã tỏ ra hào hứng vì được mua
với giá thấp và họ kỳ vọng sau khi giá cổ phiếu bị điều chỉnh do phát hành thêm cổ phiếu sẽ sớm
tăng trở lại. Ngoài ra, yếu tố cơ bản nhất dẫn đến việc phát hành thành cơng là do nhu cầu về vốn
chính đáng của các doanh nghiệp niêm yết để thực hiện các dự án mới và mở rộng hoạt động sản
xuất kinh doanh. Dựa trên kế hoạch doanh thu và lợi nhuận đặt ra, các CtyNY đã thuyết phục
được các cổ đông của mình góp thêm vốn để tài trợ cho các kế hoạch kinh doanh.
Tuy nhiên, nếu đi sâu vào việc đánh giá hiệu quả sử dụng vốn phát hành thêm dựa trên tiêu
chí so sánh tốc độ tăng trưởng lợi nhuận sau thuế và tốc độ tăng trưởng vốn chủ sở hữu, chúng ta
mới thấy rằng khơng ít Cty niêm yết chưa hoặc chưa thể phát huy ngay hiệu quả sử dụng các
nguồn vốn mới do cổ đơng đóng góp cho dù đó là do các nguyên nhân khách quan hoặc chủ
quan.
Năm 2011 đến nay: Việc tập trung quá nhiều doanh nghiệp phát hành cổ phiếu và tiến hành
IPO vào một thời điểm nhất định trong năm có thể ảnh hưởng đến khối lượng vốn huy động hiệu
quả của doanh nghiệp và quyền lợi của cổ đông.
Theo giấy phép cấp ngày 17-11-2011, Cơng ty cổ phần xây lắp dầu khí Việt Nam sẽ phát
hành thêm 250 triệu cổ phiếu, trong đó có 125 triệu cổ phiếu là trả cổ tức 2012. Đáng chú ý là
125 triệu cổ phiếu bán cho cổ đơng bằng mệnh giá. Ngồi ra, 12.5 triệu cổ phiếu được bán cho
người lao động và 100 triệu cổ phiếu bán cho đối tác chiến lược tối thiểu là 12.000 đồng/cổ
phiếu. Kế hoạch phát hành này đã được bàn tại đại hội đồng cổ đông hồi tháng 4 vừa qua và khi
đó giá cổ phiếu PVX lúc đó cịn loanh quanh 14.000 đồng nhưng cũng vấp phải sự phản ứng tại
đại hội khi đại diện 6.62% vốn phản đối kế hoạch tăng vốn cũng đã tương đương trên 11 triệu cổ
phần. Cuối tháng 11, khi thông tin giấy phép phát hành thêm được cơng bố, giá PVX đóng cửa ở
mức 9.400 đồng/cổ phiếu và ngày cuối tuần (9-12) đã rơi xuống mức 8.700 đồng/cổ phiếu.
Nhiều ý kiến cho rằng công ty niêm yết phát hành thêm, tăng vốn để đầu tư cho sản xuất là
điều tất yếu và không phải là không thành công. Tuy nhiên khi phát hành công ty niêm yết cũng
Nhóm 10 []

Page 11

HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
Bộ mơn Thị trường chứng khốn

cần chú ý tới hiệu quả sử dụng vốn và thời điểm phát hành. Đây cũng là một biểu hiện của việc
coi trọng cổ đơng.
B3) Thuận lợi và khó khăn của phát hành chứng khốn ra cơng chúng
Thuận lợi
Phát hành chứng khốn ra cơng chúng giúp cơng ty có thể thu hút và duy trì đội ngũ nhân
viên giỏi bởi vì khi chào bán chứng khốn ra cơng chúng, cơng ty bao giờ cũng dành một tỷ lệ
chứng khoán nhất định để bán cho nhân viên của mình. Với quyền mua cổ phiếu, nhân viên của
công ty sẽ trở thành cổ đông, và được hưởng lãi trên vốn thay vì thu nhập thông thường. Điều
này đã làm cho nhân viên của công ty làm việc có hiệu quả hơn và coi sự thành bại của công ty
thực sự là thành bại của mình.
Phát hành chứng khốn ra cơng chúng, cơng ty có cơ hội tốt để xây dựng một hệ thống quản
lý chuyên nghiệp cũng như xây dựng được một chiến lược phát triển rõ ràng.
Công ty cũng dễ dàng hơn trong việc tìm người thay thế, nhờ đó mà tạo ra được tính liên tục
trong quản lý. Bên cạnh đó, sự hiện diện của các uỷ viên quản trị không trực tiếp tham gia điều
hành công ty cũng giúp tăng cường kiểm tra và cân đối trong quản lý và điều hành cơng ty.
Phát hành chứng khốn ra cơng chúng làm tăng chất lượng và độ chính xác của các báo cáo
của cơng ty bởi vì các báo cáo của cơng ty phải được lập theo các tiêu chuẩn chung do cơ quan
quản lý qui định. Chính điều này làm cho việc đánh giá và so sánh kết quả hoạt động của cơng ty
được thực hiện dễ dàng và chính xác hơn.
Khó khăn
Phát hành cổ phiếu ra cơng chúng làm phân tán quyền sở hữu và có thể làm mất quyền kiểm
sốt cơng ty của các cổ đơng sáng lập do hoạt động thơn tín cơng ty. Bên cạnh đó, cơ cấu về
quyền sở hữu của công ty luôn luôn bị biến động do chịu ảnh hưởng của các giao dịch cổ phiếu
hàng ngày.
Chi phí phát hành chứng khốn ra cơng chúng cao, thường chiếm từ 8-10% khoản vốn huy
động, bao gồm các chi phí bảo lãnh phát hành, phí tư vấn pháp luật, chi phí in ấn, phí kiểm tốn,
chi phí niêm yết…

Ngồi ra, hàng năm cơng ty cũng phảI chịu thêm các khoản chi phí phụ như chi phí kiểm
tốn các báo cáo tài chính , chi phí cho việc chuẩn bị tài liệu nộp cho cơ quan quản lý nhà nước
về chứng khốn và chi phí cơng bố thơng tin định kỳ.
Cơng ty phát hành chứng khốn ra công chúng phải tuân thủ một chế độ công bố thông tin
rộng rãi, nghiêm ngặt và chịu sự giám sát chặt chẽ hơn so với các công ty khác. Hơn nữa, việc
công bố các thông tin về doanh thu, lợi nhuận, vị trí cạnh tranh, phương thức hoạt động, các hợp
đồng nguyên liệu, cũng như nguy cơ bị rò rỉ thơng tin mật ra ngồi có thể đưa cơng ty vào vị trí
cạnh tranh bất lợi.
Đội ngũ cán bộ quản lý công ty phải chịu trách nhiệm lớn hơn trước cơng chúng. Ngồi ra,
do qui định của pháp luật, việc chuyển nhượng vốn cổ phần của họ thường bị hạn chế.

II.

Tác động của việc phát hành đến giá chứng khoán ở Việt Nam

Trong thời gian hiện nay thì “lỗng” giá chứng khoán là một trong những điều cân nhắc kỹ
lưỡng trước khi phát hành chưng khốn bổ sung ra cơng chúng đối với những cơng ty đã có cổ
phiếu lưu hành.
Nhóm 10 []

Page 12


HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
Bộ mơn Thị trường chứng khốn

Phương pháp phát hành sai do đơn vị tư vấn thiếu kinh nghiệm hoặc không sử dụng tư vấn.
Nếu những công ty tiến hành phát hành cổ phiếu ra công chúng lần đầu (IPO) hoặc phát hành
chứng khốn bổ sung mà khơng nắm chắc những việc phải làm, trình tự các cơng việc, thủ tục
pháp lý… đã quy định thì rất dễ dẫn đến những sai sót trong khi tiến hành. Tất nhiên nếu tiến

hành thuê những tổ chức tài chính tư vấn phát hành lớn và uy tín trên thế giới đứng ra chịu trách
nhiệm cho đợt phát hành thì chất lượng đợt phát hành đó chắc chắn sẽ rất tốt vì phong cách làm
việc chuyên nghiệp của những tổ chức này. Tuy nhiên đối với những doanh nghiệp nhỏ do hạn
chế về chi phí cho đợt phát hành nên đã không thuê những tổ chức đứng ra làm tư vấn phát hành
cho cơng ty đó.
Đối với một cơng ty muốn phát hành chứng khốn ra cơng chúng thì lựa chọn thời điểm phát
hành là rất quan trọng. Thị trường đang phát triển tốt, sôi động, giá các cổ phiếu đang tăng
trưởng và ở mức độ cao là điều kiện thuận lợi cho đợt phát hành của công ty. Nếu thị trường ảm
đảm, nhà đầu tư đang bi quan vào thị trường và vào các cổ phiếu trên thị trường sẽ là cản trở,
khó khăn cho đợt phát hành này. Ngồi ra cũng cần nắm bắt thị trường một cách cụ thể hơn để
lựa chọn chính xác. Trước khi phát hành ra công chúng doanh nghiệp phải điều tra thị trường
định phát hành (thị trường chứng khoán niêm yết tập trung hoặc thị trường OTC), phân tích đánh
giá xem trong thời điểm đó lượng cung và cầu trên thị trường ra sao, chiều hướng biến đổi như
thế nào, các công ty có sản phẩm tương tự như của cơng ty đã phát hành cổ phiếu trên thị trường
đó chưa và cổ phiếu đó đang ở tình trạng nào? Nếu lựa chọn sai thời điểm phát hành thì thơng
tin về đợt phát hành có thể ảnh hưởng xấu đến thị trường và qua đó làm ảnh hưởng đến cổ phiếu
của cơng ty đang lưu hành (giá cổ phiếu đang lưu hành giảm) và ảnh hưởng đến số vốn dự kiến
huy động. Trường hợp của công ty cổ phần Kinh Đô đầu tháng 11/2007 là một ví dụ cho việc
cơng bố thời điểm phát hành chứng khốn bổ sung khơng đúng thời điểm.

III.

Giải pháp

Do DN phát hành quá nhiều dẫn đến hiện tượng ”pha loãng” cổ phiếu, thị trường trầm lắng,
quan hệ cung - cầu mất cân đối. Với hàng trăm đợt phát hành cổ phiếu (CP) của các doanh
nghiệp trên cả nước trong thời gian qua, gồm cả phát hành lần đầu và phát hành bổ sung, phát
hành công khai và phát hành nội bộ (phát hành riêng lẻ), về cơ bản có thể nói, các hoạt động và
các phương án phát hành CP của các doanh nghiệp đã diễn ra hợp pháp và mang lại hiệu quả tích
cực cho đời sống kinh doanh của doanh nghiệp – tổ chức phát hành nói riêng, cũng như cho tồn

bộ nền kinh tế nói chung. Điều này có thể thấy và được minh chứng qua những cải thiện rõ rệt:


Về phía doanh nghiệp

- Tăng vốn sản xuất – kinh doanh và thu hút các nguồn lực cần thiết
- Mở rộng quy mô, tăng sức cạnh tranh
- Tăng hiệu quả, lợi nhuận kinh doanh, việc làm
- Cải thiện thu nhập và dân chủ về kinh tế cho các cổ đơng, người lao động

Nhóm 10 []

Page 13


HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
Bộ mơn Thị trường chứng khốn



Về phía nhà nước

- Tăng thu ngân sách nhà nước do bán được và bán với giá khá cao các phần vốn, tài sản nhà
nước muốn bán (giá tăng so với khởi điểm ít nhất 15 – 20%, cá biệt có khi hàng chục lần…)
- Tạo động lực làm sống động và phát triển thị trường chứng khoán (TTCK) cả về bề rộng,
lẫn bề sâu, phát triển thu hút cả vốn trong và ngồi nước.
- Thúc đẩy q trình cổ phần hóa (CPH) doanh nghiệp nhà nước lành mạnh và hiệu quả
- Tạo động lực phát triển toàn bộ nền kinh tế theo các nguyên tắc thị trường và cải thiện vị
thế, hình ảnh đất nước trong con mắt các nhà đầu tư quốc tế. TTCK Việt Nam được coi là hiện
tượng đáng chú ý trên TTCK thế giới năm 2006, và là 1/3 thị trường có cơ hội kinh doanh hấp

dẫn trên thế giới.



Về phía nhà đầu tư:

Đã có cơ hội và điều kiện thuận lợi, để tham gia đầu tư và thu lời từ đầu tư chứng khốn, cổ
phiếu. Tính chất hợp cách, hợp kỹ thuật, hợp pháp còn được minh chứng qua sự ổn định, suôn sẻ
về phương diện pháp lý của tuyệt đại đa số các hoạt động và phương án phát hành CP doanh
nghiệp. Nói cách khác, các cơ quan chức năng của nhà nước chưa phát hiện những vi phạm lớn
hoặc chưa phải vất vả gì nhiều về các sai phạm liên quan đến phát hành…
Cũng cần nhấn mạnh rằng, tính hiệu quả của phương án phát hành CP nếu theo nghĩa rộng,
đầy đủ và cao nhất của nó phải đem lại tác động tích cực đồng thời cho cả 3 phía: doanh nghiệp,
nhà đầu tư và nhà nước (theo nghĩa nền kinh tế nói chung), cụ thể:
- Doanh nghiệp phải bán được hết CP với giá cao hơn giá khởi điểm, thu hút được nhiều nhà
đầu tư, cổ đông chiến lược mới, tạo động lực mới cho phát triển, củng cố thương hiệu và nâng
cao hiệu quả sản xuất – kinh doanh của doanh nghiệp.
- Nhà đầu tư (người mua CP) phải tiếp cận thuận lợi, đầy đủ và giá rẻ các thông tin liên quan
đến CP và phương án phát hành CP của doanh nghiệp, cũng như có điều kiện và cơ hội thực hiện
việc mua đủ số lượng CP theo giá mong muốn.
- Nhà nước thực hiện được thuận lợi và phát huy được vai trị tích cực trong chức năng quản
lý nhà nước của mình, đảm bảo sự ổn định, phát triển lành mạnh của TTCK và có thể thu hồi
phần vốn của mình một cách nhanh gọn, đầy đủ nhất khi CPH doanh nghiệp nhà nước.
Như vậy, để một phương án phát hành CP doanh nghiệp hiệu quả, các nhân tố cần lưu ý là:
- Thu thập, xử lý các thông tin về doanh nghiệp, thị trường và môi trường pháp lý có liên
quan một cách đầy đủ, cập nhật và chính xác nhất như một tiêu đề quan trọng để tổ chức xây
dựng phương án phát hành CP.
- Xác định đúng, rõ thời điểm, mục tiêu phát hành CP; giá trị khởi điểm (mệnh giá CP);
phương thức phát hành và tổ chức bảo lãnh phát hành (nếu cần thiết) .Trong 3 phương thức là:
chào bán trực tiếp, chào bán qua đấu thầu và chào bán qua tổ chức bảo lãnh phát hành, thì

Nhóm 10 []

Page 14


HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
Bộ mơn Thị trường chứng khốn

phương thức chào bán qua đấu thầu luôn được đánh giá là lựa chọn tốt nhất của đa số doanh
nghiệp phát hành chứng khốn.
- Tổ chức tốt các hoạt động thơng tin tuyên truyền về doanh nghiệp, về phương án phát hành
và các thông tin khác cần thiết. Đặc biệt, việc đăng tải các thông tin về phương án phát hành trên
các phương tiện thơng tin thích hợp và với thời lượng dài là rất có ý nghĩa trong quảng bá doanh
nghiệp và thu hút các nhà đầu tư tiềm năng…
Đặc biệt, các cơng ty chứng khốn có vai trị khá quan trọng đến sự thành công của phương
án phát hành CP của doanh nghiệp. Như trên đã đề cập, hiệu quả của phương án phát hành CP
doanh nghiệp là rất rộng và hồn tồn khơng thể do một đơn vị hoặc cá nhân nào tùy ý quyết
định đơn phương, độc lập; hơn nữa, nếu là các doanh nghiệp nhà nước thực hiện CPH, phát hành
CP lần đầu ra cơng chúng, thì phương án phát hành CP phụ thuộc rất lớn vào chủ trương, quyết
định của các cơ quan nhà nước hữu quan, mà trước hết là Ban đổi mới, sắp xếp doanh nghiệp
nhà nước (Ban CPH doanh nghiệp) ở trung ương và các địa phương…
Vì vậy, hồn tồn cần thiết phải có sự can thiệp của cơ quan quản lý vào các phương án phát
hành CP của doanh nghiệp. Tuy nhiên, hoạt động can thiệp này không thể tùy tiện mà phải trong
khuôn khổ luật pháp và với mục tiêu đảm bảo tính hợp pháp của các phương án phát hành CP
doanh nghiệp, cụ thể, đảm bảo cho việc phát hành CP của doanh nghiệp tuân thủ các quy định
hiện hành về nội dung, thủ tục và điều kiện cùng các ràng buộc pháp lý khác có liên quan đển
phát hành CP doanh nghiệp, như đảm bảo hồ sơ đăng ký chào bán phải hợp lệ, gồm: Giấy đăng
ký chào bán CP ra công chúng; Bản cáo bạch; Điều lệ của tổ chức phát hành; Quyết định của
ĐHĐ cổ đông thông qua phương án phát hành và phương án sử dụng vốn thu được từ chào bán
cổ phiếu ra công chúng; Cam kết bảo lãnh phát hành (nếu có).

Ngồi ra, các cơ quan quản lý hữu quan cũng cần thường xuyên can thiệp, thực hiện tốt chức
năng của mình nhằm đảm bảo cho doanh nghiệp thực hiện tốt các quy định về công bố thông tin,
cũng như ngăn chặn các vi phạm liên quan đến các hành vi bị cấm trên TTCK như thao túng thị
trường, giao dịch nội bộ và gian lận, lừa đảo khác (vụ xử lý phát hành CP của TCT Intimex Hà
Nội là một ví dụ điển hình).

Nhóm 10 []

Page 15