2020)

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (8.92 MB, 80 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

1

Giới thiệu về GIS

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

Nội dung



Con người nhận thức thế

giới như thế nào?

(How does the 
human brain perceive the world?)



Dựa trên giác quan



Có

sự hỗ trợ của công

nghệ



Dữ liệu và thông tin khác

nhau ra sao?

(Data vs. Information)


GIS là gì?

(What is a GIS?)



GIS ra

đời khi nào?

(History of 
GIS)



GIS gồm các thành phần

nào?

(Components of a GIS)

2



GIS

có chức năng gì?

(Functions of a GIS)



Tính đa ngành, liên ngành của

GIS

(GIS as Multidisciplinary Science)



Vai trò của GIS

(Why does GIS matter?)



Phạm vi ứng dụng của GIS

(Area of GIS 
applications)



Các

ứng dụng GIS điển hình

(Examples of GIS applications)



Mơi

trường: khơng khí, đại dương,

DTM



Tài ngun thiên nhiên:

đất đai, đa

dạng sinh học, rừng



Thiên tai: cháy

rừng, hạn hán, lũ lụt,

xâm

nhập mặn

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

Con người nhận thức về thế giới như thế nào?

3

?

Cảm nhận

(5 giác quan)

Thị giác

Thính giác

Khứu giác

Vị giác

Xúc giác

Kích thích

(vật lý, hóa học)

Hình ảnh

Âm thanh

Vị

Mùi

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

Tơ mì hải sản

Tiếng nước sơi

Mùi thơm

Vị cay

Nóng tay

Tơ mì hải sản
Tiếng nước sơi
Mùi thơm

Vị cay
Nóng tay

Con người nhận thức về thế giới như thế nào?

4

?

Cảm nhận

(5 giác quan)

Thị giác
Thính giác
Khứu giác
Vị giác
Xúc giác

Kích thích

(vật lý, hóa học)

Hình ảnh
Âm thanh
Vị
Mùi

Đụng chạm

Xử lý

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

Cơng

nghệ

thay

đổi cách nhận thức của con người

5

5 giác quan

Thế giới

Bộ não

Chuyển đổi thành tín

hiệu điện

Cảm giác,

nhận thức

Xử lý tín hiệu điện

5 giác quan

Thế giới

Bộ não

Chuyển đổi thành tín

hiệu điện

Cảm giác,

nhận thức

Xử lý tín hiệu điện

Cảm biến

Chuyển đổi thành

dữ liệu

Tạo ra kích thích

(vật lý, hóa học)

Tạo ra kích thích

(vật lý, hóa học)

Thị giác, Thính giác,

Khứu giác, Vị giác,

Xúc giác

Máy ảnh, Máy ghi âm,

Cảm biến mùi (khói), vị,

Màn hình cảm ứng

Thơng tin, 
kiến thức, 
trí tuệ
Thơng tin, 
kiến thức, 
trí tuệ

Phần mềm

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

Dữ liệu là gì?



Trong khoa

học



Tất cả hình ảnh, âm thanh, mùi,

vị, đụng chạm từ thế giới thực

được chuyển đổi thành các

chữ

cái

(A…Z),

con số (0…9),

kí

hiệu

(@, [, \, <,>,?, *,%, ...)

hoặc sự kết

hợp của chúng.



Ví

dụ:

6

Ân

12

tuổi

2 + 3 =

5



Trong khoa

học máy tính



Các

chữ cái (A…Z),

con số

(0…9),

kí

hiệu (@, [, \, <,>,?,

*,%, ...)

được chuyển sang một

mã

số duy nhất

.



Ví

dụ trong hệ nhị phân:

A →

01000001

9 →

00111001

@

→

01000000

Dữ liệu là giá trị duy nhất được tạo ra

cho các

chữ cái, con số, kí hiệu nhằm

thể hiện các sự kiện, hiện tượng xảy

ra trong thế giới thực.

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

Thơng tin là gì?

7



Trong khoa

học



Dữ liệu

+ Ngữ cảnh



Nhận thức



Ví

dụ:

12

+ “Ân 12 tuổi”

 12

nghĩa là độ tuổi của Ân

12

+ “Một năm có 12 tháng”

 12

nghĩa là số tháng trong năm



Trong khoa

học máy tính



Dữ liệu

+ Xử lý (tốn tử) 

Thơng tin



Ví

dụ:

2 + 3

=

5

00000010, 00000011 → + →

00000101

{2,3} OR {5}

=

{2,3,5}

{00000010, 00000011}, {00000101} → OR →

{00000010, 00000011, 00000101}

Thông tin là

sự kết hợp của

dữ liệu và ngữ cảnh để tạo ra

nhận thức.

Thông tin là

dữ liệu đã được

xử lý bởi một q trình (tốn

tử số học, luận lý).

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

Dữ liệu  Thông tin



Thông tin = Dữ liệu + Ngữ cảnh = Dữ liệu + Cấu trúc + Ý

nghĩa



Ví

dụ:

8

Dữ liệu

Cấu trúc

Ý

nghĩa

Thơng tin

04301975 04/30/1975 (Định

dạng ngày Hoa Kỳ)

Ngày

Giải phóng

miền Nam

Ngày

Giải phóng miền

Nam là 04/30/1975

33 35 38

Con số, đơn vị °C

Nhiệt độ khơng khí tại

Hà

Nội 3 ngày vừa

qua

Nhiệt độ khơng khí 3

ngày

vừa qua tại Hà

Nội là 33, 35, 38°C

BL10

2 chữ cái: màu sắc

2 con số: kích cỡ

Mã áo

sơ mi trong

cửa hàng quần áo

Áo

sơ mi đen, cỡ 10

1 1- Hay, 4-

Tệ

Bộ phim này thế nào?

1 Bộ phim này hay

Cách thể hiện dữ liệu
(chữ cái, con số, kí hiệu)
Mơi trường của dữ liệu

(khơng- thời gian, đơn vị đo)

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

Giá

trị

Ví

dụ

Boolean

2 giá

trị (Đúng/ Sai, Có/ Khơng,

Nam/ Nữ)

Hơm nay có

phải là thứ hai?

Bạn có làm thêm khơng?

Real

Số thực

Tuổi thọ trung bình của người Việt

năm 2015: 73,2 tuổi

Integer

Số nguyên

Năm nhuận có 366 ngày

Text/String

Con

số, chữ cái, biểu tượng

DH15GI

 0123456789

Date/Time

Con số, con số + biểu tượng

12:45:45

Ngày 1 tháng 1 năm 2020

Cấu trúc dữ liệu

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

Bài

tập 1



Cho các mẫu dữ liệu sau. Hãy thêm

ngữ cảnh

để nó trở thành

thông tin?

M

11092020

218101

9,5

Ω



Cho 3 bối cảnh sau. Hãy điền một ví dụ

chuyển đổi dữ liệu

sang thông tin

cho

từng bối cảnh?

10

Dữ liệu

Cấu trúc

Ý

nghĩa

Thông tin

Siêu

thị

Rạp chiếu phim

Báo

Tuổi trẻ

Hết giờ

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

Mơ hình

nhận thức của con người (DIKW)

Dữ liệu (Data)

Thơng tin

(Information)

Kiến thức

(Knowledge)

Trí

tuệ (Wisdom)

Trả lời

câu

hỏi

Ai? Cái gì? Ở

đâu? Khi nào?

Làm

thế nào?

Tại sao?

Phương án nào

tốt nhất?

Ngữ

cảnh

Tạo từng phần

Kết nối các phần

Tạo từng nhóm Kết nối các nhóm

Ví

dụ

Đèn giao thơng,

Màu

đỏ, (107°,

19°)

Đèn giao thông ở

giao

lộ A và B mới

bật đèn đỏ

Tôi

đang chạy

xe

tới đoạn

giao

lộ A và B

Tơi nên

dừng xe

lại

Đặc tính

Nghiên

cứu, quan

sát

Phân

loại, tính

tốn, chỉnh sửa

So sánh, nhân

quả, trao đổi

Ứng dụng, phản

ánh

Giá

trị

Thấp nhất

Trung bình

Cao

nhất

Cấu trúc/

Nhận

thức

Vật lý/ Cảm nhận

Nhận thức/ Hiểu ý

nghĩa

Niềm tin/ Có

niềm tin

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

Trí

tuệ

Kiến

thức

Thơng

tin

Dữ

liệu

13

Vận dụng kiến thức

Sách, mơ hình, hệ thống, lý thuyết,

nguyên lý, chân lý

Tổ chức thông tin

Chương sách, tiên đề, truyện dài

Liên

kết dữ liệu

Câu

văn, đoạn văn, phương trình,

khái

niệm, ý tưởng, câu hỏi,

truyện ngắn

Các

phần tử rời rạc

Từ ngữ, con số, mã số, bảng biểu,

cơ sở dữ liệu

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

Hệ thống

Hệ thống phi

thông tin

Hệ thống

thông tin

Hệ thống thông tin

phi địa lý

Hệ thống thông tin

địa lý

(Đầu vào)

Hệ thống là gì?

19

Tập hợp các thực thể kết nối với nhau và các

hoạt động tương tác nhằm một mục đích chung

Tập hợp các quy trình tương tác trên dữ liệu để

tạo ra thơng tin hữu ích cho việc ra quyết định

Một hình thức đặc biệt của hệ thống thơng tin

áp dụng cho dữ liệu địa lý

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>

Dữ liệu địa lý là gì?

20

Dữ liệu khơng gian:

Nó ở đâu?

Dữ liệu thuộc tính:

Nó là gì?

Lồi: sồi

</div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

Chúng ta đang ở đâu? Chúng ta đang làm gì?

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16>

Ứng dụng hỗ trợ đi xe buýt tại TP. Hồ Chí Minh

1.

Nhập điểm xuất phát, điểm kết thúc

2.

Xử lý tìm đường

3.

Hiển thị những cách di chuyển tốt nhất bằng xe buýt

</div>
(17)<div class='page_container' data-page=17>

Bài

tập 2



Xác

định quy trình nào sau đây là hệ thống phi thơng tin,

hệ thống thông tin phi địa lý, hệ thống thông tin địa lý?



1: Pha trà

sữa matcha

23

Bột trà xanh, nước

sơi,

sữa tươi, sữa

đặc có đường

Cho trà xanh vào chén, pha

với nước

sôi, dùng

muỗng khuấy đều  Đổ sữa

đặc, sữa tươi vào nồi, đặt lên bếp nấu

lửa nhỏ  Khi sữa đã sôi, cho trà

xanh vào,

khuấy đều  Nấu tiếp 5

phút

rồi tắt bếp, để nguội.

Ly

trà

sữa

matcha

End

16

29

28

27

26

25

24

23

22

21

20

19

18

17

15

14

13

12

10

30

11

1

9

8

7

6

5

4

3

2

</div>
(18)<div class='page_container' data-page=18>

Bài

tập 2



Xác

định quy trình nào sau đây là hệ thống phi thông tin,

hệ thống thông tin phi địa lý, hệ thống thông tin địa lý?



2: Giao

dịch chuyển khoản qua ATM

24

Thẻ

ATM,

mã pin,

số

tài

khoản

chuyển đến,

số tiền muốn

chuyển

khoản

Đưa thẻ vào máy ATM theo chiều mũi

tên trên

thẻ  Chọn ngôn ngữ  Nhập

mã Pin 

Chọn chức năng Chuyển

khoản  Nhập số tài khoản chuyển đến



Nhập số tiền bạn muốn chuyển khoản



Chọn Có khi đã xác nhận thơng tin

hiển thị chính xác  Bạn muốn thực

hiện giao dịch khác: Chọn có nếu muốn

tiếp tục, Chọn không và nhận lại thẻ.

Lịch sử giao

dịch, số tiền

còn

lại trong

tài

khoản

End

16

29

28

27

26

25

24

23

22

21

20

19

18

17

15

14

13

12

10

30

11

1

9

8

7

6

5

4

3

2

</div>
(19)<div class='page_container' data-page=19>

Bài

tập 2



Xác

định quy trình nào sau đây là hệ thống phi thông tin,

hệ thống thông tin phi địa lý, hệ thống thông tin địa lý?



3: Giao

thức ăn/ nước uống Grabfood

25

Phí

vận chuyển, giá

đơn hàng, tên thức

ăn/ nước uống, tên/

số điện thoại/ địa chỉ

cửa hàng (nơi mua),

tên/

số điện thoại/

địa chỉ khách hàng

(nơi nhận)

Khách hàng

đặt đơn hàng  Tài xế đến

cửa hàng, mua thức ăn/ nước uống theo

đơn hàng  Tài xế trả tiền mua thức ăn/

nước uống  Tài xế giao thức ăn/ nước

uống đến địa chỉ khách hàng đã đặt 

Khách hàng

trả lại tiền mua thức ăn/ nước

uống và phí vận chuyển cho tài xế.

Thức ăn/ nước

uống đến khách

hàng,

tiền đến

cửa hàng, tiền

vận chuyển đến

tài

xế

End

16

29

28

27

26

25

24

23

22

21

20

19

18

17

15

14

13

12

10

30

11

1

9

8

7

6

5

4

3

2

</div>
(20)<div class='page_container' data-page=20>

GIS là gì?



Hệ thống Thơng tin Địa lý = Geographic Information

System (GIS)

27

Tập hợp các thực thể kết nối với nhau và các

hoạt động tương tác nhằm một mục đích chung

(A group of connected entities and activities which interact for a common purpose)

Tập hợp các quy trình tương tác trên dữ liệu để tạo ra

thơng tin hữu ích cho việc ra quyết định

(A set of processes, executed on raw data, to produce information which will be useful for decision making)

Dữ liệu có tham chiếu

khơng gian

(Spatially referenced data sets)

Một hình thức đặc biệt của

hệ thống thơng tin áp dụng

cho dữ liệu địa lý

(A particular form of information system applied to 
geographical data)

Dữ liệu đã được xử lý

</div>
(21)<div class='page_container' data-page=21>

GIS là gì?



Geographic (Địa lý)



Dữ liệu lưu trữ trong GIS có tham chiếu khơng gian



Địa điểm + Khoảng cách, góc + Địa chỉ + Tọa độ



Có thể hiển thị dữ liệu dưới dạng bản đồ

28

Cổng trường Đại học Nông Lâm TPHCM + Cách QL 1A 10 m + Quận Thủ Đức + 10,87°N, 106,79°E

Bản đồ bùng phát đại dịch COVID-19 tính đến ngày 14 tháng 4 năm 2020

Tổng số ca nhiễm

100.000+
10.000 – 99.999
1.000 – 9.999

100 – 999
10 – 99
1 – 9

0/khơng có số liệu

Địa điểm Xác nhận Tử vong Hồi phục

Hoa Kỳ 586.057 23.604 43.637
Tây Ban Nha 170.099 17.756 64.727
Ý 159.516 20.465 35.435
Đức 130.072 3.194 57.259
Pháp 98.076 14.967 27.718
Vương quốc

Anh 88.621 11.329 0
Trung Quốc

</div>
(22)<div class='page_container' data-page=22>

GIS là gì?



Information (Thông tin)



Dữ liệu đã xử lý, lưu trữ 2 thơng tin: khơng gian,

thuộc tính

29

Thơng tin khơng gian

Ở đâu?

Thơng tin thuộc tính

Cái gì?

Địa điểm Xác nhận Tử vong Hồi phục

Hoa Kỳ 586.057 23.604 43.637
Tây Ban Nha 170.099 17.756 64.727
Ý 159.516 20.465 35.435
Đức 130.072 3.194 57.259
Pháp 98.076 14.967 27.718
Vương quốc

Anh 88.621 11.329 0
Trung Quốc

</div>
(23)<div class='page_container' data-page=23>

GIS là gì?



System (Hệ thống)



Tích hợp nhiều thành phần nhằm thực hiện các chức năng

tương tác lên thông tin địa lý.

30

Dữ liệu

Phương pháp,

quy trình

Con người

Phần mềm

</div>
(24)<div class='page_container' data-page=24>

Định nghĩa GIS thay đổi theo đối tượng sử dụng

31

Một tập hợp các bản đồ số

(A container of maps in digital form)

Cơng chúng

(The general public)

Một cơng cụ máy tính hỗ trợ giải quyết các

vấn đề địa lý

(A computerised tool for solving geographical problems)

Nhà ra

quyết định, tổ chức cộng

đồng, nhà hoạch định

(Decision-makers, community groups, planners)

Hệ thống hỗ trợ ra quyết định không gian

(A spatial decision support system)

Khoa

học quản lý, nghiên cứu

vận trù

(Management scientists, operations researchers)

Một công cụ tiết lộ những gì ẩn giấu sau

các thơng tin địa lý

(A tool for revealing what is otherwise invisible in geographical information)

Nhà khoa

học, nghiên cứu

(Scientists, investigators)

Một công cụ để thực hiện các thao tác

trên dữ liệu địa lý hiệu quả hơn

(A tool for performing operations on geographical data more efficiently)

Quản lý tài nguyên, lập kế

hoạch, vẽ bản đồ

</div>
(25)<div class='page_container' data-page=25>

Định nghĩa GIS



Một hệ thống thơng tin (trên máy tính) được thiết kế để:



thu thập, lưu trữ, xử lý, phân tích và hiển thị

mọi dạng

dữ

liệu địa lý

(có vị trí trên Trái Đất)



nhằm

hỗ trợ việc ra quyết định

về quy hoạch, quản lý sử

dụng đất đai, tài nguyên, môi trường, giao thông, đô thị, …

32

…khơng phải hệ thơng tin phi hình học!

…khơng chỉ là phần mềm!

</div>
(26)<div class='page_container' data-page=26>

Bài

tập 3



Phân tích các thành

phần trong các hệ thống sau:



Hệ thống đăng kí mơn học của Phịng Đào tạo



Facebook (mạng xã hội)



Zing MP3 (nghe

nhạc)



Grab (đặt xe)



Từ đó, xác định hệ thống nào/ chức năng nào trong hệ

thống được xem là GIS?

33

Hết giờ

</div>
(27)<div class='page_container' data-page=27>

Lược sử hình thành và phát triển GIS

35

1950

Sử dụng máy tính 
vẽ bản đồ

Canada GIS
- Đánh giá đất đai

- GS. Roger Tomlinson
(17/11/1933 - 9/2/2014)

1970

1980

1975

2000

nay

Sơ khai

Đổi mới

Thương mại hóa

Khai thác

- Tính cá nhân

- Hệ thống máy tính lớn

- Thử nghiệm quy mơ nhỏ
- Nhiều tổ chức tham gia

- Nhiều nhà cung cấp

- Máy trạm, máy tính cá nhân
- Tư vấn GIS

- Máy tính cá nhân, mạng
- Phần cứng

- WebGIS

- 13/11/2020

- Từ 1999, thứ Tư của tuần III tháng 11

</div>
(28)<div class='page_container' data-page=28>

Cách

mạng công nghiệp 4.0

36

1784

Cách

mạng

cơng

nghiệp 1.0

cơ giới hóa sản xuất =
thủy năng, hơi nước

(động cơ đốt trong)

Cách

mạng

công

nghiệp 2.0

sản xuất hàng loạt =
điện năng (động cơ

điện)

Cách

mạng

công

nghiệp 3.0

tự động hóa sản xuất
= điện tử, cơng nghệ

thơng tin

Cách

mạng

công

nghiệp 4.0

sản xuất thông minh =
sinh học, vật lý,

kĩ thuật số,

3 yếu tố lõi của kĩ thuật số:

- Trí

tuệ nhân tạo (AI),

-

Vạn vật kết nối (IoT)

-

Dữ liệu lớn (Big Data)

2000

</div>
(29)<div class='page_container' data-page=29>

Xu hướng của GIS

37

Tạo ra hàng loạt

dữ liệu

Cung

cấp mẫu nhận thức, kiểm định

thuật toán ra quyết định

Cung

cấp “suy nghĩ”

cho các

thiết bị số và

quy trình

tư động

GIS

Thời gian thực

Phân tích nâng cao

</div>
(30)<div class='page_container' data-page=30>

Du nhập, phát triển GIS tại Việt Nam

38

1980

Sơ khai

- Dự án quốc tế

Dự án GIS (1997- 1998)

- Bộ Khoa học, Công nghệ
và Môi trường

- 14 lớp bản đồ số hoá

1990

2010

Hệ tọa độ VN2000
Bản đồ 364 số hố

Viện Cơng nghệ
vũ trụ (2006)

Trung tâm Viễn thám
QG (2008)

QCQG về chuẩn
thông tin địa lý
(2007)

</div>
(31)<div class='page_container' data-page=31>

Du nhập, phát triển GIS tại Việt Nam

39

2010

nay

VNREDSat-1 (2013)
Vệ tinh quan sát Trái Đất
đầu tiên của VN

2015

Cục Viễn thám
QG (2013)
Trung tâm Vệ tinh
QG (2011)

Trung tâm Vũ trụ
QG (2017)

Pico Dragon (1 kg)
(8/2013- 3/2014)
Vệ tinh nhỏ đầu tiên
do VN tự chế tạo

Micro Dragon (50 kg)
(1/2020)

2013

Trung tâm Công nghệ
phần mềm và GIS
(2017)

</div>
(32)<div class='page_container' data-page=32>

Hội thảo Ứng dụng GIS toàn quốc

41

Thừa Thiên Huế (2009: ĐH Khoa học Huế,

2016: ĐH Khoa học Huế & ĐH Nông Lâm Huế)

TP. Hà

Nội (2013: ĐH Nông nghiệp Hà Nội,

2015: ĐH Khoa học Tự nhiên Hà Nội)

TP. Đà Nẵng (2011: ĐH Sư phạm Đà Nẵng)

TP. Hồ Chí Minh (2010: ĐH Nông Lâm TPHCM,

2012: ĐH Tài nguyên & Môi trường TPHCM,

2018: Viện Địa lý Tài nguyên TPHCM,

2020: ĐH Bách Khoa TPHCM

)

TP. Cần Thơ (2014: ĐH Cần Thơ)

Bình Định (2017: ĐH Quy Nhơn)

Đắc Lắc (2019: ĐH Tây Nguyên)

2

2
1

1
1

</div>
(33)<div class='page_container' data-page=33>

Thành

phần của GIS



Phần cứng: Thiết bị kĩ thuật để GIS vận hành



Nhập dữ liệu: máy quét, bàn số hóa, bàn phím, chuột,

microphone



Lưu trữ dữ liệu: CD/ DVD, ổ cứng, đĩa mềm, băng từ



Chạy phần mềm: CPU, RAM/ ROM



Hiển thị dữ liệu: màn hình



Xuất dữ liệu: máy in, máy vẽ, loa

42

</div>
(34)<div class='page_container' data-page=34>

Thành

phần của GIS



Phần mềm



Nhập, biên tập dữ liệu



Truy

vấn, hiển thị dữ liệu



Phân tích

dữ liệu



Hệ giao tiếp đồ họa với người dùng (GUI)



Quản lý cơ sở dữ liệu

43

</div>
(35)<div class='page_container' data-page=35>

Thành

phần của GIS



Dữ liệu



Dữ liệu không gian: mô tả vị trí của đối tượng, có thể là vị

trí

tương đối (so với đối tượng không gian khác) hoặc vị trí

tuyệt đối (so với hệ tọa độ).

44

X

Y

O

C

.

1

2

.

Q

3

Q có tọa độ (3, 2)

Q cách C 2 m về phía Đơng

.

K

CQK có dạng đường gấp khúc, dài 4 m

CK có dạng đường thẳng, dài

2 2 m

Vị trí

</div>
(36)<div class='page_container' data-page=36>

Bài

tập 4



Trong

mặt phẳng Oxy,



Cho điểm A (3, 5),



B cách A là 5 theo

chiều dương trục Ox, AB vng góc với Oy



C cách A là 4 (chiều dương trục Ox), cách A là 5 (chiều dương

trục Oy)



Xác

định tọa độ của B và C?

45

End

16

29

28

27

26

25

24

23

22

21

20

19

18

17

15

14

13

12

10

30

11

1

9

8

7

6

5

4

3

2

</div>
(37)<div class='page_container' data-page=37>

Thành

phần của GIS



Dữ liệu



Dữ liệu thuộc tính: mơ tả đặc tính của đối tượng.

47

Nhị phân (Dichotomous)

• Chỉ có 2 giá trị phân biệt

Định tính (Categorical)

• Danh xưng (nominal): giá trị độc lập, khơng

theo

trật tự

• Thứ tự (ordinal): giá trị sắp xếp theo trật tự,

khoảng cách thay đổi (khơng có đơn vị đo)

Định lượng (Metric)

• Giá trị sắp xếp theo trật tự, khoảng cách

bằng nhau (có đơn vị đo)

</div>
(38)<div class='page_container' data-page=38>

Thành

phần của GIS



Dữ liệu



Dữ liệu thuộc tính: mơ tả đặc tính của đối tượng.

48

Chỉ có đúng hai

giá trị phân biệt?

Có thể sắp xếp các

giá trị theo trật tự?

Các giá trị có đơn

vị đo cố định?

Sai

Biến nhị phân

(Dichotomous)

Biến danh xưng

(Nominal)

Sai

Biến định tính

(Categorical)

Biến thứ tự

(Ordinal)

Sai

Đúng

Biến định lượng

(Metric)

Đúng

Áp dụng được toán tử =, ≠

đúng ≠ sai (đúng > sai?)

Áp dụng được toán tử =, ≠

toán ≠ lý ≠ hóa (tốn > lý > hóa?)

Áp dụng được tốn tử =, ≠, <, >

nhất > nhì (nhất + nhì?)

Áp dụng được tốn tử 
=, ≠, <, >, +, -, x, ÷

</div>
(39)<div class='page_container' data-page=39>

Bài

tập 5



Trong

bảng điểm của sinh viên, dữ liệu nào là Nhị phân

(dichotomous), Danh xưng (nominal), Thứ tự (ordinal),

Định lượng (metric)?

49

Hết giờ

</div>
(40)<div class='page_container' data-page=40>

Thành

phần của GIS



Quy trình



Cách

thức dữ liệu được nhập vào GIS, quản lý, phân tích và

trình bày

dưới dạng sản phẩm cuối cùng.



Những bước cần phải tiến hành để trả lời các câu hỏi xuất

phát

từ thực tế.

53

Thế giới thực

Thu thập
dữ liệu

Nguồn dữ liệu

Quản lý
dữ liệu

Cơ sở dữ liệu

Phân tích
dữ liệu

Thơng tin

Trình bày, xuất dữ liệu/ 
Hỗ trợ ra quyết định

Người

sử dụng

</div>
(41)<div class='page_container' data-page=41>

Thu thập dữ liệu

54

480585.5, 3769234.6

483194.1, 3768432.3
485285.8, 3768391.2
484327.4, 3768565.9
483874.7, 3769823.0

Bản đồ giấy

GPS

Dữ liệu

GIS

Tọa độ

Dữ liệu số

480585.5, 3769234.6
483194.1, 3768432.3
485285.8, 3768391.2
484327.4, 3768565.9
483874.7, 3769823.0

Ảnh vệ tinh

</div>
(42)<div class='page_container' data-page=42>

Quản lý dữ liệu



Lưu trữ dữ liệu

55



Dạng vector (điểm, đường, vùng):



Dạng raster (lưới ô vuông):

X,Y

Cột

X,Y

X,Y

Thế giới thực

X,Y

</div>
(43)<div class='page_container' data-page=43>

56

</div>
(44)<div class='page_container' data-page=44>

Quản lý dữ liệu



Truy vấn dữ liệu

57



Truy

vấn khơng gian (tìm kiếm đối tượng bằng cách đánh giá

quan

hệ địa lý của chúng với các đối tượng khác).



Truy

vấn thuộc tính (theo điều kiện, biểu thức logic)

Thửa đất nào nằm trong bán kính 60 m tính từ đường giao thơng?

</div>
(45)<div class='page_container' data-page=45>

Phân tích dữ liệu

58

Xấp xỉ

Mạng lưới

Chồng lớp

Thửa đất nào nằm trong khoảng cách

10 m của đường giao thông?

Loại giếng

Khoan

Chủ đất

Nguyễn Văn A

</div>
(46)<div class='page_container' data-page=46>

Trình bày

dữ liệu

59

Bản đồ

Báo cáo

</div>
(47)<div class='page_container' data-page=47>

Xuất dữ liệu

60

Florida.mxd

Tài liệu

Internet

Bản đồ giấy

Dữ liệu

GIS

Florida.jpg

</div>
(48)<div class='page_container' data-page=48>

Thành

phần của GIS



Con người

61

• Truy cập vào cơ sở dữ liệu

Người xem

• Sử dụng GIS phục vụ cơng việc chun mơn

và ra

quyết định

• Nhà khoa học, nhà quản lý

Người sử dụng

• Xây dựng, vận hành GIS, duy trì cơ sở dữ liệu,

hỗ trợ kĩ thuật cho 2 nhóm người cịn lại

• Nhà quản trị GIS, quản trị viên cơ sở dữ liệu,

phân tích viên

hệ thống, lập trình viên, chuyên

gia

ứng dụng

Chuyên gia

</div>
(49)<div class='page_container' data-page=49>

Google My Maps: Ai cũng là chuyên gia GIS!



Truy

cập

/>



Xem video hướng dẫn:

/>



Tham

khảo My Map:

/>

</div>
(50)<div class='page_container' data-page=50>

Bài

tập 6 (về nhà)



Đọc đề tài:

Ứng dụng công nghệ 3D GIS mô phỏng không

gian đô thị tại khu vực ven sơng Sài Gịn, phường Bến

Nghé, quận 1, thành phố Hồ Chí Minh

(tác

giả: Trần Văn

Khoa)



Hãy

nhận diện 3 thành phần GIS trong đề tài này:

63



Phần mềm nào được

sử dụng?



Dữ liệu đầu vào là gì?



Quy trình, phương

</div>
(51)<div class='page_container' data-page=51>

Chức năng của GIS- Trả lời câu hỏi



Vị trí (What is at…?)



Tìm thơng tin tại vị trí cho trước.



Vị trí: địa chỉ, tọa độ địa lý.

65

Tại tọa độ 10°49’23’’N, 106°47’40’’E, lúc

1:00 ngày 17/9/2018, gió

thổi theo hướng

nào? với tốc độ bao nhiêu?

Hướng SW (Tây Nam)

Tốc độ 4 m/s

Windy: Wind map & weather forecast

(Windy.com)

Dữ liệu
khơng gian

Dữ liệu

thuộc tính Thời gian

10°49’23’’N,
106°47’40’’E

Hướng,

</div>
(52)<div class='page_container' data-page=52>

Chức năng của GIS- Trả lời câu hỏi



Điều kiện (Where is it?)



Tìm vị trí thỏa mãn điều kiện cho

trước.



Điều kiện: thông tin thuộc tính,

quan hệ khơng gian.

66

Trong ngày 1/8/2018, VQG Núi Chúa

xảy ra cháy tại địa điểm nào?

2 điểm

(

)

Dữ liệu
không gian

Dữ liệu

thuộc tính Thời gian
Địa điểm nào

trong VQG
Núi Chúa?

Xảy ra

</div>
(53)<div class='page_container' data-page=53>

Chức năng của GIS- Trả lời câu hỏi



Xu hướng (How has it changed…?)



Nhận diện xu hướng thay đổi của đối tượng.



Xu hướng không gian: mở rộng/ thu hẹp. Xu hướng thuộc tính:

tăng/ giảm, lên/ xuống, giống/ khác,…

67

Nhiệt độ bề mặt đất tại TP. Hồ Chí Minh từ 2013 đến

2017 thay

đổi như thế nào?

5 xu

hướng

Hồ Nhật Linh, 2017. Phân tích diễn biến nhiệt độ bề mặt đất tại Tp. Hồ Chí Minh
trong giai đoạn 2013-2017. Khóa luận tốt nghiệp, Trường Đại học Nơng Lâm Tp.
Hồ Chí Minh

Dữ liệu khơng gian Dữ liệu thuộc tính Xu hướng Thời gian

TP. Hồ Chí Minh Nhiệt độ bề mặt đất Nơi nào tăng, giảm? 2013-2017

</div>
(54)<div class='page_container' data-page=54>

Chức năng của GIS- Trả lời câu hỏi



Quan

hệ (Which data are related…?)



Phân tích mối quan hệ khơng gian giữa các đối tượng.



Quan

hệ: tập trung/ phân tán, liên tục/ rời rạc, gần/ xa, độc lập/

phụ thuộc...

68

Nồng độ bụi trung bình năm 2013 tại

Tp. Biên Hịa

ở mức cao nhất phân bố

tập trung ở đâu?

3 phường: Bình Tân,

An Bình, Long Bình

Dữ liệu khơng gian Dữ liệu thuộc tính Quan hệ Thời gian

Tp. Biên Hịa Nồng độ bụi trung bình ở mức cao nhất Tập trung ở đâu? 2013

μg/m³

</div>
(55)<div class='page_container' data-page=55>

Chức năng của GIS- Trả lời câu hỏi



Mô

phỏng (What if…?)



Xem xét

phản ứng của đối tượng dưới các kịch bản dựa trên quy luật.



Quy

luật: cơng thức, phương trình tốn học,…

69

Dữ liệu

khơng gian

Dữ liệu

thuộc tính Quy luật Kịch bản

Địa điểm? mất đất?Lượng Mưa, đất, địa hình, thực vật

(R*K*LS*C) Canh tác truyền thống

Địa điểm? mất đất?Lượng biện pháp canh tác (R*K*LS*C*P)Mưa, đất, địa hình, thực vật, Canh tác bảo tồn

Xói mịn

đất tại vùng thượng lưu hữu

ngạn sông Vu Gia- Thu Bồn theo kịch bản

canh tác

truyền thống và canh tác bảo tồn

khác nhau

như thế nào sử dụng RUSLE?

Bản đồ xói mịn đất theo 2 kịch bản

</div>
(56)<div class='page_container' data-page=56>

Chức năng của GIS

[: Đã biết, ?: Chưa biết]

Câu

hỏi

Dữ liệu

khơng gian

Dữ liệu

thuộc tính

Thời

gian

Ví

dụ

Vị trí

(t ≥ 1)



Dân số của Tp. Hồ Chí Minh năm 2020 là

bao nhiêu?

Điều

kiện



(t ≥ 1)

Khu vực nào tại Tp. Hồ Chí Minh thích

hợp để mở siêu thị mới vào năm 2020?

Xu

hướng

?



(t ≥ 2)

Rừng tại Việt Nam đã thay đổi thế nào về

số lượng, chất lượng trong thời kì 2000 –

2020?

Quan

hệ

?



(t ≥ 1)

Tai

nạn giao thông thường xảy ra tại khu

vực nào và vào thời điểm nào trong năm

2018 tại Tp. Hồ Chí Minh?

Mơ

phỏng



(t ≥ 1)

Dự báo đến năm 2050, khu vực nào tại

Tp. Hồ Chí Minh có thể bị ngập và mức

độ ngập thế nào do nước biển dâng?

</div>
(57)<div class='page_container' data-page=57>

Câu

hỏi

Dữ liệu

khơng gian

Dữ liệu

thuộc tính

Xu hướng/ Quan hệ/

Quy

luật

Thời gian/

Kịch bản

Vị trí

Điều kiện

Xu hướng

Quan

hệ

Mơ phỏng

Bài

tập 7



Liên

hệ với chuyên ngành đang theo học, hãy nêu 5 câu

hỏi mà GIS có thể trả lời?

71

Hết giờ

</div>
(58)<div class='page_container' data-page=58>

Tính liên ngành, đa ngành của GIS



Nguồn gốc hình thành:



GIS được hình thành từ nhiều ngành

khoa học: địa lý học, bản đồ học, tin

học và tốn học.



Q trình phát triển:



Sự phát triển của GIS có liên quan

mật thiết đến những ngành khoa học

khác: địa lý học, bản đồ học, tin học,

tốn học, viễn thám, GPS, truyền

thơng...



Phạm vi ứng dụng:



GIS được ứng dụng rộng rãi trong

nhiều ngành khoa học (KH Tự nhiên,

KH Xã hội,…)

</div>
(59)<div class='page_container' data-page=59>

GIS và khoa

học

74

, GIS

</div>
(60)<div class='page_container' data-page=60>

GIS và công

nghệ

75

Công

nghệ địa lý

Công

nghệ nano

Công

nghệ sinh học

Công

nghệ địa lý

là 1 trong 3 công

nghệ chủ đạo của thế kỉ XXI, hứa hẹn

thay

đổi cách con người

nhận thức, sử dụng, hiển thị thông tin khơng gian

trong nghiên

cứu, ứng dụng

(Hệ thống định vị

tồn

cầu)

(Viễn thám)

(Bộ 3 khơng gian)

Mơ

tả

Thành

lập

bản đồ

Phân tích

Mơ

phỏng

Thể hiện

vị trí

chính xác

của

các

đối tượng

(Dữ liệu đồ họa)

Nghiên

cứu

mối quan hệ

khơng gian

</div>
(61)<div class='page_container' data-page=61>

Vai trị của GIS



Lưu trữ hồ sơ địa lý tốt hơn:



Quản lý số so với quản lý trên giấy tờ.



Tiết kiệm chi phí, tăng hiệu quả cơng việc:



Tự động hố các nhiệm vụ hoặc cải thiện

quy trình làm việc.



Truyền thông hữu hiệu hơn:



Bản đồ và trực quan hóa dễ truyền tải thơng

tin đến cộng đồng, các tổ chức, cá nhân.



Ra quyết định tốt hơn:



Khả năng phân tích kịch bản đa chiều theo

khơng gian-

thời gian giúp tối ưu hiệu quả

của quy hoạch, quản lý.

</div>
(62)<div class='page_container' data-page=62>

Cả thành phố rộng lớn…

</div>
(63)<div class='page_container' data-page=63>

…bỗng chốc thu bé lại nhờ ứng dụng BusMap

</div>
(64)<div class='page_container' data-page=64>

Phạm vi ứng dụng của GIS



GIS được ứng dụng rộng rãi trên toàn thế giới

79

GIS và Real Life

/>

Đề tài GIS

</div>
(65)<div class='page_container' data-page=65>

Câu

hỏi

Vị trí

Điều kiện

Xu hướng

Quan

hệ

Mơ phỏng

Bài

tập 8 (về nhà)



Xem video ứng dụng “Hệ thống theo dõi cháy rừng trực

tuyến tại Việt Nam” sau đây:

/>



Qua đó, hãy nêu 5 câu hỏi mà ứng dụng này có thể trả lời?

</div>
(66)<div class='page_container' data-page=66>

GIS chính

phủ (gis.chinhphu.vn)



Bản đồ hành chính Việt Nam |

/>

</div>
(67)<div class='page_container' data-page=67>

GIS tỉnh Thừa Thiên Huế

(gis21.thuathienhue.gov.vn)



11 danh

mục dữ liệu

</div>
(68)<div class='page_container' data-page=68>

GIS TP. Hồ Chí Minh

(maps.hcmgis.vn/maps#/maps)



8 danh

mục dữ liệu

</div>
(69)<div class='page_container' data-page=69>

Ứng dụng quản lý mơi trường: khơng khí, đại dương



Dự báo mơi trường tồn cầu (khơng khí, đại dương)



|

/>

</div>
(70)<div class='page_container' data-page=70>

Ứng dụng quản lý môi trường: DTM



Dự báo tổng hợp tác động môi trường do ô nhiễm khơng khí tại

khu cơng

nghiệp Minh Đức- Bến Rừng, Thủy Nguyên, Hải Phòng



/>

86

</div>
(71)<div class='page_container' data-page=71>

Ứng dụng quản lý tài nguyên thiên nhiên: Đất đai



Atlas điện tử tỉnh Bình Dương



/>

</div>
(72)<div class='page_container' data-page=72>

Ứng dụng quản lý tài nguyên thiên nhiên: Đa dạng sinh học



Phân

bố động- thực vật tại tỉnh Đồng Nai



/>

</div>
(73)<div class='page_container' data-page=73>

Ứng dụng quản lý tài nguyên thiên nhiên: Đa dạng sinh học



Phân vùng

đa dạng

sinh

học biển Việt Nam



u.vn/quy-hoach-tong-

the-bao-ton-da-dang-

sinh-hocc-bien-viet-nam/



Biodiversity

Zone: vùng

ĐDSH biển



Biodiversity Cluster:

các

cụm biển- đảo tiềm

năng bảo tồn cao



Marine Protected Area:

khu

bảo tồn biển

</div>
(74)<div class='page_container' data-page=74>

Ứng dụng quản lý tài nguyên thiên nhiên: Rừng



Giám sát

diễn biến rừng toàn cầu



/>

</div>
(75)<div class='page_container' data-page=75>

Ứng dụng quản lý thiên tai: Cháy rừng



Theo dõi cháy

rừng thời gian thực tại Việt Nam



|

/>

</div>
(76)<div class='page_container' data-page=76>

Ứng dụng quản lý thiên tai: Hạn hán



Giám sát

hạn hán thời

gian

thực tại Việt Nam



http://dubaokhihau.

vn



Đầu vào:

nhiệt độ bề

mặt từ vệ tinh MTSAT và

lượng mưa từ sản phẩm

GSMaP.

92



Phương pháp:

chỉ số hạn Keetch-Byram

(KBDI).



Đầu ra

:

Thống kê khu vực hạn

(Drought warning
statistics)

, Bản đồ cảnh báo hạn

(Drought warning

map)

, Bản đồ dị thường chỉ số hạn

(Drought index

anomaly map)

, Bản đồ hạn tháng

(Monthly drought
index map)

, Bản đồ dị thuờng hạn tháng

(Monthly
drought anomaly index map)

, Bản đồ dị thuờng hạn

</div>
(77)<div class='page_container' data-page=77>

Ứng dụng quản lý thiên tai: Lũ lụt



Dự báo lũ lụt thời gian thực tại lưu vực sông Mekong

 | />

</div>
(78)<div class='page_container' data-page=78>

Ứng dụng quản lý thiên tai: Xâm nhập mặn



Dự báo xâm nhập mặn



/>

94

</div>
(79)<div class='page_container' data-page=79>

Ứng dụng quản lý dịch bệnh: COVID-19



Theo dõi dịch viêm phổi cấp do Novel Coronavirus

(COVID-19)

| />

</div>
(80)<div class='page_container' data-page=80>

Yêu

cầu cần đạt



Thông tin là

dữ liệu đã được xử lý và là tiền đề của kiến thức, trí tuệ.



GIS là

một hình thức đặc biệt của hệ thống thơng tin áp dụng cho dữ

liệu địa lý (có vị trí trên Trái Đất).



Dữ liệu GIS đã được xử lý, lưu trữ 2 thơng tin: khơng gian, thuộc tính.

Dữ liệu khơng gian mơ tả vị trí của đối tượng. Dữ liệu thuộc tính mơ tả

đặc tính của đối tượng.



GIS là

hệ thống thơng tin trên máy tính được thiết kế để thu thập, lưu

trữ, xử lý, phân tích và hiển thị mọi dạng dữ liệu địa lý nhằm hỗ trợ

việc ra quyết định.



1960: GIS đầu tiên trên thế giới ra đời tại Canada. 1980: GIS du nhập

vào

Việt Nam.



GIS trả lời 5 câu hỏi: vị trí, điều kiện, xu hướng, quan hệ, mơ phỏng.



GIS = địa lý học + bản đồ học + tin học + toán học. GIS thuộc ngành

khoa

học Trái đất. GIS + GPS + viễn thám = công nghệ địa lý.



GIS giúp lưu trữ hồ sơ tốt hơn, tăng hiệu quả công việc, truyền thông

hữu hiệu hơn, ra quyết định tốt hơn.

</div>


<a href=' /><a href=' />

<a href=' /><a href=' /><a href=' /><a href=' /><a href=' /><a href=' /><a href=' /><a href=' /><a href=' /> Danh sách các trường được lựa chọn nghề trọng điểm để đầu tư giai đoạn 2011-2015 và định hướng đến 2020 vùng Đông nam bộ

2020 câu hỏi trắc nghiệm tuyển sinh CD-ĐH 2008 môn Tiếng Anh

Quyết định phê duyệt kế hoạch tổng thể phát triển nguồn nhân lực công nghệ thông tin đến năm 2015 và định hướng đến năm 2020

Kế hoạch phát triển nguồn nhân lực CNTT đến 2015-2020

Ke hoach phat trien nguon nhan luc CNTT den 2015-2020

Quyết định số 2665/QĐ-UBND ngày 30/7/2009 của UBND tỉnh Tiền Giang v/v "Phê duyệt ... công nghệ thông tin ... đến năm 2020"

2020 cau hoi trac nghiem TA

GIAO ÁN VẬT LÝ 12CB SỬ DỤNG TỪ 2009-2020

GA VL12CB 2009-2020

2020 cau trac nghiem sinh hoc-vietpro

2020)

<b>Giới thiệu về GIS</b>

<b>Nội dung</b>

<b>Con người nhận thức thế</b>

<b>giới như thế nào? </b>

<b>Dựa trên giác quan</b>

<b>Có</b>

<b>sự hỗ trợ của công</b>

<b>nghệ</b>

<b>Dữ liệu và thông tin khác</b>

<b>nhau ra sao? </b>

<b><sub>GIS là gì? </sub></b>

<b>GIS ra</b>

<b>đời khi nào? </b>

<b>GIS gồm các thành phần</b>

<b>nào? </b>

<b>GIS</b>

<b>có chức năng gì? </b>

<b>Tính đa ngành, liên ngành của </b>

<b>GIS</b>

<b>Vai trò của GIS</b>

<b>Phạm vi ứng dụng của GIS </b>

<b>Các</b>

<b>ứng dụng GIS điển hình</b>

<b><sub>Mơi</sub></b>

<b>trường: khơng khí, đại dương, </b>

DTM

<b>Tài ngun thiên nhiên: </b>

đất đai, đa

dạng sinh học, rừng

<b>Thiên tai: cháy</b>

rừng, hạn hán, lũ lụt,

xâm

nhập mặn

<b>Con người nhận thức về thế giới như thế nào?</b>

<b>?</b>

<b>Cảm nhận</b>

<b>(5 giác quan)</b>

<b>Kích thích</b>

<b>(vật lý, hóa học)</b>

<b>Con người nhận thức về thế giới như thế nào?</b>

<b>?</b>

<b>Cảm nhận</b>

<b>(5 giác quan)</b>

<b>Kích thích</b>

<b>(vật lý, hóa học)</b>

<b>Xử lý</b>

<b>Cơng</b>

<b>nghệ</b>

<b>thay</b>

<b>đổi cách nhận thức của con người</b>

<b>5 giác quan</b>

<b>Thế giới</b>

<b>Bộ não</b>

Chuyển đổi thành tín

hiệu điện

<b>Cảm giác,</b>

<b>nhận thức</b>

Xử lý tín hiệu điện

<b>5 giác quan</b>

<b>Thế giới</b>

<b>Bộ não</b>

Chuyển đổi thành tín

hiệu điện

<b>Cảm giác,</b>

<b>nhận thức</b>

Xử lý tín hiệu điện

<b>Cảm biến</b>

Chuyển đổi thành

dữ liệu

Tạo ra kích thích

(vật lý, hóa học)

Tạo ra kích thích

(vật lý, hóa học)

<b>Phần mềm</b>

<b>Dữ liệu là gì?</b>

<b>Trong khoa</b>

<b>học</b>

<b>Tất cả hình ảnh, âm thanh, mùi, </b>

<b>vị, đụng chạm từ thế giới thực</b>