các hình thái tư bản và các hình thức biểu hiện của giá trị thặng dư

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (231.16 KB, 19 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

CÁC HÌNH THÁI TƯ BẢN

VÀ CÁC HÌNH THỨC BIỂU HIỆN

CỦA GIÁ TRỊ THẶNG DƯ

GV: Dương Đức Đại

Tài liệu tham khảo CHƯƠNG II:

Nội dung

I. Lợi nhuI ận bình quân và giá cả sản xuất

II. Các hình thái tII ư bản và lợi nhuận của chúng

I. LỢI NHUẬN BÌNH QUÂN VÀ GIÁ CẢ SẢN XUẤT

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

1. Lợi nhuận và tỷ suất lợi nhuận

a) Chi phí sản xuất tư bản chủ nghĩa

• Ví dụ:

Nhà t

ư

b

ả

n

ứ

ng tr

ướ

c:

-Hao mịn máy (c

1

)

-Mua 20 kg bông (c

2

)

-Mua s

ứ

c lao

độ

ng (v)

Giá tr

ị

th

ặ

ng d

ư

mà ng

ườ

i công

nhân làm thuê t

ạ

o ra (m)

4 USD

20 USD

3 USD

1. Lợi nhuận và tỷ suất lợi nhuận

a) Chi phí sản xuất tư bản chủ nghĩa

– Chi phí sản xuất TBCN (K) là phần giá trị bù lại
giá cả của những tư liệu sản xuất và giá cả sức
lao ñộng ñã tiêu dùng ñể sản xuất hàng hóa
cho nhà tư bản.

K= c1+ c2+ v

• Nhận xét:

c1+ c2+ v = 27$ Chi phí sản xuất TBCN

c1+ c2+ v + m = 30$ Giá trị hàng hóa

1. Lợi nhuận và tỷ suất lợi nhuận

a) Chi phí sản xuất tư bản chủ nghĩa

– K < Tư bản ứng trước (TB cố ñịnh + TB lưu ñộng).
K = Tư bản ứng trước khi nào???

Khi máy móc khấu hao hết trong 1 năm.

K = c + vDùng giả định này cho tồn bộ n.cứu

– Khi chi phí sản xuất thực (c + v + m) chuyển thành K
Xuyên tạc: mlà con ñẻ của chi phí sản xuất chứ
khơng phải của riêng tư bản khả biến nữa.

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

a) Chi phí sản xuất tư bản chủ nghĩa

– K# chi phí SX hàng hóa thực tế (giá trị hàng hóa):???

• Chú ý:

K Giá trị hàng hóa

Về chất

S

ự

hao phí t

ư

b

ả

n

c

ủ

a ch

ủ

t

ư

b

ả

n

S

ự

hao phí lao

độ

ng

c

ủ

a xã h

ộ

i

để

t

ạ

o ra

hàng hóa

Về
lượng

K =

c

1

+ c

2+ v w = c + v + m

1. Lợi nhuận và tỷ suất lợi nhuận

b) Lợi nhuận

• Khái niệm

Nhà tư bản chỉ quan tâm: Khoản dơi ra

sau q trình đầu tư gọi là Lợi nhuận.

Vậy:

Lợi nhuận

–

p

-

là phần dơi ra

ngồi chi phí sản xuất tư bản chủ

nghĩa sau khi bán hàng hóa theo giá

cả thị trường

.

1. Lợi nhuận và tỷ suất lợi nhuận

b) Lợi nhuận

• Phân biệt m và p

– Về chất: ???
– Về lượng: ???

Mối quan hệ giữa mvà pthực chất là
mối quan hệ giữa giá trị và giá cả.

• Kết luận:

Lợi nhuận là hình thức

biến tướng của giá trị thặng dư.

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

c) Tỷ suất lợi nhuận

– Khái niệm: Tỷ suất lợi nhuận (m’):Tỷ lệ
phần trăm giữa khối lượng lợi nhuận thu
được với tồn bộ chi phí sản xuất tư bản chủ

nghĩa.

–Công thức:

Không nên dùng công thức: P’=(m/TB Ứng

trước)*100%. Vì: m # p; TB ứng trước # K

K

p

'

=

1. Lợi nhuận và tỷ suất lợi nhuận

c) Tỷ suất lợi nhuận

– Phân biệt m’và p’: ???

m’

p’

V

ề

ch

ấ

t

+ Ph

ả

n ánh trình

độ

bóc l

ộ

t c

ủ

a t

ư

b

ả

n

đố

i v

ớ

i lao

độ

ng làm thuê.

+ Ph

ả

n ánh kh

ả

n

ă

ng sinh

l

ợ

i c

ủ

a t

ư

b

ả

n. Qua

đ

ó

cho th

ấ

y, t

ư

b

ả

n

đầ

u t

ư

vào ngành nào có l

ợ

i h

ơ

n.

V

ề

l

ượ

ng

m’ =

(m/v)*

100% > p’ = (m/k)

*100%

1. Lợi nhuận và tỷ suất lợi nhuận

– Các

nhân tố ảnh hưởng

ñến

p’

+ Tỷ suất giá trị thặng dư

m’1 = 100% 80c + 20v + 20m p’ = 20%

m’2 = 200% 80c + 20v + 40m p’ = 40%

+ Cấu tạo hữu cơ.

m’ = 100% 80c + 20v + 20m p’ = 20%

m’ = 100% 70c + 30v + 30m p’ = 30%

c) Tỷ suất lợi nhuận

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

+ Tốc ñộ chu chuyển của tư bản

m’ = 100% ; k = 80c + 20v

Nếu chu chuyển 1vòng/năm: m = 20 p’ =20%

Nếu chu chuyển 2vòng/năm: m = 40 p’ =40%

+ Tiết kiệm tư bản bất biến: làm cho k giảm

p’ tăng lên.

– Các nhân tố ảnh hưởngñến p’

c) Tỷ suất lợi nhuận

1. Lợi nhuận và tỷ suất lợi nhuận

2. Sự hình thành tỷ suất lợi nhuận bình quân và giá cả
sản xuất

a) Cạnh tranh trong nội bộ ngành và sự hình
thành giá trị thị trường

–Khái niệm: Cạnh tranh trong nội bộ
ngành là cạnh tranh giữa các xí nghiệp
trong cùng một ngành, sản xuất 
cùng một loại hàng hóa, nhằm mục 
đích giành ưu thế trong sản xuất và
trong tiêu thụ hàng hóa để thu được lợi
nhuận siêu ngạch.

a) Cạnh tranh trong nội bộ ngành và sự hình
thành giá trị thị trường

Ví dụ: Trong ngành dệt, có 3 xí nghiệp A, B, C.
Giả sử m` = 100%, Chi phí tư bản = 100

XN Cấu tạo tư bản Giá trcá biệịt P’XN
P’
ngành

Giá trị

xã hội

Chênh lệch giá trị

xã hội với giá trị

cá biệt
A 80c + 20v + 20m 120 20% 30% 130 +10
B 70c + 30v + 30m 130 30% 30% 130 0
C 60c + 40v + 40m 140 40% 30% 130 -10

P’ ngành dần hình thành dựa
trên P’ cá biệt do cạnh tranh

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

a) Cạnh tranh trong nội bộ ngành và sự hình
thành giá trị thị trường

– Chi phí trung bình để sản xuất ra một hàng

hóa trong ngành = K + Pngành= Giá trị thị

trường.

– Giá trị thị trường có xu hướng tiến gần sát đến
giá trị hàng hóa cá biệt của xí nghiệp chiếm 
đa số thị phần trên thị trường.

2. Sự hình thành tỷ suất lợi nhuận bình quân và
giá cả sản xuất

2. Sự hình thành tỷ suất lợi nhuận bình quân và giá cả
sản xuất

a) Cạnh tranh trong nội bộ ngành và sự hình
thành giá trị thị trường

– Các biện pháp cạnh tranh trong nội bộ ngành:
+ Cải tiến kỹ thuật.

+ Nâng cao trình độ tổ chức, quản lý sản xuất.
+ Nâng cao chất lượng, hạ thấp chi phí sản xuất.
+ Cải tiến kiểu dáng, mẫu mã hàng hóa.

+ Nắm bắt nhu cầu tiêu dùng.

+ Nâng cao trình độ lao động, mở rộng quy mơ
sản xuất.

2. Sự hình thành tỷ suất lợi nhuận bình quân và giá cả

sản xuất

b) Cạnh tranh giữa các ngành và sự hình

thành tỷ suất lợi nhuận bình quân

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

2. Sự hình thành tỷ suất lợi nhuận bình quân và giá cả
sản xuất

b) Cạnh tranh giữa các ngành và sự hình

thành tỷ suất lợi nhuận bình qn

• Ví dụ:

– Giả sử:

+ Nền sản xuất có 3 ngành: Cơ khí, Dệt may, Da
+ 3 ngành có m’ = 100%.

+ Cấu tạo hữu cơ các ngành khác nhau do đặc
điểm ngành đó quy định.

+ Tư bản tự do di chuyển giữa các ngành.
Cực kỳ quan trọng!!!

2. Sự hình thành tỷ suất lợi nhuận bình quân và giá cả
sản xuất

b) Cạnh tranh giữa các ngành và sự hình

thành tỷ suất lợi nhuận bình qn

• Ví dụ:

P

Ngành K M

(m’=100%)
Giá trị
hàng hóa P’ngành

Giá cả
sản xuất

Cơkhí 80c + 20v 20 120 20% 30% 130

Dệt 70c + 30v 30 130 30% 30% 130

Da 60c + 40v 40 140 40% 30% 130

Tổng số 210c + 90v 90 390 30% 130

'

P

Giải thích: P’ngành ???

Gợi ý: sự di chuyển tư bản từ ngành có p’ thấp p’ cao

'

P

2. Sự hình thành tỷ suất lợi nhuận bình quân và giá cả
sản xuất

b) Cạnh tranh giữa các ngành và sự hình

thành tỷ suất lợi nhuận bình qn

• Tỷ suất lợi nhuận bình quân là “con

số trung bình”của tất cả các tỷ suất lợi
nhuận khác nhau, hay tỷ suất lợi nhuận
bình quân là tỷ số theo phần trăm giữa
tổng giá trị thặng dư và tổng tư bản xã
hội. KH:

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

2. Sự hình thành tỷ suất lợi nhuận bình quân và giá cả
sản xuất

b) Cạnh tranh giữa các ngành và sự hình

thành tỷ suất lợi nhuận bình quân

n

P

n
i
i

∑

=

'

%
100
.
'

∑

=
W
M
p

Trongđó,

∑M là tổng giá trịthặng dưxã hội.

∑W là tổng tưbản của xã hội.

=
+
+
=
3
%
40
%
30
%

20
'

p *100% 30%

300
90

2. Sự hình thành tỷ suất lợi nhuận bình quân và giá cả
sản xuất

b) Cạnh tranh giữa các ngành và sự hình

thành tỷ suất lợi nhuận bình qn

• Lợi nhuận bình qn: là lợi nhuận bằng

nhau của tư bản bằng nhau ñầu tư vào các

ngành sản xuất khác nhau. KH:

là lợi nhuận mà các nhà tư bản thu ñược
căn cứ vào tổng tư bản ñầu tư nhân với tỷ
suất lợi nhuận bình qn, khơng kể cấu 
thành hữu cơ của nó như thế nào.

p

'

* p

k

p

=

2. Sự hình thành tỷ suất lợi nhuận bình quân và giá cả
sản xuất

b) Cạnh tranh giữa các ngành và sự hình

thành tỷ suất lợi nhuận bình qn

• Lợi nhuận bình qn:

– Lợi nhuận bình quân là biểu hiện bên ngoài
của giá trị thặng dư.

Quy luật giá trị thặng dư bị biến dạng thành
quy luật lợi nhuận bình quân, hoạt ñộng trong
thời kỳ chủ nghĩa tư bản tự do cạnh tranh.

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

2. Sự hình thành tỷ suất lợi nhuận bình quân và giá cả
sản xuất

b) Cạnh tranh giữa các ngành và sự hình

thành tỷ suất lợi nhuận bình qn

• Lợi nhuận bình qn:

– Lợi nhuận bình quân và tỷ suất lợi nhuận bình
qn che giấuquan hệ bóc lột của nhà tư bản
đối với cơng nhân làm th.???

– Lợi nhuận bình quân và tỷ suất lợi nhuận bình
quân phản ánh mối quan hệ giữa các nhà tư

bản trong việc phân chia giá trị thặng dư.

2. Sự hình thành tỷ suất lợi nhuận bình quân và giá cả
sản xuất

c) Sự hình thành giá cả sản xuất

– Giá cả sản xuấtlà giá cả bằng chi phí sản
xuất cộng với lợi nhuận bình quân.

Giá cả sản xuất =

– Khi tỷ suất lợi nhuận chuyển thành tỷ suất lợi 
nhuận bình qn, đồng thời lợi nhuận chuyển
thành lợi nhuận bình qn thì: giá trị hàng
hóa chuyển thành giá cả sản xuất.

Giá trị Giá trị thị trường Giá cả sản xuất
p

k+

2. Sự hình thành tỷ suất lợi nhuận bình quân và giá cả
sản xuất

c) Sự hình thành giá cả sản xuất

– Khi giá trị hàng hóa chuyển thành giá cả sản
xuất thì quy luật giá trị có hình thức biểu hiện
thành quy luật giá cả sản xuất:

Giá trị = c + v + m Giá cả sản xuất =
Quy luật giá trị Quy luật giá cả sản xuất

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

Nội dung

II. CÁC HÌNH THÁI T

Ư

B

Ả

N

VÀ L

Ợ

I NHU

Ậ

N C

Ủ

A CHÚNG

II

1. Tư bản thương nghiệp và lợi nhuận thương nghiệp

a) Nguồn gốc tư bản thương nghiệp

• Nguồn gốc:

– Về mặt lịch 
sử, tư bản
thương
nghiệp có
trước tư bản
cơng nghiệp.

– Về lý luận, cùng với sự
phát triển của sản xuất
và phân cơng lao động,
tư bản thương nghiệp
tách khỏi tư bản công
nghiệp.

><

???

Gợi ý: Thương nghiệp trước và trong CNTB # nhau.
Trước CNTB“mua rẻbánđắt”
Trong CNTBDựa trên traođổi ngang giá.

a) Nguồn gốc tư bản thương nghiệp

• Khái niệm

T – H Slđ …SX… H’ – T’ 
TLSX

T’ – H’ – T’’

(Tư bản thương nghiệp)

– Thương nhân ứng Tư bản
tiền tệ ra đểđảm nhiệm việc
chuyển hóa hàng hóa thành
tiền thay cho các nhà tư bản
công nghiệp.

– Tư bản thương nghiệp là một bộ phận của tư bản
công nghiệp tách ra để phục vụ q trình lưu thơng của tư bản
cơng nghiệp và hoạt động độc lập trong lĩnh vực lưu thông.

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

a) Nguồn gốc tư bản thương nghiệp

• Mối liên hệ của TBTN với TBCN:

vừa phụ thuộc, vừa ñộc lập. ???
• Vai trị của tư bản thương nghiệp

– Giảm TB ứng vào l.thơng + Chi phí l.thơng.
– Tăng hiệu quả kinh tế, tăng giá trị thặng dư

của xã hội và từng nhà tư bản.
– Đáp ứng tốt hơn nhu cầu xã hội.

1. Tư bản thương nghiệp và lợi nhuận thương nghiệp

b) Lợi nhuận thương nghiệp

• Nguồn gốc:

Do cạnh tranh giữa các
ngành, TBTN ñã tham dự vào
việc phân chia m do TBCN tạo ra.

• Khái niệm:

–

Phần m TBCN “nhường” TBTN

– Công thức của tư bản thương nghiệp:

T – H – T’

T (Giá mua) = c + v + m

T’ (Giá bán) = c + v + m

+ m

1. Tư bản thương nghiệp và lợi nhuận thương nghiệp

b) Lợi nhuận thương nghiệp

LNTN che lấp m và nguồn gốc

sinh ra nó: do lưu thơng tạo ra.

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

2. Tư bản cho vay và lợi tức cho vay

a) Sự hình thành tư bản cho vay

• Nguồn gốc

Xuất hiện một số tiền
nhàn rỗi trong tuần hoàn.

Xuất hiện một số nhà tư
bản cần tiền để sản xuất.

Cung tưbản Cầu tư bản

Quan hệ vay cho vay

Tư bản cho vay

Trước CNTB, cho vay nặng lãi

Trong CNTB

a) Sự hình thành tư bản cho vay

• KN: Tư bản tạm thời nhàn rỗi

thu lợi tức trong một khoảng thời gian
• Đặc ñiểm:

–

Là loại tư bản quyền sở hữu. Quyền SH 
tách rời quyền SD

Vừa là TB cho vay (người cho vay), vừa 
là TB hoạt ñộng (người ñi vay)

2. Tư bản cho vay và lợi tức cho vay

a) Sự hình thành tư bản cho vay

• Đặc điểm:

–

Là một hàng hóa ñặc biệt:

+ Người bán không mất quyền sở hữu.
+ GTSD khơng mất đi; Giá trị tăng thêm.

+ Giá cả do GTSD quyết ñịnh (khả năng 
sinh lời của tư bản)

Lợi tức chính là giá cả của hàng hóa tư 
bản cho vay.

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

a) Sự hình thành tư bản cho vay

• Đặc điểm:

–

Là loại tư bản được sùng bái nhất. Vì: 
Tiền đẻ ra tiền, khơng có giai đoạn SX.

Quan hệ bóc lột TBCN được che giấu một 
cách kính đáo nhất

Sự sùng bái tiền tệ ñã ñạt ñến tột bậc.
2. Tư bản cho vay và lợi tức cho vay

a) Sự hình thành tư bản cho vay

• Vai trị:

– Tư bản cho vay góp phần vào việc:
+ Tích tụ, tập trung tư bản.

+ Mở rộng sản xuất.
+ Cải tiến kỹ thuật.

+ Đẩy nhanh tốc ñộ chu chuyển của TB.

Tăng tổng m trong xã hội.

2. Tư bản cho vay và lợi tức cho vay

b) Lợi tức và tỷ suất lợi tức

• Lợi tức (

z

): một phần LNBQ mà người đi 
vay trả cho người cho vay.

• Tỷ suất lợi tức (z’):
Kcv:Tổng số tư bản cho vay

0 < z’ < ???

Z’ có xu hướng giảm ( giảm; cung > cầu)

%

100 *

'

Kcv

Z

=

'

P

'

P

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>

3. Công ty cổ phần, tư bản giả và thị trường chứng khốn

a) Cơng ty cổ phần

• KN: Liên kết các TB cá biệt thơng qua 
việc phát hành cổ phiếu.

• Vai trị:

–

Tập trung nhanh chóng các TB nhỏ TB 
lớn C.ty khổng lồ.

– Tạo ñiều kiện cho sự di chuyển tư bản 
đầu tư.

– Tăng tính linh hoạt và cạnh tranh trong 
nền kinh tế.

b) Tư bản giả

• KN: chứng khốn có giá thu nhập cho 
người SH.

TB “giả” ???

Vơ giá trị nhưng vẫn “đẻ” ra tiền – lợi tức
• Đặc ñiểm:

– 0 < Thu nhập từ tư bản giả <

–

Có thể trao đổi được (trên TTCK).

–

Vô giá trịvận động tách rời TB thật

P

3. Công ty cổ phần, tư bản giả và thị trường chứng khốn

c) Thị trường chứng khốn

• KN:

– CK: Giấy tờ có giá.

– TTCK: nơi giao dịch các SP tài chính kỳ 
hạn trên 1 năm

• Phân loại:

Sự luân
chuyển
các nguồn

vốn

TT sơ cấp

TT thứ cấp

P.thức
hoạt động

TT tập trung

TT phi tập

</div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

c) Thị trường chứng khốn

• Vai trị:

Tích
cực

+ Khuyến khích
đầu tư.

+ Huy động và
nâng cao hiệu
quả sử dụng vốn.

+ Điều hòa vốn
trong nền k.tế.
+ Kích thích DN
h.động hiệu quả

Tiêu
cực

+ Thúc đẩy đầu cơ,
lừa đảo... Phân hóa
giàu nghèo.

+ Có thể gây rối
loạn nền kinh tế.

Yêu cầu

quản lý TTCK

3. Công ty cổ phần, tư bản giả và thị trường chứng khốn

4. Tư bản kinh doanh nơng nghiệp và địa tô tư bản chủ nghĩa

a) Tư bản kinh doanh nông nghiệp

• Con đường hình thành:

C

ả

i cách s

ả

n xu

ấ

t

trong nơng nghi

ệ

p

(

Đứ

c, Ý, Nh

ậ

t, Nga)

Cách m

ạ

ng dân

ch

ủ

t

ư

s

ả

n (Anh,

Pháp, M

ỹ

)

Quan h

ệ

s

ả

n

xu

ấ

t t

ư

b

ả

n

ch

ủ

ngh

ĩ

a

trong nơng

nghi

ệ

p

a) Tư bản kinh doanh nơng nghiệp

• Lưu ý:

–Tồn tại chế ñộ ñq SH 
R.ñất (ñịa chủ) và ñq 
SD R.ñất (TBKD NN)

Cản trở c.tranh
– QHSX TBCN trong NN

p.ánh m.q.hệ 3 giai cấp:

TBKD

NN

Ng

ườ

i

lao

độ

ng

Đị

a

ch

ủ

v + m
r

p

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16>

b) Bản chất của địa tơ tư bản chủ nghĩa

• KN:

Địa tơ TBCN: phần m mà TBKD NN Địa chủ.
• Bản chất, nguồn gốc của địa tơ:
– Bản chất: LNSN ngồi LNBQ ???

– Nguồn gốc: Lao động không công của công 
nhân nông nghiệp Địa chủ bóc lột gián tiếp 
cơng nhân nơng nghiệp.

– So sánh địa tô trước và trong CNTB ???

4. Tư bản kinh doanh nông nghiệp và địa tô tư bản chủ nghĩa

c) Các hình thức địa tơ tư bản chủ nghĩa

• Địa tơ chênh lệch Rcl:

– Đặc điểm của SX TBCN trong NN:

+Phải canh tác trên cả ruộng ñất xấu nhất 
và giá cả nông sản do việc sản xuất trên 
những mảnh ñất xấu nhất quyết ñịnh ???

LNSN trên ñất màu mỡ

+LNSN tương ñối ổn ñịnh và thường xuyên 
do sự hạn chế cạnh tranh trong NN

Cơ sở của Rcl

4. Tư bản kinh doanh nông nghiệp và địa tơ tư bản chủ nghĩa

c) Các hình thức địa tơ tư bản chủ nghĩa

• Địa tơ chênh lệch Rcl:

– KN:

+LNSN ngồi LNBQ thu trên mảnh đất có 
điều kiện thuận lợi hơn.

+Rcl= G.cả SX chung – G.cả SX trên ñất có

ñiều kiện thuận lợi

</div>
(17)<div class='page_container' data-page=17>

c) Các hình thức địa tơ tư bản chủ nghĩa

• Địa tơ chênh lệch Rcl:

– Bản chất Rcl: LNSN trên mảnh ñất có điều 
kiện thuận lợi hơn.

Đất đai tạo ra giá trị???

Đất ñai

giúp

tạo ra và nâng cao NSLĐ.

4. Tư bản kinh doanh nông nghiệp và địa tô tư bản chủ nghĩa

c) Các hình thức địa tơ tư bản chủ nghĩa

• Địa tô chênh lệch Rcl:

– Các loại Rcl:

+RclI : Thu trên những ruộng đất có điều

kiện thuận lợi(độ màu mỡ, vị trí địa lý...)

P

Loại 
ruộng

Chi phí 
tư bản

Sản 
lượng

(tạ)

Giá cả SX cá biệt Giá cả SX chung

RclI 
(PSN)
của tổng

SP
của 1

tạ

của tổng 
SP

của

1 tạ

Xấu 100 40 4 140 35 140 35

-TB 100 40 5 140 28 175 35 35

Tốt 100 40 6 140 23.3 210 35 70

4. Tư bản kinh doanh nông nghiệp và địa tơ tư bản chủ nghĩa

c) Các hình thức địa tơ tư bản chủ nghĩa

• Địa tơ chênh lệch Rcl:

– Các loại Rcl:

+RclII : Thu nhờ tư bản ñầu tư thêm trên

cùng một đơn vị diện tích.

P

Lần đầu

tư

Chi phí 
tư bản

Sản 
lượng

(tạ)

Giá cả SX cá biệt Giá cả SX chung
RclII

Của tổng 
sản phm

của 
1 tạ

của tổng 
sản phm

của 
1 tạ

Lần 1 100 40 4 140 35 140 35 
-Lần 2 100 40 5 140 28 175 35 35

</div>
(18)<div class='page_container' data-page=18>

c) Các hình thức địa tơ tư bản chủ nghĩa

• Địa tơ chênh lệch Rcl:

– Các loại Rcl:

+RclII : Thu nhờ tư bản ñầu tư thêm trên 
cùng một đơn vị diện tích.

Trong thời hạn hợp đồng RclII TBKD NN

Ngồi thời hạn hợp đồng RclII Địa chủ

TBKD NN >< Địa chủ về thời hạn thuê ñất

4. Tư bản kinh doanh nông nghiệp và địa tô tư bản chủ nghĩa

c) Các hình thức địa tơ tư bản chủ nghĩa

• Địa tơ tuyệt đối:

– KN: Địa tơ buộc phải nộp cho ñịa chủ
– Bản chất: Phần LNSN do giá trị nông sản

< Giá cả sản xuất chung nơng sản
– Ngun nhân của địa tơ tuyệt đối:
+C/V trong NN thấp hơn trong CN

+ ĐQ SH R.ñất ngăn cản c.tranh LNSN 
không bị san bằng, tồn tại mãi.

– So sánh Rcl - địa tơ tuyệt đối:???

4. Tư bản kinh doanh nông nghiệp và địa tô tư bản chủ nghĩa

c) Các hình thức địa tơ tư bản chủ nghĩa

• Địa tơ độc quyền:

– KN: LNSN trên đất đặc biệt

– Địa tơ độc quyền có thể tồn tại trong NN, 
CN khai thác ñá và ở các khu ñất trong 
thành thị ???

– Cơ sở của địa tơ độc quyền: sự quý, hiếm 
ñộc ñáo của mảnh ñất.

</div>
(19)<div class='page_container' data-page=19>

d) Giá cả ruộng đất

– Mâu thuẫn: Ruộng đất khơng có giá trị 
nhưng có giá cả.

– Thực chất: Giá cả ruộng đất là địa tơ tư 
bản hóa. Ruộng ñất như TB ñặc biệt, ñịa 
tô như lợi tức của TB ấy.

– Giá cả ruộng đất = Địa tơ hàng năm/tỷ 
suất lợi tức hàng năm.

Tỷ suất lợi tức trung bình = 10%, Địa tơ = 200$.
Giá cả ruộng ñất = 200/10% = 2000$.

4. Tư bản kinh doanh nông nghiệp và địa tô tư bản chủ nghĩa

CÂU HỎI CHƯƠNG III

1. Phân biệt CNTB tự do cạnh tranh – CNTB

ñộc quyền – CNTB ñộc quyền nhà nước.

2. CNTB độc quyền có những đặc điểm cơ bản

gì? Đặc ñiểm nào là quan trọng nhất?
3. CNTB ñộc quyền nhà nước có những biểu

hiện gì mới?

</div>

các hình thái tư bản và các hình thức biểu hiện của giá trị thặng dư

<b>CÁC HÌNH THÁI TƯ BẢN </b>

<b>VÀ CÁC HÌNH THỨC BIỂU HIỆN </b>

<b>CỦA GIÁ TRỊ THẶNG DƯ</b>

<i><b>Tài liệu tham khảo CHƯƠNG II:</b></i>

<b>Nội dung</b>

a) Chi phí sản xuất tư bản chủ nghĩa

Nhà t

ư

b

ả

n

ứ

ng tr

ướ

c:

-Hao mịn máy (c

)

-Mua 20 kg bông (c

)

-Mua s

ứ

c lao

độ

ng (v)

Giá tr

ị

th

ặ

ng d

ư

mà ng

ườ

i công

nhân làm thuê t

ạ

o ra (m)

4 USD

20 USD

3 USD

3 USD

a) Chi phí sản xuất tư bản chủ nghĩa

a) Chi phí sản xuất tư bản chủ nghĩa

a) Chi phí sản xuất tư bản chủ nghĩa

<sub>S</sub>

ự

hao phí t

ư

b

ả

n

c

ủ

a ch

ủ

t

ư

b

ả

n

S

ự

hao phí lao

độ

ng

c

ủ

a xã h

ộ

i

để

t

ạ

o ra

hàng hóa

c

+ c

b) Lợi nhuận

•

<b>Khái niệm</b>