Phân tích giá trị nhân đạo trong truyện ngắn Hai đứa trẻ của Thạch Lam

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (626.85 KB, 5 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

VĂN MẪU LỚP 11

PHÂN TÍCH GIÁ TRỊ NHÂN ĐẠO

TRONG TRUYỆN NGẮN HAI ĐỨA TRẺ CỦA THẠCH LAM

Phân tích giá trị nhân đạo trong truyện ngắn Hai đứa trẻ của Thạch Lam mà Học247
giới thiệu dưới đây sẽ giúp các em thấy được cảnh một phố huyện nhỏ với những cảnh đời
tù túng, nghèo khó. Đồng thời, dàn bài chi tiết và bài văn mẫu này sẽ giúp các em định
hướng được cách phân tích một vấn đề, một khía cạnh trong tác phẩm văn học. Mời các em
cùng tham khảo!

A.SƠ ĐỒ TÓM TẮT GỢI Ý

B. DÀN BÀI CHI TIẾT 
1. Mở bài

- Giới thiệu tác giả, tác phẩm

+ Thạch Lam là một trong những cây bút viết truyện ngắn tài hoa. Dẫu là viết về cuộc sống
vất vả, cơ cực, bế tắc của người nông dân, người thị dân nghèo hay viết về những khía cạnh
bình thường mà nên thơ của cuộc sống thì những trang văn của ơng cũng chan chứa tình
người.

+ Hai đứa trẻ là một truyện ngắn đặc sắc của Thạch Lam, in ở tập Nắng trong vườn (1938).
- Nêu vấn đề cần nghị luận: Hai đứa trẻ của Thạch Lam có giá trị nhân đạo thật sâu sắc. 
2. Thân bài

- Giá trị nhân đạo thể hiện ở tình cảm xót thương của tác giả đối với những người sống ở
phố huyện nghèo:

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

+ Những “đứa trẻ con nhà nghèo ở ven chợ”, “chúng nhặt nhạnh thanh nứa, thanh tre hay
bất cứ cái gì đó có thể dùng được của các người bán hàng để lại”.

+ Thương mẹ con chị Tí, ngày mị cua bắt tép; tối đến mới dọn hàng nước dưới gốc cây bàng.
Cuộc sống của chị vất vả, mòn mỏi, quẩn quanh, leo lét như ngọn đèn của chị, ánh sáng chỉ
đủ toả ra một vùng nhỏ mà thôi.

+ Thương bà cụ Thi xuất hiện với tiếng cười khanh khách, với dáng điệu đi lảo đảo, động tác
uống rượu thì khác lạ “Cụ ngửa cổ ra đàng sau, uống một hơi cạn sạch”.

+ Thương bác phở Siêu bán phở gánh. Thu nhập quá ít ỏi vì phở là món quà xa xỉ phẩm,
hàng của bác thật ế ẩm.

+ Thương gia đình bác xẩm. Cuộc sống gia đình bác lay lắt như ngọn đèn trước gió. Gia tài
của bác là chiếc đàn bầu và chiếc thau để xin tiền. Cuộc sống của bác bấp bênh. Cái đói, cái
chết luôn kề cận.

+ Thương chị em Liên. Cuộc sống của chị em Liên cũng chẳng khá hơn cuộc sống của mọi
người. Cửa hàng tạp hố của chị em Liên “nhỏ xíu”. Hàng hố thì lèo tèo mà khách hàng là
những người nghèo khó.

+ Ông cảm thương cho cuộc sống quẩn quanh, tẻ nhạt, tù túng của những con người nơi phố
huyện nghèo.

- Giá trị nhân đạo thể hiện ở sự phát hiện của Thạch Lam về những phẩm chất tốt đẹp của
những người lao động nghèo nơi phố huyện.

+ Họ là những người cần cù, chịu thương, chịu khó: Mẹ con chị Tí ngày mị cua bắt ốc, tối
đến dọn hàng nước dẫu chẳng bán được là bao. Hai chị em Liên thay mẹ trông coi gian hàng
tạp hố. Bác phở Siêu chịu khó bán phở gánh,...

+ Họ là những người giàu lòng thương yêu. Liên thương những đứa trẻ đi nhặt nhạnh
những thứ người ta bỏ lại lúc chợ tàn.

- Giá trị nhân đạo thể hiện ở sự trân trọng của nhà văn trước những ước mơ của người dân
nghèo về một cuộc sống tốt đẹp hơn.

+ Ơng trân trọng những hồi niệm, mơ ước của chị em Liên: Hai chị em mong ước được thấy
ánh sáng của đoàn tàu, nhớ về q khứ tươi đẹp khi gia đình cịn sống ở Hà Nội. Đoàn tàu
như đem đến cho hai chị em Liên “một chút thế giới khác”.

+ Ông muốn thức tỉnh những con người ở phố huyện nghèo, hướng họ tới một cuộc sống tốt
đẹp hơn.

3. Kết bài

- Giá trị nhân đạo được thể hiện thật sâu sắc trong tác phẩm: xót thương những con người
nghèo khổ, phát hiện và miêu tả được những phẩm chất tốt đẹp của người lao động, trân
trọng những ước mơ về cuộc sống tốt đẹp hơn của họ.

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

xuất sắc của Thạch Lam trong viết truyện ngắn trước Cách mạng tháng Tám 1945.

C. BÀI VĂN MẪU

Đề bài: Phân tích giá trị nhân đạo trong truyện ngắn Hai đứa trẻ của Thạch Lam 
Gợi ý làm bài:

Thạch Lam là một trong những cây bút chủ lực của nhóm “Tự lực văn đồn”. Sáng tác của
ơng bao gồm nhiều thể loại: truyện ngắn, tiểu thuyết, kí sự, phê bình...Nhưng lĩnh vực thành
công nhất của ông là truyện ngắn. Trong những truyện ngắn có khuynh hướng hiện thực

cuộc sống của Thạch Lam có thể nói “Hai đứa trẻ” là một tác phẩm thành cơng tiêu biểu.
Truyện khơng có những tình tiết hấp dẫn, li kì, gây cấn chỉ xoay quanh sinh hoạt của người
dân ở một phố huyện nghèo trong khoảng thời gian ngắn ngủi nhưng qua đó Thạch Lam đã
đặt ra những vấn đề có ý nghĩa xã hội sâu sắc.

Đọc “Hai đứa trẻ” chúng ta thấy bao trùm lấy câu chuyện là cuộc sống xơ xác, tiêu điều của
một phố huyện nghèo. Cuộc sống đó đã được tác giả miêu tả ở một thời điểm hết sức tiêu
biểu - thời điểm ngày lụi tàn: “Trống thu không từng tiếng một vang lên”, “phương Tây đỏ
rực như lửa cháy”, “những đám mây ánh hồng như những hịn than sắp tàn”, “ngồi ruộng
tiếng ếch nhái kêu rang vọng vào phố chợ…”. Một khoảng không gian mênh mông của đồng
ruộng vừa đẹp lại vừa buồn gợi ra trước mắt người đọc.

Trên nền của bức tranh ấy, cuộc sống của người những người dân phố huyện được Thạch
Lam miêu tả hết sức đặc sắc: Khi trời nhá nhem tối, mẹ con chị Tí bày cái hàng nước ra dưới
gốc cây bàng. Liên dọn dẹp của hiệu tạp hóa rồi cộng sổ tính tiền. Bà cụ Thi đến cửa hàng
Liên mua một cút rượu, ngửa cổ uống sạch rồi biến đi lẫn vào trong bóng tối với tiếng cười
khanh khách. Đám trẻ con tụ họp chơi đùa trên các thềm nhà. Bác Siêu dọn gánh hàng phở
ra bên bếp lửa bập bùng. Gia đình bác Xẩm ngồi trên manh chiếu, trước cái thau trắng chờ
có khách để hát kiếm tiền.

Qua ngòi bút chấm phá tinh tế của Thạch Lam chúng ta thấy cuộc sống ở phố huyện nghèo
ấy hiện ra như một thế giới đang hấp hối, tàn lụi.

Trong bối cảnh ấy, hai chị em Liên và An cũng như những người dân phố huyện vừa náo nức
vừa khắc khoải, mòn mỏi chờ đợi chuyến tàu từ Hà Nội về đi ngang qua phố huyện. Đêm nào
cũng vậy, khi trời vừa bắt đầu tối thì hai chị em đã thấp thỏm chờ đợi chuyến tàu. Rồi
chuyến tàu đến như hằng đêm nó vẫn thường đến với sức hấp dẫn kì lạ đối với hai chị em
Liên - An cũng như người dân nghèo của phố huyện.

Tàu đến với tiếng còi và tiếng rầm rộ của bánh xe. Liên dắt em đứng lên để nhìn chuyến tàu

vụt qua, chuyến tàu đầy sức hấp dẫn bởi nó tràn ngập ánh sáng. Ở những toa đèn sáng trưng
chiếu ánh cả xuống đường. Những toa thuộc hạng sang trọng lố nhố người; đồng và kềnh lấp
lánh. Cái nguồn sáng ấy vút qua, biến vào đêm tối để lại những đóm than nhỏ bay tung tóe
trên mặt đường...

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

chút thế giới khác đi qua. Thế giới ấy khác hẳn với thế giới mà Liên đang sống, khác hẳn với
vầng sáng nhỏ nhoi của ngọn đèn chị Tí và ánh lửa bập bùng trong gáng hàng của bác Siêu...
Nhìn lại tồn bộ câu chuyện, người đọc khơng khỏi thắc mắc vì sao hằng đêm chị em Liên
-An cứ mòn mỏi đợi chuyến tàu đi ngang qua phố huyện? Vì sao hình ảnh con tàu tràn ngập
ánh sáng lại dấy lên trong tâm hồn Liên bao biến động? Bởi vì trong cuộc sống thường ngày
ở phố huyện xơ xác, tiêu điều ấy, họ khơng thể tìm đâu ra niềm vui. Cuộc sống diễn ra chung
quanh họ hết sức đơn điệu, nhạt nhẽo, vô vị... Chuyến tàu sáng rực đối với người dân phố
huyện là hình ảnh của một thế giới khác hẳn, đối lập hoàn toàn với cái thế giới mà Liên và
An đang sống - đó là thế giới của văn minh, niềm vui và hạnh phúc.

Từ đó mà ta cũng nắm bắt được vấn đề sâu sắc mà Thạch Lam gửi gắm vào truyện: Đó là
khát vọng vươn ra thế giới văn minh, hạnh phúc của những con người nhỏ bé - giá trị nhân
đạo sâu sắc của tác phẩm.

Bên cạnh giá trị về mặt chủ đề, “Hai đứa trẻ” còn nổi bật lên những đặc sắc về nghệ thuật,
thể hiện tập trung qua ngòi bút miêu tả của Thạch Lam trong việc tả người, tả cảnh cũng
như miêu tả tâm trạng của con người. Gắn liền với nghệ thuật miêu tả là thủ pháp đối lập đã
được nhà văn sử dụng hết sức thành công trong truyện. Trước hết là sự đối lập giữa ánh
sáng và bóng tối, đối lập giữa tĩnh và động. Thủ pháp đối lập này đã góp phần đắc lực cho
Thạch Lam trong việc làm nổi bật chủ đề tác phẩm.

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

Website HOC247 cung cấp một môi trường học trực tuyến sinh động, nhiều tiện ích thơng minh, nội dung
bài giảng được biên soạn công phu và giảng dạy bởi những giáo viên nhiều năm kinh nghiệm, giỏi về kiến

thức chuyên môn lẫn kỹ năng sư phạm đến từ các trường Đại học và các trường chuyên danh tiếng.

I. Luyện Thi Online

- Luyên thi ĐH, THPT QG: Đội ngũ GV Giỏi, Kinh nghiệm từ các Trường ĐH và THPT danh tiếng xây

dựng các khóa luyện thi THPTQG các mơn: Tốn, Ngữ Văn, Tiếng Anh, Vật Lý, Hóa Học và Sinh Học.

- Luyện thi vào lớp 10 chun Tốn: Ơn thi HSG lớp 9 và luyện thi vào lớp 10 chuyên Toán các

trường PTNK, Chuyên HCM (LHP-TĐN-NTH-GĐ), Chuyên Phan Bội Châu Nghệ An và các trường Chuyên
khác cùng TS.Trần Nam Dũng, TS. Phạm Sỹ Nam, TS. Trịnh Thanh Đèo và Thầy Nguyễn Đức Tấn.

II. Khoá Học Nâng Cao và HSG

- Toán Nâng Cao THCS: Cung cấp chương trình Tốn Nâng Cao, Tốn Chun dành cho các em HS THCS

lớp 6, 7, 8, 9 u thích mơn Tốn phát triển tư duy, nâng cao thành tích học tập ở trường và đạt điểm tốt
ở các kỳ thi HSG.

- Bồi dưỡng HSG Toán: Bồi dưỡng 5 phân môn Đại Số, Số Học, Giải Tích, Hình Học và Tổ Hợp dành cho

học sinh các khối lớp 10, 11, 12. Đội ngũ Giảng Viên giàu kinh nghiệm: TS. Lê Bá Khánh Trình, TS. Trần

Nam Dũng, TS. Pham Sỹ Nam, TS. Lưu Bá Thắng, Thầy Lê Phúc Lữ, Thầy Võ Quốc Bá Cẩn cùng đơi HLV đạt

thành tích cao HSG Quốc Gia.

III. Kênh học tập miễn phí

- HOC247 NET: Website hoc miễn phí các bài học theo chương trình SGK từ lớp 1 đến lớp 12 tất cả các

môn học với nội dung bài giảng chi tiết, sửa bài tập SGK, luyện tập trắc nghiệm mễn phí, kho tư liệu tham
khảo phong phú và cộng đồng hỏi đáp sôi động nhất.

- HOC247 TV: Kênh Youtube cung cấp các Video bài giảng, chuyên đề, ôn tập, sửa bài tập, sửa đề thi miễn

phí từ lớp 1 đến lớp 12 tất cả các mơn Tốn- Lý - Hoá, Sinh- Sử - Địa, Ngữ Văn, Tin Học và Tiếng Anh.