pascal

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (568.74 KB, 55 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

THCB.1

Tin

học

đại

cương

75

tiết

Biên

soạn

:

Quách

Tuấn

Ngọc

Giảng

bài

:

Trường

Đại

học

Bách

khoa

HN

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

THCB.3

Phần

1:

Các

vấn

đề

căn

bản

của

tin

học



Chương

1:

Thông

tin

và

biểu

diễn

thơng

tin



Chương

2:

Hệ

thống

máy

vi

tính

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

THCB.4

Chương

1

Thông

tin

và

biểu

diễn

thông

tin



I

.

Thông

tin

và

dữ

liệu

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

THCB.5



I

.

Thông

tin

và

dữ

liệu

 1. Khái niệm về thơng tin

 2. Dữ liệu

 3. Xử lí thơng tin

 4. Xử lí thơng tin bằng máy tính

 5. Khái niệm phần cứng và phần mềm

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

THCB.6



I

.

Thông

tin

và

dữ

liệu



1.

Khái

niệm

về

thông

tin

• Thơng tin là một khái niệm trừu

tượng mơ tả tất cả những gì đem lại

hiểu biết, nhận thức của con người

và các sinh vật sống khác.

• Định lượng thông tin: đo độ bất

định của hành vi, trạng thái. Xác suất

xuất hiện một tin càng thấp thì lượng

tin càng cao vì độ bất ngờ của nó

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

THCB.7

• Định nghĩa lượng tin của Shannon, 1948

• Ví dụ 1: Gieo con xúc xắc H=2.58 bit

• Ví dụ 2: Gieo đồng xu H=1 bit

H

p

i

p

i

i

n







.log ( )

2

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

THCB.8



2.

Dữ

liệu

• Dữ

liệu

(

dữ

kiện

)

có

thể

hiểu

nơm

na

là

vật

liệu

thơ

mang

thơng

tin

.

• Dữ

liệu

được

tập

hợp

lại

và

được

xử

lí

sẽ

cho

ta

thơng

tin

.

• =>

Dữ

liệu

là

nguồn

gốc

,

là

vật

mang

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

THCB.9

 Dữ liệu trong thực tế có thể là

• Tín hiệu vật lí (Physical signal)
• Các số liệu (number)

• Kí hiệu (symbol)

Thí dụ 1: Nhiệt độ cháu bé 39oC ...

Thí dụ 2: 28, 27, 30, 32, 27 ... ?

Thí dụ 3: Tính qui ước biểu diễn thơng tin

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

THCB.10
 Dữ liệu có nguồn gốc tự nhiên như tín hiệu vật lí

(tiếng nói, hình ảnh, nhiệt độ cơ thể ...) thì thơng

tin vốn là bản chất nội tại của vật thể. Các dữ liệu

loại này khơng có tính qui ước trước. Con người

phải tìm hiểu, khám phá về cách biểu diễn thơng

tin của nó.

 Những dữ liệu nhân tạo để mã hố thơng tin thì
ta phải có qui ước về cách biểu diễn thơng tin.

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

THCB.11

 3. Xử lí thơng tin

• lọc lấy thơng tin cần thiết

• truyền tin: nhanh, chính xác ...
• lọc nhiễu

• lưu trữ

• tìm kiếm, lấy ra
• sao chép

• mã hố bảo mật

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

THCB.12



4.

Xử

lí

thơng

tin

bằng

máy

tính

• Khi

thơng

tin

ít

,

có

thể

làm

thủ

cơng

.

• Khi

thơng

tin

nhiều

lên

,

địi

hỏi

máy

móc

tự

động

làm

thay

,

đặc

biệt

là

máy

tính

điện

tử

.

• Ưu

điểm

của

máy

tính

:

Làm

nhanh

,

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

THCB.13

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

THCB.14

 5. Khái niệm phần cứng và phần mềm

• Phần

cứng

(

Hardware

)

là

tồn

bộ

thiết

bị

điện

tử

,

cơ

khí

.

• Phần

mềm

(

Software

)

là

các

chương

trình

máy

tính

điều

khiển

máy

chạy

.



Phần

cứng

là

thể

xác

,

phần

mềm

là

linh

hồn

.



Công

sức

đầu

tư

phần

cứng

: 9

tháng

10

ngày

,

phần

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>

THCB.15



6.

Chu

trình

xử

lí

thụng

tin

Vào dữ liệu

(Input)

Vào dữ liệu

(Input) (Processing)

Xử lí

(Processing)

Ra d÷ liƯu

(Output)

Ra d÷ liƯu

(Output)

</div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

THCB.16

Chương

1

Thơng

tin

và

biểu

diễn

thông

tin



I

.

Thông

tin

và

dữ

liệu

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16>

THCB.17

 II. Biểu diễn thông tin trong máy tính

 1. Hệ đếm cơ số 10 - Hệ thập phân
 2. Hệ đếm cơ số a

 3. Hệ đếm cơ số hai - Hệ nhị phân
 4. Hệ đếm Hexa-decimal và hệ tám

 5. Chuyển đổi từ hệ a sang hệ thập phân
 6. Chuyển đổi từ hệ thập phân sang hệ a
 7. Các phép tính số học cơ bản nhị phân
 8. Các phép tính logic cho số nhị phân
 9. Mệnh đề logic

10. Biểu diễn thơng tin trong máy tính
11. Bảng mã ASCII

</div>
(17)<div class='page_container' data-page=17>

THCB.18

Đặt

vấn

đề



Dữ

liệu

có

nhiều

loại

:

văn

bản

(

text

),

chữ

viết

(

character

),

số

liệu

(

number

),

âm

thanh

(

sound

),

hình

ảnh

(

image

),

đồ

hoạ

(

graphic

) ...



Làm

thế

nào

để

biểu

diễn

thơng

tin

trong

máy

tính

?



Ta

phải

dùng

mã

nhị

phân

!



Mã

nhị

phân

là

gì

?

Tại

sao

?

Làm

cách

</div>
(18)<div class='page_container' data-page=18>

THCB.19

1.

Hệ

đếm

cơ

số

10 -

Hệ

thập

phân

• Gồm 10 chữ số (digit) ‘0’..’9’

cơ

số

2 -

Hệ

nhị

phân

• Gồm 2 chữ số (digit) ‘0’..’1’  Bit: Binary digit

• Khi đếm đến 2 thì chuyển 1 sang hàng bên trái

• Thí dụ: Số 1010.01 cần được hiểu là

</div>
(19)<div class='page_container' data-page=19>

THCB.20

3.

Hệ

đếm

hexa

-

decimal

, 16

• Gồm 16 chữ số ‘0’..’9’, ‘A’, ‘B’, ‘C’, ‘D’, ‘E’, ‘F’
• Phải dùng chữ cái thay cho số 10, 11, .. 15
• Một số hexa = 4 chữ số nhị phân.

• Số F12A

=

F

*

16

3

+1*

16

2

+7*

16

1

+

A

Chuyển

đổi

số

giữa

các

hệ

• Thí dụ: Hệ 10 sang hệ 2: 10.25

• Phần nguyên: nguyên tắc chia 2
 10 2

0 5 2

1 2 2

0 1 Kết quả: 10102=A16

• Phần phân: nguyên tắc nhân 2

0.25 * 2=0.5 được 0, tiếp 0.5
 0.5 * 2 = 1.0 được 1, hết.

</div>
(21)<div class='page_container' data-page=21>

THCB.22

Bảng

mã

ASCII

Americain

Standard

Code

for

Information

Interchange

Dùng

1

byte

để

mã

hố

nên

có

256

ơ

kí

tự

.



26

chữ

cái

latin

‘a’

..

’z’

, 26

chữ

cái

hoa



10

chữ

số

thập

phân

‘

0

’

..

’

9

’



Các

dấu

chấm

câu

...



Các

kí

tự

điều

khiển



128

kí

tự

đầu

tiên

là

chuẩn

quốc

tế

</div>
(22)<div class='page_container' data-page=22>

THCB.23

Chương

2

Hệ

thống

máy

tính



I

.

Các

bộ

phận

cơ

bản



II

.

Khối

xử

lí

trung

tâm

CPU



III

.

Bộ

nhớ

trong



IV

.

Bộ

nhớ

ngoài



V

.

Các

thiết

bị

vào

-

ra



VI

.

Modem

</div>
(23)<div class='page_container' data-page=23>

THCB.24



I

.

Các

bộ

phận

cơ

bản

của

máy

tính



Khối

xử

lí

trung

tâm

CPU

</div>
(24)<div class='page_container' data-page=24>

THCB.25

Sơ

đồ

khối

máy

tính

Các thiết bị

Vào

Input devices

Khối

xử

lí

trung

tâm

CPU

Các thiết bị

Ra

Output devices

Bộ nhớ ngoài
auxiliary storage

Đĩa cứng, đĩa mềm

Bộ nhớ trong
Main memory

RAM

+

ROM

E s c F 1F 2F 3F 4 F 5F 6F 7F 8 F 9F 1 0F 1 1F 1 2
~

` 1! @2 $

4 %5 ^6 &7 *8 (90) +=
#

3
Q W E RT Y

AS D F G H
Z X C VB

U I O P
J KL
NM

{[ ]}

:

; "

'

<, >. ?/

T a b
S h ift
C tr l A lt
C a p s
L o c k

A lt C tr l
S h i f t

E n t e r
B a c k s p a c e In s e rtH o m eP a g e

U p
D e le t eE n d P a g eD o w n

|\ 78 9
45 6
12 3
0 .

N u m
L o c k

H o m e P g U p
E n d P g D n
In s D e l
E n t e r

/ *
+

P rin t
S cr e e nS c r o l lL o c kP a u s e S c ro l l

</div>
(25)<div class='page_container' data-page=25>

THCB.26

Khối xử lí Trung tâm

CPU: Central Processing Unit

Khối điều khiển

Control Unit

Khối tính tốn

ALU

Các thanh ghi

Tạo xung nhịp với tần số ... MHz

</div>
(26)<div class='page_container' data-page=26>

THCB.27

Các

loại

CPU

• Intel

để xây dựng máy IBM/PC phổ dụng

– 8085, 8088/8086

– 80286, 80386, 80486

– Pentium 80586, 75/100/133/200 MHz

– Pentium II: 233, 266, 300, 400...MHz

• Motorola

để xây dựng máy Apple rất nổi tiếng

</div>
(27)<div class='page_container' data-page=27>

THCB.28

Bộ

nhớ

trong

(

Main

memory

)



Nối

thẳng

với

CPU

để

CPU

làm

việc

ngay



Là

các

mạch

vi

điện

tử



Đặc

điểm

:



Tốc

độ

trao

đổi

dữ

liệu

với

CPU

rất

lớn

(

cỡ

70

ns

..200

ns

)



Dung

lượng

bộ

nhớ

khơng

cao

lắm

</div>
(28)<div class='page_container' data-page=28>

THCB.29

Ơ

nhớ

,

địa

chỉ

ô

nhớ

và

dung

lượng

Địa

chỉ

Nội dung ô nhớ (1 byte=8 bits)

0000 01110101

0001 11100100

0010 01010110

0011 00110101

0100 11100111

.... ....



Dung

lượng

bộ

nhớ

= 2

n

bytes

,

n

là

số

bit

địa

chỉ

</div>
(29)<div class='page_container' data-page=29>

THCB.30

Các

loại

bộ

nhớ

trong

•

RAM

(

Random

Access

Memory

)

– Có thể ghi/đọc

– Mất điện là mất hết thơng tin

•

ROM

(

Read

Only

Memory

)

– Chỉ đọc, người dùng không ghi được

</div>
(30)<div class='page_container' data-page=30>

THCB.31

Sơ

đồ

khối

mỏy

tớnh

Address Bus

Tuyến dữ liệu

Data Bus

CPU

Bộ nhớ trongRAM/ROM

Mạch

Vào/Ra

Control Bus Tun ®iỊu khiĨn

</div>
(31)<div class='page_container' data-page=31>

THCB.32

CPU

+

Bộ

nhớ

trong

=

</div>
(32)<div class='page_container' data-page=32>

THCB.33

Bộ

nhớ

ngoài



Gồm

đĩa

cứng

,

đĩa

mềm

,

băng

từ

...



Đặc

điểm

:



Tốc

độ

trao

đổi

dữ

liệu

với

CPU

chậm

(9-14

ms

)



Dung

lượng

bộ

nhớ

cao

,

từ

1

MB

(

đĩa

</div>
(33)<div class='page_container' data-page=33>

THCB.34

Đĩa

mềm

(

Floppy

Disk

)

Đĩa

5 inch

1/4

Đĩa

3,5

inch

</div>
(34)<div class='page_container' data-page=34>

THCB.35

• Đóng kín trong hộp, có nhiều tầng đĩa, nhiều đầu

từ

• 1980: 10 .. 20 MB
• 1990: 40 MB

• 1995: 200 MB
• 1996: 1 GB

• 1997: từ 2 đến 4 GB

• ...

</div>
(35)<div class='page_container' data-page=35>

THCB.36

Cách

bố

trí

bộ

nhớ

trên

đĩa

mềm

Rãnh

0

Rãnh

39

Cung

từ

</div>
(36)<div class='page_container' data-page=36>

THCB.37

Modem

(Modulation - Demodulation)

Modem

PC Modem

Phone Phone

Workstation

tín hiệu số 01010010 ...
tín hiệu tương tự (âm thanh)

</div>
(37)<div class='page_container' data-page=37>

THCB.38

Điều

chế

-

giải

điều

chế

tín

hiệu

0 1 0 1 0 0 1 0

</div>
(38)<div class='page_container' data-page=38>

THCB.39

Cách

nối

modem





Đường

dây

telephone

TEL LINE TEL DATA LINE

MODEM

Máy tính

Tại mỗi thời điểm, hoặc telephone hoặc máy tính làm việc

</div>
(39)<div class='page_container' data-page=39>

THCB.40

Cấu

hình

một

máy

vi

tính

cần

mua

CPU: 586/200 MHz MMX hay Pentium II ?
RAM: 16 MB...

HDD: 2.1 GB
FDD: 1.4 MB

Màn hình SVGA
Mouse

Keyboard 101 keys
CD và sound card

</div>
(40)<div class='page_container' data-page=40>

THCB.41

Chương

3

Phần

mềm

và

thuật

giải



I

.

Phần

mềm



II

.

Thuật

giải

</div>
(41)<div class='page_container' data-page=41>

THCB.42



I

.

Phần

mềm



Hệ

điều

hành

</div>
(42)<div class='page_container' data-page=42>

THCB.43

Hệ

điều

hành

(

OS

:

Operating

System

)

là

tập

hợp

các

chương

trình

đảm

bảo

các

chức

năng

cơ

bản

sau

 Điều khiển việc thực thi mọi chương trình

 Quản lí, phân phối và thu hồi bộ nhớ (cả trong

lẫn ngoài)

 Điều khiển các thiết bị

 Điều khiển và quản lí việc vào/ra dữ liệu

</div>
(43)<div class='page_container' data-page=43>

THCB.44

Các

hệ

điều

hành

khác

nhau



DOS

Disk

Operating

System



MS

-

DOS

của

MicroSoft



UNIX



WINDOW

3.1, 95,

NT



OS

2

của

IBM

</div>
(44)<div class='page_container' data-page=44>

THCB.45

Các

ngôn

ngữ

lập

trình

• Ngơn ngữ máy

01000011 11000101 0001 1101

• Hợp ngữ (assembly)

MOV A, B

• Ngơn ngữ bậc cao: PASCAL, C...

Write(‘Hello’);

• Ngơn ngữ trực quan: Visual Basic ...

</div>
(45)<div class='page_container' data-page=45>

THCB.46



II

.

Thuật

giải

(

Algorithms

)

Định

nghĩa

:

...

dãy

các

lập

luận

và

thao

tác

cung

cấp

lời

giải

của

một

vấn

đề

,

một

bài

tốn

.



Tính

thực

hiện

được



Tính

hữu

hạn

và

kết

thúc



Tính

kết

quả



Tính

hiệu

quả

</div>
(46)<div class='page_container' data-page=46>

THCB.47

Diễn

đạt

thuật

giải

bằng

lời

Tìm USCLN của hai số

Bước 1: Đọc a và b

Bước 2: Chia a cho b, dư r

Bước 3: - Nếu r=0 thì USCLN=b, sang 4

- Nếu r<>0 thì gán b cho a, gán r

cho b. Quay lại bước 2.

Bước 4: In ra kết quả.

</div>
(47)<div class='page_container' data-page=47>

THCB.48

Diễn

đạt

thuật

gii

bng

lu

Begin

Đoc a và b

r = 0 ?

Chia a cho b
Sè d r

Yes

a:=b, b:=r

USCLN=b

In ra
USCLN

</div>
(48)<div class='page_container' data-page=48>

THCB.49

Diễn

đạt

thuật

giải

bằng

chương

trình

Var

a, b, r:integer;

Begin

Read(a); Read(b); { Đọc a và b } 
 r := a mod b; { Số dư r }

While r <> 0 Do
 Begin

a:=b; b:= r; r:= a mod b;
 End

USCLN := b;

Write('USCLN = ', r); {In ra kết qu}

</div>
(49)<div class='page_container' data-page=49>

THCB.50

Thuật

giải

đổi

chỗ

hai

biến

a

và

b

Chọn

một

biến

trung

gian

T

:=

a

;

a

:=

b

;

</div>
(50)<div class='page_container' data-page=50>

THCB.51

III. Qui trình làm phần mềm

Bước 0: ý tưởng (Concept)

Hình thành các ý tưởng về nhu cầu hay về thị trường làm một phần mềm.

Bước 1: Xác định các yêu cầu.

(Requirements Specification)

Chuẩn bị tài liệu mô tả một cách đầy đủ, rõ ràng về các u cầu, hay cịn

gọi là q trình đặc tả. Các yêu cầu này có thể xuất phát từ những người

đặt hàng, có thể là những người sáng tạo ra các ý tưởng cho một phần

</div>
(51)<div class='page_container' data-page=51>

THCB.52

Bước 2: Phân tích. (Analysis)

Hiểu vấn đề.

Đánh giá các giải pháp khác nhau.

Chọn giải pháp được ưa thích nhất.

Bước 3: Thiết kế. (Design)

Thực hiện thiết kế hệ thống theo kiểu từ trên
xuống, tạo ra các modun nhỏ.

Đối với mỗi modun, xác định cấu trúc dữ liệu

</div>
(52)<div class='page_container' data-page=52>

THCB.53

Bước 4: Thực hiện. (Implementation)

Viết thuật giải và có thể dùng các lệnh giả

(pseudocode) để mô tả các thủ tục.

Tạo mã (viết chương trình với PASCAL, C,

Assembler, FOXPRO ...) cho giải pháp đã chọn.

Gỡ rối (sửa các lỗi).

Bước 5: Thử nghiệm. (Testing)

</div>
(53)<div class='page_container' data-page=53>

THCB.54

Bước 6: Vận hành, theo dõi và bảo dưỡng.

(Operation, follow-up and Maintenance)

Cho chạy tồn bộ hệ thống. Đánh giá các tính năng

của nó.

Gỡ các lỗi mới mỗi khi phát hiện ra thêm.

Cập nhật hệ thống. Khẳng định rằng các thay đổi

</div>
(54)<div class='page_container' data-page=54>

THCB.55

Tài

liệu

tham

khảo

• Tin

học

căn

bản

• Ngơn

ngữ

lập

trình

PASCAL

• Bài

tập

Ngơn

ngữ

lập

trỡnh

PASCAL

</div>
(55)<div class='page_container' data-page=55>

THCB.56

-20%

1 Ngôn ngữ lập trình PASCAL 28000 22,400 đ
2 Bài tập Ngôn ngữ lập trình PASCAL 17000 13,600 ®
3 Turbo PASCAL, cÈm nang tra cøu 30000 24,000 ®
4 Tin học căn bản 24000 19,000 đ

Mua sách theo lớp, giảm giá 20%

</div>

pascal

<b>Tin</b>

<b>học</b>

<b>đại</b>

<b>cương</b>

<b>75 </b>

<b>tiết</b>

<b>Biên</b>

<b>soạn</b>

<b>: </b>

<b>Quách</b>

<b>Tuấn</b>

<b>Ngọc</b>

<b>Giảng</b>

<b>bài</b>

<b>: </b>

<b>Trường</b>

<b>Đại</b>

<b>học</b>

<b>Bách</b>

<b>khoa</b>

<b>HN</b>

<b>Phần</b>

<b> 1: </b>

<b>Các</b>

<b>vấn</b>

<b>đề</b>

<b>căn</b>

<b>bản</b>

<b> </b>

<b>của</b>

<b>tin</b>

<b>học</b>



<b><sub>Chương</sub></b>

<b><sub> 1: </sub></b>

<b><sub>Thông</sub></b>

<b><sub>tin</sub></b>

<b><sub>và</sub></b>

<b><sub>biểu</sub></b>

<b><sub>diễn</sub></b>

<b><sub>thơng</sub></b>

<b>tin</b>



<b>Chương</b>

<b><sub> 2: </sub></b>

<b>Hệ</b>

<b>thống</b>

<b>máy</b>

<b>vi</b>

<b>tính</b>

<b>Chương</b>

<b> 1 </b>

<b>Thông</b>

<b>tin</b>

<b>và</b>

<b>biểu</b>

<b>diễn</b>

<b>thông</b>

<b>tin</b>



<b><sub> </sub></b>

<b><sub>I</sub></b>

<b><sub>. </sub></b>

<b><sub>Thông</sub></b>

<b><sub>tin</sub></b>

<b><sub>và</sub></b>

<b><sub>dữ</sub></b>

<b><sub>liệu</sub></b>



<b>I</b>

<b><sub>. </sub></b>

<b>Thông</b>

<b>tin</b>

<b>và</b>

<b>dữ</b>

<b>liệu</b>



<b>I</b>

<b><sub>. </sub></b>