Phân tích khổ thơ thứ ba trong bài Viếng lăng Bác của nhà thơ Viễn Phương

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (622.28 KB, 5 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

VĂN MẪU LỚP 9

PHÂN TÍCH KHỔ THƠ BA

BÀI VIẾNG LĂNG BÁC CỦA NHÀ THƠ VIỄN PHƯƠNG

Phân tích khổ thơ ba bài Viếng lăng Bác của nhà thơ Viễn Phương Học247 giới thiệu
dưới đây sẽ giúp các em cảm nhận được những cảm xúc thương xót và ước nguyện của nhà
thơ. Đồng thời, dàn bài chi tiết và bài văn mẫu này sẽ giúp các em định hướng được cách
phân tích đoạn thơ trong một tác phẩm văn học. Mời các em cùng tham khảo!

A.SƠ ĐỒ TÓM TẮT GỢI Ý

B. DÀN BÀI CHI TIẾT 
1. Mở bài

- Giới thiệu đôi nét về tác giả Viễn Phương

+ Là một trong những cây bút có mặt sớm nhất của lực lượng văn nghệ giải phóng miền
Nam thời chống Mỹ.

- Giới thiệu về bài thơ Viếng lăng Bác

+ Bài thơ mang đậm chất trữ tình đã ghi lại tình cảm sâu lắng, thành kính của nhà thơ khi
hồ vào dịng người viếng lăng Bác.

- Nêu vấn đề nghị luận: Phân tích khổ ba bài thơ Viếng lăng Bác của nhà thơ Viễn Phương
Bác nằm trong giấc ngủ bình yên

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

2. Thân bài

a. Nêu khái quát về bài thơ

- Viếng Lăng Bác được nhà thơ Viễn Phương sáng tác năm 1976 khi ơng được vinh dự cùng
đồn đại biểu miền Nam ra thủ đô Hà Nội viếng lăng Bác sau ngày đất nước hoàn toàn thống
nhất và lăng Bác vừa được hồn thành.

b. Phân tích khổ thơ ba

- Khung cảnh và khơng khí thanh tĩnh như ngưng kết cả thời gian và không gian trong lăng:
Bác nằm trong giấc ngủ bình yên

Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền

- Cả cuộc đời Bác ăn không ngon, ngủ không yên khi đồng bào miền Nam còn đang bị quân
thù giày xéo. Nay miền Nam đã được giải phóng, đất nước thống nhất mà Bác đã đi xa. Nhà
thơ muốn quên đi sự thực đau lịng đó và mong sao nó chỉ là một giấc ngủ thật bình yên.
- Từ cảm xúc thành kính ngưỡng mộ, ở khổ thơ thứ ba là những cảm xúc thương xót và ước
nguyện của nhà thơ.

+ Hình ảnh Bác như vầng trăng sáng dịu hiền trong giấc ngủ bình yên là một hình ảnh tượng
trưng cho vẻ đẹp thanh thản, phong thái ung dung và thanh cao của Bác. Người vẫn đang
sống cùng với nhân dân đất nước Việt Nam thanh bình tươi đẹp.

+ Mạch cảm xúc của nhà thơ như trầm lắng xuống để nhường chỗ cho nỗi xót xa qua hai câu
thơ: vẫn biết... ở trong tim...

- Hình ảnh trời xanh là hình ảnh ẩn dụ nói lên sự trường tồn bất tử của Bác. Trời xanh thì
cịn mãi mãi trên đầu, cũng giống như Bác vẫn còn sống mãi mãi với non sơng đất nước. Đó
là một thực tế.

- Thế nhưng, nhìn di hài của Bác trong lăng, cảm thấy Bác đang trong giấc ngủ ngon lành,

bình yên mà vẫn thấy đau đớn xót xa mà sao nghe nhói ở trong tim! Dù rằng Người đã hố
thân vào thiên nhiên, đất nước, nhưng sự ra đi của Bác vẫn khơng sao xố đi được nỗi đau
xót vô hạn của cả dân tộc, ý thơ này diễn tả rất điển hình cho tâm trạng và cảm xúc của bất
kì ai đã từng đến viếng lăng Bác.

3. Kết bài

- Nêu cảm nhận của bản thân về khổ thơ

+ Khổ thơ giàu chất trữ tình đằm thắm, thiết tha.

+ Giọng điệu và những hình ảnh ẩn dụ giàu tính biểu cảm đã thể hiện tình cảm chân thành,
thiết tha, sâu sắc của nhà thơ và đồng bào miền Nam đối với Bác Hồ, vị lãnh tụ mn vàn
kính u của dân tộc.

- Gợi mở vấn đề.

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>

Đề bài: Phân tích khổ thơ ba bài Viếng lăng Bác của nhà thơ Viễn Phương
Gợi ý làm bài:

Bác Hồ là vị lãnh tụ vĩ đại, vị cha già đáng kính của cả dân tộc Việt Nam. Vì thế, sự ra đi của
Bác là một sự mất mát to lớn của tồn thể dân tộc. Đã có rất nhiều vần thơ thể hiện lòng nhớ
thương của những người con Việt Nam đối với Bác. Tuy là một bài thơ ra đời khá muộn,
nhưng Viếng lăng Bác của Viễn Phương vẫn để lại trong lòng người đọc những cảm xúc sâu
lắng, bởi đó là tình cảm của một người con miền Nam lần đầu được gặp Bác. Toàn bài thơ là
một lời tâm sự thiết tha, là nỗi lịng thành kính và tha thiết của một người con miền Nam đối
với Bác Hồ. Nhà thơ thể hiện tình cảm thiết tha của một người con miền Nam rõ rệt nhất ở
trong khổ ba:

Bác nằm trong giấc ngủ bình yên

Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền

Vẫn biết trời xanh là mãi mãi 
Mà sao nghe nhói ở trong tim

Bài thơ khơng những chỉ thể hiện dòng cảm xúc trào dâng của nhà thơ mà cịn thể hiện hình
tượng lãnh tụ Hồ Chí Minh bằng những hình ảnh vừa quen thuộc, vừa giàu sức khái quát,
vừa lung linh gợi cảm. Bằng cảm xúc chân thực và ngôn ngữ thơ gợi cảm, Viễn Phương đã
nói hộ chúng ta một chân lý: Bác Hồ vĩ đại sống mãi trong lòng nhân dân ta.

Khổ thơ thứ ba tiếp tục diễn tả trình tự vào lăng của dịng người nhưng khoảnh khắc bây giờ
là tác giả được đứng chiêm ngưỡng Bác trong lăng. Cảm xúc dồn nén, chất chứa thương yêu
đem lại sự lắng sâu về vẻ đẹp tâm hồn Bác. Ở trên, Bác được so sánh với “mặt trời” thì ở khổ
này Bác lại được đặt vào ánh sáng “vầng trăng”.

Bác nằm trong giấc ngủ bình yên 
Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền

Thực ra, vầng trăng này là một liên tưởng sáng tạo của Viễn Phương, bởi lẽ trong lăng
nhưng tâm hồn Bác ln có vầng trăng tri kỷ. Tâm hồn Bác là tâm hồn thi nhân, trăng từng
làm bạn với Người trong bao bài thơ khi bị giam cầm, lúc đi kháng chiến... nên giờ đây khi
Người vào “giấc ngủ bình yên” thì dường như trăng lại toả sáng cốt cách thi nhân của Bác.
Tốt lên từ khn mặt Bác là vẻ đẹp mà tác giả cảm nhận như giấc ngủ bình yên, giấc ngủ
của con người thanh thản vì đã làm trịn sứ mệnh với dân tộc, hồn thành sự nghiệp cách
mạng của mình. Nhà thơ sử dụng biện pháp nói giảm nói tránh khơng chỉ để giảm nhẹ nỗi
đau trong lòng những người con Việt Nam, mà còn để ca ngợi sự ra đi nhẹ nhàng mà thanh
thản của Bác. Không gian trong lăng Bác ngời sáng một ánh sáng dịu hiền, như ánh sáng của
vầng trăng, người bạn tri kỷ của Bác. Câu thơ gợi cảm giác nghiêm trang, đến lúc đó mới
cảm thấy nỗi đau mất mát.

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

Vẫn biết trời xanh là mãi mãi 
Mà sao nghe nhói ở trong tim

Tác giả nghĩ về “trời xanh” cũng có nghĩa là nghĩ đến thời điểm đất nước thanh bình, nhưng
cũng là cách ẩn dụ nói về con người Bác đã hoà nhập vào vũ trụ vĩnh hằng. “Trời xanh” là
hình ảnh ẩn dụ ngợi ca lối sống đẹp của Bác. Hai dòng thơ cho thấy rõ sự đối lập trong suy
nghĩ và tình cảm. Nhà thơ và mọi người vẫn biết rằng Bác vẫn sống mãi trong sự nghiệp giải
phóng dân tộc, nhưng sự ra đi của Bác vẫn là một mất mát to lớn cho mọi người và đất nước
Việt Nam. Nỗi đau quá lớn, vì vậy mà mọi lập luận đều trở nên vô nghĩa. Ý thơ này giống như
câu thơ của thiền sư Ryokê Osini từng viết:

Trời xanh đón người cứu nước về 
Đau lịng chúng sinh trên đường mê

Xưa nay hiếm bậc lão anh kiệt 
Chiếc lá thu bay trời ủ ê.

Nỗi đau là có thật, xuất phát từ sâu thẳm trái tim của đứa con miền Nam ra thăm Bác ngày
đất nước đã hoàn toàn thống nhất. Đây là lần đầu tiên Viễn Phương được gặp Bác. Trong
suốt những năm đất nước bị chia cắt, nhân dân miền Nam quyết tâm chiến đấu, ai cũng
mong có lúc:

Miền Nam chiến thắng mơ ngày hội 
Đón Bác vào thăm thấy Bác cười

Nhưng, niềm mong ước ấy không bao giờ thành hiện thực. Bác đã ra đi khi chưa thực hiện
được niềm mong ước cuối cùng là vào Nam gặp mặt đồng bào, những người con vẫn ngày
đêm mong nhớ được gặp mặt Bác.

Bác nhớ miền Nam nỗi nhớ nhà

Miền Nam mong Bác nỗi mong cha

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

Website HOC247 cung cấp một môi trường học trực tuyến sinh động, nhiều tiện ích thơng minh, nội dung

bài giảng được biên soạn công phu và giảng dạy bởi những giáo viên nhiều năm kinh nghiệm, giỏi về kiến

thức chuyên môn lẫn kỹ năng sư phạm đến từ các trường Đại học và các trường chuyên danh tiếng.

I. Luyện Thi Online

- Luyên thi ĐH, THPT QG: Đội ngũ GV Giỏi, Kinh nghiệm từ các Trường ĐH và THPT danh tiếng xây

dựng các khóa luyện thi THPTQG các mơn: Tốn, Ngữ Văn, Tiếng Anh, Vật Lý, Hóa Học và Sinh Học.

- Luyện thi vào lớp 10 chun Tốn: Ơn thi HSG lớp 9 và luyện thi vào lớp 10 chuyên Toán các

trường PTNK, Chuyên HCM (LHP-TĐN-NTH-GĐ), Chuyên Phan Bội Châu Nghệ An và các trường Chuyên

khác cùng TS.Trần Nam Dũng, TS. Phạm Sỹ Nam, TS. Trịnh Thanh Đèo và Thầy Nguyễn Đức Tấn.

II. Khoá Học Nâng Cao và HSG

- Toán Nâng Cao THCS: Cung cấp chương trình Tốn Nâng Cao, Tốn Chun dành cho các em HS THCS

lớp 6, 7, 8, 9 yêu thích mơn Tốn phát triển tư duy, nâng cao thành tích học tập ở trường và đạt điểm tốt
ở các kỳ thi HSG.

- Bồi dưỡng HSG Toán: Bồi dưỡng 5 phân mơn Đại Số, Số Học, Giải Tích, Hình Học và Tổ Hợp dành cho

học sinh các khối lớp 10, 11, 12. Đội ngũ Giảng Viên giàu kinh nghiệm: TS. Lê Bá Khánh Trình, TS. Trần

Nam Dũng, TS. Pham Sỹ Nam, TS. Lưu Bá Thắng, Thầy Lê Phúc Lữ, Thầy Võ Quốc Bá Cẩn cùng đơi HLV đạt

thành tích cao HSG Quốc Gia.

III. Kênh học tập miễn phí

- HOC247 NET: Website hoc miễn phí các bài học theo chương trình SGK từ lớp 1 đến lớp 12 tất cả các

môn học với nội dung bài giảng chi tiết, sửa bài tập SGK, luyện tập trắc nghiệm mễn phí, kho tư liệu tham
khảo phong phú và cộng đồng hỏi đáp sôi động nhất.

- HOC247 TV: Kênh Youtube cung cấp các Video bài giảng, chuyên đề, ôn tập, sửa bài tập, sửa đề thi miễn

phí từ lớp 1 đến lớp 12 tất cả các mơn Tốn- Lý - Hoá, Sinh- Sử - Địa, Ngữ Văn, Tin Học và Tiếng Anh.