Phân tích bài ca dao: Trên trời có đám mây xanh…. Xây hồ bán nguyệt cho nàng rửa chân

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>Đề bài: Phân tích bài ca dao: Trên trời có đám mây xanh…. Xây hồ bán</b>
<b>nguyệt cho nàng rửa chân</b>

<b>Bài làm</b>

Nhắc đến ca dao, trong ta lại dâng lên một tình cảm ngọt ngào thương mến. Bởi
ngay từ lúc trong nơi, khi chưa biết nói, chưa tiếp xúc, chưa biết cảm nhận thì
bên tai ta cũng đã lung linh những điệu hát ca dao. Chưa hết, cho tới lúc trưởng
thành ta lại nghe những câu ca dao phù hợp với lứa tuổi của mình. Nhẹ nhàng
như tiếng hát, ca dao đi vào tình u đơi lứa cũng thật đơn giản, dễ thương, đầy
tính chất phác của người nơng dân:

<i>Trên trời có đám mây xanh</i>

<i>Ở giữa mây trắng xung quanh mây vàng</i>
<i>Ước gì anh lấy được nàng</i>

<i>Để anh mua gạch Bát Tràng về xây</i>
<i>Xây dọc rồi lại xây ngang,</i>
<i>Xây hồ bán nguyệt cho nàng rửa chân.</i>

Cùng hoà với tình cảm chân thành của anh trai làng, ta cùng tìm hiểu bài ca
dao.

Từ thuở những đàn vượn cổ biến thành con người thì tình u đơi lứa bắt đầu
xuất hiện. Trải qua mấy chục thế kỉ, đối với mỗi người, tình u đơi lứa đều rất
đẹp và khơng thể thiếu. Nó đã trở thành vĩnh cửu đối với lồi người. Tình u
đơi lứa ở nơi hương đồng gió nội càng đẹp bởi nó chân chất tình cảm trong
sáng, giản dị của thơn q nhưng lại rất đầm ấm tình người. Rất dễ thương, một
anh con trai nặng lòng với một cơ gái cùng làng, và vì biết rằng vạn sự khởi
đầu nan, nên anh ta không biết làm cách nào để mở đầu câu chuyện, để làm bật

ra cái cảm xúc chất chứa trong lòng nên đã cầu cứu đến trời đấy để dễ vào đề:

<i>Trên trời có đám mây xanh</i>

<i>Ở giữa mây trắng, xung quanh mây vàng.</i>

Bâng quơ, giản dị thế đấy, nhưng ta cũng thấy được tâm trạng vui khó tả của
anh con trai. Xanh, trắng, rồi lại đến vàng, hết trên, giữa rồi lại xung quanh tạo
hình ảnh đẹp, cái đẹp quấn qt, đầy màu sắc tươi thắm. Tâm hồn của anh trai
làng đẹp quá, đậm đà quá! Khi khó nói anh diễn đạt ý một cách vòng vo mà tế
nhị, câu thơ là nhịp bật nối thật khéo với những ý mà anh ta cần thổ lộ: ước gì
anh lấy được nàng.

Nàng, đó là ai? Một cô thôn nữ dịu dàng, duyên dáng cùng làng hay người
hàng xóm bên? Nhưng dù là ai và ở tầng lớp nào, tình yêu của anh trai làng đối
với nàng cũng thật đẹp, thật sâu sắc và thiết tha. Tình yêu đến với anh mới quá,
lạ lùng quá và anh tìm cách tìm cách bày tỏ cho cơ gái biết. Tình u của anh
dễ thương q. Anh khơng dám nói mạnh, thơ bạo mà rụt rè anh đặt tất cả của
mình trong hai chữ ước gì. Anh cũng khơng bật ra một câu hỏi, dù rất nhẹ
nhàng như:

<i>Vườn hồng đã có ai vào hay chưa?</i>

Hoặc:

<i>Thân em như tấm lụa đào...</i>

<i>Cịn ngun hay xé vng nào cho ai ...?</i>

Cái mở đầu tình tứ, e dè mà rõ ràng là nét đẹp rất riêng trong tình cảm. Bởi vì

lẽ nào người anh u lại khơng biết tình cảm sâu đậm nhưng kín đáo của anh.

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

Lẽ nào cơ gái lại khơng hiểu tấm lịng rất đẹp, thật thà, nồng ấm của anh dành
cho cô? Nhưng rồi, đến lúc nào đó, chàng trai khơng cịn mượn thiên nhiên:
Trên trời có đám mây xanh nữa, mà bộc lộ rõ ước muốn của mình: Anh lấy
được nàng. Như mọi người khác, anh con trai yêu thật nên muốn làm đẹp người
mình thương một cách trân trọng, anh muốn nàng thật sung sướng bằng chính
sức lao động của anh:

<i>Để anh mua gạch Bát Tràng về xây</i>
<i>Xây dọc, rồi lại xây ngang</i>
<i>Xây hồ bán nguyệt cho nàng rửa chân.</i>

Gạch Bát Tràng là loại gạch nổi tiếng, tốt, đẹp nhất mà anh muốn mua để xây
hồ cho nàng, hay là địa danh Bát Tràng khiến ta hiểu họ là hai người dân Bát
Tràng đã gặp nhau trong những buổi lao động tại lò gạch, lò gốm? Tình u đơi
lứa của những con người chất phác như thế thường bắt nguồn trong lao động,
khi đó mỗi con người chất phác như thế thường bắt nguồn trong lao động, khi
đó mỗi con người đều có một vẻ đẹp khỏe mạnh, đáng yêu, đáng nhớ. Bắt
nguồn từ lao động, tình yêu của họ sẽ trẻ mãi, đẹp và vững bền bởi họ là những
người chăm chỉ, yêu đời, khỏe mạnh và rất thật thà. Họ đáng được hưởng hạnh
phúc trong cuộc sống. Nhưng, từ lúc yêu, từ lúc ước gì cho tới lúc lấy được cơ
gái, chàng trai phải trải qua nhiều khó khăn theo luật lệ của xã hội phong kiến.
Biết đâu rồi có lúc chàng trai phải than và cô gái phải buồn mà:

<i>Trèo lên cây khế nửa ngày</i>
<i>Ai làm chua xót lịng này, khế ơi.</i>

<i>Bởi vì đơi lúc chàng trai:</i>
<i>Sợ lịng bác mẹ cây cao lá dài.</i>

Hoặc họ gặp cảnh:

<i>Hai ta làm bạn thong dong</i>
<i>Như đôi đũa ngọc nằm trong mâm vàng</i>

<i>Bởi chưng thầy mẹ nói ngang</i>
<i>Cho nên đũa ngọc, mâm vàng xa nhau.</i>

Hay khi cha mẹ bằng lịng thì chàng trai phải lo đủ:

<i>... Một thúng xơi vị,</i>

<i>Một con lợn béo, một vị rượu tăm.</i>
<i>... đôi chiếu em nằm.</i>

<i>Đôi chăn em đắp, đôi trầm em đeo ... quan tám tiền cheo,</i>
<i>Quan năm tiền cưới, lại đèo buồng cau.</i>

Khó khăn thay, nhưng ta tin rằng họ sẽ vượt qua tất cả, bởi vì:

<i>Đã yêu nhau tam tứ núi cũng trèo,</i>

<i>Ngũ lục giang cũng lội, thất bát cửu đèo cũng qua.</i>

Tóm lại, với ba cặp lục bát, từ ngữ tế nhị phù hợp với lời hỏi chuyện trăm năm
của một chàng trai, ta thấy được tình cảm của người nơng dân Việt Nam trong
tình đơi lứa. Tình u nào chân thực từ tấm lịng đều là tình cảm đẹp. Nhưng
tình u đẹp nhất là cái thuở:

<i>Đơi ta như lửa mới nhen,</i>

<i>Như trăng mới mọc, như đèn mới khêu.</i>

Tình yêu của anh trai làng đang ở cái thuở ban đầu lưu luyến ấy. Đẹp lắm,
nhưng rồi trong xã hội phong kiến, biết bao điều ràng buộc không biết rồi họ có

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

lấy được nhau khơng? Bằng tất cả tấm lòng yêu mến, ta cầu chúc cho họ được
hạnh phúc, cùng được ở với nhau trong một căn nhà dù có thế khơng phải nhà
xây bằng gạch Bát Tràng.

</div>

<!--links-->