Phân tích đoạn trích hồi 4 vở kịch Bắc Sơn của Nguyễn Huy Tưởng

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>VĂN MẪU LỚP 9 </b>

<b>NGHỊ LUẬN VĂN HỌC </b>

<b>ĐỀ BÀI: </b>

<i><b>PHÂN TÍCH ĐOẠN TRÍCH HỒI 4 VỞ KỊCH BẮC SƠN CỦA </b></i>

<i><b>NGUYỄN HUY TƯỞNG </b></i>

<b>A.</b>

<b>SƠ ĐỒ TÓM TẮT GỢI Ý </b>

<b>B.</b>

<b>DÀN BÀI CHI TIẾT </b>

<b>I. </b> <b>Mở bài </b>

- Giới thiệu vài nét tác giả và tác phẩm:

o Nguyễn Huy Tưởng (1912-1960) quê ở xã Dục Tú, huyện Đông Anh, Hà Nội.
o Viết văn, làm báo từ trước 1945.

o Tham gia Cách mạng tháng Tám và kháng chiến chống Pháp, có nhiều đóng
góp cho văn học hiện đại.

o Các tác phẩm ông phản ánh hiện thực lịch sử của dân tộc. “<i>Bắc Sơn”</i> là vở kịch
nói đầu tiên viết về đề tài Cách mạng.

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

1996.
<b>II. </b> <b>Thân bài </b>

<b>1. </b> <b>Tóm tắt nội dung vở kịch </b>

- Xoay quanh các sự kiện diễn ra trong gia đình cụ Phương, dân tộc Tày ở Bắc Sơn,
vào thời gian đầu của khởi nghĩa. Cụ Phương và con trai là Sáng tích cực tham gia
phong trào, trong khi bà vợ và cô con gái lại ngại ngần, xa lánh. Thơm (con gái cụ
Phương) có chồng là Ngọc, một thư kí quèn trong bộ máy cai trị của giặc ở Bắc

Sơn. Hám tiền, hám danh, Ngọc cam tâm làm tay sai cho Pháp, giúp chúng đánh
phá phong trào cách mạng, bắt bớ cán bộ, bắn giết du kích. Sau cái chết của cụ
Phươngvà Sáng, Ngọc càng lộ rõ bộ mặt Việt gian bán nước. Hắn dẫn lính truy
lùng các cán bộ lãnh đạo phong trào. Thái và Cửu chạy nhầm vào chính nhà hắn và
đã được Thơm (vợ hắn) che chở, cứu thoát. Biết tin Ngọc sẽ dần giặc Pháp tấn
công du kích, Thơm băng rừng suốt đêm để báo tin cho du kích kịp thời đối phó.
Lúc trở về, cơ chạm trán với Ngọc nên đã bị hắn bắn chết, nhưng chính Ngọc lại bị
trúng đạn của Pháp.

<b>2. </b> <b>Phân tích tình huống đặc biệt trong hồi 4 </b>

a. Cuộc truy lùng ráo riết của Ngọc đối với hai cán bộ cách mạng
- Thái và Cửu chạy nhầm vào chính nhà tên Ngọc.

- Thơm (vợ Ngọc) hoảng sợ, bối rối.

- Thái trấn an Thơm, bày tỏ lòng tin vào truyền thống và bản chất tốt đẹp của gia
đình Thơm.

- Ngọc dẫn lính về đến gần nhà, Thơm giấu Thái và Cửu vào buồng ngủ rồi đánh lạc
hướng Ngọc, cứu thoát hai người.

- Bằng hành động của mình, Thơm đã đứng hẳn về phía cách mạng.
b. Xung đột kịch được đẩy tới đĩnh điểm

- Mâu thuẫn giữa tên Ngọc Việt gian, tay sai của thực dân Pháp với các cán bộ cách
mạng.

- Mâu thuẫn giữa Thơm (vợ Ngọc) với Ngọc – kẻ cam tâm bán nước, hãm hại đồng
bào: vừa căm ghét, ghê tởm vừa khó xử vì hắn là chồng.

c. Giải quyết xung đột hợp tình hợp lí

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

đẩy mạnh mẽ khiến Thơm có hành động khơn ngoan và sáng suốt: tìm mọi cách
cứu thoát hai cán bộ.

<b>III. </b> <b>Kết bài </b>

- Trong hồi 4 của vở kịch <i>“Bắc Sơn”,</i> Nguyễn Huy Tưởng đã để nhân vật bộc lộ tâm
trạng điển hình trong hồn cảnh điển hình theo đúng quy luật tâm lí.

- Qua chuyển biến đột ngột của tính cách nhân vật Thơm, tác giả khẳng định sức
mạnh chính nghĩa của cách mạng có sức cảm hố vơ cùng to lớn.

<b>C.</b>

<b>BÀI VĂN MẪU </b>

<b>Đề bài: Phân tích đoạn trích hồi 4 vở kịch “</b><i>Bắc Sơn”</i> của Nguyễn Huy Tưởng

<i>Gợi ý làm bài </i>

Nguyễn Huy Tưởng (1912 – 1960) quê ở xã Dục Tú, huyện Đông Anh, Hà Nội, viết
văn, làm báo từ trước 1945. Sau Cách mạng tháng Tám, ơng có nhiều đóng góp cho cách
mạng và kháng chiến. Các tác phẩm của ông phản ánh hiện thực, đậm chất anh hùng và
khơng khí lịch sử. Năm 1996, ơng được Nhà nước truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về
văn học nghệ thuật.

Vở kịch “<i>Bắc Sơn”</i> được ông sáng tác và đưa lên sân khấu đầu năm 1946, trong khí thế
sôi sục mở đầu kháng chiến. Bối cảnh của vở kịch là cuộc khởi nghĩa Bắc Sơn
(1940-1941) và nội dung xoay quanh những biến cố xảy ra trong gia đình cụ Phương, dân tộc
Tày. Cụ Phương cùng con trai là Sáng hăng hái tham gia chiến đấu. Còn bà cụ và cô con

gái là Thơm lại ngại ngần, xa lánh.

Cuộc khởi nghĩa giành được thắng lợi bước đầu. Tổ chức cử ông giáo Thái là cán bộ Đảng
đến giúp nhân dân củng cố phong trào. Quân Pháp do Ngọc (chồng của Thơm) dẫn
đường đã kéo vào chiếm lại Vũ Lăng, đàn áp dã man quần chúng và truy lùng những cán
bộ lãnh đạo. Quân khởi nghĩa phải rút vào rừng. Cụ Phương trong lúc dẫn đường, bị giặc
Pháp bắn đã hi sinh. Trước cái chết của cha và em trai Thơm, bộ mặt Việt gian bán nước
của tên Ngọc dần dần lộ rõ. Thơm vơ cùng đau xót và ân hận.

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

của chính nghĩa.

Sự kiện chính của hồi 4 như sau:

Thái cùng một cán bộ phong trào là Cửu bị giặc truy lùng ráo riết, vơ tình chạy nhầm vào
nhà Thơm, mà Ngọc – chồng Thơm lại đang dẫn lính đuổi bắt hai người. Thơm nhanh trí
che giấu và cứu thốt họ. Bằng hành động ấy, Thơm đã dứt khoát đứng hẳn sang hàng
ngũ cách mạng. Sau đó, biết tin Ngọc dẫn đường cho quân Pháp lên đánh úp lực lượng
du kích, Thơm đã luồn rừng đi suốt đêm đến báo để họ kịp thời đối phố. Lúc quay về, bất
ngờ gặp Ngọc, Thơm đã bị y bắn; nhưng chính Ngọc lại chết vì trúng đạn của qn Pháp.
Nội dung hồi 4 cho thấy nghệ thuật viết kịch rất già dặn của Nguyễn Huy Tưởng. Thành
công nổi bật là tác giả đã tạo dựng nên tình huống bất ngờ, gay cấn để đẩy mâu thuẫn lên
tới đỉnh điểm, bộc lộ tâm lí và tính cách nhân vật.

Thơm là vợ Ngọc – một tên tay sai đắc lực cho thực dân Pháp. Đã quen với cuộc sống an
nhàn và ngại gian khổ nên Thơm không tham gia vào phong trào khởi nghĩa, mặc dù cha
và em trai là những quần chúng tích cực. Tuy thế, ở Thơm vẫn chưa mất đi bản chất
trung thực, lòng tự trọng và tính thương người. Thơm q trọng ơng giáo Thái là cán bộ
được tổ chức cử đến giúp dân đẩy mạnh phong trào khởi nghĩa. Vì lực lượng yếu và
thiếu kinh nghiệm nên phong trào cách mạng bị giặc đàn áp, cha và em trai Thơm đều hi
sinh. Thơm ân hận và đau đớn khi biết chồng mình vì hám tiền, hám danh mà sẵn sàng

làm tay sai cho Pháp, dẫn giặc về đốt phá bản làng, giết hại đồng bào.

Tâm trạng và hành động của Thơm được tác giả miêu tả trong hoàn cảnh éo le: cuộc
khởi nghĩa bị khủng bố, cha và em trai đã hi sinh, mẹ đau đớn đến điên dại bỏ nhà đi.
Thơm chỉ còn người thân duy nhất là Ngọc, nhưng y đã dần dần lộ rõ bộ mặt Việt gian
bán nước.

Bằng số tiền thưởng của bọn Pháp, Ngọc đã thỏa mãn những nhu cầu vật chất của vợ
chồng hắn như tậu nhà mới, mua sắm nữ trang, quần áo… Tuy vậy, Thơm vẫn sống trong
day dứt và ân hận. Hình ảnh người cha lúc hi sinh, những lời trăng trối cuối cùng của
ông, khẩu súng trao lại cho Thơm, sự hi sinh của đứa em trai, nhất là tình cảnh thương
tâm của người mẹ. Tất cả những hình ảnh ấy ln ám ảnh, giày vị tâm trí cơ.

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

“<i>Đã chắc gì những lời đồn?… Nhưng tiền thì lấy đâu mà lắm thế?….” </i>

Một tình huống xảy ra hồn tồn bất ngờ đối với Thơm, buộc cô phải lựa chọn thái độ
dứt khoát: Thái và Cửu là hai cán bộ cách mạng bị bọn giặc truy lùng, đã chạy nhầm vào
chính nhà Thơm, tức là nhà Ngọc. Ban đầu, Thơm hoảng sợ khi nghe tiếng súng nổ rất
gần và sự xuất hiện đột ngột của Thái và Cửu. Nhưng với bản chất trung thực và lương
thiện, cùng với sự quý mến sẵn có dành cho Thái và cả sự hối hận, tất cả những điều đó
đã thơi thúc Thơm hành động một cách mau lẹ và khôn ngoan, không sợ nguy hiểm để
che giấu Thái và Cửu ngay trong buồng ngủ của mình. Thơm nói với hai cán bộ cách
mạng bằng giọng tự tin và quyết đốn: “Hai ơng đừng nói nữa. Ngọc nó về. Hai ơng đừng
đi đâu, hãy tạm ở đây, may ra…" Khi Ngọc về đến nhà, Thơm đã khơn ngoan, bình tĩnh
che mắt Ngọc để bảo vệ họ. Lúc đầu, Thơm giả vờ ngủ gật để hướng sự chú ý của Ngọc
sang việc khác.

Tiếp đến Thơm kể chuyện ở nhà nhớ Ngọc ra sao rồi bảo Ngọc mời những kẻ đang lùng
bắt cán bộ lên nhà chơi. Thơm khéo léo nói những lời tình cảm để Ngọc ra lệnh cho bọn
truy lùng rút lui. Đồng thời cũng chính lúc này, Thơm đã nhận rõ bộ mặt Việt gian cùng

sự xấu xa bỉ ổi của chồng. Điều đó sẽ dẫn đến hành động chủ động của cô ở hồi cuối: khi
biết Ngọc sẽ dẫn đường cho quân Pháp vào rừng lùng bắt những người khởi nghĩa, cô đã
luồn tắt rừng suốt đêm để báo tin cho du kích kịp thời đối phó.

Bằng cách đặt nhân vật vào hồn cảnh căng thẳng và tình huống gay cấn, tác giả đã thể
hiện đời sống nội tâm phức tạp với những nỗi day dứt, đau xót và ân hận của Thơm, để
rồi cô đã hành động dứt khoát, đứng hẳn về phía cách mạng. Qua nhân vật Thơm,
Nguyễn Huy Tưởng khẳng định rằng ngay cả khi gặp khó khăn, bị kẻ thù đàn áp khốc
liệt, phong trào cách mạng vẫn khơng thể bị tiêu diệt và nó vẫn có khả năng thức tỉnh
quần chúng, ngay cả với những người ở vị trí trung gian.

Trong hồi 4, bản chất xấu xa của nhân vật Ngọc đã được tác giả miêu tả đầy đủ. Vốn chỉ
là một gã thư kí quèn, địa vị thấp kém trong bộ máy cai trị của thực dân, Ngọc nuôi tham
vọng ngoi lên để thỏa mãn ham muốn địa vị, quyền lực và tiền tài. Khi cuộc khởi nghĩa
nổ ra, bộ máy cai trị của thực dân ở châu Bắc Sơn bị lật đổ, Ngọc thù hận cách mạng. Y
cam tâm làm tay sai cho giặc, trực tiếp dẫn quân Pháp về đánh Vũ Lăng – căn cứ của lực
lượng khởi nghĩa.

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

biệt là Thái và Cửu. Để che giấu hành động xấu xa của mình, Ngọc ra sức chiều chuộng
vợ. Tuy vậy, tâm địa và tham vọng đen tối của Ngọc vẫn cứ lộ ra trước mắt Thơm, đặc
biệt là khi Ngọc không giấu diếm thái độ ghen tức và ý đồ thẳng tay trừng trị “thằng Tốn”
nào đó ở trong làng. Xây dựng một nhân vật phản diện như Ngọc, tác giả không đơn
thuần tập trung vào hắn những cái xấu, cái ác mà bên cạnh đó vẫn chú ý khắc họa tính
cách riêng.

Thái và Cửu chỉ là nhân vật phụ, xuất hiện trong chốc lát. Lâm vào tình thế nguy kịch, bị
giặc truy đuổi, lại chạy nhầm vào chính nhà Ngọc, Thái vẫn bình tĩnh, sáng suốt, khơi dậy
lòng tin của Thơm vào những người cách mạng và bày tỏ niềm tin vào bản chất tốt đẹp
của cơ. Cịn Cửu thì hăng hái nhưng nóng nảy, thiếu chín chắn. Anh đã nghi ngờ Thơm và
cịn định bắn cô. Mãi đến lúc đã được Thơm cứu thoát, Cửu mới hiểu và tin Thơm là

người tốt.

Với vở kịch “<i>Bắc Sơn”</i>, Nguyễn Huy Tưởng đã đạt được những thành công bước đầu
trong nghệ thuật viết kịch. Tác giả đã xây dựng tình huống kịch, những xung đột cơ bản
của vở kịch và phát triển mâu thuẫn lên tới đỉnh điểm, sau đố có cách giải quyết hợp
tình, hợp lí. Tác giả đã thể hiện sự đối đầu gay gắt giữa Ngọc và Thái, Cửu trong hoàn
cảnh cuộc khởi nghĩa bị đàn áp và Ngọc cùng đồng bọn đang truy lùng những người cách
mạng. Đồng thời, xung đột kịch cũng diễn ra trong nội tâm nhân vật Thơm, thúc đẩy diễn
biến tâm trạng nhân vật để đi tới bước ngoặt quan trọng là có đứng hẳn về phía cách
mạng.

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

Website HOC247 cung cấp một môi trường h<b>ọc trực tuyến </b>sinh động, nhiều ti<b>ện ích thông minh, </b>
nội dung bài giảng được biên soạn công phu và giảng dạy bởi những <b>giáo viên nhiều năm kinh </b>

<b>nghiệm, giỏi về kiến thức chuyên môn lẫn kỹnăng sư phạm </b>đến từcác trường Đại học và các
trường chuyên danh tiếng.

<b>I.</b>

<b>Luy</b>

<b>ệ</b>

<b>n Thi Online</b>

- <b>Luyên thi ĐH, THPT QG:</b>Đội ngũ <b>GV Giỏi, Kinh nghiệm</b> từ các Trường ĐH và THPT danh tiếng xây

dựng các khóa <b>luyện thi THPTQG </b>các mơn: Tốn, NgữVăn, Tiếng Anh, Vật Lý, Hóa Học và Sinh Học.
- <b>Luyện thi vào lớp 10 chun Tốn: </b>Ơn thi <b>HSG lớp 9</b> và <b>luyện thi vào lớp 10 chuyên Toán</b> các

trường <i>PTNK, Chuyên HCM (LHP-TĐN-NTH-GĐ), Chuyên Phan Bội Châu Nghệ An</i> và các trường Chuyên
khác cùng <i>TS.Trần Nam Dũng, TS. Pham Sỹ Nam, TS. Trịnh Thanh Đèo và Thầy Nguyễn Đức Tấn.</i>

<b>II.</b>

<b>Khoá H</b>

<b>ọ</b>

<b>c Nâng Cao và HSG </b>

- <b>Toán Nâng Cao THCS:</b> Cung cấp chương trình Tốn Nâng Cao, Tốn Chun dành cho các em HS THCS

lớp 6, 7, 8, 9 yêu thích mơn Tốn phát triển tư duy, nâng cao thành tích học tập ởtrường và đạt điểm tốt
ở các kỳ thi HSG.

- <b>Bồi dưỡng HSG Toán:</b> Bồi dưỡng 5 phân mơn Đạ<b>i Số, Số Học, Giải Tích, Hình Học </b>và <b>Tổ Hợp</b> dành cho

học sinh các khối lớp 10, 11, 12. Đội ngũ Giảng Viên giàu kinh nghiệm: <i>TS. Lê Bá Khánh Trình, TS. Trần </i>

<i>Nam Dũng, TS. Pham Sỹ Nam, TS. Lưu Bá Thắng, Thầy Lê Phúc Lữ, Thầy Võ Quốc Bá Cẩn</i>cùng đôi HLV đạt
thành tích cao HSG Quốc Gia.

<b>III.</b>

<b>Kênh h</b>

<b>ọ</b>

<b>c t</b>

<b>ậ</b>

<b>p mi</b>

<b>ễ</b>

<b>n phí</b>

- <b>HOC247 NET:</b> Website hoc miễn phí các bài học theo chương trình SGK từ lớp 1 đến lớp 12 tất cả các
môn học với nội dung bài giảng chi tiết, sửa bài tập SGK, luyện tập trắc nghiệm mễn phí, kho tư liệu tham
khảo phong phú và cộng đồng hỏi đáp sôi động nhất.

- <b>HOC247 TV:</b> Kênh <b>Youtube</b> cung cấp các Video bài giảng, chuyên đề, ôn tập, sửa bài tập, sửa đề thi miễn
phí từ lớp 1 đến lớp 12 tất cả các mơn Tốn- Lý - Hố, Sinh- Sử - Địa, NgữVăn, Tin Học và Tiếng Anh.

<i><b>V</b></i>

<i><b>ữ</b></i>

<i><b>ng vàng n</b></i>

<i><b>ề</b></i>

<i><b>n t</b></i>

<i><b>ảng, Khai sáng tương lai</b></i>

<i><b> Học mọi lúc, mọi nơi, mọi thiết bi – Tiết kiệm 90% </b></i>

<i><b>Học Toán Online cùng Chuyên Gia </b></i>

</div>

<!--links-->