Gián án D:thơ Đinh thu hiền.doc

Đôi điều cảm nhận về bài thơ “Ảo ảnh” của Đinh Thu Hiền
Nguyễn Thị Én - Khoa SP Tiểu học - Mầu non

Ảo ảnh
Đinh Thu Hiền

Tôi đã chôn sao anh cứ hiện về
Nấm mồ ấy không một lần hương khói
Vùi sâu anh trong quãng đời nông nổi
Tôi bồi hồi, tôi bối rối, tôi yêu.
Rômêô cuộc đời có được bao nhiêu
Mà cô gái muốn làm Juliet
Xuân Hương ơi! màu trầu xanh tha thiết
Nhưng tìm hoài không có kẻ ăn chung.
Ảo ảnh mãi thôi, ảo ảnh đến cùng
Mồ anh đó tôi chôn bằng nước mắt
Hồn chìm nổi lênh đênh, hồn phiêu bạt
Để lại về khắc khoải sống trong tôi.
Thiên đường bao la nhặt hết giữa cõi đời
Những ngôi sao làm một trời tinh tú
Ảo ảnh của tôi ơi, hãy bay vào vũ trụ
Thế giới này đâu có chỗ cho anh.
Tình yêu, một tình cảm làm dịu mát tâm hồn con người nhưng cũng làm vỡ vụn bao trái
tim của những kẻ tình si. Dù là mật ngọt hay đắng cay, hạnh phúc hay đau khổ, bao đời nay, con
người vẫn tự nguyện đến với tình yêu, sống trong tình yêu, hạnh phúc trong tình yêu và rồi đau
khổ tột cùng trong tình yêu. Nhưng trong tột cùng nỗi đau ấy, tình yêu vẫn mãi ngự trị trong ta, da
diết, nồng say. Ảo ảnh của Đinh Thu Hiền dẫn dắt ta vào bến bờ của một tình yêu da diết, nồng
say, vào tận cùng ngõ ngách của một trái tim thổn thức vì yêu.
Niềm yêu chợt ùa về ngút ngàn để rồi buột ra một câu thảng thốt:
Tôi đã chôn sao anh cứ hiện về
Câu thơ mở đầu có hình thức một câu hỏi nhưng dường như nó thực hiện chức năng của cả ba

loại câu: câu hỏi tu từ, câu cảm thán và câu cầu khiến. Sao anh cứ mãi hiện về trong tôi, ám ảnh
tôi? Tôi không thể nào quên anh! Hãy về với tôi! Chỉ với câu mở đầu, người đọc có thể cảm nhận
rất rõ tâm trạng của nhân vật trữ tình- Tôi- cô gái đang yêu, cố chạy trốn tình yêu nhưng càng chạy
trốn lại càng bị buộc chặt trong tình yêu. Chạy trốn tình yêu nhưng thực ra, cô gái đang đối diện
với người mình yêu, đối diện tình yêu với đầy đủ cung bậc của nó. Nếu trong Tự khúc, Trần Thị
Khánh Hội dùng từ “gom” để thổ lộ lòng mình; tình yêu “làm cạn kiệt trái tim mình” nhưng cô gái
vẫn nâng niu, gom giữ nó như một kỉ vật:
Em gom hết nỗi đau suốt cuộc tình vụng dại
Làm cạn kiệt trái tim mình.
thì ở Ảo ảnh, người đọc cảm nhận được tình yêu ấy qua từ “vùi”:
Vùi sâu anh trong quãng đời nông nổi
Tôi thật ngỡ ngàng, thán phục cách dùng từ của Đinh Thu Hiền. Chị đã “bẻ đôi” từ ghép
“chôn vùi” để đặt chúng vào hai câu thơ trong cùng một khổ thơ với tư cách là hai từ độc lập, có ý
nghĩa mới mẻ, bổ sung ý nghĩa cho nhau tạo nên độ sâu sắc cho khổ thơ. Ở câu thơ thứ nhất (Tôi
đã chôn sao anh cứ hiện về), chỉ với từ “chôn” (chứ không phải là “ném” hay “vứt”...), người đọc
đã “đọc thấu” nỗi lòng của nhân vật Tôi, và đây cũng chính là nghịch lí trong tình yêu của người
phụ nữ. Trong tận cùng đau khổ, người con gái vẫn không từ bỏ, đoạn tuyệt với tình yêu, cô vẫn
chôn dấu, vẫn cất giữ nó- cất giữ một cái vô hình như cất giữ một vật hữu hình. Đến câu thơ thứ
ba thì sự gìn giữ, ấp ủ tình yêu của cô gái càng thể hiện rõ nét hơn:
Vùi sâu anh trong quãng đời nông nổi
Tôi bồi hồi, tôi bối rối, tôi yêu
Khó mà lường hết được sự kết hợp táo bạo, bất ngờ của Đinh Thu Hiền ở từ “vùi” trong
câu thơ này. Đó là sự kết hợp giữa cái hữu hình (Anh) với cái vô hình (quãng đời). “Vùi” anh trong
quãng đời “nông nổi” của em để quên anh hay đó là sự ấp ủ, níu giữ khó mà tháo gở của một trái
tim đã trót yêu say đắm? Tình yêu của cô gái sao mà róng riết, mà đam mê đến vậy. Một lần nữa,
tôi muốn ca ngợi chị- Đinh Thu Hiền- bởi cái tài dùng từ của chị. Chị không hề non tay khi dùng
liên tiếp ba động từ chỉ trạng thái tâm lí (bồi hồi, bối rối, yêu) trong một dòng thơ mà không hề có
sự dẫm đạp; trái lại, mỗi động từ nói được đầy đủ, sâu sắc trạng thái tình cảm của nhân vật Tôi-
cô gái đã yêu, đang yêu và đang đau khổ tột cùng bởi tình yêu:
Tôi bồi hồi, tôi bối rối, tôi yêu

Ba kết cấu C-V tối giản được đặt trong một dòng thơ 8 âm tiết với cách ngắt nhịp 3/3/2
như nhịp đập của một con tim đang thổn thức trong một niềm yêu tha thiết. Chẳng dễ dàng gì khi
quên một mối tình, dẫu đó chỉ là một mối tình đơn phương. Hàn Mặc Tử cùng đã từng thốt lên một
cách đau đớn:
Trời hỡi làm sao khi khát đói
Gió trăng có sẵn làm sao ăn
Làm sao giết được người trong mộng
Để trả thù duyên kiếp phủ phàng?
Nhân vật xưng Tôi trong Ảo ảnh cũng thế, chạy trốn, bứt phá nhưng tình yêu luôn ngự trị
trong cô, đau đớn nhưng ngọt ngào bởi vốn dĩ tình yêu là thế. Chẳng thế mà ở khổ thơ thứ nhất
của bài thơ 8 âm tiết, Đinh Thu Hiền đã dùng cách ngắt nhịp thật đều đặn (3/5; 3/5; 3/5; 3/3/2) tạo
một cảm giác nhịp nhàng, sâu lắng nhưng chính vì vậy mà nó làm nhói đau biết bao trái tim những
người đồng cảm. Cảm giác ấy cứ lan toả trong mỗi khổ thơ cho đến hết bài thơ, quên- nhớ, yêu
thương- căm hận, hạnh phúc- đau khổ... như một nghịch lí trong tình yêu.
Mọi lối thoát cũng như sự kiếm tìm nhiều khi không phải là ý muốn chủ quan. Chiêm
nghiệm với nỗi đau, trực diện với chính mình, cô gái có trái tim biết yêu đã tự vấn nhưng cũng để
khẳng định thêm một lần nữa tình yêu của cô dành cho anh:
Rômêô đời có được bao nhiêu
Mà cô gái muốn làm Juliet
Cô gái không có được cái hạnh phúc được yêu và được chết vì người mình yêu như nàng
Juliet, nhưng trớ trêu thay, cô lại là một Juliet. Nỗi xót xa của cô gái chính là chỗ đó. Cuộc đời này
vẫn không có Rômêô dành cho Juliet, “màu trầu xanh tha thiết” vẫn mãi không có người để trao
tay! Phải chăng cái éo le trong tình trường của Xuân Hương là duyên cớ để nhân vật trữ tình thổ lộ
tâm tư? Và phải chăng đây cũng chính là điểm mấu chốt của cái nghịch lí trong tình yêu? Càng
không có được tình yêu lại càng yêu da diết, càng cố lãng quên lại càng nhớ cồn cào, càng yêu
mãnh liệt. Thế mới là tình yêu, nó vốn không nửa vời, không chia sẻ và bao giờ cũng đến tận cùng
sâu thẳm. Nhân vật trữ tình trong Ảo ảnh của Đinh Thu Hiền đã có một tình yêu như thế.
Mạch thơ sâu lắng, nhẹ nhàng nhưng xót xa, bứt phá bởi cái nghịch lí của tình yêu- mạch
ý ngầm xuyên suốt cả bài thơ:
Ảo ảnh mãi thôi, ảo ảnh đến cùng

Mồ anh đó tôi chôn bằng nước mắt
Hồn chìm nổi, lênh đênh hồn phiêu bạt
Để lại về khắc khoải sống trong tôi.
Hơn ai hết, cô gái nhận ra Anh là một ảo ảnh, tình yêu của cô cũng chỉ là một ảo ảnh (tình
yêu vô vọng) nhưng cho dù “ ảo ảnh đến cùng”, anh vẫn luôn hiện hữu trong cô thật rõ nét.
Tình yêu của nữ giới là thế. Đã yêu, yêu đến tận cùng dù nỗi đau vì tình yêu như
thể nghiền nát họ vậy. Cũng như trong tận cùng tuyệt vọng, nhân vật trữ tình của bài thơ vẫn
“khắc khoải” yêu. Một lần nữa, sự lựa chọn của Đinh Thu Hiền lại đem đến cho tôi một bất ngờ bởi
một loạt tính từ xuất hiện trong hai dòng thơ:
Hồn chìm nổi, lênh đênh hồn phiêu bạt
Để lại về khắc khoải sống trong tôi.
Đặt ba tính từ “chìm nổi, lênh đênh, phiêu bạt” cạnh nhau trong một dòng thơ, chị đã bắt
các nét nghĩa khác nhau trong ba từ gần nghĩa này phát huy hết khả năng chuyển tải ý nghĩa của
nó, để rồi dồn nén lại trong từ “khắc khoải” ở dòng thơ tiếp theo. Người đọc một lần nữa cảm nhận
một cách sâu sắc nỗi đau của nhân vật trữ tình.
Dòng thơ cứ chảy miên man trong dòng hoài niệm của một con tim đang thổn thức vì yêu,
trong niềm hạnh phúc lẫn khổ đau của một Ảo ảnh. Anh, một con người bằng xương bằng thịt
nhưng như một ảo ảnh trong Tôi. Cơ hồ bóng hình Anh chưa lúc nào vụt khỏi tâm tưởng Tôi. Nếu
ở câu đầu của bài thơ, Đinh Thu Hiền dùng từ “cứ” (cứ hiện về) thì đến câu cuối khổ 3, chị lại
dùng từ “lại” (lại về) như khẳng định một lần nữa tình yêu và nghịch lí trong tình yêu.
Dẫu đã gấp thơ lại, đã cố gắng quên nhưng tình yêu của nhân vật trữ tình trong Ảo ảnh
của Đinh THu Hiền cứ mãi ám ảnh tôi. Tình yêu của người phụ nữ sao mà róng riết, mà đam mê
đến vậy. Thượng đế đã cho người phụ nữ làm Êva sao không ban cho họ một Ađam hiểu thấu
tâm tình họ, tâm tình của một người “Biết yêu anh cả khi chết đi rồi” (Xuân Quỳnh). Đinh Thu Hiền
đã khiến tôi thao thức mãi khôn nguôi, liệu những mối tình “lệch nhịp” như thế có đeo đẳng họ suốt
cuộc đời để
Em ngồi giặt áo giữa trưa
Rát bàn tay vẫn vò chưa sạch lòng.
(Lỗi hẹn cùng ca dao- Thanh Nguyên)
Hà Tĩnh, tháng 8

năm 2008
Dẫu sao đi nữa ta hãy nhìn cuộc đời màu hồng em nhé
Tặng em
Bao nỗi nhớ anh giấu vào góc khuất
Nâng niu dại khờ gói gọn hành trang
Dẫu ngày mai ...em có bước sang ngang
Anh hong khờ dại...vo tròn nỗi nhớ
Có xót xa ,có niềm vui lẽ sống
Có đêm dài ...sẽ có ánh bình minh
Đêm ngày trôi qua cũng tại cái tình
Trong góc khuất trái tim yêu nổi sóng
Muốn giản đơn,không bao giờ đơn giản
Phức tạp ư ?không bao giờ thõa mãn
Thời gian,không gian bao nỗi nhọc nhằn
Thời tiết yêu... cứ coi như hữu hạn...
Ảo ảnh... hôm nay,hiện hữu ...ngày mai
Cũng bỡi yêu em...câu chuyện còn dài...
Tự trói buộc ...vòng tình yêu khờ dại
Hãy cười vang... không phải một mà hai
" ĐẾN VỚI ANH...EM YÊU CHẲNG CÓ SAI..."
Biển bờ...
Không có nghĩa mỗi lần sóng vỗ
Là nồng nàn hôn cát đâu anh!
Vâng em hiểu ngoài khơi vừa ngập gió
Đưa sóng vào rồi đẩy sóng xa thêm….
Không có nghĩa những con tàu đêm đêm
Chưa ngủ bởi hải đăng còn thao thức
Thăm thẳm giữa đại dương màu mực
Biết về đâu nếu chỉ một thân tàu?
Cuối chân trời sao và biển hôn nhau

Bờ lặng lẽ cúi đầu không dám khóc...
Mai sóng lại về thôi, mỏi mòn và nặng nhọc
Thở cạnh bờ trong giấc ngủ vô tâm!
Hoàng hôn ơi! Sao mắt bờ quầng thâm?
Xưa biển hứa ngàn năm yêu cát trắng!
Phiêu du mãi để con thuyền khô đắng
Sóng có bao giờ yên lặng đâu, bờ yêu!
Đại dương xa, gió rủ rỉ rất nhiều
Sao tiếng thở từ ban chiều vọng lại?
Không có nghĩa mỗi lần nghe sóng nói
Yêu rất nhiều là cho cả bờ đâu!
GỬI TẶNG BỐ NGƯỜI YÊU
Đinh Thu Hiền
Bố có người con gái như con
Cũng như con ngay từ thuở lọt lòng gọi một người là bố
Bố có người yêu đắm say từ thuở xưa nào đó
Cũng như con yêu con trai bố bây giờ
Có thể con nhắc lại những điều ấy là thừa
Khi anh ấy đến chỗ con không ở nhà chăm sóc bố
Dẫu chúng con có ham vui đến mức nào đi nữa
Cũng không quên nhắc đến bố giờ này
Anh ấy bên con chỉ có tối thứ bảy nay
Nhưng suốt đời anh ở bên cạnh bố
Anh ấy giận dỗi con vì những điều không rõ
Nhưng anh không để bố giận và buồn
Bố đã sinh ra anh ấy cho con
Và chắc rằng cho vài ba người nữa
Đời con gái có mảnh nguyên, mảnh vỡ
Phận làm con, xin thưa bố vài lời.
BÚP BÊ

Suốt năm tháng chẳng được thay quần áo
Có buồn không hả búp bê
Em ngồi ngơ ngác trong cửa hiệu
Tôi lặng lẽ mua về
Cũng mắt nâu, tóc vàng công chúa
Cũng xiêm y lộng lẫy cô dâu
Nếu như em xuất hiện ngoài đời thực
Sẽ khiến bao chàng trai phải cúi đầu
Thì người ta cũng là con gái
Vẫn được học hành được vui chơi
Em chỉ là mỹ nhân ngồi tủ kính
Sắc đẹp sao đua với người đời ?
Chưa bao giờ em được cười làm dáng
Có buồn không hả búp bê ?
Mọi người vẫn gọi tôi Búp bê, nhưng đâu dám
Vì sợ người khác mua về.
Đồng Vọng Tình Yêu
Nắng đã tắt cuối chiều thánh thiện
Đã đi qua những nụ hôn đêm
Lời đồng vọng thôi đàn câm nín
Đặt tình yêu trong trái cỏ mềm
Này bài thơ vẫn còn dang dở
Này nỗi đau rưng rức còn xanh
Này mắt non kiệt cùng nước mắt
Này tình yêu nhàn nhạt phía mình
Những đổi chác giờ chưa ngã ngũ
Em mím môi hứng lại câu thề
Đã bao lần cân đo được mất
Vẫn giật mình đau suốt cơn mê
Gió lùa tới căn phòng lạnh ngắt

Tâm hồn anh vắng bóng tiện nghi
Thôi người ạ, tình như sa mạc
Có đường đi, chẳng có đường về.
Đợi chờ
Anh trở về mang mặc cảm xót xa
Những ảo tưởng thay bằng cay đắng
Những năm tháng qua đi là người thầy đáng kính
Dạy anh thành người không biết ước mơ
Và cuộc đời không chỉ là thơ
Khi trở về lối cũ của anh đi
Anh mới hiểu thế nào là hạnh phúc
Còn đau khổ vì sao chẳng biết
Quả cấm nào mang vị đắng dễ say
Mà ngày xưa anh đã có trong tay
Rồi đánh mất đến bây giờ ân hận
Em có về con đường xưa trở lại
Nhặt những trái buồn anh hái cho em
Trên mỗi ngõ đời anh khắc tên em
Và nỗi nhớ trên nền năm tháng
Xung quanh anh có rất nhiều bè bạn
Chúng nó cười sao anh không dễ quên
Nhưng làm sao anh có thể quên em
Khi kỉ niệm nhắc về em tất cả
Đã bao lần anh nhận nhầm màu áo
Giật mình cứ ngỡ là em
Nhưng cái gì rồi cũng phải quen
Cả nỗi nhớ, nỗi buồn cũng thế
Em xa lắm rồi, em còn rất trẻ
Im lặng vô tình đồng lõa với thời gian
Không biết rằng em đã sang ngang

Xa xôi thế, hết một thời thiếu nữ
Nếp nhăn đầu tiên trên khuôn mặt tình yêu.
Bản nhạc cho mùa
Thôi anh ạ, heo may giờ đã chín
Gắp mùa thu bỏ vào hạnh phúc người
Khi nước mắt làm cong lối cũ
Đứng đợi mùa như thể đã tàn hơi
Hà thành cũ đến từng viên gạch ướt
Những con đường bạc phếch như nhau
Thì răng khểnh cười xuyên ký ức
Gió Hồ Tây ngàn ngạt thổi ngang đâu
Thôi anh ạ, búp bê giờ đã khác
Câu thơ em lời đề tặng cho không
Bốc thăm hẹn hò, trò chơi xúc xắc
Sao nỡ đẩy nhau đến một chỗ vô cùng ?
Em kiêu hãnh đặt gót giầy xuống phố
Những chàng trai nháy mắt bên đường
Dẫu biết lắm thêm một ngày quyến rũ
Nhưng đành nghe tim gõ nhạc vô thường.
(06-1996)
Bảy sắc tháng mười
Chẳng ai làm thơ nhỉ
Tháng mười ngơ ngẩn không
Em về qua ngõ nhỏ
Lưu ly hoa trắng lòng
Giọt cà phê tí tách
Quán cóc cũng giao mùa
Răng khểnh ơi đừng khóc
Tặng em chút chanh chua
Tháng mười may áo mới

Em đẹp đến không ngờ
Giọt mực loang bảy sắc
Nắng vàng nhẹ như tơ
Anh chân dung áo trắng
Mây cũng phải ghen thôi
Chẳng ai làm thơ nhỉ
Đành quăng bút lên giời.
(10-1995)
Bất ngờ
Xin gửi lại chút lòng kiêu hãnh
Nụ cười ai ám ảnh suốt tuổi thơ
Ta bé quá mà sân trường rộng quá
Biết đứng đâu thành người lớn bây giờ ?
Xin gửi lại ngoài hiên con nắng
Bước chân ai thầm lặng đi qua
Tiếc thật đấy mắt ngà môi rất mộng
Khe khẽ buồn nhặt cánh phượng xanh
Xin gửi lại chút tình mỏng manh
Như con mắt ai vừa giận dỗi
Giọt khóc trinh nguyên rơi nóng hổi bàn tay
Thế là xa tuổi thơ ngây
Xin gửi lại chút tình cây cỏ
Nhờ gió mang đi cho thỏa nỗi niềm
Tiếng ve kêu đến thảng nhiên
Khi cánh phượng đỏ cả miền yêu thương!
(04-1993)
Viết cho người yêu cũ của người yêu
Em xin chị đừng khóc nữa
Trước em, chị của người ta
Em thì mỏng manh nhường ấy

Tình yêu đâu có buông tha
Chị yêu anh ngày đã cũ
Em yêu anh mới đây thôi
Em xin chị đừng khóc nữa
Hạnh phúc có cánh bay rồi