ch¬ng ii hö sinh th¸i tiõt 49 quçn thó sinh vët nguyôn minh toµn – trêng thcs tam dþ 1 – lôc nam – b¾c giang t«i rêt muèn lµm quen vµ chia sî víi c¸c ®ång nghiöp vò ph¬ng ph¸p d¹y häc hiön nay giáo

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.98 MB, 30 trang )

(1)<div class='page_container' data-page=1>

Ngun Minh Toµn

–

Tr êng THCS Tam Dị 1

Lục Nam

Bắc Giang

</div>
(2)<div class='page_container' data-page=2>

Ch ơng

II

Hệ sinh thái

Tiết 49

. Quần thÓ sinh vËt

I. Th

</div>
(3)<div class='page_container' data-page=3>



Các em tự đọc và nghiên cứu kỹ

khái niệm quần thể trong SGK

và cho biết: Có những dấu hiệu

nào để xác định một quần thể

</div>
(4)<div class='page_container' data-page=4>

* Gồm nhiều cá thể cùng loài.

* Cựng sng trong mt khu vực

nhất định.

*

ở

một thời điểm nhất định

</div>
(5)<div class='page_container' data-page=5>

Bảng 47.1 Các ví dụ về quần thể sinh vật và không phải quần thể 
sinh vật

ST

T

Ví dơ

VÝ dơ

Qn Qn thĨ thĨ 
SV
SV
K. 
K. 
ph¶i
ph¶i
QTSV
QTSV

1

Tập hợp các cá thể rắn hổ mang, cú mèo và lợn Tập hợp các cá thể rắn hổ mang, cú mèo và lợn 
rừng sống trong một rừng m a nhiệt đới.

rừng sống trong một rừng m a nhit i.

2

Rừng cây thông nhựa phân bố tại vùng núi Rừng cây thông nhựa phân bố tại vùng núi ông ông 
Bắc Việt Nam.

Bắc Việt Nam.

3

Tập hợp các cá thể cá chép , cá mè, cá rô phi sống Tập hợp các cá thể cá chép , cá mè, cá rô phi sống

chung trong một ao.

4

Các cá thể rắn hổ mang sống ở 3 hòn Các cá thể rắn hổ mang sống ở 3 hòn oo cách xa cách xa 
nhau.

nhau.

5

Cỏc cỏ thể chuột đồng sống trên một đồng lúa . Các Các cá thể chuột đồng sống trên một đồng lúa . Các 
cá thể chuột đực và cái có

</div>
(6)<div class='page_container' data-page=6>

Bảng 47.1 Các ví dụ về quần thể sinh vật và không phải quần thể sinh vật

ST

T

Ví dơ

VÝ dơ

Qn

thĨ SV

thĨ SV K. K. ph¶iph¶i

QTSV

1

rừng sống trong một rừng m a nhit i.

X

2

Rừng cây thông nhựa phân bố tại vùng núi Rừng cây thông nhựa phân bố tại vùng núi ông ông 
Bắc Việt Nam.

Bắc Việt Nam.

X

3

Tập hợp các cá thể cá chép , cá mè, cá rô phi sống Tập hợp các cá thể cá chép , cá mè, cá rô phi sống 
chung trong một ao.

chung trong một ao.

X

4

Các cá thể rắn hổ mang sống ở 3 hòn Các cá thể rắn hổ mang sống ở 3 hòn oo cách xa cách xa

nhau.

X

5

Các cá thể chuột đồng sống trên một đồng lúa . Các cá thể chuột đồng sống trên một đồng lúa . 
Các cá thể chuột đực và cái có

Các cá thể chuột đực và cái có khkhảả nnăăng giao phối ng giao phối 
với nhau sinh ra chuột con. Số l ợng chuột phụ

víi nhau sinh ra cht con. Sè l ỵng cht phơ 
thuộc nhiều vào l ợng thức

</div>
(7)<div class='page_container' data-page=7>

Em hãy xác định ở mỗi bức tranh có

nh

ữ

ng quần thể sinh vật nào?

tranh 1 tranh 2

</div>
(8)<div class='page_container' data-page=8>

Chương

II

Hệ sinh thái

Tiếtư49

. Quần thể sinh vật

. Qn thĨ sinh vËt

I. Th

ế nào là một quần thể sinh vật ?

K/N: Quần thể SV là tập hợp nhiều cá thể

“

cùng loài , cùng sống trong một khu vực nhất

”

“

định , ở một thời điểm nhất định .

”

“

”

nh

ữ

ng cá

</div>
(9)<div class='page_container' data-page=9>

II. Nh

ữ

ng đặc tr ng cơ bản của

quần thể

qn thĨ

1. TØ lƯ giíi tÝnh

</div>
(10)<div class='page_container' data-page=10>

1.ưTỉưlệưgiớiưtínhưlàưg

ỡ

?ưCóưphảiưởưtấtưcảưcácưquầnư

thểưđềuưcóưtỉưlệưgiớiưtính?

2.ưTỷưlệưđựcưcáiưởưgiaiưđoạnưcịnưnonưtrongưquầnư

thểưthườngưlàưbaoưnhiêu?ưTỷưlệưnàyưcóưổnưđịnhư

khơngư?ưTạiưsao?

3.ưTỉưlệưđực/cáiưcóưýưnghĩaưnhưưthếưnào?ư

</div>
(11)<div class='page_container' data-page=11>

1.Tỉ lệ giới tính là thế nào?

Có phải ở tất cả các quần

thể đều có tỉ lệ giới tính?

Lµ tØ lƯ gi

Là tỉ lệ gi

ữữ

a số l ợng cá thể đực/cá thể cái. Tỉ lệ giới tính

chỉ có ở nh

chØ cã ë nh

ng loài phân tính).

2.

T l c cái ở giai đoạn còn non trong quần thể tự

nhiên th ờng là bao nhiêu? Tỷ lệ này có ổn định

không ? Tại sao?

Tỷ lệ đực cái khi mới nở( hay còn non) th ờng là 1:1 và có

sự thay đổi chủ yếu theo nhóm tuổi của quần thể, và

sự tử vong không đồng đều gi

ữ

a cá thể đực và cái .

3. Tỉ lệ đực/cái có ý nghĩa nh thế nào?

Tỷ lệ đực cái cho thấy tiềm

n

ă

ng

sinh s

ả

n của quần thể.

ư

4.ư

Trong chăn ni con có ng ời có tác động lm thay

</div>
(12)<div class='page_container' data-page=12>

2. Thành phần nhóm tuổi

Các nhóm

tuổi

Nhóm tuổi

sau sinh sản

ý

nghĩa sinh thái

Nhóm tuổi

tr ớc sinh

sản

Nhóm tuổi

sinh sản

Các cá thể lớn nhanh, do vậy nhóm này

có vai trò chủ yếu làm t

ng tr ởng khối l

ợng và kích thức cđa qn thĨ.

Khả n

ă

ng sinh sản của các cá thể quyết

định mức sinh sản của quần thể.

ư

C¸c c¸ thĨ không còn khả n ng

sinh

sản nên không ảnh h ởng tới sự phát

triển của quần thể

</div>
(13)<div class='page_container' data-page=13>

để biểu diễn thành phần nhóm tuổi của quần thể ng ời ta dùng 
các biểu đồ tháp tuổi để biểu diễn. Tháp tuổi bao gồm nhiều 
hỡnh thang nhỏ ( hay hỡnh chữ nhật ) xếp chồng lên nhau

</div>
(14)<div class='page_container' data-page=14>

Có ba dạng tháp tuổi

:

Dng n nh

Dng n nh

Dạng phát triển

Dạng giảm sút

</div>
(15)<div class='page_container' data-page=15>

Dạng phát triển :

đáy tháp rộng ->

tỉ lệ sinh cao, số l

ợng cá thể của

</div>
(16)<div class='page_container' data-page=16>



Dng n nh: ỏy

</div>
(17)<div class='page_container' data-page=17>

Dạng giảm sót:

</div>
(18)<div class='page_container' data-page=18>

Vậyưkhiưnh

ỡ

nưvàoưthápưtuổiưcủaưmộtưquầnưthểư

cácưemưcóưthểưbiếtưquầnưthểưđóưđangưởưdạngư

nàoưkhơng?ư

ưưư

Khiưchoưcácưemưbiếtưsốưlượngưcáưthểưcủaưcácư

</div>
(19)<div class='page_container' data-page=19>

3. Mật độ quần thể

</div>
(20)<div class='page_container' data-page=20>

3. Mật độ quần thể



Mật độ quần thể là số l ợng hay khối l ợng

sinh vật có trong một đơn vị diện tích hay

thể tích.



VD:

+Mật độ cây bạch đàn: 625 cây/ha đồi.

+Mật độ sâu rau : 2 con/m

</div>
(21)<div class='page_container' data-page=21>

Mậtưđộưcủaưquầnưthểưcóưổnưđịnhưkhơng?ưYếuưtốưnàoư

ảnhưhưởngưđếnưmậtưđộưquầnưthể?ư

</div>
(22)<div class='page_container' data-page=22>

III.

ả

nh h ởng của môi tr ờng tới quần thể

nh h ởng của môi tr ờng tới quần thể

sinh vật

HÃyưtrảưlờiưcácưcâuưhỏiưsau:

1. Khitittrimỏpvmkhụngkhớcao(VD,

vocỏcthỏngmựamatrongn

m)slngmui

nhiềuưhayưít?

2. Slngchnhỏit

ngcaovomựamahaymựa

khô?

3. Chimưcuưgáyưxuấtưhiệnưnhiềuưvàoưthờiưgianưnàoư

trongưn

m?

4. Hóycho2vớdvsbinngslngcỏccỏth

</div>
(23)<div class='page_container' data-page=23>

III.

ả

nh h ởng của môi tr ờng tới quần thể

nh h ởng của môi tr ờng tới quần thể

sinh vật

ưưư

ưưưCác điều kiện sống của m«i tr êng nh : khÝ

hậu, thổ nh ỡng, nguồn thức

ă

n, nơi ở, ...thay

đổi sẽ dẫn tới sự thay đổi số l ợng cá thể của

qun th.

</div>
(24)<div class='page_container' data-page=24>

Bàiưtập1:ưHÃyưđiềnưcácưtừ,ưcụmưtừưthíchưhợpưvàoưchỗưtrốngư

trongưcácưcâuưsauưđây:

1. Qun

th sinh vt bao

gồm các cá thể

...1....

loài , cùng

sống trong một khu vực nhất định, ở một thời điểm nhất

định và có khả

n

ă

ng

...2...

tạo thành nh

ữ

ng thế hệ mới.

2.

Quần thể

mang nh

ữ

ng đặc tr ng về tỉ lệ

...3...,

thành

phần nhóm tuổi, mật độ cá thể ...Số l ợng cá thể trong

quần thể biến động theo mùa , theo n

ă

m,phụ thuộc vào

nguồn thức

ă

n, nơi ở và các điều kiện sống của môi

....4..

3.Khi mật độ cá thể t ng quá cao dẫn đến thiếu

ă

...5...,

chỗ ở phát sinh nhiều bệnh tật , nhiều cá thể sẽ bị chết .

khi đó,mật độ quần thể lại đ ợc

....6...

trở về mức cõn

bằng

cùng

Sinh sản

giới tính

tr ờng

thức

n

</div>
(25)<div class='page_container' data-page=25>

Bài tập 2: Em hÃy cho biết các cá thể

trong quần thể có hỗ trợ nhau hay

</div>
(26)<div class='page_container' data-page=26></div>
(27)<div class='page_container' data-page=27></div>
(28)<div class='page_container' data-page=28></div>
(29)<div class='page_container' data-page=29></div>
(30)<div class='page_container' data-page=30></div>

ch­¬ng ii hö sinh th¸i tiõt 49 quçn thó sinh vët nguyôn minh toµn – tr­êng thcs tam dþ 1 – lôc nam – b¾c giang t«i rêt muèn lµm quen vµ chia sî víi c¸c ®ång nghiöp vò ph­¬ng ph¸p d¹y häc hiön nay giáo

<b>Ngun Minh Toµn </b>

–

<b> Tr êng THCS Tam Dị 1 </b>

<b> Lục Nam </b>

<b> Bắc Giang</b>

<b>Ch ơng</b>

<b> II</b>

<b>Hệ sinh thái</b>

<b>Tiết 49</b>

<b>. Quần thÓ sinh vËt</b>

<b>I. Th</b>



<b><sub>Các em tự đọc và nghiên cứu kỹ </sub></b>

<b>khái niệm quần thể trong SGK </b>

<b>và cho biết: Có những dấu hiệu </b>

<b>nào để xác định một quần thể </b>

<b>* Gồm nhiều cá thể cùng loài.</b>

<b>* Cựng sng trong mt khu vực </b>

<b>nhất định.</b>

<b>* </b>

<b>ở</b>

<b> một thời điểm nhất định</b>

<b>Ví dơ </b>

<b>VÝ dơ </b>

<b>1</b>

<b>1</b>

<b>2</b>

<b>2</b>

<b>3</b>

<b>3</b>

<b>4</b>

<b>4</b>

<b>5</b>

<b>5</b>

<b>Ví dơ </b>

<b>VÝ dơ </b>

<b>1</b>

<b>1</b>

<b>X</b>

<b>X</b>

<b>2</b>

<b>2</b>

<b>X</b>

<b>X</b>

<b>3</b>

<b>3</b>

<b>X</b>

<b>X</b>

<b>4</b>

<b>4</b>

<b>X</b>

<b>X</b>

<b>5</b>

<b>5</b>

<b>Em hãy xác định ở mỗi bức tranh có </b>

<b>nh</b>

<b>ữ</b>

<b>ng quần thể sinh vật nào?</b>

Chương

Chương

II

II

Hệ sinh thái

Hệ sinh thái

Tiếtư49

Tiếtư49

. Quần thể sinh vật

. Qn thĨ sinh vËt

<b>I. Th</b>

<b>I. Th</b>

<b>ế nào là một quần thể sinh vật ?</b>

<b>ế nào là một quần thể sinh vật ?</b>

<i><b>K/N: Quần thể SV là tập hợp nhiều cá thể </b></i>

“

<i><b>cùng loài , cùng sống trong một khu vực nhất </b></i>

”

“

<i><b>định , ở một thời điểm nhất định . </b></i>

”

ch¬ng ii hö sinh th¸i tiõt 49 quçn thó sinh vët nguyôn minh toµn – trêng thcs tam dþ 1 – lôc nam – b¾c giang t«i rêt muèn lµm quen vµ chia sî víi c¸c ®ång nghiöp vò ph¬ng ph¸p d¹y häc hiön nay giáo