Gián án thuc hanh ham y

Tuần 21 Ngày dạy:………………………………
Tiết 63 Lớp dạy:……………………………….
THỰC HÀNH VỀ HÀM Ý
A. MỤC TIÊU BÀI HỌC:
Giúp học sinh:
- Cđng cè vµ n©ng cao nh÷ng kiÕn thøc vỊ hµm ý, vỊ c¸ch thøc t¹o lËp vµ lÜnh héi hµm ý.
- BiÕt lÜnh héi vµ ph©n tÝch ®ỵc hµm ý (trong v¨n b¶n nghƯ tht vµ trong giao tiÕp hµng ngµy). BiÕt dïng
c©u cã hµm ý khi cÇn thiÕt
B. PHƯƠNG TIỆN THỰC HIỆN
Sgk, sgv, thiÕt kÕ bµi häc, b¶ng phơ.
C. CÁCH THỨC TIẾNH HÀNH
Tỉ chøc HS trao ®ỉi, ®µm tho¹i, làm bài tập, thảo luận nhóm
D. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
1. Ổn định lớp
2. Kiểm tra bài soạn của hs
3. Bài mới
Hoạt động của GV và HS Nội dung
Gv: Hướng dẫn HS nhắc lại khái niệm hàm ý đã
học, cách tạo câu có hàm ý.
Gv: thế nào là hàm ý?
Hs: trả lời
Gv:Muốn tạo ra cách nói hàm ý, người ta dùng
những cách thức nào ?
Hs: trả lời

Bài tập 1
-HS đọc bài tập1 vµ ph©n tÝch theo c¸c c©u hái
(SGK).

+ Trong lời đáp của A phủ đối với câu hỏi cử Pá
Tra, còn thiếu thơng tin gì, thừa thơng tin gì ?

+ Cách trả lời của A Phủ có hàm ý gì ? Trong cách
trả lời của A Phủ ta thấy sự khơn khéo thể hiện như
thế nào ?
+ A Phđ ®· cè ý vi ph¹m ph¬ng ch©m vỊ lỵng khi
giao tiÕp nh thÕ nµo? ( ví dụ: con ăn cơm chưa? bụng
con rất no )
I. NHẮC LẠI KHÁI NIỆM HÀM Ý, CÁCH THỨC
TẠO CÂU CĨ HÀM Ý.
1. Hàm ý:
Lµ nh÷ng néi dung, ý nghÜ mµ ngêi nãi kh«ng nãi
ra trùc tiÕp b»ng tõ ng÷, tuy vÉn cã ý ®Þnh trun
b¸o ®Õn ngêi nghe. Cßn ngêi nghe ph¶i dùa vµo
nghÜa têng minh cđa c©u vµ t×nh hng giao tiÕp ®Ĩ
suy ra th× míi hiĨu ®óng, hiĨu hÕt ý cđa ngêi nãi.
2. Cách tạo câu có hàm ý:
- Chủ ý vi phạm phương châm về lượng: nói
thừa, nói thiếu lượng thơng tin so với u cầu.
- Chủ ý vi phạm phương châm quan hệ: đi
chệch đề tài giao tiếp.
Chủ ý vi phạm phương châm cách thức: nói vòng vo,
khơng rõ ràng, rành mạch
III. THỰC HÀNH VỀ HÀM Ý.
Bài tập 1.
- Pá Tra hỏi: - mất mấy con bò ?
- A Phủ trả lời: Tơi về lấy súng, thế nào cũng
bắn được con hổ này to lắm.
* + Lêi ®¸p cđa A Phđ thiÕu th«ng tin cÇn thiÕt : Sè
lỵng bß bÞ mÊt (mÊt mÊy con bß?). A Phđ ®· lê yªu
cÇu nµy cđa P¸ Tra.
+ Lêi ®¸p cã chđ ý thõa th«ng tin so víi yªu cÇu

cđa c©u hái: A Phđ nãi ®Õn c«ng viƯc dù ®Þnh vµ niỊm
tin cđa m×nh (T«i vỊ lÊy sóng thÕ nµo còng b¾n ®ỵc
con hỉ nµy to l¾m)  nhằm chuộc tội
+ Hàm ý: định lấy cơng chuộc tội, nhằm giảm cơn
thịnh nộ, giận dữ của Pá Tra
+ Khơn khéo trong cách trả lời của A Phủ: khơng
trả lời thẳng, nhằm gián tiếp cơng nhận việc để mất bò,
định giết hổ để chuộc tội.
 Chủ ý vi phạm phương châm về lượng: nói thừa
hoặc thiếu thơng tin so với u cầu

NGUYỄN NHẠT BẰNG
Bi tp 2
- Cho HS c bi tp v thc hin theo yờu cu.
+Cõu núi: Tôi không phải là cái khoca Bỏ kin
có hàm ý gì?. Cách nói nh thế có đảm bảo phơng
châm cách thức không?
+ ở lợt lời thứ nhất và thứ hai của Bá Kiến có
những câu dạng câu hỏi. Những câu đó nhằm mục
đích gì, thực hiện hành động nói gì? Chúng có hàm
ý gì?
+ lt li th nht, Chớ Phốo núi: Tao khụng n
õy xin nm ho. L hm ý gỡ ?
+ Cỏch núi hai lt li u, Chớ Phốo cú m bo
phng chõm v lng v phng chõm cỏch thc
khụng ? ti sao.
Bi tp 3. GV yờu cu HS c bi tp 3, thc hin tr
li cỏc cõu hi SGK.
+ B giỏo bo: ễng ly giy kh to m vit cú
hn khụng ? ( hỡnh thc l 1 cõu hi), nhm thc

hin hnh ng núi gỡ ? Cỏch núi y cú hm ý gỡ v
ti nng vn chng ca ụng giỏo?
Bi tp 2.
a) Câu nói của Bá Kiến với Chí Phèo: Tôi không
phải là cái kho có hàm ý: Từ chối trớc lời đề nghị xin
tiền nh mọi khi của Chí Phèo ( Tôi không có nhiều
tiền) ( khụng núi trc tip m thụng qua mt biu
tng: cỏi kho- biu tng ca ngi lm tin ca )
Ch ý vi phm phng chõm cỏch thc ( núi
khụng rừ rng rnh mch )
b) Cỏc cõu hi ca Bỏ Kin: ( lt li th nht v
th hai )
+ Chớ Phốo y h ? khụng nhm mc ớch hi,
ú l li cho trnh thng ca b trờn i vi k
di.
+ Ri m lm n ch c bỏo ngi ta mói ?
khụng nhm mc ớch hi, nhm mc ớch thc hin
hnh ng cnh bỏo, sai khin: thỳc gic Chớ phốo
hóy lm ly m n..
Ch ý dnh hnh ng núi giỏn tip. ( vi phm
phng chõm quan h: i chch ti )
c) Chớ Phốo núi: Tao khụng n õy xin nm ho.
Hm ý ũi cỏi khỏc, c núi rừ lt li th ba:
Tao mun lm ngi lng thin.
Ch ý vi phm phng chõm v lng:núi
khụng lng thụng tin cn thit, v c phng
chõm v cỏch thc: núi khụng rừ rng.

Bi tp3.
- Li núi ca b giỏo l mt li khuyờn thc

dng: khuyờn ụng vit bng giy kh to.
- Hm ý khỏc( khụng núi ra): khụng tin tng
vo ti nng vn chng ca ụng giỏo
- B giỏo khụng núi thng, chn cỏch núi nh
trong truyn vỡ : t nh,n trng ụng , gi
th din cho ụng,( khụng trc tip chờ vn
chng ca chng) khụng chu trỏch nhim v
cỏch núi hm ý.
4. Dn dũ:
- V nh lm thờm cỏc Bt trong sỏch BT
- Chun b tit sau: Vit bi lm vn s 5
- c li v hc cỏc tỏc phm: V nht, V chng A Ph, Rng x nu, Nhng a con trong gia ỡnh,
Chic thuyn ngoi xa
5. Rỳt kinh nghim:
NGUYN NHT BNG