Sáng kiến kinh nghiệm: Một vài biện pháp giúp học sinh học tốt phân môn Âm nhạc thường thức ở trường THCS

Sáng kiến kinh nghiệm Một vài biện pháp giúp học sinh học tốt phân môn Âm nhạc thường thức ở trường THCS

I. PHẦN MỞ ĐẦU
I.1. Lí do chọn đề tài:
Âm nhạc là một loại hình nghệ thuật gắn liền với cuộc sống con người, có sức
hấp dẫn mạnh mẽ đối với tất cả mọi người dù ở lứa tuổi nào. Đó là một bộ mơn nghệ
thuật dùng âm thanh và nhịp điệu để diễn tả tâm tư tình cảm của con người, xuất hiện
từ rất lâu đời. Có thể khẳng định rằng âm nhạc có tính truyền cảm trực tiếp, bao gồm
cả âm thanh của giọng hát và âm thanh của các loại nhạc cụ. Loài người đã sử dụng
âm nhạc như một phương tiện để làm cho đời sống tinh thần phong phú, góp phần cải
thiện và nâng cao chất lượng cuộc sống. Âm nhạc đem đến cho con người những
khoái cảm thẩm mỹ. Khả năng truyền bá của âm nhạc là hết sức rộng lớn.
Thực tế hiện nay cho thấy, bộ môn âm nhạc chưa thật được chú trọng lắm, hầu
hết học sinh đều cho rằng đây là một môn học phụ nên các tiết học âm nhạc ở một số
trường học bắt đầu trở nên nhàm chán. Đây là một thực tế chung khơng thể phủ nhận.
Vì vậy bản thân tôi thiết nghĩ, người giáo viên dạy môn âm nhạc phải là người khơi
nguồn cảm hứng cho học sinh, giúp các em nhận ra giá trị của âm nhạc trong đời
sống xã hội, từ đó sống có trách nhiệm hơn với cộng đồng, với gia đình và xã hội
thơng qua tính giáo dục mà âm nhạc đem lại.
Môn âm nhạc ở trường THCS được Bộ giáo dục và đào tạo ban hành thông
qua ba phân môn: Học hát, Nhạc lí – Tập đọc nhạc và Âm nhạc thường thức. Người
giáo viên phải giúp cho học sinh đạt được những mục tiêu sau:
Hình thành, phát triển năng lực và cảm thụ âm nhạc của học sinh, tạo cho các
em có trình độ văn hóa âm nhạc nhất định, góp phần giáo dục tồn diện, hài hịa nhân
cách.
Khích lệ học sinh hăng hái tham gia hoạt động âm nhạc làm cho đời sống tinh
thần phong phú, lành mạnh, tạo điều kiện cho các em bộc lộ và phát triển năng khiếu.
Mở rộng hiểu biết về truyền thống âm nhạc Việt Nam và tinh hoa âm nhạc thế
giới góp phần bồi dưỡng đạo đức, trí tuệ, tạo khơng khí vui tươi, lành mạnh.

GV: Kiều Thị Thu Trang – Trường THCS Băng Adrênh - H.Krông Ana

Trang 1


Sáng kiến kinh nghiệm Một vài biện pháp giúp học sinh học tốt phân môn Âm nhạc thường thức ở trường THCS

Muốn đạt được những mục tiêu này thì người giáo viên phải làm cho học sinh
có những hiểu biết về nghệ thuật, hiểu tác dụng của âm nhạc đối với đời sống; được
bồi dưỡng về thị hiếu, thẩm mỹ và nâng cao năng lực cảm thụ âm nhạc, xác định
trách nhiệm trong việc xây dựng một nền văn hóa tiên tiến đậm đà bản sắc văn hóa
dân tộc. Nghĩa là giáo viên phải chú trọng dạy tốt cả ba phân môn cho học sinh. Xưa
nay, chúng ta dạy mà chưa thật chú ý đúng mức đến phân môn Âm nhạc thường thức.
Nhưng đây lại là phân môn quan trọng góp phần nâng cao năng lực học tập mơn âm
nhạc cho học sinh. Dạy – học âm nhạc thường thức phải đem tới cho học sinh những
kiến thức âm nhạc dễ hiểu, phổ thông, truyền tải được tất cả những nội dung được
quy định trong chương trình dạy – học nhưng không phải đơn thuần bằng phương
pháp thuyết giảng mà học sinh phải được nghe, nhìn cụ thể.
Xuất phát từ u cầu đó, bản thân tơi nhiều năm qua đã cố gắng tìm tịi đổi mới
phương pháp và đã rút ra được một vài kinh nghiệm nhỏ góp phần phát huy tính tích
cực học tập của học sinh trong phân môn âm nhạc thường thức này. Đây là lý do tôi
chọn đề tài “Một vài biện pháp giúp học sinh học tốt phân môn Âm nhạc thường
thức ở trường THCS” nhằm trao đổi ý kiến cùng quý đồng nghiệp để dạy và học
môn âm nhạc ngày càng tốt hơn.
I.2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài:
a. Mục tiêu: Chọn đề tài “Một vài biện pháp giúp học sinh học tốt phân môn
Âm nhạc thường thức ở trường THCS” tôi muốn đưa ra một vài phương pháp đã làm
và thấy hiệu quả nhằm truyền tải những kiến thức về âm nhạc thường thức đến học
sinh một cách dễ hiểu nhất, sinh động nhất, từ đó giúp các em hứng thú hơn tích cực
hơn khi học phân mơn Âm nhạc thường thức và sẽ u thích phân mơn này hơn, học
tốt mơn âm nhạc hơn.

b. Nhiệm vụ:
- Đánh giá thực trạng việc thực hiện các hoạt động dạy học môn Âm nhạc ở
trường THCS Băng Adrênh từ năm học 2012 – 2013 đến nay.

GV: Kiều Thị Thu Trang – Trường THCS Băng Adrênh - H.Krông Ana

Trang 2


Sáng kiến kinh nghiệm Một vài biện pháp giúp học sinh học tốt phân môn Âm nhạc thường thức ở trường THCS

- Đưa ra một số kinh nghiệm và sáng kiến trong việc tổ chức các hoạt động dạy
học phù hợp nhằm giúp giáo viên thuận lợi trong việc thực hiện các kiến thức để dạy
phân môn Âm nhạc thường thức một các tốt nhất.
I.3. Đối tượng nghiên cứu:
- Học sinh trường THCS Băng Adrênh – Xã Băng Adrênh – H.Krông Ana
I.4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu:
Việc áp dụng kiến thức để dạy phân môn Âm nhạc thường thức ở trường
THCS Băng Adrênh – Xã Băng Adrênh – H.Krông Ana - T. Đăklăk.
I.5. Phương pháp nghiên cứu:
Trong quá trình nghiên cứu vận dụng các phương pháp sau:
- Phương pháp thuyết trình
- Phương pháp quan sát sư phạm
- Phương pháp nghe nhạc
- Phương pháp kể chuyện
- Phương pháp phân tích và tổng hợp

II. PHẦN NỘI DUNG:
II.1. Cơ sở lí luận:
Mục tiêu giáo dục tồn diện mỗi con người ln là vấn đề đặt ra hàng đầu đối

với xã hội, chính vì vậy, ngay trong chính mơi trường học tập chúng ta cần nắm bắt
được đặc điểm tâm sinh lí của học sinh để có biện pháp kịp thời uốn nắn cho phù hợp
lứa tuổi. Việc giúp học sinh tiếp cận và u thích các hoạt động giáo dục có ý nghĩa
vơ cùng quan trọng giúp các em có ý thức, thái độ và trách nhiệm đối với hoạt động
đó nhằm nâng cao hiểu biết áp dụng vào đời sống xã hội.
Chúng ta đã biết rằng âm nhạc là một phần quan trọng của cuộc sống, có vai
trị rất to lớn. Nó đem đến cho chúng ta những khối cảm thẩm mỹ cao, là “món ăn
tinh thần” khơng thể thiếu trong cuộc sống của con người. Trong những năm qua, từ
khi nước ta bước sang thế kỷ XXI, sự nghiệp giáo dục đào tạo âm nhạc có điều kiện
phát triển những bước cao hơn. Cho đến ngày nay việc đưa âm nhạc vào học đường
GV: Kiều Thị Thu Trang – Trường THCS Băng Adrênh - H.Krông Ana

Trang 3


Sáng kiến kinh nghiệm Một vài biện pháp giúp học sinh học tốt phân môn Âm nhạc thường thức ở trường THCS

đã được chú trọng vì những lợi ích quan trọng của nó trong việc giáo dục học sinh
thành những con người toàn diện.
Bởi vậy việc dạy âm nhạc ở trường THCS nói chung mặc dù khơng nhằm đào
tạo các em thành những con người hoạt động nghệ thuật chuyên nghiệp mà chủ yếu
là giáo dục văn hoá âm nhạc, làm cho các em yêu thích nghệ thuật âm nhạc, hình
thành ở học sinh một tâm hồn trong sáng, một thị hiếu âm nhạc lành mạnh, cách tư
duy sắc sảo, lịng khát khao sáng tạo, giàu tình cảm, nhanh nhẹn, hoạt bát và sống
vui tươi. Âm nhạc phát triển tối đa những tố chất sinh lý, những phẩm chất tâm lý
của lứa tuổi học sinh, tạo điều kiện để các em hồn chỉnh và cân đối về tâm hồn, trí
tuệ và thể chất, làm phong phú tình cảm của lứa tuổi học trị.
Mặt khác qua đó phát triển bồi dưỡng những mầm non nghệ thuật cho tương
lai đất nước. Đây là một mơn học cịn rất mới mẻ khơng giống những mơn học khác,
mơn học mang tính nghệ thuật cao, học sinh học theo phương châm học vui- vui học.

Vì vậy tạo cho các em say mê hứng thú học tập là rất cần thiết.
Có thể nói bất kỳ làm việc gì nếu chúng ta có hứng thú thì sẽ đi đến thành
công, đặc biệt là đối với học sinh do đặc điểm tâm sinh lý của lứa tuổi các em. Nếu
thích thú thì các em sẽ làm tốt, khi hoạt động nhận thức của học sinh dựa trên cơ sở
của hứng thú nó sẽ trở nên hào hứng, thoải mái và dễ dàng.
Hứng thú trong học tập nhằm nâng cao chất lượng giáo dục, ni dưỡng ở các
em lịng ham muốn chính đáng trong việc khơng ngừng vươn tới những đỉnh cao của
việc nắm kiến thức, ln tìm tịi học tập cái mới tích cực sáng tạo cái đã học vào hoạt
động thực tiễn.
II.2. Thực trạng:
a. Thuận lợi – Khó khăn:
* Thuận lợi:
- Ban lãnh đạo nhà trường tạo nhiều điều kiện thuận lợi cho giáo viên và học
sinh trong quá trình thực hiện các hoạt động dạy học.
- Ban lãnh đạo tạo điều kiện cho giáo được tập huấn chuyên môn nghiệp vụ
thường xuyên.
GV: Kiều Thị Thu Trang – Trường THCS Băng Adrênh - H.Krông Ana

Trang 4


Sáng kiến kinh nghiệm Một vài biện pháp giúp học sinh học tốt phân môn Âm nhạc thường thức ở trường THCS

- Giáo viên bộ mơn Âm nhạc ln tìm tòi, đổi mới trong việc lên kế hoạch, đổi
mới kiểm tra, đánh giá và thực hiện các hoạt động dạy học có hiệu quả.
- Đa số học sinh u thích, hào hứng khi được tìm hiểu các kiến thức mở rộng.
* Khó khăn:
- Một số ít học sinh cịn chưa tập trung, chưa chủ động, chưa tự giác, tích cực
tham gia các hoạt động dạy học.
b. Thành công, hạn chế:

* Thành công:
- Ban lãnh đạo nhà trường, chuyên môn và các đoàn thể đã chỉ đạo, phối hợp
và quan tâm, đôn đốc thường xuyên trong các hoạt động dạy học.
- GV bộ mơn Âm nhạc có nhiều đầu tư trong việc đổi mới các hoạt động giáo
dục.
- Tạo được không khí thoải mái, vui vẻ, thân thiện giữa GV với HS, giữa HS
với nhau.
- Đa số HS có hứng thú, chủ động, sáng tạo, không ỷ lại vào bạn và trở nên u
thích các hoạt động giáo dục thơng qua mơn Âm nhạc.
- HS biết trân trọng vốn tích lũy kiến thức của bản thân, của tập thể và say mê
lao động, sáng tạo.
* Hạn chế:
- Một số ít HS còn chưa thật tập trung, đặc biệt là HS dân tộc thiểu số.
- Một số ít hoạt động dạy học chưa có điều kiện thực hiện do phịng học đa
chức năng chưa đảm bảo.
c. Mặt mạnh, mặt yếu:
* Mặt mạnh:
- Giáo viên bộ môn Âm nhạc chủ động, sáng tạo, tích cực.
- Học sinh tiếp nhận thơng tin dễ dàng, dễ áp dụng và có hứng thú khi tham gia
vào các hoạt động.
- Tạo được khơng khí học tập thân thiện, tích cực giữa thầy với trị, giữa trị với
thầy…
- HS yêu thích các hoạt động dạy học và biết áp dụng vào thực tiễn cuộc sống.
GV: Kiều Thị Thu Trang – Trường THCS Băng Adrênh - H.Krông Ana

Trang 5


Sáng kiến kinh nghiệm Một vài biện pháp giúp học sinh học tốt phân môn Âm nhạc thường thức ở trường THCS

* Mặt yếu:
- Một số ít hoạt động chưa thành cơng do học sinh chưa nhiệt tình tham gia.
d. Nguyên nhân, các yếu tố tác động:
Bản chất của việc dạy học môn Âm nhạc giúp giải tỏa được căng thẳng trong
q trình học, khơng đặt nặng việc học lí thuyết mà chủ yếu học với phương châm:
“học mà chơi – chơi mà học” rồi vận dụng vào thực tiễn do vậy mọi vấn đề trở nên
dễ dàng trong việc tiếp nhận các hoạt động giáo dục. Việc giáo viên - học sinh tham
gia vào các hoạt động dạy học tự tạo được môi trường thân thiện, lành mạnh, gần gũi
một cách tự nhiên.
e. Phân tích, đánh giá các vấn đề về thực trang mà đề tài đã đặt ra.
Để giáo dục học sinh một cách tồn diện thì dạy học tổng quát chính là điều
kiện cần và đủ để cùng với những môn học khác nhau tạo nền tảng, hành trang cho
các em học sinh vào đời. Với mục đích học sinh khơng chỉ tiếp thu các mơn học tự
nhiên và xã hội mà cả các môn học nghệ thuật nhằm giúp các em học sinh trang bị
đầy đủ kiến thức một cách toàn diện, tiếp nhận tri thức một cách nhanh nhất, dễ dàng
cảm nhận được việc cần làm của bản thân để từ đó có những định hướng, suy nghĩ và
việc làm thể hiện tính tích cực. Vai trò của giáo viên và học sinh đối với hoạt động
này là khơng nhỏ, trong đó giáo viên là người trực tiếp dẫn dắt các em đến với quá
trình giáo dục toàn diện bằng những kỹ năng cơ bản như: kỹ năng giao tiếp, kỹ năng
hoạt động, tự nhận thức bản thân, kỹ năng xây dựng quan hệ cá nhân… Vấn đề đặt ra
là làm thế nào để nâng cao chất lượng dạy học một cách toàn diện, đồng bộ và bồi
dưỡng nhân cách cho các em học sinh một cách hiệu quả nhất. Để làm được điều đó
trước mắt cần chú trọng việc tìm kiếm thơng tin, đọc tài liệu tham khảo để phục vụ
cho hoạt động dạy học. Người trực tiếp tổ chức các hoạt động cũng phải luôn luôn
đổi mới, sáng tạo trong khâu tổ chức dạy học. Có như vậy, việc lĩnh hội tri thức sẽ tốt
hơn - tạo một sân chơi bổ ích, góp phần định hướng hành trang vào đời và hoàn thiện
nhân cách cho học sinh một cách toàn diện nhất.
II.3. Giải pháp, biện pháp:
a. Mục tiêu của giải pháp, biện pháp:

GV: Kiều Thị Thu Trang – Trường THCS Băng Adrênh - H.Krông Ana

Trang 6


Sáng kiến kinh nghiệm Một vài biện pháp giúp học sinh học tốt phân môn Âm nhạc thường thức ở trường THCS

- Thông qua các tiết học phân môn Âm nhạc thường thức, học sinh được tiếp
cận một số kiến thức mới mẻ để từ đó hình thành nên nhân cách tốt, có những suy
nghĩ và hành động tích cực.
- Giáo viên là người chủ động tạo ra các thông tin mới trong việc truyền đạt
yêu cầu của tiết học.
- Từ các yêu cầu khác nhau của mỗi bài học giúp học sinh có được nhiều kiến
thức phong phú về âm nhạc qua phân môn Âm nhạc thường thức.
b. Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp, biện pháp:
Môn học nào cũng có khả năng gây hứng thú cho học sinh. Âm nhạc bản thân
nó đã là nguồn cảm hứng cho nhiều người, tạo cho các em hứng thú trong học tập;
môn âm nhạc không chỉ nâng cao hiệu quả dạy học mà còn làm cho các em vui tươi
phấn khởi thoải mái về tinh thần.
Để cung cấp kiến thức khoa học, giáo dục tư tưởng và rèn luyện kỹ năng cho
học sinh, giáo viên phải làm cho học sinh ham mê hứng thú học tập làm cho quá trình
học tập của các em trở nên tự giác, tạo nên niềm vui trong sáng và bổ ích. Bất kỳ mơn
học nào cũng có khả năng gây hứng thú học tập đối với học sinh. Bản thân nghệ thuật
âm nhạc nói chung và mơn âm nhạc ở trường là nguồn cảm hứng, là sự kích thích, sự
say mê học tập của học sinh nhưng không phải dạy như thế nào cũng gây được hứng
thú cho học sinh đặc biệt là học sinh THCS.
*Phân môn Âm nhạc thường thức ở trường THCS gồm các nội dung chính sau:
- Giới thiệu tác giả, tác phẩm, nghe nhạc.
- Giới thiệu một số nhạc cụ dân tộc Việt Nam và nước ngoài.
- Giới thiệu một số thể loại âm nhạc.

Ngồi ra cịn có thể có phần giới thiệu các hình thức biểu diễn hoặc một số bài
viết nói về tác dụng và ảnh hưởng của âm nhạc đối với đời sống, xã hội…
Như vậy, ngồi việc học hát, học TĐN thì học sinh cịn được giới thiệu một số
nhạc cụ, được nghe kể chuyện về một số nhạc sĩ nổi tiếng trên thế giới… Với dạng
bài này, nếu giáo viên chỉ sử dụng một vài bức tranh minh họa thì hiệu quả của tiết
GV: Kiều Thị Thu Trang – Trường THCS Băng Adrênh - H.Krông Ana

Trang 7


Sáng kiến kinh nghiệm Một vài biện pháp giúp học sinh học tốt phân môn Âm nhạc thường thức ở trường THCS

học sẽ khơng cao, học sinh sẽ có ấn tượng mờ nhạt sau tiết học. Ngược lại, nếu khai
thác tốt thì đây là một dạng bài học sinh rất hứng thú bởi tính tị mị, muốn tìm hiểu
thế giới xung quanh – một đặc điểm của lứa tuổi này. Thực tế đã chứng minh rằng,
trong các tiết học mà mọi thơng tin cũng như các kiến thức có liên quan nếu giáo viên
biết khai thác nguồn Internet, biết ứng dụng công nghệ thông tin tốt sẽ đem đến hiệu
quả rất cao trong việc tạo ấn tượng và gây được sự hứng thú cao trong học tập của
học sinh.
* Ví dụ: Bài giới thiệu một số nhạc cụ dân tộc:
Ngoài hình ảnh của các nhạc cụ sẽ có hình ảnh minh họa tư thế chơi đàn và âm
thanh thực minh họa thơng qua các Video Clip biểu diễn, thậm chí được nghe giới
thiệu lịch sử ra đời, cấu tạo cụ thể của các nhạc cụ:

Đàn Nhị (Cị líu)

GV: Kiều Thị Thu Trang – Trường THCS Băng Adrênh - H.Krông Ana

Trang 8

Sáng kiến kinh nghiệm Một vài biện pháp giúp học sinh học tốt phân môn Âm nhạc thường thức ở trường THCS

Đàn Tam

Hoặc: Bài giới thiệu về các nhạc cụ nước ngồi:

Giới thiệu mét sè nh¹ c cơ n- í c ngoµi:

GV: Kiều Thị Thu Trang – Trường THCS Băng Adrênh - H.Krông Ana

Trang 9


Sáng kiến kinh nghiệm Một vài biện pháp giúp học sinh học tốt phân môn Âm nhạc thường thức ở trường THCS

KÌ n Saxophone
* Năm 1840 ơng Aldonphe Sax
(Người Bỉ) đã chế tạo ra 1 loại
kèn và lấy chính tên mình để đặt
tên cho cây kèn này.
* Đến năm 1857 ông trở thành
giáo sư bộ môn kèn Saxophone
tại Nhạc viện Paris.
* Sau đó kèn Saxophone được
sử dụng trong một số tác phẩm
Giao hưởng. Đến đầu thế kỷ XX
thì Saxophone là nhạc cụ chủ lực
trong các dàn nhạc Jazz.

KÌ n Trompette
* Kèn Trumpet có xuất
xứ ở Ai Cập từ thời xa
xưa và được sử dụng
trong nhiều nghi lễ và
trong quân đội thay cho
Tù và.
* Ngày nay, kèn Trumpet
được sử dụng cho nhiều
mục đích và nhiều loại
hình âm nhạc như: Nhạc
cổ điển, jazz, rock,
blues, pop và nhạc đồng
quê...

GV: Kiều Thị Thu Trang – Trường THCS Băng Adrênh - H.Krông Ana

Trang 10


Sáng kiến kinh nghiệm Một vài biện pháp giúp học sinh học tốt phân môn Âm nhạc thường thức ở trường THCS

S¸ o Flute
* Theo các tài liệu khảo cổ học, người
ta đã phát hiện những cây sáo có từ
cuối thời đồ đá cũ. Như vậy tổ tiên của
cây Flute ngày nay là các loại sáo có từ
thời tiền sử.
* Ở châu Âu từ thời Trung Cổ phổ biến
hai loại sáo : Sáo dọc và sáo ngang.

* Đến khoảng giữa thế kỷ XIX thì nghệ
sĩ Flute nổi tiếng người Đức là
Theobald Boehm đã chế tạo ra một cơ
chế máy móc tinh xảo là một hệ thống
những nắp đậy hơi rất nhạy, mở hoặc
bịt các lỗ cho sáo Flute thông qua các
ngón tay điều khiển.

KÌ n Clarinette
* Lịch sử của kèn Clarinette bắt
đầu từ một nhạc cụ có tên
Chalumeau, là một loại kèn ống
dài, ra đời từ thời Trung cổ. Đến
ngày nay, qua bao nhiêu đổi
thay Clarinette đã có nhiều cách
tân để có thể chơi được nhiều
âm vực khác nhau trong dàn
nhạc giao hưởng.
* Clarinette là một nhạc cụ rất
thông dụng, phù hợp với nhiều
thể loại âm nhạc khác nhau
như: opera, pop, jazz, thính
phịng...

Với cách giới thiệu này, học sinh ngồi việc được quan sát, nghe giới thiệu cịn
có thể ghi nhớ được ngay âm sắc cụ thể của từng loại nhạc cụ.
Và cuối cùng là phần các câu chuyện về các nhạc sĩ nổi tiếng trên thế giới cũng
có thể biến thành một tiết học Âm nhạc thường thức rất bổ ích. Người giáo viên có
thể thay vì cho học sinh đọc thơng tin ở SGK thì kể cho học sinh nghe câu chuyện âm
nhạc bằng việc cho học sinh biết chi tiết hơn về chân dung, ngày sinh, ngày mất của

nhạc sĩ đó:

GV: Kiều Thị Thu Trang – Trường THCS Băng Adrênh - H.Krông Ana

Trang 11


Sáng kiến kinh nghiệm Một vài biện pháp giúp học sinh học tốt phân môn Âm nhạc thường thức ở trường THCS

g i í i t h i Ưu n h ¹ c sÜ
sÜ

L .V. Be e t h o v e n
1770 - 1827
Và các thông tin cơ bản về cuộc đời, sự nghiệp sáng tác của nhạc sĩ:

Ti ểu sử:
- Beethoven sinh ra và lớ n lên tạ i Born - Tây đức trong một
dòng họ có nhiều ng- ời hoạ t động âm nhạ c nổi tiếng.
- 17 tuổi ông sang á o học nhạ c nh- ng phải quay về vỡ mẹ
mất.
- 22 tuổi ông sang hẳn á o sinh sống và hoạ t động âm nhạ c.
- 26 tuổi ông có biểu hiện của bệnh điếc và đến khi 31 tuổi
ông bịđiếc hoàn toàn. Tuy nhiên kểtừ khi bịđiếc ông lạ i
sá ng tá c đ- ợ c nhiều tá c phẩm âm nhạ c bất hủ.
- Ô ng qua đời lúc 57 tuổi tạ i á o, ng- ời ta gọi đá m tang của
ông là đá m tang v đạ i t- ớ ng của cá c nhạ c sĩ.

GV: Kiu Th Thu Trang – Trường THCS Băng Adrênh - H.Krông Ana

Trang 12


Sáng kiến kinh nghiệm Một vài biện pháp giúp học sinh học tốt phân môn Âm nhạc thường thức ở trường THCS

Sù n g h i Ưp s¸ n g t ¸ c :

- Beethoven viÕt nhiỊu t¸ c phÈm  m nhạ c ở nhiều thể
loạ i khá c nhau, trong đó phải kể đến 9 bản Giao
h- ởng, 32 bản Sonata cho đn Piano... Hầu nh- mọi
tá c phẩm  m nhạ c của ông đều hội tụ đầy đủ cá c
yếu tố âm nhạ c đểrồi nhân loạ i luôn phải dù ng đến
2 từ Bất hủ khi đá nh giá cá c tá c phẩm của ông.
- Cá c tá c phẩm âm nhạ c của ông th- ờng có chủ đềvề
hòa bỡnh chiến th¾ng.

Sau khi nghe giới thiệu nhạc sĩ thì việc giáo viên cho học sinh nghe nhạc, hoặc
giới thiệu các tác phẩm nổi tiếng của các nhạc sĩ (thông qua các trang web về âm
nhạc của thế giới và Việt Nam) là vơ cùng có ý nghĩa. Trong bất kì thời gian nào về
sau này, học sinh nghe thấy bản nhạc nào đã được nghe đều có thể biết đó là bản nhạc
của nhạc sĩ nào, hoặc khi thấy chân dung nhạc sĩ sẽ nhớ ngay tên của nhạc sĩ đó, bởi
vì các em đã từng được nghe, đã từng được quan sát.
Có thể nói, những dạng bài trên đều có đặc điểm và tính chất khác nhau, do đó
tùy mỗi dạng bài mà giáo viên cần đưa ra một quy trình dạy – học riêng, bởi mỗi nội
dung âm nhạc thường thức đã chứa đựng tính văn hóa âm nhạc (thưởng thức, đánh
giá, nghe-xem ca nhạc, thị hiếu âm nhạc, tham gia và hưởng ứng các hoạt động âm
nhạc, những kiến thức sơ giản về âm nhạc…) . Do vậy việc dạy tốt các nội dung của
phân môn âm nhạc thường thức chính là góp phần vào việc hình thành trình độ văn
hóa âm nhạc nhất định cho học sinh theo như mục tiêu môn học đề ra. Cũng từ q
trình dạy – học của mình, tơi đã rút ra ba phương pháp, cách dạy – học chính cho ba

dạng bài cụ thể hay gặp trong phân môn âm nhạc thường thức như sau:
* Đối với dạng bài: Giới thiệu tác giả, tác phẩm, nghe nhạc:
GV: Kiều Thị Thu Trang – Trường THCS Băng Adrênh - H.Krông Ana

Trang 13


Sáng kiến kinh nghiệm Một vài biện pháp giúp học sinh học tốt phân môn Âm nhạc thường thức ở trường THCS

Đối với dạng bài này, GV phải chuẩn bị kỹ về hình ảnh minh họa, trích đoạn
các bài hát của nhạc sĩ đó, các bài hát có cùng đề tài để cho HS nghe, video clip biểu
diễn bài hát bài học đó sẽ giới thiệu. GV dặn HS tìm hiểu trước nội dung bài học
*Ví dụ cụ thể: Âm nhạc 6 tiết 21: Âm nhạc thường thức: Nhạc sĩ Phong Nhã
và bài hát: Ai yêu Bác Hồ Chí Minh hơn thiếu niên nhi đồng”
- GV cho HS xem một số hình ảnh của thiếu nhi với Bác Hồ
- Tiếp đó, cho HS nghe một vài trích đoạn bài hát viết về Bác Hồ với thiếu nhi,
nghe một bài hát khác của nhạc sĩ Phong Nhã. Rồi sau đó, GV giới thiệu chân dung,
cuộc đời và sự nghiệp sáng tác âm nhạc của nhạc sĩ Phong Nhã cho HS biết.
? Em hãy trình bày một số ca khúc viết về đề tài Bác Hồ?
? Trình bày một vài ca khúc khác của nhạc sĩ Phong Nhã mà em biết?
- GV cho HS tự tìm hiểu về nhạc sĩ Phong Nhã
- Hướng dẫn HS tìm hiểu nội dung bài hát: Ai yêu Bác Hồ Chí Minh hơn thiếu
niên nhi đồng”
- Giáo viên kể cho học sinh nghe về hoàn cảnh ra đời của bài hát để học sinh
hiểu rõ hơn về tính chất và nội dung bài hát.
- Cho HS thưởng thức bài hát qua video clip
? HS phát biểu cảm nghĩ của mình sau khi nghe bài hát.
* Đối với dạng bài giới thiệu nhạc cụ:
Đối với dạng bài này, giáo viên nên sưu tầm nhiều tranh ảnh nhiều loại nhạc cụ
khác nhau, sưu tầm hình ảnh các nghệ sĩ biểu diễn các loại nhạc cụ khác nhau rồi cho

học sinh xem một số trích đoạn video clip biểu diễn những nhạc cụ đó; ngồi những
thơng tin có trong sách giáo khoa ta tìm thêm những tư liệu như nguồn gốc của các
loại đàn, hay kể các câu chuyện phù hợp với bài học cho học sinh nghe. Những tiết
học ở dạng này giáo viên nên cho các em nghe âm sắc của từng loại nhạc cụ để các
em nhận biết, các em sẽ rất thích khi được nghe độc tấu một tác phẩm âm nhạc nào
đó có âm sắc các nhạc cụ vừa được giới thiệu. Bên cạnh đó, giáo viên cho học sinh
nghe trích đoạn các bản nhạc không lời của từng loại nhạc cụ để các em cảm nhận
được cái hay, cái đẹp riêng của âm sắc của nó.
* Ví dụ:
GV: Kiều Thị Thu Trang – Trường THCS Băng Adrênh - H.Krông Ana

Trang 14


Sáng kiến kinh nghiệm Một vài biện pháp giúp học sinh học tốt phân môn Âm nhạc thường thức ở trường THCS

Khi giới thiệu: Một số nhạc cụ dân tộc phổ biến ( Tiết 15, Lớp 6) GV có thể
cho học sinh quan sát các nhạc cụ và giải thích cho các em về tên gọi của một số nhạc
cụ như đàn bầu, đàn cị, đàn nguyệt…Điều đó sẽ làm cho các em thấy thú vị và háo
hức hơn…Sau đó giáo viên cho các em nghe âm sắc của các nhạc cụ bằng cách cho
xem đoạn video clip biểu diễn nhạc cụ đó.
* Đối với dạng bài giới thiệu thể loại âm nhạc:
Giáo viên khi dạy dạng bài này cần cho học sinh tìm hiểu về tính chất, nhịp
điệu, âm điệu cũng như hình thức biểu diễn các tác phẩm của từng thể loại âm nhạc.
Giáo viên cũng nên hỏi thêm những tác phẩm khác khơng có trong sách thuộc từng
thể loại và động viên các em trình bày các tác phẩm đó. Người giáo viên cũng có thể
trình bày thêm một số tác phẩm của từng thể loại rồi cho học sinh thưởng thức các tác
phẩm âm nhạc tiêu biểu bằng cách xem video, xem hình ảnh minh họa và yêu cầu
học sinh nhận xét xem tác phẩm đó thuộc thể loại nào.
c. Điều kiện của giải pháp, biện pháp:

- Tất cả các bài dạy phân môn Âm nhạc thường thức người giáo viên cần phải chuẩn
bị kỹ lưỡng từ tranh ảnh minh họa, các trích đoạn bài hát và các video clip có liên
quan.
- Dặn học sinh sưu tầm, chuẩn bị tốt kiến thức có liên quan đến nội dung bài học.
d. Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp:
Các giải pháp, biện pháp đều sử dụng phương pháp nghiên cứu phù hợp với
từng hoạt động tập thể, hoạt động nhóm nhằm giúp học sinh làm việc có tinh thần tập
thể, phát huy tính sáng tạo, biết vận dụng kiến thức đã học một cách sinh động, linh
động vào trong cuộc sống thông qua việc trao đổi, thảo luận với bạn bè nhằm tìm ra
bài học đích thực từ những tiết học bổ ích này để có thể hình thành một nhân cách
tồn diện.
e. Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên cứu
- Kết quả khảo nghiệm:
Khảo sát trên thực tế năm học 2010 - 2011 khi chưa áp dụng đề tài và năm học
2011 – 2012 khi đã áp dụng đề tài:

GV: Kiều Thị Thu Trang – Trường THCS Băng Adrênh - H.Krông Ana

Trang 15


Sáng kiến kinh nghiệm Một vài biện pháp giúp học sinh học tốt phân môn Âm nhạc thường thức ở trường THCS

Hứng thú

S

Bình thường

Khơng hứng thú

T

Năm học/ Tổng số

Số lượng

Tỉ lệ

Số lượng

Tỉ lệ

Số lượng

Tỉ lệ

T

HS tham gia

HS

(%)

HS

(%)

HS

(%)

1

2010 – 2011(210 em)

60

28,5

110

52,4

40

19,1

2

2011 – 2012(220 em)

150

68,2

60

27,3

10

4,5

- Giá trị khoa học: Đề tài đã giúp cho việc bồi dưỡng nhân cách cho HS thông
qua các tiết dạy Âm nhạc bằng việc sử dụng kiến thức âm nhạc mới mẻ đã đạt được
nhiều kết quả tốt, giúp cho việc thực hiện mục tiêu tiết học một cách hiệu quả, khoa
học nhất, đồng thời giúp các em ý thức được những việc mình cần làm và không nên
làm trong đời sống, trong sinh hoạt và học tập.
Nếu giáo viên kết hợp các phương pháp trên được nhuần nhuyễn thì sẽ truyền
tải tốt hơn những kiến thức âm nhạc thường thức, nhờ vậy trong tiết học học sinh sẽ
chủ động và hứng thú hơn, chất lượng tiếp thu bài của học sinh dần dần được nâng
cao, đặc biệt là một số em còn yếu, trong giờ học đã chủ động tham gia xây dựng bài.
Các em chăm chú quan sát, lĩnh hội kiến thức và ghi nhớ một cách thích thú. Đồng
thời, giáo viên đã truyền tải được kinh nghiệm của bản thân cho học sinh, giúp các
em học tốt, chất lượng cuối học kì, cuối năm được nâng lên rõ rệt; học sinh có lịng
u thích mơn âm nhạc, hình thành ở các em một tâm hồn trong sáng, một thị hiếu
lành mạnh, cách tư duy sắc sảo, lịng khát khao sáng tạo, giàu tình cảm, sống vui
tươi... như mục tiêu hướng đến của bộ môn này.
II.4. Kết quả thu được qua khảo nghiệm, giá trị khoa học của vấn đề nghiên
cứu
Thông qua các hoạt động dạy học, học sinh học được cách yêu cuộc sống, trân
trọng những giá trị bình thường của cuộc sống, biết giữ gìn và phát huy những nét
đẹp văn hóa truyền thống, học được cách sống vì tập thể, vì cộng đồng để tự ý thức
trách nhiệm với mỗi hành động sống của mình.
III. PHẦN KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ:
III.1. Kết luận:
Người tổ chức các hoạt động giáo dục phải là người khởi xướng, khơi nguồn
cảm hứng học tập cho HS, phải là người giúp HS tự phát hiện ra khả năng tiềm ẩn

trong bản thân của các em, qua đó người tổ chức các hoạt động giáo dục cũng tự thay
đổi mình cho phù hợp với q trình giáo dục đó.
GV: Kiều Thị Thu Trang – Trường THCS Băng Adrênh - H.Krông Ana

Trang 16


Sáng kiến kinh nghiệm Một vài biện pháp giúp học sinh học tốt phân môn Âm nhạc thường thức ở trường THCS

Dạy học bằng phương pháp mới mẻ như trên là mơi trường thuận lợi, rất thú vị
vì điều kiện khách quan tiếp cận học sinh một cách đơn giản nhất, nhưng cũng đòi
hỏi người tổ chức và người thực hiện phải bỏ nhiều thời gian cơng sức, có cái tâm
của nghề giáo.
Chính vì vậy, cho dù là việc tổ chức bất cứ hoạt động nào, người dạy học cũng
phải ln tìm tịi và tâm đắc với hoạt động đó mới đem lại cảm hứng cho HS, giúp
HS có cái nhìn tồn diện về cuộc sống để có thể phát triển một cách toàn diện.
III.2. Kiến nghị:
Ban lãnh đạo cần tạo điều kiện về cơ sở vật chất, đặc biệt là việc ứng dụng
phần mềm dạy học tương tác để giáo viên dễ dàng cập nhật thông tin và ứng dụng
thông tin trong dạy học giúp học sinh dễ dàng tiếp nhận kiến thức một cách nhanh
nhất, đáp ứng được nhu cầu tiến bộ của xã hội.
Băng Adrênh, ngày 8 tháng 1 năm 2015
Người viết

Kiều Thị Thu Trang

Nhận xét của hội đồng chấm cấp trường
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................

.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
Chủ tịch hội đồng
Kí tên ( Đóng dấu)

GV: Kiều Thị Thu Trang – Trường THCS Băng Adrênh - H.Krông Ana

Trang 17


Sáng kiến kinh nghiệm Một vài biện pháp giúp học sinh học tốt phân môn Âm nhạc thường thức ở trường THCS

GV: Kiều Thị Thu Trang – Trường THCS Băng Adrênh - H.Krông Ana

Trang 18